21 Mart 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7
Lı SON POSTA ENİZCİLİK BAHİSLERİ İngilterenin yeni yaptırdığı deniz devlerinin evsafı (Kral Corc V)sınıfı gemilere itiraz edenler neler söylüyorlar? Yazan : W. E. Woosman Jones (Kral Corç V) hattı harb gemisinin ikmalinden sonra alacağı şekil ( Kral 1 Core ) sınıfından ilk iki harb) hat ya cek sonbaharda ayni tp| Nelsonla Rodneyimiz Harbden sonra t| 1922 de yapılmışlardır. Bu vaziyet deniz mahfellermizde çoktandır ciddi endişelere sebeb oluyordu. Son beş ge- mimize ald plânda yerek memleket İçinde, gerekse hariede büyük heye - Canlar uyandırdı. un bir zaman için, deniz kuvvetler * bir nevi süngüsü yerine geçe - 'Torpidolara, yinlere, tayy kestirilebilir- harbinde gemiler- 5 anı daima geçeceği için lor ı husus! tiplere ayırg- biliyord ramen. değişmiştir. assıslarımız; hazırladıkla her yeni geminin kâh şimal denizi- nin sisleri, boraları içinde â mesafeli hi Akdenizde le düşman kuvalı- Yacağını, kâh pasifiğin sonsuzlukları içinde geniş ölçüde hareketlere girişe ceğini düşünmek ve bütün bu eri ayni ehemmiyetle gözönünde tut- mak mecburiyetindedir. Bundan başka yeni gem! bir t er taraftan den mlarına da karşı Ki a kendisinden in harbetmek üzere hazır - Zira bugün ayni 2a- ki bsktâ üç 'n tutuşmak araf » anlaşması tonu İarımız; deniz marmahreci 35,000 menzil ve denize da - yanma, Ve üstelik bir de geminin re Zira bu yeni #ilo, u-| || tr. Gerek hava, nmuya müsaid bir yer olabil - malak isi her- bu şartlardan hiç biri yarım bırakılmış olamaz. İngiliz zu hangi bir havada yedi denizin herhangi bir noktasına tam vaktinde ulaşabil meli, orada en ağır hücumlara göğ gerebilmeli ve bu hücumları daha şid- detlis karşılavabilmelidir. Bütün bu ihtiyaclara cevab vermek üzere müteh:#sıslarmız bize beş gemi hazırlıyorlar. Bu gemiler (35,000) er tonluktur. 30 bahri mil süratindedir. Her birinin zırh levhalarının 14,000 tonu geçecek, denizaltı hiicum- larına karşı geniş iç bölmeleri olacak“ gerek su yüzü için kullanılan iki hedefli toplarile syrıca bir çok tayyare topuna sahib olacak - lar, her birinde 14 inehlik onar batâr - ya bulunacaktır. Bu gemiler bizi tatmin edecek mahi- yette midir? Menzil ve denize dayan- madan yana endişeye sebeb yoktur. Zaten İngiliz gemilerinin denize uy * gunluğu, bu rsemilerin ecnebi müte - hassıslar tarafından en beğenilen bir karakteristiğidir. Menzil itibarile de yenilerin (400 ton yağ alam ve ekono mik bir sür'atle yarı dünyayı katede- bilen) Nelsondan aşağı kalmıyacağın- dan emin olabiliriz. Zırh levhalarının ağırlığı da mem - : .İnunivet verecek şekildedir. 