31 Aralık 1935 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

.yet buyurup şehri , ahalii asliyesini taltif murat ettiler. —e e- —a — Patrıkın Ölum " nasebetıl. ğ İstanbulun İlk Patriki Ve lik Patrikanesi Fatih Sultan Mehmedin Verdiği FHattışerif Ve Kostantaniyelilerin Kazandığı İmtiyazlar Rum Patriği Fotyos öldü. İs- tanbul Rumları için büyük bir hâ- dise sayılan bu ölüm, bize İstan- bulun ilk patriğini ve patrikanesini hatırlattı. Arkadaşımız bu yazı- sında bitaraf bir görüşle okuyu- cularımızı tenvire çalışacaktır. Fatih Sultan Mehmet, İstanbulu zapteder etmez, ilk işi şehrin yerli hal-| kını kendisine ısındırmağa çalışamak olmuştu. Sokaklara takım takım mü- nadiler çıkartıyor: — Terki vatan eyliyenler iki maha değin gelmezlerse hane ve eşyaları, bahçe ve bağları tarafı hükümetten zaptolunacak!... Diye bağırtıyordu. Osmanlı ordusu, müstevli orduların en insaflısı ve en sakini çıkmıştı. Şe- hir yakılıp yıkılmamış, mukavemet eden halk katliâm edilmemiş, yağma ancak şehir düştükten sonra bir kaç saat devam edebilmişti. Fatih, bütün hüsnü niyeti ile mağlüp halkı kendi himayesine almıştı. Fakat buna mu- kabil de 20 gün kaldığı koca Kostan- taniye'deki sekiz kiliseyi camie tahvil ediverdi. Rumlar telâş içinde idiler. Kiliselere mihrap ve minderler kon- dukça, endişeleri büsbütün artiyor,' a- zametli Osmanlı ordusunun müslü- man padişahımı kızdırmamak için ses çıkaramıyorlardı. Fatih Sultan Mehmet, gizli gizli kaynayan bu endişeyi çok çabuk sez- mişti. Vaziyeti kurtarmak için, henüz yayılmağa ve genişlemeğe başlıyan mu vaffakiyetlerini bir hiç yüzünden boz- mamağa karar verdi. Malüp halkı okşa- mak, onların itimadını kazanmak, ile- riye doğru yapacağı hamleler esnasın- | da gerisinden emin olmak demekti. Zeki padişah derhal İstanbuln bü- tün rahiplerine ve hiristiyan büyükle- rine birer haberci gönderdi: — Padişahımız merhamet ve ina- Kostantaniye'nin Meratip ve haysiyeti kadimeniz ipka olundu. Ve dahi size bazı mertebe' imtiyazat tespit buyuruldu. Reisi mezhep olan patrik nasbının dahi in-| tihabatını eskiden icra olunduğu mi- sillâ size bıraktı!.. dedi. Şehrin bütün rahipleri ve büyükle- ri bu habere pek inanmadıkları halde, derhal toplanarak işgal olunmuş olan İstanbulun ilk patriğini seçtiler. Bu patrik Gınadiyüs isminde biriydi. Rühban, intihabın neticesini padişa- | * ha bildirince, yeni patrik derhal Tek- fur sarayına çagrılmı tı. Fatih Sultan Mehmgt Gınadiyüs'e beklenmeyen, ümit — edilmeyen bir hüsnü kabul gösterdi, iltifatlar — etti. Ruhanit hükmünün infazına delil ol- mak üzere kendisine — imparatorların saltanat ve hükümet alâmeti olarak kullandıkları gümüş bir asâ, bin altın kadar da harçlık verdi. Yeni patrik bu iltifatlardan bir türlü manâ çıkaramı- yor, koca Fatihin karşısında ezilip bü- zülüyordu. Fatih, «lutuflarının» uyan- dırdığı şaşkınlığı görüyor, hayret ve- recek yeni şeyler buluyordu: — İmdi, gayri müslim kullarımın Irzu namus ve malu canlarına kıl kadar halel gelmesin deyu bazı imti- yazat verdim. Bunu dahi hattı şerif ü- zere tespit edip erkânı devlete bildire- ceğim, diyordu. Hattı şerif hemen orada yazılıver- di. Hattı Şerifte: — Sen ki, patriksin. Kemali rahat Ve emniyet ile patriklik umurunu rüi- yet eyleyip müracaata muhtaç oldu- ğun umuru dahi bizzat bana arz ve i- fade ederek icra eylıyesın!.» deniyor- du. Fenerdeki Rum Patrikanesinden bir görünüş. yından saray halkının teşyii ile çıktı, büyük bir Rum halkı kalabalığının iş- tirakiyle ve alay valâ ile şimdiki Fe- tih camiinin bulnduğu yerde olan ma- nastıra gidildi, İşte İstanbulun ilk pat- rikanesi de bu manastır oldu. Fakat a- radan iki sene geçince