25 Eylül 1935 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9
me> Her bakkı mahfuzdur. OSMANLI SALTANATI GÖÇERKEN (Mütareke devrinin tarihi ) » Yazan: Ziga Şakir SON POSTA N.0156 25 /9/35 & Damat Ferit; Hakkında Söylenenlere Karşı İşi Mügalataya Boğmaklstemişti — Aman, paşa biraderi. Ne yaptın?.. Arizeyi okur okumarz, efendimiz. pek sinirlendi. Hele biraz bekle. Bakalım, ne cevap çıkacak?. Dedi. Ferit paşa, bir müddet bekledi. Fakat Padişahtan hiçbir cevap gelmedi. Çünkü Padlişah, harbiye nazırının istifasmı kabul etmişti. Fakat mesele, yalnız Harbiye nazırının İstifasından iİbaret kak- mamıştı. Birdenbire sarayda, h- tanbulun — siyaset mahfollerinde, fırka merkezlerinde ve matbuat âleminde; Forit Paşa aleyhinde bir velvele uyanmıştı. Bu velvele, Ük defa olarak sarayda Tevfik Paşanın bir şikâye- tile başlamıştı. Mösyö Klemansu- nun verdiği (20 Haziran 1919) (1) tarihli o acı cevapnameyli mütea- kıp artık Ferit Paşa ile arkadaşla- rından ayrılmak mecburiyetini his eden Tevfik Paşa, kısa bir Lon- dra seyahatini müteakıp İstanbula avdet etmiş; doğruca saraya gide- rek ( Osmanlı murahhas heyeti reisi ) aıfatile sulh konferansına gönderilen Sadrazam Damat Ferit Paşanın, Osmanlı hükümetine pek sarih bir ihanette bulunduğunu Padişaha söylemişti. Tevfik Paşa- nn bu İfşaatı, pek mühimdi. Da- mat Ferit Paşa, sulh konferansı riyasetine verdiği lik notayı, ya- nında müşavir sifatile bulunan zatlerle müştereken yazmak lâzım gelirken, bizzat kendisi yazmış; Fransa hükümeti tarafından hey- etin refakatine verilen Fransıx ir- tibat zabiti ( Kolonel Hanri ) ye taahih ettirmiş; arkadaşlarına gös- termiye lüzum görmeden, konfe- rans riyasetine göndermişti. Tovfik Paşamın bu ifşaatı kar- şısında şaşalıyan padişah, daha hâlâ Ferit Paşayı himayo etmek İstemiş: — Çok şey.. Eğer bu bir ha- kikat ise, Ferit Paşa hata etmiş. Bu sözjeri onun yüzüne karşı da söyleyebilir misiniz ?. Demişti. Tevfik Paşa da padi- şaha aynen şu cevabı vermiştiz — Şevketmaap. — Ben, bir en- trikacı değilim. Zâtı şâhünenlze arzettiğim şeyleri, Ferit Paşanın yüzüne karşı söylemekten çekin- mem. O aralık saraya gelen damat Ferit paşa derhal huzura celbe- dilmişti. Padişah, biraz evvel söy- lediği — sözleri tekrar etmesini Tevfik Paşaya teklif — eylemişti. Tevfik Paşa, sözlerini aynen tek- rar etmişti. Şu anda padişahtan beklenen hareketi; bir darbe lle Forit Paşanın kafasını ezmek, * eski Osmanlı padişahlarından bazılarının pek haklı olarak yap- tıkları gibi - Ferit paşaya bu iha- netini kanile ödetmek ve başka- larına ibret misali göstermekti. Fakat ne kadar gariptir ki; Pa- dişah Vahdettin, bu cür'eli göz- terememiş: — Bu sözlere karşı ne der- #iniz ? Demekle iktifa etmişti. Tevfik () Birkaç gün evvel bu tazih bir tertip sehvi esorl olarak (30 Haziran 1919 ) şeklinde çıkmıştı. — Doğrusu budur. Paşanın, yüzüne karşı söylediği bu sözlerden fena halde bocala- yan Damat