18 Temmuz 1933 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9
ikinci Kısım No. 87 SON POSTA - Sayta yy Nasıl doğdu ?., Nasıl Yaşadı?.. Nasıl Öldü?- Yevmi Gazetelerin Adedi Bir Hafta Temmuzun İ9 uncu (Ogünün- den itibaren (Tanin) gazetesile siyaset sahasma girdi... Murat Bey, eski (Mizan) gazetesini ihya etti, Apttullah Zühtü Bey (Gaze- te) ismindeki ceridesile ortaya atıldı... Bir taraftan bu ağırbaşlı gazeteler çıkarken, diğer taraf- tan da matbuat ufuklarında bir tufan başladı. Yevmi gazetelerin adedi, bir hafta zarfında yüzü aştı. Ek- serisinin mesleği o mizah olan bu gazeteler, sutunlarını eski devlet ricaline ve saray erkânma karşı küfürler ve hakaretlerle dolduruyor- lardı, Sırf Ebülhüda Efendiyi tahkir ve tezlil için, (El üfürük) ve (El körük) isminde iki gazete çıkarılmıştı. Matbuat bu şekilde alabildi- ğine gıderken, birtakım cemiyet- lerde teşekküle başlamıştı. Tem- muzun on altıncı günü rum avu- kat ve doktorlar, Tepebaşı bah- çesinde birleşmişler, hararetli nu- tuklar irat etmişler ve aralarında bir Teavün cemiyeti tesis lerdi. Ertesi günü de (17 Temmuz 324) alaturka saat dörtte, Türk gazetecileri o Sirkeci istasyonunun karşısındaki birahanenin bahçe- sinde toplanmışlar, ilk (Matbuat cemiyeti) ni yapıtışlar.. yine ayni günde Türkçe gazetelerin müret- tipleri de (Osmanlı mürettibin cemiyeti) ni tesis etmekle bir var- ık göstermiye başlamışlardı. Ayın on sekizinci günü muhtelif millet- lere mensup olan birçok kimseler Beyoğlunda Odeon tiyatrosunda içtima etmişler, uzun uzadıya nu- tuklar söylemişler ve nihayet (Os- manlı Ühuvvet cemiyeti) namile bir teşekkül vücuda getirmişlerdi. Meslek sahiplerile, inkılâbin düsturlarından istifade etmek is- teyen az çok münevver kimseler tarafından tesis edilen bu gibi cemiyetler, derhal bir salgın ha- lini almış.. koca İstanbul sakin- leri, gürüh gürüh, zümre zümre ayrılmıştı. o İstanbulda (bulunan Anadolu ve Arabistan o halkı, mensup < oldukları o vilâyetlerin isimlerile birer teavün cemiyeti teşkil ettikleri gibi esnaf ve amele arasında da (tesanüt cemiyetleri) kuruluvermişti, Yemiş iskelesin- deki hamalların kahvesinde bile göze çarpacak surette, (Kürt ha- malları teavün ve tesanüt cemiyeti) levhası görünüyor. çarşıdaki bay- rakçı esnafı bu cemiyetlere yazılı bayrak, mühürcü esnafı da mü- hür yetiştirmekten aciz kalıyor- lardı, Her teşekkülün başına, açık gözler geçmişler; birer idare he- yeti vücude getirmişlerdi. Bunlar, birçok safdil halkı, açtıkları bay- rakların altına toplıyor, (Teavün ve tesanüt akçesi) namı altında topladıkları paralarla rahat rahat geçiniyorlardı. İş bu kadarla , Vaziyet pek okadar zararlı görülmiyebilirdi. Fakat Obütün bu bayraktarlar, & kendilerinde hükümet işlerine karışacak kadar hak bulmıya başlamışlardı. Önle- rine davul zurnayı katan ve ce- miyetin östü yazılı bayrağ KD yan İçinde Yüzü Kaymakam Sadık Bey lerine mensup olan zavallhlara işlerini, güçlerini (o bıraktırıyor.. Bunları Babıâliye *ve yahut muh- telif dairelerin önüne sürükliyor.. Akla ve hayale taleplerle hükümetin Hak gelmez belgeniz orlardı. eşriyatçılık ve, cemiyetçilik.. Bu iki kuvvet, İstanbulda emsal siz bir anarşi husule getirmiş.. Ve bu anarşi, buk vilâyetlere de sirayet nini Şimarıklık, akla ve hayale gelmiyecek derecede artmış.. Vilâyetlerde, yeni türedi- ler zuhur etmiye başlamıştı. Ağır başlı Ohalk, (oakibetin — hangi