14,000 ton- dan fazla, yani kırkından çok: Jutland'ın uğradığı acı akibet mü » hendislermize bir ders olmuş, şiddetli bir temerküz ateşine dayanamıy fi harb gemisinin modern deniz m besinden sağ çıkamıyacağını Bez n * den nıfı, ti bir hü marmahrecin yüzde yabilir veherkangi cuma da da” yarır. Bu gemilerde şu fki şey tenkid € mektedir: Sür'at ve silâh Mevcud donanmamızın sür'ati takrf- ben 22 bahrf mildir, Yeni filonun 30 bahri mili bulan sür'eti lüzumsuz ve fazla sayıldı. «Silâh ve müdafsa terti- batı daha iyi, sür'at daba az olsaydı. , İdenildi, Winston Churehillin idare et- tiği bir fikir cereyanı da silâhların gf leyhine yürüdü. Diğer milletlerin 15 -İdan da anlaşıldığı gibi, son haddi bul hattâ 16 inchlik toplarına mukabil bi zim gemil lerde 14 inchlik top kabul e niz neden bu kadar ; ? Bunun sebebleri a- Bu gemilerden beklenen en ehemmiyetli şey, 30 mil bahri sür'atin- deki düşini zırhlılacını tutmak ve harbe mecbur bırakmaktır. Eğer 30 millik ecnebi zırhlıların da gayesi bi “ zim zırhlılarımızı arayıp bulmak ve muharebeye tutuşmak olsa di pekâlâ eski 22 mil 'atimizle kalsbilirdik, amma bü z'rhlıların hedefi o değil, Enerjik bir düşman 30 inehlik bir deniz devini biç şüphesiz, sonu bili m büyük deniz harbine atmiyacaktır. O- nu umulmadık stratejik darbeler in * dirmek'e, kruvazörlerin himayesi iç de ansızın ortaya çıkıp asker veya mal yüklü gemileri batırmakta, ticaret yol- larını kesmekte, müdafaası zayif üsleri dövmekle, müdafaasız mıntakalara a- cele asker çıkarmakta kullanacaktır, Bu halde bizm için o eski (az sür'atli üyük gemi) taktiği ölmüştür. Elimiz- deki donanma mükemmel bir kalkan - dan ibarettir. Yeni gemilermiz düşma- na saldıracak, düşmanı ve plânlarını ki- np geçirecek bir kılıç vazifesi görecek” tir, Yarır&i deniz harbinde sür'at ölçü- süz bir ehemmiyet alacaktır. Almanla” İrw muharebe meydanında işe yaramı" İ yacak fakat ticaret yolları akıncılığın- da en'ileri geçecek olan ( 11 inchlik toplu, 26 bahri mil süratli) ceb zırh - Ularmı imha için elimizde eski harb krüvazörlerimizden başka hiç bir va- sıta yok, Akdenizde kopacak bir harb- de sürat, yan, Fransız plânların A caktır. Ve bir sz e igieağe mu stratejik ihtiyacın asgarisidir. Müben- dislermizin bize verdiğ de bundan aş - kın'bir şey değildir. Geriye bir silâh meselesi kalıyor. misi 2400 Jibre gelen 16 inchlik phe yok ki en kudretli bir silâh-! kat ateş sür'ati nisbeten azdır, M 2 14000 tondan fazla zırh, 130 bin| gir kuvvetini aşan omefkinelerden! (Devamı 10 uncu sayfada) ven, belki de felâketle bitecek olan |; il z i de son derece ağırdır. Yeni me-| TARİHİ T ETKİKLER İkinci Mahmud ve Bektaşi tekkeleri İstanbulun en meşhur üç Bektaşi babası idam olundular, ayn bütün tekkelerin y i zamanda şehirdeki ıkılmasına başlandı (“Son Posta,, nın tarihi bahisler muharairi yazıyor ) İstanbulda kanlı, müthiş bir şehir mu- n sonra Yeniçeri asker oca- iran ve Yeniçerileri katliâm e - ci Mahmud, ikinci darbeyi de, atorluğun hemen ne 15$ıZz varıncıya kadar dağılmış bulu- kelerine ve Bektaşi ba - i. Yeniçerilerin Bektaşi ri ocağı ile Hacı İmei ndaki srk bağ i Hayriye der bu mücadeleye