26 Kasım 1934 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11
18 Sayfa Edirne SON PosTA Sğîim Camii Yazan: Mimar Kemalettin Güzel Edirneye ve Selim camiine bakış Türk san'atini, Milâttan evvel- ki çok eski devirlere götürmüyo- rum, Türklerin Anadoluda bırak- tıkları parlak san'at örneklerinin Trakyaya geçtiği — ve taşındığı tarihten biraz açmak istiyorum. Edirne alındığı zaman İstanbul gibi sürlerle çevrilmiş hâlâ bw gün ( Zındankapısı, Manyaskapısı, Topkapısı, Balıkpazarıkapısı ) isimleri olan sür metballerini havi küçük bir kasaba idi. — Türkler umranını genişleterek, yayarak Edirneyi baştan başa medeniyet- lerile doldurdular, büyüttüler. Tunca, Meriç, Arda sularına kârgir köprüler voe rıhtımlar, içme suları İçin bentler, şehirde hanlar, hamamlar, hastahaneler, aşhaneler, mektepler, camiler yap- tılar. Edirnenin mimari abideleri içinde Türkün san'at Üstünlüğünü österen: — Muradiye, — Eskicami, öwcrefıll cami, Beyazıdıveli ya- hut Imaret ve Selim camileridir. Her yerleştiği ülkede müzaffer kılıncı parlayan Türkün, diktiği san'at abideleri de göz Öönüne- birer zafer meş'alesidir. O manlar ne Avrupa gotiği, n. Avrupa rönesansı Türk mimarisile boy ölçemezdi, uyar, ayar ola» mazdı. Türk Ustatlarının mimar eli taş minareleri bile burmuştur. İşte; Edirnedeki üç şerefell camifn ( burmalı minareli ) ve içinde üç yerefesine ayrı Üçer yolu olan, bir sütunu mefharet hâlinde yükselen diğer büyük minaresi... Sonra Ustat mimar Hayrettinin ( Darül- mecaniye, Medresci Etibba ve mabet ) bir arada olarak mimari bir manzume teşkil eden Tunca sayu Üzerindeki Beyazıdı Veli camil, Koca Sinan bile şaheseri Seli- miyeyi yaperken en büyük ilha- mını biriktirdiği nice, nice hüner- lerinin mabsulünü Edirnede top- lamıştır. Ve olüç şerefeli camilni karşı- sına örnek almıştı. Sinan evvelâ Istanbulda çatlama, patlama teh- likesi göslteren Ayasofyayı des- tekleyip ve ilâve eltiği iki mina- reile tahkim ettikten sonra bu gobat eserin kubbe büyüklüğüne karşı kendi yapacağı son eserini feunl kaldelerle - taksim ve tev- zin kuvvetlerini İnceden, inceye hesap ederek - daha büyük - bir kubbe ile tetviç etmiştir. Halbuki hep biliyoruz; Kıral Jüstinyen Aya- sofyayı yapmak için eski putperest medeniyeline karşı bir yağma seferberliği açmıştı. Şuradan, buradan — toplanan sütunlarla mimaride aranılan (mo- dul hesabı) olmıyarak - geliş gözel bir nüz olsun diye kondurduğu sütunların — kalıpsız — kemerlerini dantel şekli oymalarla işletmişti. Beş Gene süren Ayasofyanın inşaatı Jüstinyenin sağlığında ik- | mal edildiği için Kralın büyük kubbe altındaki mağrurane - dua- sına karşı yine Jüstinyenin sağlı- ğında o büyük kubbe devrilmiş- ti. Ve ardından Milâdı 983, 1305, 1345 tarihlerinde — de kubbenin çöküntüleri devam etmiştir. Abdülmecit devrinde bile (ya- nan Adliyeyi) yapan mimar Fo- sati Ayasofya kubbesini bağlar mıştır. Şimdi Selim camiini anlatayım. Selimiyenin mevkli deniz sathın- dan 75 metre yüksektedir. Edir- nenn her bucağından azameti seçilen bir eserdir. İki avlu üze- rinedir. Birincl — dış avlusu ile sahasının cephe dıl'ı (122.50) ve derinliği (157.50) metredir. Ikinci iç avlunun da cephesi (60) ve derinliği (45) metre olup mabedin