neticeye müncer olacağını de- rin derin düşünürken; Selânikte, cemiyetin merkezi umumisinde de bütün bu hâdisat istirap ve en- dişe ile takip ediliyor.. Gece ve gündüz, fasılasız bir çalışma ile vaziyetin ıslahına gayret göste- riliyordu. Muhaberatı idare etmek ve cemiyetin aldığı veçheye göre emirler tanzim etmek hususunu Fethi, Cemal ve Manyasi zade Refik ler deruhte etmişlerdi. ven sabahlara a grafhanede makine (o başlarında uğraştıkları halde, yine işlere yetişemiyorlardı... i umu- minin mevcut kuvveti kâfi gel miyor; teşkilâtı genişletmeye lü- zum hissediliyordu. Buna binaen yea âzâdan mürekkep bir mer- ezi umumi teşkilinc karar ve- rildi ve bu heyete de Talât, Ha- fız Hakkı, Enver, Binbaşı İsmail Hakkı, Manyasi zade Refik, Ha- san Kemal, Manocl Karasu, Ca- vit, Hayri, Binbaşı Faik, Cemal, Fethi, Seyfi, Rahmi, Hüseyin Kadri, Hacı Adil, Topçu Mülâ- zimi Kayserli Ziya, Necip Draga İsmail Canbulat, Galip, Esat Hu lâsi Beyler intibap edildi. Bunlardan Talât, Cemal, Ca- vit, Necip Draga, Hafız Hakkı, Rahmi Beyler İstanbulda, diğer- leri de Selânikte çalışacaklardı. Cemiyetin, günden güne artan maliye işlerinin idaresi, Şükrü Beye tevdi edilmişti. gh eği iğ Aşmıştı Mitat tinin ilk programı şunlardan 1 — Her taraftan gelen mek- tup ve telgrafların tetkiki ve bun- lara cevap tabhriri. 2 — Anadolu, Arabistan ve Trablusgarpta vilâyet heyeti mer- keziyelerinn tesisi, Sancak, kaza ve nahiye teşkilâtlarının tesbiti. 3 — “Cemiyeti bir dahili ni- zamname tanzimi. 4 — Cemiyetin gazete, mat- baa ve kulüp Allahi takibi. S5 — İntihaba iştirak için bir siyasi program ihzarı. 6 — İntihap mesailile iştiğal. | Bunun için de 1293 ved intihap ok. üzerinde” tetki- een erer eker fikir lanlar, İİ Bu suretle teşkilâtını yapan ve programını da ortaya koyan mer- kezi umumi, artık mahdut ve mu- ayyen olan bir saba üzerinde muvaffakiyetle yürüyeceğini zan- mediyordu. Fakat... gün geçtikçe bu programın haricinde birçok karışık ler zuhur etmiye başlıyor; . Sait | 'aşanın sukutundan sonra, artık karşısma hiç bir 1 ümit eden SON POSTA İstanbul TA rap maa lm a Paris . Milano 4446 | Beri, 1,9850 Beken a ieyn Az) Cemevr» OZ bürep 709630 Sotya 6,85 | Belgrat o 3605 Amptardam © 7 | Monsoru 100125 #ilsse Senetleri a Ela Taah Nama) İAnnde'u 5 V00V. 37,59 Hürile) | S9 DX “#5 5 ölene 0) Trmmvay 3D Osmanlı Bani. bei Dniklidar #4 şi,da Selanik iye 180 İN 75 wen 1. Ne olu 94V 3,10 | Telefon BM E zi Mame arm al lid Esham ve Tahvilât ” Sn Kira aramtyoli © Reji “an 18 san şe pe tikerana Dahili 4713 | Ri Düyunu Ma, 5425 . dl Bağdat tertip 1 923 41,30 ri , NİN | Elektrik ke “BORSA HARİCI Tahvilât - Meskökat Lira Lira Derma iv 5 Li ey İnce beytbirie alim Ras EL ER ii 36,50 Mi 4880 Buniknot (On. 8.) 242 iR mM arma Yü) aga > “Kalım beyti «in | veba © eğ Tütmburiyet) #29 | Biamr Kr.Fe, 1880 h03450 tAsiz) Mç25 İÇ Şİ gaya Yali) |, , isi viğg () Yıldız iyaretliler buyün muamele YunanistanlaHermeseledeMutabıkız Sulhte Ve Harpte Daima Anlaşacağız! ( Baştarafı 1 inci sayfada ) — Türk Yunan dostluğu bü- yük devletlerden birinin, Türkiye Biribirine bağlı olan memleket- lerimizin çok mühim ve yüksek bir kuvvet teşkil ettiğini iddia etmekle mubalâğa etmiş olmam. Türk ve Yunan milletleri asırlar danberi süren tarihlerinde bazan sulh bazan da hürp halinde ya- şamışlardır. £ Milletlerimiz (o sulh halinde yaşadıkları zaman hâri- kalar yaratmışlardır. Harp