11 Ocak 1937 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 6

İşağigör ni aa pi ” & —X samememaaam a— —— — Deniz ve Denizcilik: A ŞÜT ae —— İZ Gf SON POSTA Yüzen arı kovanları: Bu günün tayyare gemileri En büyük iki tayyare gemisi Japon donanmasındadır. Kaga ve Akagi isimlerini taşıyan bu gemiler 80 er tayyare taşır ve ikisi de 26900 tonilâtodur Y Bugünün deniz muharebelerinde «hava kuvvetlerin her gün ehemmiye ti artan bir rol oynuyor ve artık tay- yare üdeniz üstü kuvvetleri» nin ol- duğu kadar «denizaltı kuüvvetleri» nin de ihmali caiz ve mümkün bir mütemmimi olmuştur. Bu yüzden her devlet donanmasın- da hava kuvvetlerinin nakline mahsus birtakım hususi gemiler bulunuyor ki bu hafta siz-okuyucularıma bu yeni va hidi harpleri seyrettireceğim. Tayyare gemilerini tarife başlama-4 dan evvel tayyarenin donanmalarda nasıl bir rol oynamakta olduğunu kı- saca anlatayım: Bugün alelümum her devlet bahriyesinde iki cins kullanılıyor: | — Keşif tayyareleri. 2 — Muharebe tayyareleri, Keşif tayyareleri filoların gözleri - dir. Bunlar herşeyi görmek, tarassut etmek mecburiyetindedirler. Muhare- olmıyan tayyare be tayyareleri ancak harpte vazife gö- rürlet ve bunlar da «torpito atan tay- yareler», «takip tayyareleri», «bom - bardıman tayyareleri» isimleri altında muhtelif sınıflara ayrılırlar. Bunların gördükleri vazifeyi isimleri pekâlâ an- latmakta olduğundan bu hüsusta isra- ra lüzum görmüyorum. Tayyareleri b suretle görecekleri vazife itibarile sınıflara ayırdıktan sonra bir de tay- yarenin asıl mahiyetine göz atacak ©- lursak bunların «kara tayyarelerin ve edeniz tayyareleri yani hidro avyonn sınıflarına ayrıldıklarını görürüz. Kara tayyareleri sahillerde iş görür ler ve toprağa inip topraktan havala- nırlar. Hidro avyonlara gelince bun - İar su üzerine inip su üzerinden hava- lanırlar yani suda yüzebilirler ama bun ları uzun mesafeye götürüp istenilen azan: A. Cemalettin Saraçoğlu noktadan havalandırılmaları matlüp - tur. İşte gerek kara, gerek deniz tay- yarelerini güvertesine alıp icap eden İnoktaya götüren ve bunun için de tertibatiı mahsusayı haiz bulunan gemi lere «tayyare ana gemisi» yahut «tay yare nakliyesi» ismi verilir. Bugün yalnız «tayyare gemileri» tayyare taşımıyorlar. Her devletin son sistem kruvazörlerinde bir iki tayyare bulunuyor. Yalnız «tayyare gemin le- rinde tayyareler o gemilerin güverte- lerinde kayıp havalandıkları halde son sistem kruvazörlerde tayyareler bir ne vi mancınık ile fırlatılmakta ve bu su- retle havalanmaktadırlar. İŞLERİ' “GÖNÜL Bu vaziyelte Siz olsaydınız Ne yapardınız? İstanbula uzak şehirlerden birin- den bir mektup aldım, nereden yol- landığını ve hangi imzayı taşıdığımı saklayarak aşağıya koyuyorum: r Dört senedir sevimli gazetenizin karli- yim. Şimdiye kadar (Gönül İşleri) sütu- nunda yazdığınız bazı acı, bazı dertli ve bazan da görülmiyen yazılarınızı okudum. Fakat kendimde bulduğum mihnel ve acı- yı bünlara kıyas edemiyecek kadar dü - şüncedeyim. Anlatayım: Bana saadet bahşeden hayat hbir gün, bir saat içinde yıkıldı. 