15 Aralık 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 13

Yazan: Ziya Şakir Bir cür'etkârlığın sonu -Mektub, tam bir İngiliz hissi ve İn -| Biliz Sivesile yazılmıştı. Hitab edilen inın da, —ismi (Hofman) olması * Tağmen—- tam bir İngiliz olmasın » €n küçük bir şüphe bırakmamıştı. J“kat garib değil mi?. — Davus, bu dar sevdiği ve hürmet ettiği bir ka- " hitaben yazdığı şu mektubu ka - Bürken büyük bir çapaçulluk — etmiş. “Son Posta,, nın siyasi tefrikası : 39 oVAavya o VA BHRFU Un ŞARKA AİD KAYNAKLARI tazanı İsanDiefot . Tedime vdeme Ffladoyin Cahil Yalçın 1911 deki Alman - Rus itilâfı ve Bağdad şimendiferi inşaatının ikmali için müzakereler Lord Kitehner ise Hüseyin bin Aliye hü- | takbel Mezopotamyadaki Alman şebekosi- yük ümidler bağlıyordu. 1912 de, sonra.|min İrandan ihraç edilen emtiadan bir Temmuz 1914 te,«Kahirede Hüseyinin | kısmının Akdenize ve Basra kürfozine ikinci oğlu olup o sırada Türk parlamen- | doğru nakletmesini temin için müstakbel İbüsün bu gizli münasebetler & tosunda aza bulunan Emir Abdullan ile Kahirede konuştuğu sırada büyük şeri- fir. hakikt emellerini anlamak - fırsatını bulmuştu. , İngilizler, Arabistanda temın ettikleri resinde, büyük harb başlar başlamaz vaziyete hâ- Rus - İran şebekesile birleşmesini do ka- bul etmişti. Şube Rus - Alman sermaye: sile yapılacek, Hankine müntehi olacak. tı. Burada Deli Abbas - Samarra Aiman Şubesile birleşi ti. Maamafih, Alman demiryolunun Hankine muvasalatından iki sene sonra, Rusya Hankin - Tahran Bidin kıyrıntıları arasına düşürdüğü “Râra külünü göremiyecek derecede Gilet göstermişti. Eğer görseydi, hiç âfph“il k' bu kül parçasını üfler, on- AA sonra kâğıdı bükerek zarfa temiz o'ır'k erleştirirdi. hî'“:' zifeyi, ben ifa ettim. Dil- Madam — Hofman'a karşı he Casusu, PPa bir erkek göstermemek için, ta- DA 'Men şifre olması mühtemel - bulu - h,"_ Mektubun içindeki sigara külleri - Za iledim. Harfi harfine kopye ettim.| ""î* Yyerleştirdim. Adresi de, o kop * NİN altına geçirdim. , 'düan sonra, soyunup yatağıma gir- . Hiç olmazsa, iki saat kadar uyu * ğ;'“f yorgunluğumu ve uykusuzluğu- 4 gidermek istedim. akat, ne mümkün?.. Lî—;_h.rini takib eden muvaffakiyet - Mr:dge bunların alacağı ı;ıclirele!". dum kı'_lj(çe © kadâr heyecanlanıyor Şimdi, Şu kırk sekiz saatlik bos Za - Biim zarfında, ne yapıp yaparak Mi m;îc Onbaşıyı bulmayı — düşünüyor - tüi Ve bunun için de, plânlar - tertib | Yordum Sah ;n. düsüne, nihayet — kararımı * c"""İllr!ıiıııııuı gezasını, az kalsın T bir macera ile ödeyecektim. hn“'h saa' birde, pansiyondan — çık - n Postahaneye gittim. Mektubu ver- | “7! Ve zarf, pullanıp ta kutuya girin- On r orada bekledim. ü 'dan sonra, tünelle Karaköye in - &d Doğruca Kadıköye geçtim. Takib Wı: edilmediğimi anlamak için bir h'ü“ iskele civarında, tenha — yer - Tat Bezdim. Takih edilmediğime ka - dar Retirdikten sonra, hemen bir san- atladım. Haydarpaşaya çıktım. ah fâsyon civarı, korkunç bir harabe Sinde idi, u Müthiş manzarayı, daha hâlâ tüy- h!q_ Terek seyredenler, eksik de * Y%bıl bunların arasına — karışlım. .h;:' Yayaş harab vagonlar, parçalan- b Emir enkazından mürekkep yığın- n:nuınoı dolaşmaya başladım. Tüna dolaşıyor, hem de amele tabu - Y. sup bir asker arıyordum. "'ıd:,. devrilmiş bir vagonun arka - Yalar bir takım gülüşmeler, şakalaş - Br * İşittim. O tarafa doğru — gittim. hı.h“"“— yerlere bağdaş kurmuş, ba- & da Çömelmiş sekiz on askerle kar, SYA geldim. te) rında çuval gibi, balaskalı elbi- Ğnniı'"klannda altı tahtadan kun - Habur, Pülunan bu askerlerin amele Yaya, P8 Mmensup olduklarını tanıdım. Yavaş yanlarına yaklastım p.