eb'adı ikinci avlu ile müsavidir. Camiin ardı. bir set teşkil ederek bu setin iki köşesinde muntazam teşkilâtlı iki medrese binası vardır. Bunlardan biri şimdi ( Edirne müzesi) olarak kullanıl- maktadır. Avluya cepheden giril- diği zaman sol tarafta mabede istinat olan (38) metre arzında ve birinci avlu derinliğince devam eden büyük bir arasta vardır. Bu arastaya ayrıca mabet avlusundan kapalı bir methalden merdivenle inilir. Aaratanın önünde de çok güzel yapılmış bir mektep binası vardır. Asıl tetkik edilecek camlin içidir. Geniş bir boşluk içinde saklı gibi duran sekiz adet kalın ayak Üzerine büyük kubbesi otur- muştur. Bu ayaklardan çevrilen kubbe dairesinin kutru (31) metre (0,50) santimetredir. Ayasofyanın kubbe kutru ise (3İ) metredir, Selimiyenin, incelik ve büyük- lük tesirlerile karışmış üzerindeki san'at kıymeti çok yüksektir. Ça- hmlı biçimli bir alımı ve gösterişi vardır. Türk Edirne için bu varlıklar her Türkün kalbini de beraber canlandırır. Canımızla, ruhumuzla Edirneye sarılışımız bizi bu ecdat yurdundan, mevcudiyetinden hiç bir zaman ayıramaz. Gazi çocukları içmiştir. 8 Sene Yatıp, 3877 Lira Ceza Varecek Muhtelif zamanlarda Fortune, Hamiyet, — Sultana — hanımlarla Ismail Riza ve Bensiyon Efendi- lerin evlerinden eşya çalan kürt Hüseyin dün Asliye Üçüncü Ce- za mahkemesinde — muhakeme edildi. Mahkeme Hüseyinin suçu- nu Babit görerek (8) sene (9) ay hapse ve (3877) kuruş para cezasına mahküm etti. buna — ant Öz Türkçe Bilmecemiz Dünkü Bilmece 12345678 Te KİREİYİN TTAİY İ TİSİLİAİKİ SİKİOİRİKİTİMİS İ , Bugünkü Bilmece Boş dört köşeleri aşağıda ya- zi manalara gelen öz Türkçe kelimelerle doldurunuz. Bu sa- yede hem vakit geçirmiş. Hem de öz Türkçe kelimeleri öğren miş olursunuz ! 12345678 GA W — " Soldan sağa: 1 — Lâzım - alfabenin sondan bir evvelki harfı 2 — Şercf - şahsi zamirz mülret, birinci şahs $ — Alfabenin son harfi - sahte 4 — Hirs - bir tane $ — Bir kurmaşın Gzerindeki bir yağ damlası &- atılan şey « hatırlıyan 7 — Birader, hemşire 8 — Aksiseda - balık tutulan de- likli şey Yukarıdan aşağıı 1 — Saye - haflerin yeri değişince yemek mastarından emrihazır 2 — Merdiven - sonuna bir K harfi getirilince alle $ — İptida d m vt $ — Sert 6 — Hitame eren 7 — Ârmı 8 — Genişlik - manzume Zeytin Nizamnamesı Zeytin ihraç mizamnamesi projesi üzerindeki tetkikat bittiği için ticaret odası meclisine gönderilmiştir. Mec- liste görüşülecektir. DOYÇE LEVANT Lîny: Hamburg Hamburg, Brem, Anvers, İstanbul ve Bahristiyah — arasında. — azimet ve avdet muntazam postaları Hamburg, Brem, Statin, Anvers ve Roterdam'dan limaosmıza mu vasalatı beklenea vapurlar Allmnla vapuru & K. evvele doğru Arpo vapuru 6 K.evvele doğru Samos vapuru 22K. evvele doğru Burgaz, Varna, Köslence, Kalna ve Tbrail için limanımzdan hareket edecek vapurlar Alimnla vapuru 7-9.K. evvele doğru Samos vapuru 12-25 K. evvele doğru Yakında Hamburg, Brem, Anvers ve Roterdam limanları için hareket edecek vapurlar Macdonla vapuru 1-2 K. #vvela doğru Star vaupuru 6-6 K. evvele doğru Prlesland. vapuru 8-0 K. evvele doğru Fazla tafsilât için Galata'da Ova. kimyan hamında Laster Silbermana ve Şürekâsı vapur acentalığına mü- racaat. Telefon: 44647-6 - (4210) Terki Ticaret Tahtakalede Cedit hanında 25 Na da — boyacılıkla iştigal ederken bu kere terki ticaret ettiğimden bilcümle alacaklılarımın Birincikânunun onuncu gününe kadar kapatmak Üzere oldu. gum yazıhaneme — müracaatleri ilân ĞÜRÜR T AAA z Gerekeni --- v Avrupanın Ökonomisi Viyana Konferansında Birçok Kararlar Verildi Viyana, 25 (A.A.) — Avrupa ökonomi konferansı dünkü son oturumunda şu kararları vermiştir: 1 — Mıntaka anlaşmaları esası dahilinde bir Avrupa gümrük birliği kurulması. 2 — Ökonomi İşlerine bakmak için uluslar arası bir konsey yapılması. 3 — Altın esasında bir öde- me hükmünü taşıyan hususi kon- feransların uluslar arası meriye- tine dair bir anlaşma İmzalanması. 4 — Avrupa piyasasının Asya ve Amerika rekabetlerine karşı müdafarsı. 5 — Tayyarelere evvelden mü- saade almaksızın bir ülkeye inmek veya o Ulkenin Üzerinden uçabi- mek için müsaade verilmesi, Konferans bundan başka şun- Jarı da tavsiye etmektedir: 1 — Avrupa devletlerile müs- temlekeleri arasında bir toplantı yapılması. 2 — Avrupada ökonomik bir monroe ( yani Avrup Avrupalıla- rındır ) tatbik edilmesi. 3 — Avrupa paralarının altın esasına göre biribirine uydurulması. 4 — Ökonomik hukuk saha- sında ÂAvrupa kanunlarının biri- birine benzetilmesi, kinci teşrin' 26 Almanyayı Yeni- den Protesto Amerika Hükümetinin Bu Protestosu Dördüncüdür Vaşington, (A.A.) — Haber verildiğine göre, Amerika hükü- meti, Alman bonolarını hâmil Amerikalılara karşı istisnat mua- melede bulanduğundan dolayı A man hükümetini dördüncü defa olarak protesto etmiştir. Amerika —hükümeti, Alman hükümetinin, başka Avrupa dev- letlerine iyi şartlar yaptığı halde kendi vatandaşlarına karşı mem- mun etmiyecek tarzda davrandığı iddiasındadır. İItalga Macaristan Roma, 25 (A.A.) — Macar başvekili M. Gömböş'ün Italyayı ziyarelinde kararlaştırılmış olduğu üzare, Macaristanın Tiryeste lima- nindan yaptığı ticareti genişletmek için dün Romada bir mukavole imzalanmıştır. Kübada Yine Bomba Havana, 25 (A.A.) — Asker nöbetçilerinin bulunmasına rağ- men büyük Amerikan dükkânla- rının yakınında dün gece dört bomba patlamış ve yedi kişi hafif yaralanmıştır. Behemehal bir Yılbaşı Piyango bileti alınız. —..İT' Geçen Yılbaşında * Piyango — talilisi © kazand.ğı parayı evino böyle götür. — müştü. Bu tam (50.000) — Hralık bir servete — — H BANKA KOMERÇİYALE iTALYANA Sermayesi Liret 700,000,000 uııı'yııy akçesi ,f 580,000,000 ?leıhıi id.ı.ı:ıı Mi h:":d(: kalyanın başlıca şel l 'uılı ee 'AL Etı Maca- agiltere, İnviçce, Avusturya, ristan, Çokoslovakya, — Yu, vya, Lehistan, — Romaaya, Bulgaristan, Mımır, Amerika Cemahiri Müttehidesi, Brezilya, Şili, Uruguay, — Arjantin, Peru, Ekvatör ve Kolumbiyada Afılyaryonlar ISTANBUL ŞUBE MERKEZİ Galata Voyvoda caddesi Karaköy| Palas ( Telef, 9R01 /2/3/4/65 ) ir dahilindeki acenteler: tanbulda: . Alalemciyan hunında Telel. 2821. Beyoğlunda : İstiklâl çaddesi Telel. 1046.Kampiyo dairesi Borsada Telef. 1718. İZMİRDE - ŞUBE Son Posta Matbaası Sabibiz “Ali Ecrea Neşriyat Müdürü: Tahir bekiz "| Siparislerden Bg:(a | t 2AY tiştirilren 1 İSTİYENLER T ŞAMLI HANLIZ 19TANBUL V ADRESİNDEN — ALABİLİRLER rası alınmaz Kmik BAA Kİ zi eela bar l öi Di a p BÜ pi l