8 yaşında bir ca - tukla kaldım. Çocuğun mektep ve ralre gibi önemli vazifelerini tamameön ila e - demez olunca, tesadüf karşğıma bir kadım çıkardı. Yekdiğerimize belki bir hayat ar- kadaşı oluruz diyerek kendi mabeynimiz- e alelüsul bir nişan yaptık ve bi ivstik. "akat hayat? Ben yanılmışım. Kadın, ev- selce dört kocadan boşanmımış ve ayni vya- manda her kocasma birer yavru terte - lerek hepsinden ayrılmış, benden evvel setişen kör talihim neticede bauna bunu şöstermeği çok görmedi. Kadınla bir iki y kadar vakit geçirince evvelece calış - ıiğı bir idareye gitmez oldu. Bi'abi ha - val ettim, Neticede her gün haltıra gelmi- 'ecek şekilde sinir buhranları ve hiç yok 'erden evin içine bir dillitsi.lik vermek Mâmetlerini göstermeğe basladı. Düs'n - tüm kadındır. Ve belki de bir felâke'ze - tedir diyerek bunların cümlesine taham- mül ettim. Fakat bu kötü günlerin neti- cesi bir çıkmaza varacağını anlıyorum. Bu halile uğraşırken bunu düşünerek vicdan azabı içinde kaldığım yegâne nok- ta şudur: Bu kadıh evvelce çalışıyordu. Ve ken- di kendine idaresini temin ediyordu. Bit- tabi birleşince bü vazifesine nihayet ver- dk Acaba bugün ayrılsam mağdur olur mu, ve âhinı alır mıyım? Bunün itin ne yapacağımı şaşırdım ve size müracant e- den yüz bin dertliler arasına ben de İşti- | rak etmek mecbüriyetinde kaldım. — Bu karışık vaziyetin önüne geçmek ve Kken - dime bir hayat arkadaşı olarak ilelebet yasıyabilecek vaziyetimi- düzeltebilmek iecin ne yapayım. Bana bir akı) vermenizi rica ederim. * Bu okuyucuma şunu söyliyece - gim : | — Hatıra ilk olarak gelecek nok ta, bu kadına kendisini geçindirebile , cek bir iş bu arak ondan ayrılmak- tır, 2 — Bu olamadığı takdirde eline beş altı aylık geçinmesini temin e- | decek bir para verip münasebeti kes mektir. 3 — SŞimdiye kadar dört kocadan İ ayrılan; beşinci erkeği de bulmuş u- lan bir kadının hesahi varım dü züneye çıkarabileceği pekâlâ düşü- nebilir. 4 — Sizin için yapılacak şey ken- divizi, müstakbel eşinizi değil, ço - Güğunuzu “düşünmektir. Onun nısn faati hepsinin üstündedir. TEYZE Dünyanın en büyük tayyare gemilerinden Amerikanın (Varatoga) tayyare nakliyes Bu kruvazörlerin taşıdıkları tayyare ler ancak deniz tayyareleri, yani hidro avyonlardır. Bunlar mancınık ile hava 'landırıldıktan sonra dönüşte kruvazö- rün yanında denize inmekte ve gemi- ye maçuna ile hisa edilmek suretile a- liınmaktadırlar ki bu bilhassa 'rüzgârlı ve denizli havalarda hem pek nazik, hem de uzun bir zaman sarfına muh- taç bir ameliyedir. «Tayyare gemilerinde»n ise âletler güverteden havalanıp dönüşte güver- teye konmakta olduklarından bunların tıpkı topraktan kalkıp toprağa inen «kara tayyarelerin nev'inden olacağı âşikârdır. Tayyare gemileri Her devlet pek çok para ve emek sarfile müteaddit «tayyare gemisin ti- pi kabul etti. Pek