balin- de iken de felâketlere vücut ver- mişlerdir. Bereket versin ki bu- günkü dostlukları, her iki taraf- ça da milli mahiyettedir. Bozul- maz ve çözülmez bir haldedir. Yunanistan bir Balkan mem- leketidir, fakat bilhassa bir Ak- deniz devletidir. Çok samimi olan Türk - Yunan dostluğunun en iyi tarafı gerek Balkanlar cihetin- de elde edilmiş Türkiye'nin kuvvetli bir dostluk bağile mer- but bulunduğu Fransa ve İtalya gibi iki büyük devletle teessüs etmiş dostlukları hariç birakma- ması ve bu dostlukların vücudu- na mâni olmamasıdır. İki devle- tin biribirinden hiçbir veçhile ay- rlmamazlığı Obu dostluğumuza gittikçe Odaha samimi ve daha sürekli bir mahiyet vermektedir. Bu dostluk inkişaf etmeli ve her türlü intizarın fevkinde kuv- | wetli “ bir surette devam lidir. > Ya Karadeniz misakı hakkındaki suale cevap veren Tevfik Rüştü 5 i Bey, bu misakın Karadeniz dev ve Yunanistana karşı göstereceği l dostluk derecesinde değerlidir. | | letleri için Briyan Kellog misakı- nn sadık bir tefsiri olduğunu ve (mülcarrız devlet) tarifini M. Politis'in tefsirine uygun telâkli. ettiğini. söylemiştir. ğ Tevfik Rüştü Bey, Bulgar Başvekili M. Muşanof'un son be | yanatı hakkında demiştir ki: 7 — Türkiye - Bulgaristan mr sakı çok sıkıdır. Türkiye Balkan misakının yapılmasına yardım et- mekle kendini bahtiyar addede- cektir. Şu şartla ki Türkiye ile Yunanistan misaka dahil olacak- lardır. Zira bu iki devlet hiçbir zaman ayrı değil daima beraber yürüyeceklerdir. Resmi Tebliğ 4 Atina 17 — Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyle Baş- vekil OM. Çaldaris arasındaki mülâkat neticesinde bir tebliğ neşredilmiştir. Tebliğe göre, bu mülâkatta beynelmilel siyasi me- selelerle birlikte Balkanları hu- susi şekilde alâkadar eden me- seleler de görüşülmüştür. Mülâ- kat, her iki devletin siyasetlerin- de uygunluk olduğunu meydana çıkarmıştır. Bu o uygunluk iki memleketi birleştiren dost ve sıkı bağlarm yeni ve mes'ut bir teza- bürünü teşkil etmektedir. Her iki taraf Balkan devletleri arasında balledilmemiş olan meseleleri hak letmek ve aralarındaki ticari münasebetleri oinkişaf ettirmek lüzumunu izhar etmişlerdir. < Milli İktisat Cemiyetinin Daimi Sergisi e Milli İktisat ve Tasarruf Ce- | Beyin eseri birinciliği kazanmiş- yetinin bu sene içinde Ankarada | tı. Bugün de bu plâna göre ser- Hariciye © Vekâleti | karşısında | ginin alacağı şeklin krokisini yaptıracağı daimi sergi binası | meşrediyoruz. Öğrendiğimize göre için tertip olunan plân müsaba- | Milli Tasarruf Cemiyeti sergi bi- kasının neticelendirildiğini evvelce | nasının bu mevsim sonunda biti. bildirmiştik. Plân müsabakasına | rilmesine çalışmaktadır. İnşaat Türk ve ecnebi 26 mimar iştirak | bittikten sonra sergi bu resimde etmiş, bunlardan mimar Şevki | gördüğünüz şekli alacaktır. vi Garip Bir Nümayiş ! Santiyago dö Şili 17 — Antofi- gasta'dan gelen haberlere göre umumi evler sahip ve müstahdemleri büyük bir nümayiş yapmışlardır. Nümayişin sebebi, polisin hususi mahallerdeki evlerin kapatılmasına teşebbüs etme- sidir. Evlerinin kapatılmasını protesto edenler, büyük bir kalabalık halinde mümayişler yapmışlardır. Süvari jan- © darmalar, herhangi bir kargaşalığı mani olmuşlardır. Nümayişçiler hülcüs met dairesini ve gazeteleride gezmişe | lerdir. Bu maballeye “ Beyneli şehir « ismi verilmektedir. Çü burada ber milletten olanlar da adr ig «g
