18 Temmuz 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi ncı cüzü cıktı 36 U oono W0. 3 3 0 3 um millrmmıtllim , | İSTANBULCAĞALOĞLU Telgr&f ve mektup adresi. Cumhuriyet, fstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 2 « Telefon Başmuharrlr: 22368, Tahrir müduni: 23236, Idare mudüru: 22365, Matbaa: 20472 Salı 18 Temmuz 933 Hayat Ansiklopedisi Böyük bir kitüphaıeyi arada evinize getiren e t faydalı eserdir. Her evde bir fane bılunmak lâzımdır. Tevfik Rüştü Beyin Mühim Beyanatı Dünya buhranında Doların sergüzeşti [ttalya mütefekkirlerinden Guglielmo Ferrero, frantızca tllustration mecmuasında dolar hakkında mühim bir makale yazmıttır. Bu makaleyi aynen tercüme edi yoruz, yalmz fazla uzun olduğu için bir kısmım da yarın neşredeceğiz.] 1 unyada hersey zeval bulur, dev1 letler ve paralar da mı? Aiman Cumhuriyetinden sonra, Ame • rikan doları da mı? 18 senedenberi nagehzuhur veka • yile sarsılan dünyamızın maruz kaldı ğı hadisat içerisinde doların atıldığı, sergüzeşt hiç unutulmıyacak derecelerde mühim bir mahiyettedir. En zengin halk dahi felâket ve sefalete uğramış diğer ahali gibi, namına ecdadımızın eskiden abideler diktiği para denilen ilâhe karşı cürüm işlemekten geri durmamıştır. Bu fevkalâde hâdisenin sebeplerini gösteren deliller arasında üzerinde du rulması lâzım gelen biri vardır ki o da, borçlar meselesidir. Amerika Cumhuriyeti doları düsürmekle tarihte şimdiye kadar birçok defalar tecrübe edilmiş bir usule müracaat etmis oluyor. Bu, para vahidi ki • yasisinin kıymeti hakikiyesini azaltarak borçlan hafifletmek usulüdür. Eski a damlar ona «Tabuloe novoe» yani «yeni usul» derlerdi. Avrupa, Amerika Cumhuriyetinin borçlar meselesinde maruz kaldığı müşküiâtı anlamak hususunda muskülât çekmektedir. Amerîkalılar dünyanın alacakh milleti değil midir? Alacaklı bir milletin kendi parasının kıymetini azaltması abes bir şeydir. Çünkü, medyunlar borcrannı ayni para tte ödiye* ceklerdir. Amerika, bir taraftan dünyaya borç verirken, diğer taraftan dahil de de borçlar akıllara durgunluk ve • recek derecelerde çoğaltılmıstır. İste bu noktadır ki AvruDanın nazarı dik katinden kaçmakta ve Bahrimuhitin ötesinde ne olup bittiği bundan dolayı anlaşılamamaktadır. Amerikanm borçlan hakkında Av • rupanın bildiği sey, müstağraki düyun olan Amerika çiftçilerinin ipotek vade • lerinin hululünü düşünerek tirtir titre • meleridir. 1919 danberi bu memleket te herkes kredi sayesmde yaşamış ve çalışabilmiştir: Federal hükumet, cunv huriyetler, sehirler, büyük teşekküller, sanayi, ziraat ve ticaret teskilâtı, spekülâsyon grupları ve halk hep bu sayede idamei mevcudiyet etmistir. Sanayi ve ticaret fevkalâde terakki ve inkişaf ederek simendifer idareleri muhteşem tesisat vücude getirmisler, matbuat, saraylar bina ettirmis ve bütün bunlar kredi yoliyle tedarik edilen paralarla yapılmıştır. Büyük, küçük bütün Amerika şehirlerinde eski mahalleler kâmilen yenilestirilmiş, muhteşem umumî müessesatla süslenmiş vâsi yeni mahalleler meydana getirilmiş ve bunların hepsi ipotek sayesinde vücude gelmiştir. Eskiden krallara ve büyük adamlara has bir imtiyaz olan kredi yoliyle para tedariki küçük sınıf halka, hatta ameleye kadar teşmil edilmişttr. Bu kredi iptizali şimdiye kadar dünyada görülmüs değildir. Kredi tarikile tedavüle bu derecelerde bol para dö • külmesi muazzam Amerikar. . M'.ID tükenmiyen bir hayatiyete malik oldu ğu zehabım uyandırmıştır. Bu tedavüldeki para bolluğunun azaldığı gün