yeni ve henüz tec- rübe devresi geçiren bu sınıf gemiler j|taşıdıkları tayyarelerin adediyle mep- suten mütenasip bir surette ya çok bü yük veyahut orta büyüklükte gemi - lerdir. Meselâ İngilizlcrin aFurious» tayya re gemisi iki tanesi keşif, ikisi takip, ikisi de bombardıman olmak üzete ta- mam Ö tayyare filotillâsı taşır ve 22450 tonilâto mai mahrecinde ve saatte 31 mil sür'atinde bir gemidir. Birleşik Amerikanın (Saratogo) tay | yare gemisi 70 tayyare tasır, 33000 to |nilâto mai mahrecinde ve saatte 3450 mil gider. Mühtelif devlet bahriyelerindeki tayyare gemileri şunlardır: tomolid cemfhy mifhy fhy hyp hypoi İngiltere : Furious 22450 tonilâto 6 Tayyare filatillâsı taşır. Argüs — 14450 » 3 , * Eagle — 22600 » 3 » » Hermes 10!5_0 » 3 » » Kuracas 22500 » 6 .» » Gloryas 22500 —» Çd » » Fransa : Bearn 22146 tonilâto 40 tayyare taşır 'Teste Japonya : Hasho 74710 tonilâ'to 30 tayyare taşir Kaga 26900 * 80 » b Akasi — 26900 » B0 » » Ryüjo 71600 * 24 » » Hausley 11500 tonilâto 30 tayyare taşır Saratoga — 33000 D 72 » » r A dKkam cClkk g Bir göçük Yer altında 45 se ( 8 | arkadaşın daha başını | * -X * : Kazazedelerden iki tanesi ben yaşta ve _benim höyı'imden j tu. İkisi de kapapndıkları toprak altı zindanından kurtü!” ! ölmeden son bir hamle yapmışlar, ellerile oya oya açtıkld ,çan yoluna» dört metreden fazla girmişlerdi. v , l > 't A kazası h. I.' y L) , - $ .%' : Altmış yedi kişiyi bir anda yok edi- veren «ateş nfees» kazası beni o kadar yıldırmıştı ki, bütün kaçamak yolları ma, ocâağa gelmemek için yalancı has- tahıklara rağmen gene madenlere sev- kedildiğimiz zaman, ne yapıp yapıp ka za olan kuyuya girmemenin kolayını buldum. Bu müessese, çalıştırdığı ame lenin emeğini, eliring para» ödiyordu. Bu, o zamana kadar görülmemiş bir şeydi. Ama, paranın bütün cazibesine ve ona olan şiddetli ihtiyacıma rağ- men artık ateş nefesli kuyudan deh- şetli “Korkuyordum. Nihayet ne oluyordu? İşte altmış ye di kişi ölmüştü. Bu ölenlerin geride dul, yetim ve kimsesiz bıraktığı ka - dınlara, çocuklara, ihtiyarlara Kurci kumpanyası altmış yedi para bile ver memişti. O zaman ölenler için «tazmi nat» diye bitşey yoktu. Ailesinin al- madığı, kimsenin sahip çıkmadığı ka- za kurbanlarının tekfin ve gömülme masraflarını şirket ödememişti. İşte, kumpanyanın altmış yedi ölünün de- ğeri için katlandığı fedakârlık bundan ibaret kaldı. Kazada ölenlerden başka bir yığın da yaralı ve yanık olanlar vardı. Oca- ğın hastahanesi, doktorü falan olmadı ğından bu yanık ve yaralı amelenin hepsi de bir katır sırtına sarılıp köyle Tine gönderilmişti. O zaman eldeki ma den nizamnamesi bizleri ancak bu ka darcık düşünüyondu. «Ateş nefes» li ocağa girmemiştim. Bir yolunu bulup kapanı gene, «tırıng para» çalıştıran Kurci kumanyasının başka bir ocağına attım. Burasına «İh saniye» ocağı diyorlardı. İhsaniye ocağında da grizu vardı. «Sütten ağzı yanan yoğurdu üfler de içer» derler ya, ateş nefes