3 Nisan 1935 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 10

ı DNU 10 Sayfa — Büyük tarihf roman 3 - 4 - 985 ESMER GÜL Muharririr A.R. Telfrika No.: 68 Avam İhtilâli!.. Patrona Halil, Cesur, Atılgan, Pervasız Olduğu İçin Arkadaşlarile Beraber İşe Yarıyacaktı.. Patrona, derin bir göğüs ge- çirdi. Inleyen bir sesle : — Yok be, Kadı efendi... Dünya kazan, biz kepçe.. bulama- yız o fıkarayı. Hani sen şu, esad yıldızından bir sorsan onu.. acaba verirmi her hangi bir cevab?.. Dedi... Kadı efendi, bu suale cevab vermedi. Sakalını — eline alıp, derin derin düşünmek mec- buriyetini hissetti. Vakın, sorduğu bu adamı şahsen tanımıyordu. Fakat onun ne kadar cesur, per- ; vasız ve atılgan bir adam olduğu- nu, patrona Halil ile arkadaşla- rından duymuşdu. Eğer şimdi bu adamda ortada olsaydı hiç şüp- hesizki mühim İşlere yarıyacak.. Hazırlanan bu ( Avam ihtilâli ) n- de, mühim bir kuvvet olacaktı?, — Adı ne idi, bu adamın ?.. Patrona Halil, bir daha içini çekerek cevab verdi : — Deli Veli.., Amma görme- liydin, be kadı efendi.. Ne Deli Veli Idi ?. — Eh canım, bu adamın ger- diği, yürüdüğü yerlerden bir ipucu yakalıyamadınız mı?. — Hayır. — En son defa nerede gö- rülmüş ?.. — Bizim Alinin kahvesinde, — Yana... — Evet, — Pekâlâ,, MüÜş... — Kahveci Ali lle,, Ahmetle.. Zehir... — Hadi sen gitte, kahvecl Ali yi bana gönder, O gelinceye ka- dar ben de bir remil dökeyim. Evelâllah, ilmimiz sayesinde, biz onun ölüsünü, dirisini meydana çıkarırız. Patrona Halil, buna emindi. Başında üç arşın tülbent olanlara kudisiyet atfetmeyi — dinin bir ümdesi telâkki eden bu cahil adam, cerbeze ve ikna kuvvetl pek keskin olan (Kadı Zülâli Ha- san — efendi) nin (herşeye kadir) Kimlerle görüp Pençe Osmanlıcadan -8-— ! — Öz türkçe küklerden gelen sözlerin karşısına ( 'T. Kö. ) beldeği ( alâmeti ) konmuştur. Bunların her biri hakkında mırası ile uzmanlarımızın ( mütehassıs ) yazılarını gazetelere ve- receğiz. 2 — Yeni konan karşılıkların iyi ayırt edilmesi için, gereğine göre, Fran- sızcaları yazılmış, ayrıca örnekler de konulmuştur. 8 — Kökü Türkçe olan kelimelarin bugünkü işlenilmiş ve kullamlan şekil- leri alınmıştır; —Aslı ak olan hak, aalı tgocüm olan bhüküm, Türkçe — “çek, kökünden gelen şekli gibi. Cezr — Kök - fr. Racine Örneki 1 — Ağacın cezri, yer altın- da bulunan kısmıdır— Ağacın kökü yer altında bulunan kasımdır. 2 — Lisaniyatta kelime cerzirlerinin ehemmiyeti büyüktür — Dil bili. minde söz köklerinin önemi yüktür. Cezri — Köknel - fr. Radical Örnek: İnkılâp işlerinde cezri hare- ket etmelidir — Devrim işlerinde köznel hareket etmelinir, Cibayet — Toplamak Örnek: Vergi cibayeti — Vergi toplaması Cibillet — Yaradılış, yapılış Örnek: İnsanın — cibilleti — nasılsa Öyle kalır, onu tebdil etmek pek müşküldür - İnsanın - yaradılışı na- sılsa Öyle kalır, onu değiştirmek pek güçtür. “billetsiz — Südü bozuk, soysuz- fr. olduğuna tamamen iman ve ltikat eylemişti. t Cin fikirli Kadı Hasan efendi, kahveci Aliyi mahir bir müstantik gibi isticevap etmiş.. Ve sonra, en zeki bir polis hafiyesi gibi vaziyeti tahlil ederek: — Bu deli oğlanı, Beşiktaş sarayı civarında aramak gerek,. Demişti. Fakat bu da, haylice nazik ve tehlikeli bir işti. Bu kahveci All- ler, Pençe Ahmetler vesaireler, bu işl —beceremezlerdi. Eğer (ülemaikiram) arasında (cümlece maruf ve meşhur bir zat) olmasa, cübbenin eteklerini sırtına top- layıp: — Ver elini, Beşiktaş sarayı.. Deyip gidecek.. O civarda- kilerden bizzat tetkikat ve tahar- riyat İcra edecekti. Zülâli Hasan Efendi, bu me- sele etrafında bir hayll düşüne- rek yarım kutu enfiye çektikten ve koskoca birkaç mendil kirlet- tikten sonra birdenbire sevindi. Aklına, Beşiktaş sarayı (Ağalar Imami Derviş Efendi) geldi. Çömezlikten henüz kurtulmuş olan Derviş Efendi, Zülâli Hasan Efendinin hemşerisi Idi. Medrese hayatında Hasan Efendinin birçok iyiliklerini gördüğü için arasıra gelir, elini öperdi. Zülâli — zade etmedi: — Göreyim seni, All ağa. ayağına tezce birini sal Hemen Beşiktaş sarayına gitsin. Imam Derviş Efendiyi görelün. Efendi Hazretleri bir nebze seninle söy- lemek iİster, hemen teşrif eyle; desin. Emrini verdi. Ertesi gün, tam kuşluk vakti, derviş efendi, Zülâli zadenin evine gelmiş.. El öptükten sonra, kadı efendinin köşesine karşı olan er- kân minderine hürmetkârane bir tavurla ilişmişti. ( Arkası var ) hiç — tereddüt De basse naissance, mal nâ Örneki O, pek cibilletsiz bir adam- dır - O, pek südü bozuk ( soysuz) bir adamdır. Cibilli — Doğunsal Örnek; Cibilli huylar insanın içine kök salmış gibidir. doğunsal huylar insanın içine kök salmış gibidir. Cidal (mücadele) — Uğraş - fr. Lutte Örneki 1 — Cidâli hayat, bepimizi birer tarafa sürükledi - Hayat uğ- raşı, hepimizi birer yana sürükledi, 2 — Gazetelerde bu mesele üzerin. de bir cidal başladı « Gazetelerde bu sorum Üzerinde bir uğraş başladı Cidalcü — Dalaşkan Örnek: O, pek cidaleü bir muhar- rirdir - o, peks dalaşkan bir yazardır Ciddiyet — Ciddilik (T. K&) Ciddt — Ciddi Cidden — Cidden (1), gerçekten Cife — Öleş - fr. İmmondice Cihan — Evren - fr. Univera Cihaa — Acun - fr. Monde Cihan — Dünya » fr. Terre Cihangir (fatih) — Alpay Örnekı Tarihin namını UA ettiği cihangirler aresında... — Tarihin adını yükselitiği alpaylar urasında.. Cihannüma — Görülük Örnek: Evki evlerin üstlerine birer Cihanşümul — Evrensel - fr. Univarsol Cihanşüimul — Acunsal - (fr.) Mondial (1) Bu şekil hakkında yazılacaktır. a SON POSTA , 3 —t Gümrükten Gümrük memuru — Haydi, haydi madam, bunları sizin giy- diğinize benl inandırabilir misiniz? Amerikada Meyvacılık Birleşik Amerikanın umum meyva İstihsalâtı ırtmaktadır. Bik hassa limon va portakal ekimi günden güne inki- şaf — etmektedir. 1929 « 1932 müddeti zarfında meyva flatları her nekadar — düşmüş — İse de 1933/34 yıllarında tekrar fırlamı- ya başlamıştır. Birleşik Amerika- nın umum meyva istihsalâtı son 15 yıl içinde takriben *& 20 art- mıştir. Elma ağaçları son seneler zarfında hüküm süren fena hava- lardan dolayı mutazarrır olduğun- dan elma İstihsalâtı 1930 dan beri gerllemiştir. Armut ve kiraz istihsalâtı İse artmıştır.. Limon portakal ve mandarina ve bilhas- sa portakal istihsalâtının — önü- müzdeki beş on yıl içinde çok miktarda artacağı muhtemeldir. Üzüm ve şeftali mahsulll ise hafif gerilemektedir. Bu yılın portakal rekoltesi 66.391,000 sandık tahmin edil- mektedir. Bu miktar geçen yılın- kinden * 19 fazladır. Türkçeye — Karşılıklar Cihaz — Takım - (fr.) Apparöll Örneki Elektrik cihazı « Elektrik takimı Cihet — Yan, yön Cihatı erban — Dörtyön Ciheti taalluk — İlişiklik, İlişkenlik. (Bak: aidiyet) Cilâ — Açkı Örnek: Döşemelerin ollâmı borul- muştu « Döşemelerin açkısı bozul- Mi Cild — Deri, kap, tom (T. Kö.) Örneki Cild hastalıkları - Deri has- talıkları. Kitabrte' kabı (cildi) - Türk tarihinin üçüncü cildinde » Türk ta- rihinin Üçüncü tomunda Ciltlemek, teclid etmek — Kaplamak Ciltletmek, teclit ettirmek — Kaplat- mak Örmeki 1 — Bu kitapları elltletme- den ( teclit ettirmeden ) gönderme- yin - Bu kitapları kaplatmadan ermeyin. :.:dl(!h:ıluıııı ciltlettim ( teclid ettlrdim ) - kitaplarımı kaplattım. mücelled — Kaplı Cilve — Kırıtma -fz. Coguatterie Cilveli — Kırıtkan Cilve ve şive — Bayla (Bak; Eda) Cin in (T. Kö) Çılgınlık, delilik - fr. Folie Örnek; Kondisinde et halleri görüldü-kendisinde delilik (çilginlik) halleri görüldü. Cins — cins (T. Kö) Cinsi — elasel « İr. Sexuel CGoplantılar, Davetier I| Baroda Dün Yeni İnzibat Meclisi Seçildi Istanbul barosunun iki yılda bir yapılan kongresi dün yapı- mıştır. Eski zabıt ve muhasebe raporları okunduktan sonra he- sap Mmüfettişlikleri seçimi yapılk- mış, — müfettişliklere avukat bay Ali Galip ile bay Necati seçik miştir. Bundan sonra birinci ve ikinci reisler seçilmiş ve birinci relisliğe Kocaeli — meb'usu bay Hasan Hayri getirilmiş, — ikinci rislik te bay Mekkli Hikmet ipka olunmuştar. İnzibat meclisi âra- lıklarına bayan Şükufe, — bay Abdullah, bay All Haydar, bay Yusuf Kenan, bay Cevdet Fahri, bay Ahmet Cevdet, bay Celâl Salt, bay Fethi, bay Saim Hüse- yin, bay Hüseyin Avni Eğinli seçilmişlerdir. Fen Uğrunda Kurban GE denlerin Aziz Hatıraları Ruam kurbanı baytar binbaşısı bay Ahmet ve yüzbaşı Hidainin tlümlerinin — yıldönümü münase- betile dün askeri baytar tatbi- kat mektebinde bir Ihtifal yapıl- mış ve karacaahmede gildilerek fen kurbanlarının — mezarlarına çelenk konmuştur. Bu münase- betle, Pariste ayni akibete uğra- yan yüzbaşı Cemilin de hatırası tebell — edilmiştir. Sorver Hilminin Kabrinde Üniversite — Diştababetl — ve Eczacı Mektepleri Müdürü mer- hum Dr. Profesör Server Hilmi- nin ölüm yıldönümü münasebe- tile dün merhumun Merkezefen- dideki kabrinde büyük bir ihtifal yapılmıştır. Balat Kültür Cemiyetinde Balat Türk Kültür Yardım Ceml- yeti Önümüzdeki cuma günü saat (16,30) da Türk dill ve Türki hakkında Bay Zeki Albala tarafı: bir konferans verilecektir. AnkaraLisesinden yetişenler Ankara lisesinden yetişenler cemi- yeti senelik toplantısı münasebetile Cuma günü saat 4 te araları şerefine tokatlıyanda bir çay ziyafeti vere« cektir. Verem Doktorları Istanbul Tüberkuloz cemiyeti mutat aylık toplantısını bugün saat altı buçukta — etibba oda- sıuda yapacaktır. Cinsi sevki tabit — Cinsel içgüdü Cirm — Oylum - fr. Volume