4 Kasım 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 8
Irak mekhtubları: Irak nasıl kalkınıyor ? Iraklılar Atatürkü kendileri için de bir kurtarıcı saymaktadırlar. Birçok salon ve evlerde Atatürk ile Kral birinci Gazinin fotografları yanyana asılıdır Bağdaddan -bir görünüş Asırlarca Türk idaresi altında ve Türk |olan Irak petrollarına her sene yeni da- | olarak yaşıyan Irak, bugün do, o zamana | marlar katılmaktadır. aid birçok husu - | Hükümet maden #rama ve işletmesine siyetlerini muha- |olduğu kadar ziraatçiliğe de :!ıem—mye&ı tmektedir. | vermiştir. . ;;ğ;mui;w Türk İhraç mevaddı arasında hurma ikinci d d mevkii işgal eder, Yalnız Basrada 250 çe- ::':c::mb:uh:de; şid hurma yetişmektedir. İrak, iktısadi * bakımdan en ziyade Türkiye ve İngi ile alâkalıdır. lrakta hayat umuümiyetle — ucuzdur. Bağdadda bile 30-40 lira ile iyi yaşamak mümkündür. Eline senede bin Irak İirası geçmiyenden kazanç vergisı alınmaz. İmar hareketleri son 3-4 senedir yük bir canlılık arzetmiye başlamı Bilhassa Bağdad, Musul ve Basra gibi mühim şehirlerde birçok medeni tesisat vücude getirilmiş ve ezcümle; eski dar memlekette me - selâ; halkın dörtte üçü türkçe konu - Şur, Türk âdat ve an'anatını hiç de - giştirmeden oldu « Bu gibi almış ve bunlarla kaynaşmıştır. Nitekim, Ali Bnver Toksoy Jraka | waran bir Anadolulu orada nâsı! yaban - cilik hissetmezse Türkiyeye giden — bir| Iraklı da ayni duygularla mütehassis O -| , Dürüzlü caddeler açılarak asfalt, par- Yur. ke döşenmiş, elektrik, buz, ekmek fabri İraklılar Atatürkü kendileri için de bir |kaları kurulmuş, mezbaha, hal, pazar kurtarıcı saymaktadırlar. Birçok '—"l"“iyerleri, iskele, istasyon, antrepo, hangar, we evlerde Atatürkle kral birinci Gazinin | plâj ve parklar tesis edilmiş, sinema ve fotografları yanyana asılıdır. Büyük Ön- | tiyatro binaları inşa olunmuştur. derin yalnız Türkiyeyi değil, bütün şark| Beleğiye teşkilâti vardır ve her bele- milletlerini korumuş ve kurtarmış oldu- | diye, bütcesinin imkânı nişbetirde çalış- #unda müttefik olan Iraklılar Atatürkü | »maktadır. Fakat, asırlarca bakımsız ka- kendi intibahlarının da bir semholü say-İlan bir memleketin bu sahada daha bir ynakta ve onun güneşile muzlandaklarını | çok ihtiyaçları bulunduğunda şüphe yok- açıkça ve fahrile söylemektedirler. | sur. 'Türkiyede vücude getirilen inkılâbları| Trak, en ziyade maarife ehemmiyet Iraklı kardeşlerimiz derin bir sevgi ve vermiş ve bu sahada büyük, esaslı mu- hayranlıkla takib etmekte ve ayni haya- vaffakiyetler elde edilmişlir. Türk maa- d ta intıbak eylemek hususunda devamlı ' rif programlarının aynen tatbiki saye- gurette çalışmaktadırlar. Irak hayatında | sinde okuyup yazma bilenler $& 10 dan zmeydana gelen terakki de bu gayretin *6 60 şa yükseltmiştir. Köy ve gece mek- mahsulü değil midir? teblerinden başka gezici rençper mekteb. Filhakika, dünkü Irakla bugünkü Irak |leri de ihdas olunmuş ve bunlardan aza- arasında mühim ve esaslı farklar husule |/i randıman alınmıştır. gelmiştir. Hemen her sahada göze çar-| Bizde olduğu gibi, ilk ve orta mekteb- pan bu değişme, dost memlekete yeni bir|leri lise takib etmektedir. Ayrıca tıbbi- çehre vermiştir. Bugün Irak, meden! s: harbiye, hukuk, mühendie, eczacı ve n ü üratle inkişaf etme! ŞÇi yüksek mekteblerile hasta bakıcı :'.f':'*r BO ULE ve san'at okulları açılmıştır. İrakta mov- * tud doküz yüz elli mektebe yetmiş bin talebe devam etmektedir. En ziyade Türk üniyversitelerine ölmüak Üzere harice talebe gönderilir. Bu sere yalnız baytar ve mühendis 350 genç gönderilmiştir. Hükümet spor- bi üz bi vi şaaıç, | 12 çok alâkadar olmaktadır. Maarif Ve- bazılarının nüfusu yüz bini mütecavizdir. kâleti mmuallim ve talebeler için su spo- Irak, iktısadi sahada hayli terakki eî—ı..