ış;hk bir musevi kadını taklidi ya- Onuşmaya başladım, Jürler olsum, asker ağalar!. ırno madam kokana. hı: AF'N Mığırdıç — onbaşıyı nerede Nbîhı-:mı__ K H'“Bi Mığırdıç önbaşı? Fakat zeki bir Ermeni gençi derhal manalı bir tebessümle kulağımı kaşıdı. Sanki içimden manevi bir ilham gel-[ — Evini biliyorsan, bana tarif etsen.. lki kend'sini bulabilirim. di. Yutkunarak: ı — Canım.. hani, şu.. vaktile vinç İş-| — Evi, Sulumanastırda, Kilise soka « İğında olacak amma. (caklardı. Fakat o tarihte bizim zimâm- kim kesilecekler ve Arablarla müitefik-| ler arasında zaruri bit mütevassıt — ola- olunu inşaya başlamamışsa Almanya- min İmtiyazı kendi hesabına taleb etmek hakkına mülik olacağı da tasrih edilmiş- i. Rusya da Almanya tarafından İranın şimalindeki nüfuz mıntakasının — tanin: masını istihsal ediyordu. Bu mıntakanın hududu 1907 İngiliz - Rus itilâfında gös- terildiği veçhile tesbit olunuyordu. Bun. €sn başka, Almanya Rusyanın bu mın- takada demiryolları yapmak hususunda rüçhan hakkını haiz olduğunu da tanı. yordu. Nihayet, gizli bir madde ile, Al. manya Ermenistanda hiçbir. demiryolu yapmamağı faahhüd ediyordu. Bundan da maksad Osmanlı ordularının Kafkaşı |yadaki Rus hududunda tahşidine İmkân darlarımız büyük bir müslüman devleti olan Fransa için «Romada olduğu kadar Mekkede de mevcud bulunmanın» gayet azim ehemmiyetini anlamıyorlardı. Dokuzuncu kısım Harbden evvelki Şark itilâfları «Bağdad muahedenamesinin gayesi vu Nnüfuz mantakalarına ayır- (at sullanın hukukuna riaye- kullanmaktan ictinab et- midi.e Printe Lichnowsky (Hatırat) lerinde çalışıyordu. Bir Türk nefer, saf bir eda ile yüzi Bir ermeni nefer daha; Yok canını, yok... me baktı: - — Vinçte çalışanlar, çok... Nöbetle| Diye, söze ka! her manga çalışır. |da, ermenice bir münakaşa Diye, mırıldandı. Sanradan söze karışan bana dönerek Fi zeki bir ermeni genci derhal| — Mığırlıç, o evden çıkalı iki ay ol- manalı bir tebessümle kulağını kaşıdı: | du. Boş yere oralarda dolaşma... Top - İngi — Anladım.. anladım... Senin aradı- | haneyi biliyorsun. ğmn, birinci bölüğün dördüncü onbaşısı| — Biliyorum. olacak, — Boğazkesen caddesinden yukarı — Belki çık. — E, amma.. onu burada bulamaz -| - — Evet. — Sol kolda, Vahram isminde ihti - var bir berber vardır. Mığırdıç, gün - de bir defa oraya uğramazsa yapamaz. Orada bul Bin — Çok mu lâzımdı. — Evet... Acaba evinde hulabilir mi- yim?.. — Evinde mi?., O, ne köpoğludur bi- acele adımlarla uzakl. |bire ruhlarında taşk tiras uyanan bu zava! ir iştiha ve ih lirsin?., Hiç izinli olur da, — evinde o -|kişnediklerini, horoz p turur... — Hay köpoğlusu.. ne şa: Talih, imdadıma yetişmişti. Aradı - ğim Miğirdiç onbaşının izi, hafifce be-|leri, bilmem Ermi Şimdi asıl marifet, bu iz üze| — Lokman hekimin, ye dediği... rinde yürüyerek, onu ele geçirmekti (A Var) Herkesin üzerin- de ittifak ettiği bir hakikat: Sabah, öğle ve ak- şam her yemekten sonra KULLANMAK şartile RADYOLİN Dişlerinizi tertemiz, bembeyar ve sapsağlam yapar. Ona yir minci asır kimyasının harika- larından biridir, cenilebilir. Ko- kusu güzel, lezzeti hoş, mik- roplara karşı tesiri yüzde yüzdür. bayı Pai < Bön ;"bn'dı. üç dört tane Mığırdıç on d"- Sen hangisini âtıyorsun?.. ııh.'“h"" afalladım... Bu adamın Yekli lı.