Örn Ateş olsan — oylumunca (cirmin kadar ) yer yakarsın Cirm — Cisim (T. Kö ) - fr. Corps Örnek ; Göksel cisimler — Ecramı semaviye — Carps cölester Cism — Cisim (T. Kö)- fr. Corporel Örnek: Cismani noksanlar— Cismel #ksiklikler. — Yöre - Fr. Environe Örnek: Köyün elvarında — Köyün yöresinde Ciyadet — Temizlik, tazelik Cüd — Cömertlik Cüş — Coşma, kaynama Cüşa gelmek — Coşmak Cüdü — Aytı Cümhur — Cumur (T. Kö)- fr. Pukille Cümhuri — Cumursal « fr. licain Cümhuriyetperver — Repubillenin Cümhuriyet — Cumuriyet - fr. La röpubligue Örneki Türkiye Türkiye Cumuriyeti Cumuriyetler - fr. Re- publigucs Örnek; Amerika Cemahiri Müttehi- deri — Amerika Birleşik cumurl- yetleri Cümle — cümle (T. Kö) Cümleten — Hep, bütün Röpub- Cumurcu t Cümhuriyetl — (A Son Posta Ç3 İstanbul BORSASI 2-4- 1935 ÇEKLER 1 T. L için | - yerk — 0,79205 | Viyana 208 — | Madrit Berlin Varşova Peşte Bükreş Belgrat Lomdra Kı. 610,50 Moskova ,, 100000 TAHVİLAT 1.T.L. Içi İş Bank.(Nama) i6,— » iHümllej 10,00 » Üllese e) Biym Osmazlı Daaa. 23,)0 Belâadi — , S Şirkeli Hayilye (6— Haliş O1T Amadelu 4G0V. 7560 . 8 G0P. 2870 Anade'u N 100V.45,60 KD ü— 29, &— 19, W M4,10 | MESKUKÂAT (*| Kuruş | Türk altas 47 | (Hamlığ « 1082 | (Reşat) W 5 8S0 | (Vahlı) Rwu , 1087 Mesidiye —— y0 Banknet (On B0 240 Kal n beşibirlik altya (Cümhuriyet) — 1650 (Avia) 4680 1033 detikrası — Dü— Ülettiram Dahlir 04,15 Düyunu Mup — Oj Bağdal tertip 1 470 t Trasmavay Üsküdar «4 Terkes Havagani Telelen D » » İPLİ 8700 Kiektrik —— Kuraş 4424 5IS0 4650 (Cümhurirei) (Hamit) armakı Hakt) Yal £ Ç) Borsa harlef — Paris Borsasında Paris, 2 (A. A.) — 1 Nisan tarihll borsa vaziyetidir : j Esham borsası, bundan evvel — müteamil olan temevvücat harl- cinde faaliyet göstermiştir. Evvelce aranmakta olan fondolar Üzerinde satış muamelesi yerli ve yabancı eshamın pliyasasına ax çok tesir etmiştir. Buna mukabil Fransız rantı, talebin fazlalığı karşısında parlak surette kalkınmıştır. AT YAK GA TURU GFU BAA FAO SELÂNİK BANKASI Tesis tarihi 1888 İdare merkezi Istanbul ( Galata ) Türkiyedekl şubeleri: İstanbul, ( Galata, Yenicami k İzmir, Mersin. Yunanistandaki şubelerti Selânik, Atina, Pire, e Her nevi banka muamelâtı Kılavuzu Cümudiye — Donşak « İr, Glaeler Günd — Asker - fr. Soldat Cür'a — Yudum Cüret — Atılganlık, gözüpeklik, atak- hk, küstahtık * fr. Audace Cüretkâr — Atılgan, gözüpek, küstah atak « fr. Audacleux Cürüm — Suaç - fr. Delit İ Örneki Onun böyle bir cürüm İşli- yeceğini Ümit — etmezdim - Onun böyle bir suç işliyeceğini ummazdım. — — Beden Cüsseli — İriyarı Örnek; Cüssell bir Gdam - İriyarı bir adam. Cüzü — Tike - fr. Partie Örnek; Kol ve ayak bedenin ecza- sındand r-Kol — ve ayak — bedemii tikelerindendir. Cür'i — Tikel, pek az, azıcık-fr. Patiel — Örnek; Cüz'i —bir — süy ile bunu — bitirebilirsiniz « Pek ax ( azıçık ) bir çolışma ile bunu bitirebilirsimiz. Cüz'i hükümler — Tikel (Terim) hükümler Çare — Çare (T. Kö) j Çar naçar — İster istemez, çaresiz Çehre — Çehre (T. Kö,), yüz, bet Çemenzar — Çimenlik Çin — Kıvrım, büklüm, buruşuk'uka çatıklık (Devamı 11 inci yüzde )