atm sı için valilerine, gönder: cda çok ağır tabirler an, küfre sapan bu adamlar)& memlekette gittikçe çoğalarak sadedil bir | takım imam ehlini cehaletlerinden istifa- | de ederek yoldan çıkarıyorlar. Bu rafizi- ler, dinsizler tayfasının içlerinde pek uygunsuz olanları idam olunacak, zarar- sazları, itikadlarını düzeltmek üzere baş- ka beldelere sürülecekti 'Tekkeler yıkılıp yok edilecektir. Üm - meti Muhammed şerlerinden halâs oluna | caktır, Memleketim onların kirli vücud- lerinden temizlenecektir, Bir hayli za - mandanberi din ve devletime türlü türlü ihanet ve envâı fine ve fesada cesaret eden Yeniçeri eşkiyasının nam ve ni - şonları dünya yüzünden nasl yok edildi ise bunlar da ayni suretle yok edilecek- lerdir...» diyordu. İkinci Mahmud, Bektaşilere karşı gi - riştiği mücmdelede öne le ö Ülemanm Bektaşilere hü ellerinde kâfi miktarda si Me i sürmüş. hları var. na on utancı asırdak! Bek : »ii Anadoluda Seydi Gazi tekke #i ki'bir fıs/k ve dalâl yeri olup her yer. den anasını, atasmı azarlatmış Batta'lar, her işten kaçmış âşık olmuş abdallar, yüzleri nurdan &ri, alınlarımda kara va. ziler, ebrularının traşı gibi, namazımız | kılınmış ve kefenimiz dikilmiş ve suyu - muz ilınmistır deyup, namaza yüz yu ardı. Padişahın sadakalarını ve hayır hasenet erbabınm hayratım yer - Jerdi, Buldukları diPberleri soyarlar, ken. di Mbaslarına koyarlardı o Danişmend mitöerrise incisine, sipahi oğlanı ağasına küsse, yahn yüzlüler babalarına danlsa «Kandesin Seydi Gazi ocağı» deyu arar - lar; soyunurlar, kazan kaynatırlar, âşık- lar onları sıma-te-s1fa deyu kendi ezgi « lerine oynatırlardı.» İkinci Mahrmıda: Yeniceri taiei bagiyei şerrinden Hamd ola eyleği Hak devleti islâm emin, ide Bektaşileri bergeşte, Birisi düşmeni devlet, biris düşmeni din. Gibi kıf'alar sunuldu. Bu gibi fırsatları kaçırmıyav Mahmud, evvelâ devrin en meşhur üç Bektaşi babasını tevkif etti di, bunlar: Üsküdarda Kıncı baba dedi İeri bir şeyh, gene Üsküdarda «Akyapı» tekkesinin şeyhi, ayni zamanda ülemayi yesmiyeden kadılrk payesi haiz İstan - bul Ağasızade Ahmed baba, Selih na - nda bir Bektaşi tdi, Üçü de Darphane zindanına atıldılar, Tal ve tavirları gereği gibi araştırıl - deki camide bir toplantı yapıldı. Bu ya sadrazam, şeyhislim, kazaş - kerler, ve bu mesele için sureti mahsusa. o. davet edilmiş zevat geldi le girmek ülemaya, havasa mahsus İken Bektaşilik mamile nefsinin ha ıpılarak farzları oda etmek de- iaazalah #badetleri istihfaf e- İderek ki sayılan türlü türlü fsk ve İHücur ve fazahate baş vurdukları gayi ol. Jmakla sizin bu hususta malümatınız, etmesi | nden şu satırlarla bahset -| r ve müezzine kulak verip imama!” mesmuatınız nasıldır, bunlar hakkında ne dersiniz7» diye bir sual sordu. Meclis azasının bir kısmu «bilmeyüz» diye sustular. Bir kısmı da Bektaş > leyhine işittiklerini sayıp döktüler. Bil - hassa Kıncı