23 Ağustos 1934 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 13

Rumelide Yapılan Mezalim, Günden Beşinci No. 36 Kısım " 4 TT ge YN İ İTTİHAT ve TERAKKİ L W — Her hakkı mahfuzdur — . Nasıl Doğdu?.. Nasıl Yaşadı?.. 23-8- 9844 —Nasıl Ölda? -Güne Artmakta Devam Ediyordu.. Rumlar, derhal — köylerine lade edilmiş, bu gürültü esnasın- da, Rum köylerinin arasına kar- Şan ma'hut çetenin de dağılması Üzerine halitabii derhal avdet eylemişti. Fakat Bursa şehrinde pek çirkin bir tarzda devam eden boykot, Türkleri bile müteessir edecek bir şekil iktisap etimşti. Boykotun idaresi, Ittihat ve Terakki müfettişi tarafından (Çeşmeci İs- Mail) isminde pespaye bir adama tevdi edilmişti. Evvelce İstanbul divanı harbında dayak işlerine Memur olan ve (Kanun İsmail) hamile maruf clav bu adam, aldı- ğ hududsuz salâhiyet üzerine pek Müessif hadisata sebebiyet ver- Mişti. Hatta oesnada Yenişehir aymakamı olan Aziz Nami beyi ile isyan etifek derecesine ge- tirmişti. Cemiyetin aleyhtarlarını #rttırmak ve Bursada pek fena bir nam bırakan İsmailin kesesini doldurmaktan başka hiç bir neti- ©e vermiyen bu hareketin hasıl ettiği nefret ve şikâyet merkezi Umuümi tarafından da takbih, ve Mmüfettiş İstanbula celbolunarak tekdir edildi. Bütün bu hareketler, xahiri birer gürültü ve patırdıdan iba- retti. Buna mukabil Rumelide Türkler aleyhindeki mezalim art- Mikça artıyor; her gün muhtelif Muhit ve miıntakalarda zuhura Eelen kanlı hadise ve facinlar, OUrtık — sayılamıyacak — dercede toğalıyordu. Merkeziumumide, Çetecilikle — meşgul olanlar , Ayni mıntakalarda mükabeleye Zeçmeye karar vermişlerdi. Fakat hareket, hiç şüphesiz ki Yı- hanlılarla bir harbe sebebiyet Verecekti. Vaıka matlup olan da & idi. Fakat bu harbin zuhuruna Ulgarların alacağı vaziyet, henüz tekil ve istidadını belli etmemişti. Harbiye Nazırı Enver Paşa, Bul- Barların son temayülâtını anlamak İstemiş; Garbi Tral ya hükümeti- hin dağılması Üüzerine, arkadaşı Yüzbaşı Seyfi Beyle beraber Sof- Yada Bulgarlarla bazı müzakeratta uluna Süleyman Askeri Beye ir mektup göndermişti. Enver aşanın bu mektuübuü, şundan üretli: ( Yunanlıların bize ilâmharp etmelerinin ihtimali vardır. Buna, iz de taraftarız. Sen, derhal Mustafa — Kemal Beyle görüş. Bulgaristanın vaziyeli ne merker- dedir?. Şayet böyle bir harp Zuhur ederse, Bulgarlar Edirneyi İstirdat için yeniden harekele geçebilir mi?.. Bu mesele hakkın- da Mustafa Kemal Beyin fikrini &. Serian cevap yaz.| O esnada Mustafa Kemel Bey, ulgaristan sefareti ataşemiliteri i. Süleyman Askeri Bey bu Mektubu — kendisine — gösterdiği Zaman şu cevabı verdi: — Yeniden böyle bir harbin Zuhurü, memleket — için büyük bir feklâket teşkil eder, Bu mek- tuba cevap yazmayınız, bizzat nbula gidiniz. Yalnız Enver Aşa ile değil, bültün bu işle Y.hd" olanlarla — görüşünüz. Unanlıları harbe mecbuür ede- Sek hareketlerden ictinap etsin: | Sadrazam Prens Sait Halim Paşa ler. Memleketin başına bir felâket daha getirmesinler. Dedi... Süleyman Askeri Bey, derhal İstanbula — geldi. Enver Paşadan başlıyarak Merkezi Umu- miyi ve diğer İttihat ve Terakki mahafilini dolaştı. Bulgarların va- ziyetile — Mustafa Kemal Beyin tavsiyelerini Aanlattı... Harp fikri birdenbire gevşedi. Her tarsfa sükünet geldi. Garbi Trakya ile Adaların İstirdadı ve Arnavutlu- ğun mukadderatı, arlık Avrupa devletleri nezdinde ittihaz oluna- cak siyast tedbirlerin neticesine terkedildi. * (İttihat -! Terakki) mevzuu - et- ralında neşriyatta bulunanlar, bir vak'adan daha — bahsediyorlar; Süleyman Askeri Beye açıktan açığa iki yüzlü bir rol oynatıyor- lar ve bu zatı Cemal Beye gön- dererek: — Enver, Harbiye Nazırı öl- duktan sonra, sen burada, Nafıa Nazırlığında iki mühendise mi kumanda edeceksin. Hem, sen büyük bir askersin. Bahriye Ne- zaretinin başına geç. Dedirtiyorlar... Bu da, - Enver Paşanın Harbiye Nazırlığna gek mesi hikâyesi gibi - basit bir efsanedir. Hakikat ise, şundan ibarettir. Balkan harbininin felâketinden intibah dersi alan kumandan ve zabitlerin artık vazileye dört elle sarılmaları sayesinde orduda pek kısa bir zamanda salâh ve terakki eseri hissediliyordu. (Arkası var) ——— Kurultayın