Foerit Paşa, işi muga- lâtaya vurmak İstemiş; büyük bir asabiyet göstererek: Efendimiz!.. Ye, derhal Istifamı kabul buyurunuz, veya- hut bu kulunuzu fevkalâde bir Iketidarla techiz. buyurunuz. Kulu- nuz, İttihatçılara ancak bu suret- le galebe çalabilirim. Demişti. Halbukl bu sözler; ne Toyfik Paşanın bahsettiği iha- nete ve ne de Padişahın sualine bir cevap teşkil — etmemişti. Bu vaziyet karşısımda padişah şaşa- lamıştı. Tevfik Paşayı: — İstirahat buyurunuz. Diye odadan savduktan sonra ğır[!:ıl’ııı e başbaşa kalmış- Bu hâdise, bütün mahremiye- tine rağmen, derhal saray duvar» larından harice taşmış; İstanbu- lan muhtelif mahfellerinde, çok gürültülü akisler yapmıştı. Bi- bassa (Hürriyot ve Itilâf fırkası) erkânı arasında « günlerdenberi sinsl sinsi duyulan bir homurtu - şimdi korkunç bir bomba tarra- kasile her tarafı saramıştı. D1 Tevfik Paşa Hazretleri, çok #ükür berhayatlır. Saray erkânından bazı zevatın elimizde bulunan notle- rından çıkardığımız şu - salırlarda bir eksiklik, yabut bir fazlalık — varsa, tas hih buyurmalarını - tarih ve hakikat namına « iatirham ederiz. Esasen son günlerde bu fır- kanın umumi merkezi, bir ihti- ras volkanı halinif almıştı. Fır- kada evvolâ bir ((lider)lik davası başlamıştı. Meşhur ve — mahut miralay Sadık Böyı —/Ben olmasaydım, bu fırka teşekkül etmezdi, Ben, liderim. Diye bağırıyordu. — Fırkanın koca başılarından - Adliye Nazırı « Vasfi Efendi ise, Sadık Beyin karşısına geçmiş: — Bu memlekette, (IttHihat ve Terakkı) ye karşı ilk muhalefeti tesis eden biziz. Yani bu abdiâ- ciz ile, Mustafa Sabri Hoca; Gümülcüneli; bir de Ferhat D Buna binaen (lider)lik bizim hak- kımızdır. Ve hem de, liderliği bir kişiye vermek, tek şabaa in- kiyat etmek, istipdattır. Diye feryat ediyordu. (Arkam var) () Sabık - Trablasgarp — meb'usu Ferhat Bey. Ç. Slovakyada : Bir İnfilâk Dört Kişiyi Öldürdü, İki De Yaralı Var Prag, 24 (A.A.) — Pribamdan bildirildiğine göre, bir neferin elinde tuttuğu bir obüs patlamış, 4 kişi ölmüş, 2 kişi ağır yaralanmıştır. Beyoğlu Mıntakası Varidat Tahakkuk Müdürlüğünden : Adları ve işleri aşağıda yazılı kazanç vergisi mükellefleri men sup oldukları maliye şubesine vermiş oldukları 933 ve 935 takvim yılma alt kazanç beyannameleri hesap mütehassıslarınca defterle- riyle karşılaştırılmak için gösterdikleri adreslerde aranılmış iseler de bulunamadıklarından defterlerii getirmek İçin kendilerine teb- ligat yapmak kabil olamamıştır. Hukuk usulü mahkemeleri kanunun 86 ncı maddesi delâletiyle kazanç kanununun. 