ı. uğraşılmak üzere parasız plâjlar yap- miştir. Bu hususta hükümet azami feda. tırmış ve Bağdadda büyük ve modern kârlıkta bulunmakta ve İrakı kervancı- | pir stadyom inşasına başlanmıştır. Meke liktan kurtararak demir ağ ve şoselere (toblerde izci teşkilâtma mühim yer ve- kavuşturmaya çalışmaktadır. Musuldan yilmiştir. Spor kiüpleri gitt kçe taaddüd bauşlıyan şimendifer hattı Basraya kadaz |etmekte ve genç kızlar da spora alışlırıl- uzanmaktadır. İrakı Türkiye ile b-ılrı'*-lmakoadır_ Tecek olan Müsul - Telkücük hattı İ ! Spordan gaye; gençlerin askeri dişipli- bükümet bütceye yüz bin sterlin tahsi- ne alışmalarıdır. Bu maksadla orta me sat koymuştur. Kornada Dicleç» Fırat ü-|teb ve İise talebelerine haftada iki dofa zerinde iki ve Bağdadda üç büyük köprü | askeri el inşa edilmiştir. Ayrıca münakalâtı temin | tırılmaktadır. edecek küçük köprüler inşasıma devam| Sıhhat işleri, içtimaf hayat gibi yeni olunmaktadır. Trakın belli başlı bir iske-| yeni inkişafa başlamıştır. Jesi olan Basra körfezi ayni zamanda mü-| Herkesle dost geçinmeyi başlıca gaye him bir transit merkezidir. Körfezin ya- edinen Irak harici siyaseti en ziyade Tisı askeri mıntakaya dahildir. |Sâdâbâd paktıma ehemmiyet vermiştir. Petrol, Irakın en mühim bir Ahraç Bunda halk ta hükümetle beraberdir. maddesidir. Memlekete bu yüzden ı-ııe—wpmm imzası günü bütün İreklılar adeta de vasati bir milyön altın lira girmekte- milli bir bayram sevinci yaşamışlardır. dir. Dünyanın en zengin membalarır.dan | Trakta büyük bir nüfus artışı vardır. Bu mikdarın, son hesablara göre « milyonu aştığı anlaşılmıştır. Hüküm merkezi olan Bağdadın nüfus 650 bindir. Butasarrıflıkla idare edilen 13 şehirden Hle talim ve manevra yap- -Jani kasırgalar, havaların gitgide kışımlarına | POSTA Bir Alman âliminin verdiği müheyyic haber —) İlenciteşrin * Gelecek sene küremiz bir yıldızla çarpışacakmış ! Son zamanlarda vukua gelen zelze!leler,|Pasifik Okyanusunun derinlik erindeki sU cereyanlarının kaybolması ve havaların ıttıratsızlığı bunun ilk alâmetleri imi;ş 1939 senesinde kıyamet kopacak mı? Bu suali irad eden bir Fransız mecmuası cevab olarak çok meşhur bir Alman ali- minin beyanatınfüdercetmektedir. Frankfort rasadhanesi müdürü doktor Kurt Wilhelme göre 1939 senesi içinde bir yıldız küremize çarpacak ve arzı im- ha eyliyecektir. AÂlim bu kunaatini gelişi güzel şekilde izhar etmemiştir. Son zamanlarda vukua gelen çok sık zelzeleler; Pasifik Okyanosunun derin- liklerindeki kuyvetli cereyanların orta. dan birdenbire kaybolmaları; hemen he- men birçok memleketlerde müşahede e- dilen havaların ıttıradsızlığı; bu yıldıza günden güne yaklaşmamızdan ileri geli» yormuş... Alman alimi bu yıldızı henüz görmeğe muvaffak olamamış., Fakat mevcudiye- tine yüzde yüz kani imiş. Yıldızın seyri mükemmel surette tes- bit edilmiş. Doktor Kurt Wilhelm bu yıldızın 1939 Hi temin eylemektedir. Yıldızın fevkalâde bir süratle kat'ı me- safe eylemekte olduğu ve küremize bir haftalık mesafeye geldiği vakit arka arkaya zelzeleler, kasırgalar vukua gele- ceği de bildirilmektedir. Şimdi sözü meşhur Fransız rasad âli. |mi Maurice Privat'a bırakalım. Bu alim diyor ki: «— Müuhtelif zamanlarda vukubulan artan ittaradsızlığı, Hamil bürcü civarında: Al. fetraz yıldızının 15 tul derecesinde; Vega ve Sirlüsün 91 derece yakınında yeni bir yıldızın meydana çıkmak üzere olduğunu | göstermektedir.» Maurice Privat bu sözleri 1937 senesi | kânunuevvelinde söylemişti... | Bu beyanatları şaka telâkki mize imkân yoktur. 