patrik buradan çıkmak istedi. Padişahın da müsaade- siyle patrikane, henüz o zaman camie tahvil edilmemiş olan Fethıyedcki ki- liseye kaldırıldı. (*) İstanbul, Anadoludan, Kafkaslar- dan, Arabistandan gelen müslüman halkla dolunca camiler çoğaliıyor, 'müalümnn mahalleleri arasında kalan kiliseler mecburen yerlerini camilere terkediyorlardı. Bu suretle aradan bir buçuk asra yakın bir zaman geçtikten sonra üçüncü Murat zamanında Fet- hiye kilisesindeki patrikanede rahip- ler arasında büyük bir niza ve nifak baş gösterdi. Mora Rumları o zamanlar Fener- de iskân edilmişlerdi. Bu yüzden Pat- rikane Rumların toplu bulunduğu Fe- L*) Şimdiki harap Fethiye camii. 3 üncü Murat zamanında mimari Patrılıancnın baglıa nere nakledildi ve niza da bu suretle bastırılmış oldu. (**) _ Ragıp Şevki (**) Bu yazıyı hazırlamak için cilt cilt tarih kitapları karıştırırken tesadüf — bize şu vakiayı zorla okuttu: 1858 şubatında Abdülmecit, meşhur Gülhane hattı hümayununa bir hattı hümayun tanzim etmiş ve bu hat, Babıâlide- vükelânın, ekâbirin, — şeyhülis- lâm, patrik ve hahambaşının karşısında o- kunmuştu. Hattı hümayun — vatandaşların ırz ve namusundan, kanunlardan, padişah hukukundan bahsederken bir yerinde şu kayıtları da yazıyordu: a— Patrikhane veya cemaati gayri müs- lime meclislerinin bazı ahvalde hukuki da- valarda haiz oldukları salâhiyetin teyidi. » Bu, bol ve geniş bir imtiyazdı. Fakat hattı hümaynda «rahipler heyetine veri - len caize ve aidatın külliyen ilgası» görül- mesi Fener patrikhanesince fena görül - müş Nikomidi metropolidi hattı benzer hüma - yun atlas keseye koyduktan sonra: — Bu hattı hümayunun - bir daha bu keseden çıkmamasını Cenabı Haktan te - menni edelim!» demiştir. R. $. tarzını muhafaza eden bir görünüşü Liman Şırketınde Yeni Durum Limanda yapılacak ıslahat — işiyle meşgul olmak üzere Liman Genel Di- rektörü Raufi bu günlerde Ankaraya gidecek, bir kaç gün sonra Liman Mü- tehassısı Vonder Forten'le beraber dö- necektir. Ticaret Odasının şehirde açması za- ruri olan umumi mağazaların da Li- man idaresi tarafından açılması karar- laştırılmıştır. Diğer taraftan Liman — Şirketinin yarından itibaren Ekonomi Bakanlığı- na bağlanması icap etmektedir. Raufi Ankarada bü işle de meşgul olacaktır. Kumaş Hırsızları İsak ve Halil İbrahim adlarında iki kişi Rızapaşa yokuşunda Aristokosun dükkânından bir top kayış çalıp kıçar- İlk patrik Gınadiyüs Tekfur sara- |Jarken yakalanmışlardır. Ticaret Odasının Yeni İdare Heyeti Ticaret Odası meclisi perşembe gü- nü yeni bir toplantı yapacaktır. Bu toplantı 1936 yılmın ilk toplantısı ol- duğu için yeni riyaset divanı, hey'eti seçilecektir. yi idare Ticaret odasında yeni ihdas edilen muhasebe müdürlüğüne zahire borsa- sı muhasebecisi Asaf tayin edilmiş ve dün işe başlamıştır. Odada yeni kadre- ya göre bazı tesisat ve teşkilât yapıl- maktadır. Mektepten Kok Kömürü Çalmış Küçükçamlıca kız mektebi hademe- si Kâmil, araba ile dört çuval kok kö- mürü naklederken Kuşdilinde yaka- lanmış, yapılan tahkikatta bu kömür- lerin mektepten aşırıldığı anlaşıldığın- dan Kâmil hırsızlık suçu ile nezaret al- tına alınmıştır. : e prştTakımıle Maçlar l ibile -Macar Takımı Yarın İlk — Maçını Pera Yapacak müsabaka yapa -' . Macar takımı ya - cak olan Uypeşt rın ilk müsabaka - sını Pera spor ku - lübile Taksim stad yomunda yapa - caktır. | Ekalliyet takım- larının içinde en derli toplu futbol oynayan Peranın kuvvetli Macar ta- kımı karşısında a - lacağı derece hiç şüphe yok ki mağlubiyetle neticele- necektir. İyi bir müdafaa, nisbeten düzgün bir hücum hattına malik olan Pera takımı bir buçuk saat zar- fında bütün huviyetini