ı' he hüviyeti, ne çehresi, ne de İlm ol kkında en küçük bir malüma - Ürdim, ÜĞi için, ne söyliyeceğimi şa- © Pilmiyorum » Şüpheyi celbedecektim. Hiç Temeden çekilip gitsem, büs- fena 'bir vaziyete girecektim, » Şu.. amele taburunda — on - Kullananlar dişlerini en ucuz'şeraitle sigorta ettirmiş sayılırlar. Sabah, öğle ve akşam her yemekten sonra dişlerinizi fırçalayınız... *İRus itilâjı - Bağdad şimendiferinin inşa- Sevincimden. çıldıriyordum. Oradan, | Sark meselelerinin hallinde muvakkaten at gibi mad delili teşkil edecek ve kendisine ih- — Kehdisine, nereden çatar böyle -| Tismekten imtina edemezdi. verccek hiçbir stratejik şebekeye malik » olamaması idi. Osmanlı Asyasının iktısadi mıntakalara 19 Ağustos 1911 deki Alman - * Almanlarla Ruslar arasında konuşma. lar cereyan ederken, Bağdad Tife. Tİnin inşasını itmam maksadile bazı dev- letlerle Türkiye arasında da ayni dere- cede başka müzakereler vukua geliyordu. Avrupa konseyi Babiâliye 1907 de güme taksimi aa Ükmal için milletlerarası müzakere- | 1912 Kânunuevvelinde — Fransız, 2 itilâfı — 19 Mayns 1919 da Tugiliz, İtalyan itilâfi. ler — Harb şayiaları Avrupayı heyecana ver- |rüklere vyüzde üç zammetmek müsrade- diği sırada, İtilâfi Müselles kabmeleri | sini verm'şti. Bu, Makedonyada ıslahatım sulhü muhafaza için gayretlerini arbırı- | ;erasına karşılık olacaktı. 1910 da, sultan yarlardı. |bu zammı 1914 taribhine kadar yüzde ye- diye çıkatmak müsaadesini istihsal et. mişti. Fakat, Makedanya meselesi iki a. rada halledilmiş olmakla beraber, Tür« kiyenin msli ihtiyaçları fazla rüsumun |reer'iyeti müddetinin uzatılmasına lüzum hissettiriyordu. Almanya Bağdad şimen. diferi hakkında bir Alman - Türk itilâfı akdolunurken kendi muvafakatını beyan ve temin etmişti. Bosna ve Herkeğin ih hakına bir taviz olmak üzere Avusturya da ayni şeyi kabul etmiş bulunuyordu. İtalya, kendisine Trablusgarbı terkeden Ovchy muabedenamesini imza ederken ona râzı olmüştu. Almanya İngiltere ile hemen bir kav- gaya tutuşmak arzusunda olmadığı r'n,' cuyane hareket etmek — mecburiye- . Onun için, hüsni timal ki üç dost devletin aralarını boz- mak t n verecek müzakerelere gi- İşte bunun içindir ki müstakbel şimen- diferin ınşasında ve Yakınşark servetle- rinin işletilmesinde her millete ayrıla- zakereler cereyan etmeğe başladı. Cihan (Arkası tar) harbinin arifesinde, bu çekişmeler — Öz- | «eeesessosecenesrcercrcununisesruesean manlı Asyasının iktısadi mıntakalara parçalanması neticesine varmıştı. Bu Ankara borsası çilış- kapanış fiatları 14 - 12 - 038 mantakalerin her biri Avrupa devletle- rinden birine aid olacaktı. Bu, Türk im- paratorluğunun nihayet kat'i paylaşılma- sının bir başlangıcı gibiydi. Bu müzakereleri kısım kısım ayırmak Açılış epeyce zordur. Mazmafih, heyeti mec. .:_: ::zs 12; ::“ Tava arasında şu tasnif yapılabilir: 12016 X2915 — Potsdam mülâkatı neticesinde, 19 «61 6,61 Ağustos 1911 de Alman - Rus itilâfı; 1B,425 2A, 425 — Bağdad şimendiferi inşaatının ik- ;3:7: ;:İ','Z: mali *çin beynelmilel müzakereler; iLASI Bir — Suriye hakkında 1912 Kânunuevve- İngiliz stlâfı; — 19 Mayıs 1914 te, İngiliz - İtalyan müukavelenamesi; | — İran ve Mezopotamya petrollarına aidl müzakereler. Petrol işini aşağıda ayrı bir kısmıma birakarak, bu muhtelif meseleleri birer birer burada tetkik edeceğiz. * 4 'Teşrinisani 1910 da Almanya ve Rus- ya hükümdarları Potsdamda görüştüler Ayni zamanda iki devletin hariciye nazır- lari da içtima ettiler. Anadoludaki Al- man demiryolu şebekesinin itmamına aid zorlukların tesviyesi mevzuubahsti. İkinci Guillayme'un tahmin ettiği gibi, bu mülâkat Paris ve Londra kabineleri- ni ziyadesile endişeye düşürdü. Mülâka- tın 19 Ağustos 1911 tarihinde Alman - Rus itilâfile neticelenmesi bu tesiri bir kat daha artırdı. Bu mukavelename Almanyaya Bağdad Alman hattının inşasına karşı Rusyarın her türlü mümanaattan vazgeçmesini te- mifn ediyördu. Bundan başka, Çar müs- 107 linde Fransız «