baba, İstanbul ağası zade Ah- med baba ve Salih baba haklarında «xi firdirler, katilleri vacibdiri» de Tarihi olanları sadece kapatılarak. di- Bektaşi tekli ne h baba hakkında bir idam nede, Salih 'baba da Babihümayun ö - münde idam olundular, Bektaşi tekkeleri hakkında kaleme âlı- İnan tukkrirde, altmış senedenberi yapıl - meş olan tekkelerin yıkılması, tekkeler- deki babalarla müridlerinin de, memlje - ketin muhtelif yerlerine sürülmesi zikro. hunuyo: Fetvahaneden ve Babıâliden bu iş için al memurlar tayin olundu. Bu ilk toplanbda yalnız ul için görüşüsmüştü. Anadolu ve Rumelideki Bektaşiler ile Bektaşi tekkeleri hakkın - da da ikinci bir içtimada hemen ayni ka- r verildi. İstanbulda derhal yıkılmasına başlanan en meşhur tekkeler şunlardı: Rumalhisarında Şehidiik teltkesi, Ö- ü nı tekkesi, Karaağaç tekkesi, İğ tekkesi, Sütlüce tekkesi, Eyüb te kesi, Çamlıca tekkesi. Bu tekkelerde eyh ve mürid ne ka - dar varsa kif edilerek darb- zindanına atıldı. Oradan kafile ka- file şeyhislâmın huzuruna çıkatılarak is- tintak olundular, Sönra memleketin muh telif yerlerine sürüldüler, Şehidiik tekkesinden Mahmud baba ile İyedi nefer Bektaşi Kayiseriye. Öküz İmanı tekkesinden Ahmed baba ve Yedi. İkuledeki Kazlıçeşme tekkesinden Hüse yin baba ikişer müridi ile Hâdime, Ka- İrsağaç tekkesi şeyhi Hacı Bektaş vekiN —İdedikleri İbrahim baba ile sekiz müridi, Sütlicede Bademli tekke şeyhi Mustafa baba, Eyübde Karyağdı baba tekkesin - den diğer Mustafa baba üç nefer Bektaşi ile Bürgü kasabasına, Karaağaç tekkesin- de misafir olan Yusuf baba Amasyaya, Mustafa baba Güzelhisara sürüldüler. İdam edilen Kıncı babanın kardeşi Meh- med ile Çamlıcıda Tahir büba tekkesin- den Mehmed baba, Merdivenköy tekke - sinden diğer Mehmed baba dört nefer Bektaşiteri ve Üsküdarda Mürvet baba İtek'kesindeki Mustafa baba Tireye gön « derildi. | İstanbuldaki diğer Bektaşi babaları ve müridleri, hepsi bir köşeye saklanıp giz- tendi. Devrin zarif şüarasından o Keçecizade İzzet Molla da Bektaşilere karşı alman bu şiddetli tedbirler hakkında şu kıt'ayı İyazdı: Düdümün Yezidiyan söndü, Canları varsa birbirin korusun. Ağalar eyledi Cahime sefer, Çaldı Bektaşiler de göç borusun! Reşad Ekrem Okuyucularımızdan Bay 8. Rayıba: Haklısınız. Esasen ben Birinci Ahmedin hekikatte 14 #ncü hükümdar olmadığını yur karıda işaret etmiş ve arada Emir Süley - man Te Musanın da Padişahlık ettiğini sike relmiştim. «lde rakamları 18- | dolunurken, «bu bit minarelerindeki şerefeler bu rakama uygun düşer» diyecek yerde zihnim «14» rakamiarı- nı seyrine kapılartk o hatayı yapmıştır, Tashihe takaddüm eden Ikazınıza teşekktir ederim. Reşad Ekrem Palamut balığı yiyen bir memur zehirlenme alâimi gösterdi a Haikfırmı sokağında otur k memuru Abdülkerim oğlu Rauf, palamut balığı yemiş ve zehir - lenme alâimi göstermiştir. Rauf, Bey- oğlu hetstanesine kaldırılmıştır.
