9 Mart 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 8

Sayfa 7? ——— ——— 9 Mart RAE —— İmparator Fransuva Jozefin b 37$ Söne ususi hayatı E— Shen 4/5 Bu sadece kadın-erkek temasından ibaret bir macera değil, altın yaldızlı ve erguvan- dan ibaret bir boşlukta bitmiş mavi çiçeklere benziyen bir dostluğun hikâyesidir F ransuva Jozef, sallanatı vr | ihtılâlin uuğultuları arasında büşlayıp bir muharebenin ızlırabları 8râ- tında bitmiş olan, Fransuva Jozef, 1916 yılında ölüyordu. Ve ölümünü ilân eden çın seslerinin İhlizazları henüz sönmem'şti ki, krallığın Ve İmparatorluğun yıkıldığını ilân eden © çör sesleri tekrar başladı. Krallık ta, im- Parâtorluk ta devletinin hayatını omuz» İsinda tasımış olan prensten arkada kal ya tahammül edememiş gibi idiler. Fransuva Jozef, mada imparatordu, Peştede kraldı, Saltanatı Vistülden Adrivatiğe kadar 50 | milyondan asırı bir halk kütlesi üzerinö | Uzünıyordu, 1914 de bir Ültimatomun al-j na attığı imzası umum! bir Avrupa har- bine sebeb cimuştu, ve tesadülün sevki İle sort harici bir talihe malikti. Fakat hakikatte bu adam Sirauss'ün bir valsinı dinliverek Viyanakâri kahve- 8ini yudum yudum içmekten gayri hırsı olmıyan pavMabünın küçük bir burju- sı gid» basit bir ruh ve sade bir zevk Bahibi idi. Etrafı kalabalıktı, fakat o bu kalabalık içirde yapyainız yaşıyordu. Bütün sevdiklerinde acıva uğramıştı. Karısını, kardeşini, iki veliahdini, Ço- Cuğunu ve yeğenini şiddetli bir ölümle kaybetmek ıztırabını çekmişti. Eğer hayatının mail satkı üzerinden kayıp inerken talih kendisine Viyanalı Bönç bir aktris olan Kathetine Schratt'ın samimi ve sadık dostluğunu hediye et- Memiş, ve onun tebessümünde yükünün ağırlığını, yüksek makamının o&cilerini teselli eden kuvveti buldurmamış olsay- dı ömrü imparator sarayının soğuk deh- İizlerinden başka bir şey tatmamış ola- Tak geçecekti. Paskal: — Günde on ki saat kral olduğunu dü- Şünebilecek bir #snaf, günde on iki saat ir esnaf olduğunu düsünebilecrek bir resi verildi. Viyenanın şeh kral kadar mes'ud olabilir, derdi. İ çağırılmıştı, (o San'atkârların Avusturya imparatoru ve Macaristan Kötherine Sehratt isminde genç, kudretli kralı Fransuva Jozef 31 sene müddetle | bir aktris vardi. Katherine Sehratt'a sâde zevklerini inelt- | Bizzat imparatoriçe E" beth aktrisin miyen basit bir dekor içinde yaptığı gün-| oyununu takdir etmiş ve lök ziyaretler esnasında ancak bir kral| çor özetinde bıraktığı tesiri de kadın fe- olduğunu unutabilmiş olmalıdır. rasetile anlamıştı, Perde arasında Dam Aşağıda okuyacağınız satırlar sadece d'honörü İda Ferenezy'i bir locanın ka- bir kadın » erkek temâsından ibaret Ol-|, oç, tıkırdattı: uyan, altın. yaldız ve erguvandan İba-l. yy eyteler Madmezel Sehrattin kene Tet bir boşlukta bitmiş mavi bir çiçeğe| |, © N : ini #styorlar, benziyen bu dostluğu hikâye etmeye ça» ge lakdım gili edi. a Mişacaktır. ş Ve roman böyle başladi. Küçük büyük, bütün Rusyel:rın | yensilden sonra hususi bi ziyalet ve- Maje. te İrparatoru şerefine! İrilecekti. Bu ziyafete Katherine Sehratt Fena bir talih Avrupayı dünyanın dört İ davet edildi, > k kösesinde yangın çıkarmaya müstaid bir) İmparator üçüncü Aleksanârın Hin Meç'aleyi her zaman için kendi muhitin- | kola dahil olmıyan bu öayer karşısında de alakoymaya mahküm etmiş gibi görü- | ne düşündüğü merak edilecek bir moli Pür, Bu meş'zle kırk yıl müddetle Bale |'dır, fakat