28 teşrinlevvel 1937 tarihisde küreiar- zın müdhiş bir tehlike atlattığını söyler- sek mübalâğa etmediğimize hükmeyle- relis'niz... eyleme- Küremize arasıra semadan ha maviler düşmektedir, Bundan bir müddet evvel Afrikada |Moritanyada Adrar kumsalında bunlar- lan bir tanesi bulunmuştur. Cesameti 40 x 100 metredir. Sikleti takriben 1.000.000 ton olarak $ edilmiştir. | 1908 senesi haziranının stuzunda bu haceri semavilerden bir tanesi de Sibır- |yanım hücra bir köşesine düşmüştür Kıt'ası bir (Pacific) lokomotifinin kıt'anı kadar idi. Buna rağmen düştüğü yerin Jiki büyük vilâyet kadar sahasını taru. İmar etmiştir. Ne onman kalmış, ne dere, |ne vadi... Her şeyi mahveylemiştir. Düş- tüğü sırada havada yapmış olduğu tazyik İngilteredeki barograflar tarafından bile hissedilmiştir. Akşam saat dokuzda Sen- |petersburg şehrinde bile hava — tazyiki müdhiş bir surette hissedilmiştir. Size mühim bir nokta daha arzedece- Biz: Büyük alim Kepler o vakit Merih ve Zühre yıldızları arasında (X) diye tes- miye eylediği meçhul bir seyyarenin yol slmakta olduğuna işaret etmişti. Son zamanlarda hususi makinelerle a- linmış olan fotograflar filhakika Merih yıldızı civarında ve (Müşteri) nin pek yakınında bir takım meçhul yıldızların mevcudiyetini meydana çıkarmış — gibi- |dirler. ç (Merih) civarındakiler küremize çok daha yakın bulunmaktadırlar, Son zamanlarda da yeni yeni seyyare- ler meydana çıkarılmaktadır. Bunlardan bazılarının isimlerini sayalım: Alinda - Albert » Amor - Apollon- A- donis. : 5 şubat 1936 tarihinde Adonis yıldızı Ti se- | senesi ilk aylarında tesbit edilebileceği- | | | İ ye ) | mi dört saatlik bir mesafe demektir, Yıl- dız seyrinde bir gün farketmiş olsaydı Adonis ile çarpışmış olacakmışız. 28 teşrinlevvel 1937 günü öğleden sön- ra saat Üç ile saat yedi arasında Reim- muth adındaki haceri semavi küremize 60.000 kilometre yaklaşmıştır. ki arada birkaç saatlik mesafe kalmış demektir... de devir yapmaktadır ki bu da onun kü- remize pek uzak bulunmadığına delil teş- kil eylemektedir. Muhtelif Avrupa rasadhaneleri tara- fından yapılan tedkiklere nazaran, bu Erupa aid üç küçük seyyare her an küre- mize daha yakın olarak seyreylemekte- dirler, Küremize nisbetle astersid (Haceri kevkep) ler hiç mesabesindedirler, Böy- seyrini değiştirmeğe mükemmelen mu- vaffak olabilirler. Relmmuth güneşin etrafında 535 gün- | —bir ay te olmakla beraber küremizi delmeğe ve | Devlet demiryolları idaresi tarafından Haydarpaşada hat üzerindeki Bir Amerikan ressamına göre kıyamet böyle kopacak Fakat 1939 senesinde bu yıldızın gelip İ? küremize çarpacağına şimdiden pek 1f ihtimal verilemez... Maamafih bunuf aksini iddia edebilmemize de imküfl yoktur... J. Ferw:_ Türk kaptan ve makinistler köngresi dün toplandı evvel senelik kongresini toplıyarak yeni idare heyetini seçmiş olan Türk Kaf” tan ve Makinisiler Cemiyeti, idare heytl reisi ve azalarından bazılarının sihhi ve darf sebebler yüzünden Istifa etmeleri ütt” rine dün fevkalâde bir toplantı yapmış yeni idare heyetini seçmiştir. Dünkü seğlif esnasında istlifa eden Denizyolları sabi enspoktörü Şevketin yerine birinci relelil? ikinci rels Cümhuüriyet vapuru süvarisi SÜf reyya Gürsu, Kâzım Güneyin yerine umu! kâtibliğe Denizbank enspektörü Büheyi Pelf” ker, ikinci reisliklere kaptan Hayri ve NA” suhi Özek, murakıblıklara Bürhaneddin AF hun, Trak süyarisi Kenan Özeş, azalıkla da Ktrüskün süvarisi Faruk Ekin, başmaki” miyeti Buna binsen doktar Kurt Wilhelmin / pit Nedim Çetinman, Edib Kurthan ve N” keşfeylediği yıldıza itimad edilmelidir. 'rt Öget seçilmişlerdir. Haydar, aşada yapılan beton köprü küremize 2.200.000 kilometre yaklaşmış-| yerinde yaptırılmakta olan beton köprünün İnşaali — ilerlemektedir. Köprü! ğ tır. Bu mesafe çok müdhiş, çok uzak sa-| ikmali burada seyrüseferi işkâl eden mahzurları ortadan kaldıracaktır. Res * Ali Enver Toksoy | yılır. Fakat hiç te öyle değildir. Tam yir-| mimiz inşaat mahallini gösteriyor.