sarfedecek, giriştiği işten mümkün olduğu ka - dar az sayı yemek suretile çıkmağa savaşacaktır. Macar futbolunun bü- tün kuvvetini, yapacakları yüksek oyunla, futbol inceliklerini her fır - satta göstermeğe çalışacak olan Uy- peşt takımı ilk müsabakasında he- men hemen en iyi oyununu oynama- ga uğraşacaktır. Macaristan lik şampiyonalarının sonlarına yaklaşmış olan Uypeşt o- yuncuları oyun kabiliyetlerinin en yüksek formlarında — olduklarını söylemektedirler. İstanbulda Seget ve Boçkay ta - kımlarının Macar futbolu için fena tesir bıraktığını bilen Uypeşt takımı burada yapacağı oyunlarla bu sui zannını izaleye çalışacaktır. Macaristanin en değerli oyuncu - larını bir araya toplamış olan Uy- peştin her maçı ayrı bir zevk ve kuvvet bulmamız için başlı başına bir kazanç olacaktır. Beşiktaş Takımının Atinada İkinci Maçı Beşiktaş takımı Atinada bugün ÜUypeşt'in üç beynelmilel oyuncusu soldan itibaren Zoos, Futas, Pustai takımile yapacaktır. Bu maçın Apollon yoktur. Panatinaikos vetli takımıdır. Ankarada Bisiklet Müsabakaları Neticelendi maçından daha ehemmiyetli olacağına şüphe Atinanın en kuv « — Ankara, (Özel) — Bisiklet heye- ti 46 kilometrelik bir yol üzerinde büyük bir teşvik müsabakası yap- mıştır. Yarışa 8 sporcu iştirak etmiştir. Müsabaka, Çankaya yolile Keçiören, Orman çiftliğine gidilip Taşhana dönmeli süretile yapılmıştır. Ankara gücünden Eyüp bu me « safeyi 1.19 saat ile birinci, Ankara ci, Ankara gücünden Niyazi 1.2! saat ile üçüncü olmuştur. Müsabakada vasati sürat saatte 33 kilometro olarak tesbit edilmiş « tir. . Adapazarında Maçlar Vi Adapazarı, 30 (A. A.) — Dilğ Gençlerbirliği ile Yeniay takımi & rasında yapılan maçı 1 -0 Gençler « birliği kazandı. t İdmanyurdu - Sakarya maçı 2.2 beraberlikle bitti. ikinci müsabakasını Panatinaikos İnhisarların Binası Evvelce Merkez Bankası ile Aayni binada bulunan İnhisarlar İdaresi Ka- raköydeki Ömer Abit hanına taşınmış- tır. İdarenin yeni binası daha geniş ve bütün daireleri istiap edebilecek bü- yüklüktedir ve bir sene için kiralan- mıştır. Gelecek sene umum müdürlük 'tamamen Ankaraya naklolunacaktır. 14 Yaşında Bir Çocuk Arkadaşını Yaraladı Cibalide Üsküplü sokağında Osman çocuk, alacak, verecek yüzünden kav- gaya tutuşmuşlardır. İlyas borcunu ve- remiyeceğini söyleyince alacaklı — Os- man çakısını çıkararak arkadaşını ar- ka omuzundan yaralamıştır. Pencereden Diüşmüş Hamalbaşı caddesindeki Rum Ka- tolik kilisesinde hizmetçi Vetetye kili- senin 3 üncü kat penceresini silerken elleri kayarak 8 metre aşağıdaki bah- çeye düşmüş, bacağı kırılmıştır. İş Yüzünden Kavga Eminönünde Kosta Hüseyinin bira- sında iş yüzünden kavga çıkmış, Maz- har Aliye bıçak çekmiş, Ali de Mazha- rı dövmüştür. hanesinde çalışan Ali ile Mazhar ara-| Sarhoş Kadın Fatih Çırçır semtinde 9 sayılı evdi oturan ve randevuculuktan suçlu bu- lanan sabıkalı Macide zil zurna sarhaş olarak semtindeki merkeze gitmiş v& o sarhaş hali ile karakolda rezalet $- karmağa kalkmıştır. Macide hakkında zabıt tutulmüğ ve muayeneye sevkedilmiştir. Vanlilâtör Yerleştirirken Osman adında bir adam — Galafâ Ömer Abit hanında duvara vantilâtde manı yaralamıştır. TAKViM BİRİNCİ KÂNUN Rurat sene Arabi sene 1351 31 1354 K“lm Reımî Banö ı ınoi klnlln 54 1935 18 SALI ç SABAH İ İMSAK - s |D Şevval 5 T9 2 | 86 6 (12 | 49 ? 26 : 5 | 89 Özle | İtind Akşam| Yatsı DS 1D | 5.| DS | DAĞ D, E | 71(27| 9lazliğl—) 139 z. (12(17 14137116149 |18 98 Taşhandan başlamış, — gücünden Faruk 1.21 saat ile ikim> /yerleştirirken âlet başına düşmüş, Os ve İlyas adlarında 14 der yaşında iki , * ai n Dü l aü ği l l İ . b b F gv Aâmı F a ae H . D e FĞ — di — İ0 — — - a 0 UU ) B