Neticeleri Bugün İlmi Mazbatalar Okunacak ——— (Baştarafı 1 inci sayfada ) kabulünü mütcakip yeni tezlerin okunmasına başlandı. İlk olarak Ticaret —odası — memurlarından Hakkı Nezihi Bey tezini okudu. Hakkı Nezihi Beyin tezi, rin menşe'i ve Türk dili ,, idi Hıtie, Türk dilinde mevcut taklidi 'ahenge işaret ederek, Türkçe kelimelerin tabiat seslerini taklit ettiklerini, bu yolda lisanı- mızın en ileri bir şekil arzettiği- ni söyliyerek, birçok misaller ge- tirdi. Canlı lisanların tablat se- sini iyi taklit eden sesler olduğu- nu ispata çalıştı. Hakkı Nezihi Bey, bu noktadan Türkçenin bir- çok müşterek kökler bulunduğu- nu kaydetti. Hakkı Nezihi Beyden sonra, tenelfüs için on dakika ara ve- rildi. İkinci celse açıldığı vakit, profesör Salih Murat Bey tezini okumağa başladı. Salih Murat Beyin tezinin mev- zuu «fizik bakımından dil» idi, Salih Murat Bey gsesin muhtelif şekilleri üzerinde izahat verirken insanların nasıl konuşabildiklerini anlatlı. Konuşurken, bize yardım eden — uzuvlarımızın — vazifelerini izah etti. Siyah tahta üzerinde yaptığı resimlerle fonetik hâdise- lerin fizik noktasından mahiyetini anlattı. Tezi çok alkışlandı. Salih Murat Beyden sonra Soövyet ulüm akademisi azasından profesör Samoloviç tezini okudu, Sovyet profesörün şark dili ve edebiyatı hakkındaki derin vuku- file ve güzel bir türkçe iİle oku- | duğu tezi cok alâka uyandırdı ve alkışlandı. Profesör bir çok eski türkçe eserlerin isim ve tarihlerini | zikrederek, bnnların dil bak.mından tetkika değer olduğunu söyledi. On dakika istirahattan sonra Üçüncü celse açıldı ve önce harp akademisi kumandanı Fuat Paşa söz alarak askeri ıstılahların türk- çeleşmesini anlattı. Yeni hazırlanan bütün askeri talimnamelerin öz türkçe yazıldığını, bu suretle ta- Himlerde daha çok kolaylık elde edildiğini — söyledi. Öz — türkçe mukabilleri bulunan birçok askerf , astılahları okudu. Osmanlı dilinin askeri ıslılahlar için evvelce kâfi gelmediğini misaller getirerek gös- terdi. Fuat Paşa sözüne nihayet verirken Türk dilinin tam bir asker dili olduğunu, emir ve ku- mandaya pek elverişli bulundu- ğunu kaydetti ve şiddetle alkış- landı. Bundan sonra Üniversite rek- törü Cemil Bey ve arkadaşları tarafından verilen bir takrir okun- du, Takrir de tezlerin okunması- mn kâfi olduğu zikrediliyor, ar- tık tezlere nihayet verilmesi tek- lif ediliyordu. Bu takrir bir reye kondu ve kabul edildi. Yapılan teklif mucibince Kurultayda okun- mıyan tezler tetkik için ilmi en- cümenlere havale edilmiştir. Kurultay bugün saat 14 te tekrar toplanarak, Imi kom'syon- ların mazbatalarını — dinleyecek ve merkez heyeti intihabı yapıla- saktır. Kurultay içtimalarının bu günkü toplantı ile nihayet bul- ması muhtemeldir. Kurultay Başkanlığı Teşekkür Ediyor İkinci Türk — Dili kurultayı ikanlığınd. l’“İldıu:i TI!:I:M Dili — kurultayının açılmasını kutlulamak Üzere dışa- rıdan ve içeriden — binlerce tel yazısı gelmiştir. Bunlardan her birine ayrı ayrı karşılık yazmayı çok istedik, kurultayın sıkı çalış- maları arasında buna vakit bula- mamakla Üzülüyoruz. Bütün gelen tel ve el yazılarına içten teşek- kürlerimizi sunarız. İstanbul BORSASI 22-8-1934 ÇEKLER kuruş 68050 — Prag 0,807178/ Viyana 1206 — | Madrlt 92695 | Berlin 339 — | Varşova 631628 | Peşte 244368 | Bükraş Selya AM | Belgest 348616 Amsterdam — İ,1798 | Moskova — 1080,00 ESHAM ye TAHVİLÂT Lira | İç Bank.(Nama) 9,2) ; Bomontl Ha » (Hümlle) — 0,20 | (I$3I istikrarı * 98,28 » (Mücen'e)102,— | İatikram Dahilt 93,50 Osmanlı bank. 35,83 | Düyunu Mu, — Üğ— Belânik Z Şirketi Hayclye 15,50 "” » Meliş *0 ŞİT | Reji Anadelu WEOV. 27,10 | Tramvay . * G0P. 27,20) Kıbtım Anade'a v 100V.46,— | Üsküdar sa *00 Londra Nev - yörk Parla Mi'âne Brüksel Atlan Cenevra 3,9920 T0 6ND3 Lira 5.— | Bağdat tertip 1 00— Hi V0 2,40 Ss,— 19,50 100,80 46,50 35, 1886 YA6,— » B0i gçe b » İBİL 92— E'ektrik —- d, 19,33 #ken 11,00 MESKUKÂT (|'| Kuruş | YZA | (Hamlt) 1031 | (Reşat) :3 880 | (Vahi 4615 1080 | İace başibirlik altın 4650 Cümhuriyei) — 005 Bankoet (0s. B.) 240 | î&:“ armalı Kalım beşibirliz altıa | (Roşat) —« Taakra M Te a DS ÇAzlej 4600 | 7 Borsa harlet Kuruş Türk altını