bilinemez Kir bilir, belki de kâhlarda durdu, kundakçılık © vazifesini | bohusı müteveffa Çarm 1868. yılında Pa- Basil yaptığı bellidir. ris ekspozisyonunu görmeye gittiği zâ- Halbuki bu 1895 yılımı ağustos sYin-İ man daha şehre yarışının ilk akşamı da imparator Fransuva Juzefin doğumu | (Gerolstein Grandüşesi )p'yesini görmek Dun 55 nci yıldönümü tes'id. edilirken. | üzere tiyatroya gitmiş olduğunu hatırla “aha o vakit Orta Avrupanın - vaziyeti | yaştır, “de ertesi gön misafirlik Büçtü, Viyana ile Sen Petersburg arasıne| müddetinin bitmiş olmasına müteessif ÖĞ münasebetler gergindi ve Berlin kon-! elmüğtür. #resinin doğurduğu ahvalin altüst olma-| <ç.yet itina le hazırlanmış olan mu- Bini istiyenler vardı, - bumunla - beraber tasçal saray etiketinde reveransların ne K kes mukaddes formüle tebean sta“ | derece eğilincrek yapılacağı bile tasrih Wno'nun muhafazasını istediğini söylün| miti ve mejestelerin hururunda hiç Katherine Sehvati ir tiyatrosu arasında z v im kımse bir suale mâruz kalmadıkça ağız gi sçmak hakkırı baz değdi. Fakat neş'e Viyansda yekdiğerine 714 iki politika | ç4 doku, kazandığı muvaffakiyetle ser. “tpişyordu. Birinci d. : ay beni amman ei K y kaidelerinin in- İlet ve Balkanları, gvidabalu tarafli po Dİ AT e amala Ve b 9lân Kont Andrsssy bulunuyordu ikinci j çeüiklerile müşkülüta uğrams ies etki be e İ yüzden de etiket muhakkak ki birçok Mitikayı ise iki payıtaht arasında mev-j" tatbik edilemedi, © her çed ihtilifları ortadan kaldır. |nok'alarda tamere e Mayı istindaf eden, ihtiyatkâr hariciye maamatih çok geçmemişti si si BE MAZ Kainoki 1 ediyordu. Galebe !#'” göz kamaştırıcı beyaz dişleri pe Kaineki temsil ediyordu. m bu ikincide kaldı ve iki devlet arasında | b” dudukları arasından dö husule > göstermek maksadi- şelâleleri majesteleri de gevşetti. z | ,. İmparator | İmparatoriçe sormuştu, aktris birkaç Yransava Setin davetini Kabul. ederek | kulime ile hayatını anlattı. Henüz evlen- ak zere Motavia'nın küçük! şi, Elişaketh sokağında oturuyor- du ve büsün zevki Praterde gezinmekti, Sale geldi, İ bu şık sokakta gezinirken kahveleri tar Majeste misatirin şerefine büyük gen- | rasalarıdan dökülen Viyana müziğini der tertib edildi ve bir gala müsame- | divemekli. Bir çocuk atılganlığı ile ti- *" kasabasında Kremrier şstosuna Mi- , ' öi , | ncası İmparas | yatro âleminin dedikodularını anlattı, çiçek, müziği, dansı sevdiğini söyledi, imparatoriçenin daveti üzerine moda ol- muş yeni şarkıları nazlanmadan teren- nüm etti, * Ayrlinırken imparatoriçe Katherinin elini eli içinde uzun müddet alıkoydi — Yakın zamanda biz! görmeye geli- iniz dedi. Gerek Hofburş'da, gerek Sehoenbrunn'da memnuniyetle karşıla- nacaksınız. Sehocnbrunn parkı çok gü- zeldir, madem kı çiçekleri seviyorsunuz, hoşunuza gider. Bu daveti basit bir ne- zaket eseri olarak görmeviniz. Ve Fransuva Jozefe dönerek ilâve etti: — Ziyaretin'zden imparator da hoşla- nacaktır, değil m İmparator gülümsedi, yüzü aydınlan- Ğı. Cevab vet — Evet, elbette çok memnun olurum. Bizi görmeye geliniz. 