45 inci maddesi mucl- bince on beş gün içinde Galatada gümrük karşısında Hüdaven- digâr han hesap mütehassısları börosuna defter ve vesikalarını getirmedikleri takdirde kazançlarının re'sen takdir edilecekleri ilân olunur. (5878) Feriköy 935 mütefeirik B. Tİsmi Tiçaret yeri Oturd yer 178 Hamdi Hüseyin Doktor Nışantaşı Vali konaği caddesi No, 18 Beşiktaş 933 6 Salim Zaferi Milli Sinan paşa tramvay Kılıçalıposta cad. kıraathanesi — caddesi 61—63 Fıstıklı sokak 16 Kulekapı 931 — 932 99 Suphi Türkiye Ticaret G. Adalet han 3 küçük M. P, akıl Pertev gazetesi sahibi hoca sokak No. 19 93 Ismail Halk kıraathanesi G. Yağkapamı Arapcami Abdülçık ; cad. 76 sokak No. 10 Tophane 932 3 46 Zeyneabidin Çuval fabrikası — Kabataş No. Kuzkuncuk tahta Behçet 179 - 181 bostan sokak 32 Arnavutköy 932 11 Behice Kabile Ortaköy Maslak * — Ayniyerde Tevfik sokak 12 Feriköy 932 11 Salih Türk mensucat Pangaltı Harbiye — Kabataş set Komal fabrikası 38 üstü 34 Galata 933 No. Mükellefin adı Işi Adresi 483 — Nikolaki Angilkos Lokanta —Aynalı sokak N. 26-28 BRiGiTTE HELM MONTE KRiSTO KONTESi Yunan Deniz Ve Hava Kuvvetleri Gitti Misafir Amiralın Gazetelere Beyanatı Dost Yunan deniz filosu dün akşam saat 5S de İimanımızdan ayrılmıştır. Amiral dün ilbaylığa gelmiş, İlbay Muhiddin Üstün- dağı yerinde bulamadığı için kart bırakmak suretile vedamı yaptık- tan sonra kolordu Komutanını zi- yaret ederek veda etmiştir. Filo Hlmanımızdan ayrılırken top ata- rak gşehri selâmlamış, karşılık olarak top atılmak suretile de uğurlanmıştır. Bir kaç gündenberi şehrimizde bulunmakta olan Yunan hava fi- losu, dün 15,35te memleketine dönmek üzere Büyükdere uçak limanından havalanmıştır. Yunan filosuna havada uçak filolarımız refakat etmiş ve Yu- nanlı uçmanlar Büyükdere rıh- Yurt Gittikçe . . Zenginleşiyor Ankara, 25 (Özel) — Zafram bolunun Ulus nahiyesinde bulu- nan kömür damarları hakkında yerinde İncelemeler yapan Pro- fesör Glanik ile Alman mütehas- sısların ilk raporu gelmiştir. Ne- tice, bütün memleketi sevindire- cek kadar — müsbettir. Bulunan kömür damarları kalite bakı- mından çok yüksek kıymettedir. Yapılan tetkiklere göre (Hav- zal Fahmiye - kömür - havzası) isminl alan Zonguldak çevresinin tabil bir uzaması olarak Zafran- boluya kadar dayanan damarlar, jeolojl bakımından en zengin kö- mür kaynaklarını taşıması İcap etmektedir. Ilk defa kömlür mos- turaları Ulus nahiyesiyesinin şimal ve şimali garbi kısımlarına İsa- bet eden köylerinde görülmüş we Ekonomi Bakanlığına nümu- neler gönderilmiştir. Bakanlık bu nümuneleri kalite itibarile yüksek görünce oraya mütehassıslar yok lamıştır. Bugün neticelerden sonra Ekonomi — Bakanının — Istanbula çağırdığı madenler müdürü Bedri ve maden arama enstitüsü direk- törü Reşit Osmanın Zonguldağa gidecekleri sanılmaktadır. Ulustaki kömür sahası, zen- gin damarlara dayanmak şartile çok geniştir. * Kömür mostraları: nın, biribirine uzak muhtelif köy- lerde bulunması ve - kalitelerin jeolojik teşekkül devirlerinin bi- ribirine benzemesi, ayni damar- ların muühtelif kollarda- olduğu kanaatını vermektedir. Bir ma- den mühendisi dedi kit “ — Birinci zamanın teşekkü- Jâtından olan yerlerde kömür - demir dalma yan yanadır. Devle- letin Karabükde kuracağı de- mir fabrikasına lâzım olan kö- mürü verecek yeni maden