korkusu içi mize o kadar sinmişti ki karanlık kö- mür kuyularında çalışırken sanki -bir denbire, görünmeyen bir yerden gözle |ri kör eden bir şimşek çakacak ve.. ar- kasından, gök gürültüsüne, topa, dina mite benzeyen bir patlama duyulacak, tepemize yüzbin yıldırım birden ine- cek. Ateş nefes korkusundan o0 zamanın |iptidai şartlarına göre tedbirler alınır- dı. Amele gündeliğinin altı kuruş ol- duğu bir sırada, dokuz kuruş gündelik le birkaç fedat tutulur, grizu bunlar vasıtasile imha edilirdi. patlamasına meydan — vermemek için akşamları şüpheli bacalara birer ya- nık kandil asılı bırakılırdı. O zaman- lar, şimdiki gibi, üst üste geçen çift ka Maden kuyuları ndan bir görünüş | hş, bim defa fazla toprak di Bacalarda ateş nefesin fazla birikip | kandil kullamlırdı. Kandih ? gazını yavaş yavaş yakal, ” meydan vermeden imha € Kandil asılmasına imk&” bacalara yukarıda bahsetliğ fes yoklayıcıları gidenler ti ğE vazifesi çok mühim ve-te teş nefes kontrolüne çık sırtlarına ıslak bir çuval lerini, gözlerini koruyacak lar, ucunda gaza batırılmiş yanan uzun bir sırığı sırtf ra amele ocağa girmeden lara grizu muayenesine K? zun sıriğin ucunda alev âl - bacaların üst köşelerine S nefes varsa derhal küçük "” ken patlardı. Bazan 'grizl G | fazla çok olursa patlama ETE lice olur ve kontrolü yapafl e. zü koyun kapanmak suretiğ kurtulurdu. Bunların sırtlaf? ları esasen ıslak bezlerle 567? dan bu gibi vak'alarda ufâ” 4 nık ve yaralarla işi atlatif ©| mafih, benim hatırladığım Hij ken ölenlerin de bir hayli Şimdi, emniyet lâmbale nefesin hava içindeki kes hassas âletlerle ateş nefes önüne geçmek kabildir. h her nedense gene eskisi 67 fes kazası eksik olmuyor: ğ İhsaniye ocağına yerles"P lli kuzuncu günü ocakta büyÜ Ü çük» kazası oldu. Yıkılafi (Bi metreden fazla. Ha. babafll İmkânı mı var yürümenil! den. Maden kuyularındâ - göçük açmanın ne demek © Jik bilirler. Ben size ne söyl olur., | Nihayet yirmi metrelik dı. Açıldı-ama, bu göçük ? başını daha yedi. İçlerin0 si, ben yaşta ve benim KÖ cuktu. İkisi de kapandıkla tı zındanından kurtulmak gl den önce son bir hamle # © Ellerile oy oya açtıklari bil g lu» na dört metreden fa?i” Bu kaza da, çocukluk B&? ni en çok korkutan ve ürp* dan biridir. Hemen o ge€ sonra bana soluğu köydt kaza.. 4 Şurasmı da unutmiyali sonra muhtarın bütün 7 kine memur bahriye ask” . laska kayışları beni, iki ÜŞ başını yiyen iye *“'-> süremedi. fesli emniye, Tâmbaları yerine açık i)ıım_gton 33000 —» 76 k B Ranger — 18800 » TE » » Avustralya: . Albatros 4300 tonilâto 9 hidr avyon taşır İtalya : Mirağlin 5400 tönilâto 20 tayyare taşır İspanya : Dedalo 11385 tonilâto 25 tayyare taşır. İşte bugün muhtelif devletler bah- riyelerinde hizmet * görett | . * .e &yüzen arı kovanın ismift .| ğimiz tayyare gemileri Pt geçtikçe diğer sınıf gem' yare gemilerinin de tera& | gün insanlığın başına bT kesileceklerine şimdiden : hiç te kehanet olmaz. A, Cemalettin ” ——