4 Aradan birkaç ay geçti. Viyana tiyat. rosunda «Kupa Kızıs oynanıyordu. İm- parator refakatinde İmparatoriçe olduğu (halde ilk temsilde hazır bulundu, Kathe- rine bu piyeste de parlak bir muvaffaki- yet kazanmışı, ertesi gün akşam yeme- ,ğini Hofbrug'da yemeye davet edildi ve « günden itibaren sarayı zıvareti gitgide sıklaştı. Bir yıl sonra martın ilk günü Katherine elinde bir demet menekşe ile Sehoenbrunn' parkında dolaşıyordu, kar- şısına imparaturiçe ile arşidüşes Valeri İ çıktı. Katherine demeti imparatoriçeye tuzattı: re martın ilk güzü menekşe demeti alan ibütün yıl mes'ud olur, dedi, | Sehoenbruan sarayının se, (İZİ, kapısı Tarihi Sehaenbrunn. pırkı müntehala- rından birinde kelin bir duvarla muhat- tır. Bu duvar parkı Maximegâsse'dan â- İyarır. Bu duvarda uzun terkedilmiş küçük bir kanı vardır. İmpa- rator Fransuva Jozef yıllarca müddet Kâtnerine'nin evine gitmek için bu ka- pıdan çıktı. Katherine Sebratt 1893 yılında Glori- ettgasse sokağında bir vil'â satın almıştı. Bu villâ Sehoenbrunn parkı duvarinin birkaç adım ilerisindeydi. İmparator her sene ilk ve sonbaharda üç ay kalmak üze- re (İsehi) e g.derdi. Sarây halkı Sehoen- brünn'dan (İsehl) e taşındığ: gün genç aktris de yeni ev'ne geçti Ve o zamsn ergün sabahleyin saat 65 da ımparator Fransuva Jozefin tanın- mamak istediği zamanlar arkasına ge çirdiği süvari binbaşısı üniforması ile parktan geçerek bu kapıya teveccüh etti- Iği görüldü. Kapı o kadar üiçaktı ki im- psrator geçmek icin başını eğerdi ve bir çok zamanlar da bir ağacın veya bir çi- çek kümesinin arkasında bir nöbetçinin gizlenmiş olduğunu görerek kızardı. Bir gün şahsi muhafaza kumandanı miralay PEHfe'i çağırarak: ediyorlar, neredeyse topuklarımu basa- Cuklar, dedi. Ve o günden itibaren parkta, bahçede, sukakta bır tek nöbetçi görülmedi, fas kat park, bahçe, ve sokak sabahin bu er- ken saatinde biraz hava almaya çıkmış olân sakin halkla doldu, hakikatte bunlar sivil geyinmiş muhafızlardı, İmparator bu küçük kapının önüne g“lince, Oik'nci Onüshası (OKatherine Sehratt'ın el çantasında bülunan bir-a- nahtarı cebinden çıkarır, kapıyı açar ve halk geçtikten sonra itina ile kapatırdı ve o dakikadan itibaren Maximegâsse'da gelip geçen herhangi bir şehirli gibi ser- best olduğunu sanırdı, hakikâtte o gelip geçenler de gene Avusturya polisinin si- vil memurlar idi. Katherine Sehratt'ın dostları arasında dürü Baron Gorup hükümdarını nasıl İmuhafaza etmek lâzun geldiğini biliyor- du. Fransuva Jozef bu oyundan bütün hayatı wüddelineş asla şübhelenmemiş- tir. * l İmparator aktrisin köskünün bahçesin- — Viyanalıların eski hir itikâdina gö- | yıllardanberi | — Nöbetçileriniz beni adım adım takib!” Hayat iksiri. balundinmığ “Bu öyle bir ilâçtır ki bazılarını yaşatır, hazılarını da öldürür, Meşhur Fransız profesörü girdi “5 sene daha yaşımak istiyorum, aramak ve bulmak için... » İ 20 nci asrın fen tarihi telsiz telgrafın ve telsiz telefonun bulunması şerefinde Fransız Profesörü Branley'e büyük bir hisse ayırır, ve ilk esasları daha 1890 yılında onun vazettiğini kaydeder. Telsiz telgrafta ve telsiz telefonda pratik olarak ikinci adımı atmış olan Marconi geçenlerde milyarder olarak öldü, telsiz telgraf ve telefon ticaretile uğraşan büyük şirketlerin sermayeleri de milyarlarla sayılır. yaşında ve fakir bir ihtiyardı Marconi büyük bir kadirşinaslıkla o- na şirketinde yüksek ücretli bir vazife j. Fakat Branley bu vazileyi kabulden çekindi. Tevazula: — Ben bir Jâboratuar adamıyım, di- yordu ve 95 yaşında olmasına rağmen lâboratuarında çalışmıya devam etti. o Branley'in laboratuarı... İlk tecrübelerini yaparken ona bin- teşebhitsten sonra Fransız hüküme- bi eski bir inektebin metrük bir yatak- hanesini Ieboratüar olarak muvakkaten # ve bu metrük yatakhanenin kapı- İ | sı üzerine bizzat profesör lâtife olarak: Muvakkat fizik laboratuarı 1875 yılındanberi Cümlesini yazdıktan sonra içinde tam 60 yıl çalıştı Bununla beraber soran- lara: , — Neye çalışıyorum mu diyorsunuz? diyordu, hiçhir şeye dostum, bu parke- ler, bu duvarlar, bu döşemeler, her 0-| ey geçisinde sarsılıyor. Burada fi- zik tecrübesi nasıl yapılır? — Fakat teşebbüste bulunmuyor mu- nuz? — Bulunmaz olur muyum? 