da- marlarının buraya kadar uzan- ması çok mümkündür. Bu takdir- de memlekt en büyük sanayi da- vasını kazanmış, demirle - köml- rü yanyana bulmuş olacaktır. Bunun ne büyük bir Ekonomik inkişaf âmili olacağı apaçıktır.,, Tetkikler tamamen bittikten sonra Ulus nahiyesinden Zafran- bolu - Karabük Üzerine bir de- miryolu yapılacaktır, tımında törenle uğurlanmıştır. Yunan Amiralının Gaze- telere Beyanatı konuk filo amiralı Istanbuldan ayrılacaği — sırada — misafirlikleri müddetçe hükümet büyüklerinden ve ahaliden gördükleri samimt dostluk ve muhabbete karşı necip ve asıl Türk Ulusuna müteşekkir ve minnetdar kaldıklarını ve iki ulusun arasındaki dostluk temel lerinin karşılıklı sempati ve take dirkârlık zerine dayandığını söye liyerek ikl tarafın sübay ve asker- lerinin birbirine gösterdikleri sa« mimiyet ve arkadaşlığın tarihi ve acı tecrübelerden sonra her İki ulusun menfaatlerine hizmat etmekte bulunduğu kanaatinde olduğunu bildirmiştir. ; Askerliğe Çağrılanlar Tüm As. daliresi Başkan- lığındanı 1 — Teşrin 988 celbinde bir buçuk senelik hizmete Lâbi 316 ilâ 8£7 bakayâsile 328 doğumlulardan geri kalanlar ve iki sonelik bizme. to ayrılmış 316 ilâ 388 bakayâsile 329 doğumlülar ve deniz ve jandar- ma #ınıflarına — ayrılmış olan 816 A 329 bakayasile 330 doğumlular celbedilecektir. 2 — İki'senelik sınıflara aynle mış olan erat ( efrat) İçin yevmi İçtima 24 1 İnci teşrin 985 tir, Bes deli nakdi vereceklerin bedelleri 98 L inol teşrin 935 akşamına kadar kabul edilecektir. 8 — Deniz sınıflarına — ayrılmış olan erat için yevmi içtima 10 1 inci teşrin 935 tür. Bu mmftan be- deli nakdi vereceklerin bedelleri 9 1 İnci teşrin 985 akşamına kadar kabul edilecektir. 4 — Jandarma sinifima — ayrile miş erat için yevmi İçtima 15/lincl teşrin 935 tir. Bu aımıftan bedoli nakdi vereceklerin bedelleri 14/1 finci teşrin 935 akşamına kadar ka« bul edilecaktir. 6 — Yukanda gösterilen tarih- lerde şubelerine müracaat etmeyem- ler hakkında Askerlik mükellefiyeti kanununun ceza maddesi ahkâmı tatbik edilecektir. Dil Bayramı Halkevlerinde törenle kutlulanacak Eminönü Halkerimden : (Dil Bayramı) 26 / eylül / 985 per« şembe günü saat 16.30 da Evimiz Cağaloğlu merkezinde aşağıya çıkas rılan program gibi kutlulanacaktır. Bütün evlmiz bağlılarının ve yurte taşların bu mutlu toplantımıza Üm yermelerini dileriz, 1 — Açma sözü, 2 — İstiklâl va Kurultay marşları, 3 — (Türk dili) hakkında söylev, 4 — Öz türkçe şilre ler, S — Türkçe serpin (Nesir) , 6 « Konser. Bu programdan sonra tam esat 18 de Radyonun yapacağı Dil araşe tırma kurumunun yayını dinlenecek. tir. Evimizin programı da ayrıca rad« yo ile yayılacıktır. Beyoğlu Halkevinden: Dil bayramı onuruna 26 öylül 935 pergşembe günü saat 18 de başlamak üzere Evimiz de verilecek müsamere- ye bütün yurtdaşları çağırırız. Yunanistanda askerlik uzatıldı Atina, 25 (Özel) — On dört ay olan askerlik müddeti 18 aya çıkarılmıştir.