fartı gayretten yorgun düşmüs vücudün hali acmacak bir raddeye gelmisti. Ame le ve küçük sınıf halkın borçlarını ö • diyememesinden küçük tacirler de büyük tüccarlara taahhütlerini eda edememişler, bunlar da fabrikalara borç ödiyemiyerek fabrikalar da bankala nn alacaklannı tesviye edememislerdir. Bankalar dahi mevduat sahiplerine karşı müskül bir vaziyete düsmüsler ' dir. Binnetice emvali gayrimenkule fi • atiarı müthiş sukutlara' maruz kalmak ta ve bu maliar karsılık tutularak yapılan ipotek muamelâhnm sağlamhğı günden güne zail olmakta ve matlubat karşılığı erimekte idi. Amerikanın serveti izahı kabil olmıyan bir kuvvetin altında yavaş yavaş eriyip gidiyordu. Bütün sınıflarm ve bütün partilerin bu hastalığın tedavisine çalıstıklarına şüphe yoktur. Doların düşürülmesi buna iyi bir çare olacak midir? Buna karsı yapılan itirazlardan en basitidir ki beni en ziyade düsün • dürüyor. Medyunların vaziyetlerinin CUGLlELMO FERRERO Mabadi 2 inci tahifede IIMmHIUIIimilMirill.lımit INMIIIIIIIUmilllll Bayram günlerinde M. Çaldaris Tevfik Rüştü B. mulaneler yapılacak ? katına büyük ehemmiyet veriliyor Bayram münasebetile bir kısım siyasi mücrimlerin affedilecekieri söyleniyor Atina 17 (Hususî) Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyle Yu • nan Nazırları arasındaki mülâkatlar çok samimi bir hava içinde cereyan etmistir. Siyasî mehafil Türk • Yunan teşriki mesaistnin çok metin ve sağlam oldu • ğuna, bu dostluğun yalmz iki hükume • ti alâkadar eden mesail değil, umumî mesaile de şamil bulunduğuna kanidir. Söylendiğine göre mülâkatta evvelâ Tevfik Rüştü Bey dünya meselelerinin son şeklini ve Türkivenin noktai nazarını izah etmistir. Yunan Başvekili her cihetten Türk noktai nazanna iştirak etmiştir. İki hükumetin müsterek siyasetî yakın farkta sulhun muhafazasma ma • tuftur. Her iki hükumet evvelce de olduğu gibi bütün ihtilâfların sulh dairesinde halli Jiçin çalısacaklardnr. Maa • mafih muhtemel bir harp karsısında iki devletin müstereken hareket edecekleri de söylenmektedir. M. Çaldarisin An • karayı ziyaretinde Türkiye ile Yunanistan arasında yeni bir misak imzalana • cağı da rivayetler cümlesindendir. Hariciye Vekili ) | m |||HIMIIMIIimHHUIHMII*l ,„ MHmıMIMm I MM1IMItl*WHIH1HMmiHllinlllllMlimm lHnilimmilllHim IIIIH Cumhüriyetin 10 uncu yıldönümü I m H • imilllimim IIIIHItMMmnillllimM HMHIIIIHHIIt>H!MIHItlMJ"1IHrt!l|IM1lllttlHW Hariciye Vekili Atinada mühim beyanatta bulundu Atîna 17 (A.A.) Atina a ian«ı bildirivor: GazptecUere verrliği bir mülâkatta Tevfik Rüştü Bev şunları söv!emistir: « BmveUil M. Caîdaris ve M. Pesmazoğlu ile görüşlerimizi karsıUstırmamıza vesile olan bu yeni zivaretimden pek memnunum. Münasebetlerimize karekterini veren nokta, sulhun sağlamlasması için beraber çalışan iki milletin millî mevcudiyetinin karşılıklı olarak tanınmasıdır. Bu ne birinin ne de ötekinin, ayni sulh gayesile ç*tl'*an diğer devletlerle dostane tnünasebetlerde bulunmasına ve bu dottluğu inkişaf ettirmesine tnâni teşkil etmez. Çünkü dost luğumuzda kıskanç değiliz ve büMabadi 6 ıneı tahifede Bayram hazırlMarile meşgul clmak Bsere Ankarada teşkil edilen yüktek komite içtima halinde Cumhüriyetin 10 uncu yıldönü • mü mUnasebetile, diğer vilâyetlerde olduğu gibi, tstanbulda cfa bir hanrlık komisyonunun teşkil edilmesi hakkında dün vilâyete tebligat yapılmıştir. Komisyon Valinin riya • setinde en büyük ackerî kumandanı, Maarif müdürü, B«lediye ve Fjrka reislerinden teşekkül edecektir. Aynca