56 sene denberi yeptığim bu.. fakat dinliyen kim? Diye söylenip duruyordu.. Bunun'a beraber 56 küsur sene son- ra âinlediler ve (Branley) e gürel bir lâboratuar ile bir de muavin verdiler. Geçen gün Papa Branley'i görmiye gitmiştim; de ya bir bahçıvanla, ya bir hizmetçi ka- Braly doksan beş yaşına diyor, Profesör Branly lâboratuarında — Biraksınlar daha beş sene çalışas yım, dedi, 3 sene içinde bir şeyler bulu- nabilir. Ne gibi demeyiniz? Ben de ta- yin edemem. Bildiğim bir şey var, arr” yacağım.. Ve yarı ciddi, yarı lâtife ilâve etti; — Sıhhatim de müsaid, bakınız dip» — Sübhesiz ebedi hayat sırrını keş- etmiş olecaksınız. — Elbette. işte sırrım. Ve'elini uzatarak masasının üzerin- den yeşil bir kutu aldı. İçinde sarı bir toz vardı. Tozdan bir tutam aldı, du- daklarının arasına koydu, emerek erit” ti. Ve sonra gülmiye başladı: — İşte sırrım bu tozdur, Fakat adını size söyliyemem, Çünkü evvelâ alabil- mek için doktor olmak lâzımdır. Sonra alanlar ve aldıkları için ölenler vardır. — Vay. — Tabit.. bazı zamanlarda, bazı şerâs ite tâbi olarak usulü dahilinde alınır. Bakınız, bana yaradı. bundan başka e limde Son - Emiliern denilen bir şeyim dahâ var. —Oda mı bir.sır? — Evet ama onu $i bir şarabdır, vakıâ eskiden fıçıya dol durularak Kudüs'e yollanan, Kudüsten geri getirtilen, bu seyahati yaptığı için güzelleşen şarebların meziyetlerine mâ ilk değildir ama gene iyidir. Yemekler- de değil; yemeklerden sonra bu şarab- dan bir kadeh içerim, toz ve şarab bas na kâfı gelir... Branley yürütülen tahminlerin hilâ- fına olarak artık telsiz işleri ile meşgul değilsir. Telsiz hırçın bir çocuk çıktı, veri göğü, tayyareyi ve otomobili dol- durdu. Girmediği yer bırakmadı. Hattâ son model bir mâkine bizzat mucidinin masasının üzerinde duruyor. Fakat Branley'in şimdi meşgul olduğu şey elektrik ve kimyanın başka sahaları- dır, — (Paris Seir — G. C.) Çünkü birincisini saat beşte iş masasının. dınla karşılaşırdı. Ona: — Bonjur Sir, derlerdi. İmparator da gülümsiyerek: — Bonjür temennisi ile mukabele edip köşke girerdi. Yemek Salonunda veya Verandada bulunan Viyana emniyeti umumiye mü-|sofra daha evvel kurulmuş bulunurdu, hü İlmparator Katberine'nin elini öper, Kat- herine de etiket mucibince imparatorun | sağ tarafında otururdu. İ 24 sene müddetle müştereken yenilen bu sabah kahvaltısının menüsl asla de- üstünde yerdi, Katherine çayını saraydan alırdı, bu çay da sarsya doğrudan doğruya Rusya» dan gelirdi. Fransuva Jozef 'çayı çok ko- yu içer, ve çey ile birlikte Katherine'nin kerdi elile hazırladığı tersvağ ve reçelli ekmek dilimlerini yerdi. Bitişik ofiste de zmetçiler kahvaltı ederlerdi. bundan daba fazla bir sadelik tasevvur edilemez, (Sonu yarın) Yarın bir resim se gisi açılıyor İressam ve Dekoratör Muvü İhsan yâr Bişmemiştir. Hax'katte bu sabah kahval-| ın saat 15 de Güzel San'allar Akademizim- tası impatalorun ikinci kakvaltısı olurdu. İde bir sergi açacakür. ü ağ