kazalarda da kaymakamların riyasetinde birer komisyon teşkil "olunacaktır. Ş«hrimizde, hazırlıklarla meşgul olmak üzere Beledtye reis muavini Hâmit Beyin riyasetinde bir komisyon «sasen mevcut bulunmaktadır. Bu komisyona icap ettikçe Vali Muhittin Bey riyaset etmefctechr. Aldiğımıs malumata nazaran, Cumhüriyetin onuncu yılı münasebilhassa Ankarada yapılacak merasim pek parlak olacaktar. Diger taraftan tereşşüh eden ba« zi haberlere nazaran Cumhuriyetm 10 uncu yıldönümü münasebetile bir kısım siyasî müerimler affedileeek, dört f ırka askerin ve 200 tayyarenbs işthakHe muazzam bir re*mi geçH yapılacaktır. ^undan başka, tstanbul lima > nında tecemmü edecek olan donan« mamız da bir resmi geçit yapacak» hr. Memleketin her tarafından hüknmet merkezine heyetler gönderile • cektir. Rus Hariciye Nazırı M. Litvmof ile Molotöf Yoldaş Ankaradaki muazzam geçit resminde buluna • cakları gibi Yunan Basvekili M. Çal daris te Cumhuriyet bayraAunda Ankarada bulunacaktır. Tevfik Rüştü Bey dün gece Gazi Hz. tarafından kabul olundu Karadeniz misakına davet Tevfik Rüştü Bey Yunan Nazırlarile mülâkatı esnasında bütün Karadenis hükumetlerinm iştirak ettikleri bir «KaraeUniz misakı» akti hususunda izahat vermiş ve her nekadar Karadeniz sahi • line yakın değilse de Boğazların ser • bestisi ile bahren alâkadar olduğundan dolayı Yunanistanın da misaka dahil olabileceğini söylemiştir. * M. Çaldaris bu teklifi hüsnü teiâkki etmis ve hiçbir rtirazda bulunmamıştır. Yunan Başvekilinin Ankara seyahati Kifisyadaki konusmalarda M. Çaldarisin Ankara seyahati mevzuu bahsol • mustur. Yunan Basvekili bu seyahati önümüzdeki aylarda yapabileceğini söylemis ve tarih böylece takarrür etmis • Hariciye Ve kilimiz Gatata nhtımmda kenditini karşılıyanlaria beraber tir. Kanh bir facia Evvelki gün öğleye doğru Büyükderede, Nişantaşı muhitine mensup çok güzel ve yüksek tahsil görmüs bir genç kızın ölümile neticelenen bir cinayet, bir facia olmuştur. Katil Arif Bey isminde sözde tercümanlıkla meşgul bir gençtir. Cinayetin kurbanı, şehrimiz tacirle rinden Mustafa Nuri zade Bürha nettin Beyin kızı, on sekiz yaşla rında Mehlika Hanımdır. Yaptığımız tahkikata göre, vak'a şu suretle cereyan etmistir: Cinayetten epeyce zaman evvel Mehlika Hanımla tanışan Arif Bey, genç kıza karşı büyük bir alâka ile bağlanmıştır. Nihayet Arif Bey, sevgilisile evlenmeğe karar vererek kızın ailesine müracaat etmiş, fakat ret cevabı almıştır. Mübadillerin seyahati Tevfik Rüstü Bey Türkiye sefareti binasında matbuat mümessillerini ka bul ederek Basvekille mülâkatında bahsi geçen meseleler hakkında bazı be yanatta bulunmustur. Bu arada mü • badillerin serbest seyahatine dair bir gazetecinin sorduğu suale Hariciye Ve • kilimiz «mübadele komisyonunun lâğ • Mabadi 5 inci tahifede IIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIiniMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIHIM Atçılık ilerliyor ' " IMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey, İtalyan bandıralı Pilsna vapurile dün aksam saat 20 buçukta şehrimize gel • miştir. Vapur Galata rıhtımma yanaş • mış, Tevfik Rüstü Bey rıhtımda Reisicumhur Hazretleri namına Kâtibiumumileri Hikmet, yaverleri Cevdet, şeh • rimizdeki meb'uslar, Hariciye Vekâleti kâtibiumumisi Numan Rifat, Vali, Polis müdürü, Efgan sefiri, Fransız sefa llllllllllllilllllillllllltllllllMIIIIIIIIMIIIItllllllllllllllllllllUIMIMIIinillllllllllimillfliniNlllllllllllllllllllllllilll reti mü*tesarı, diğer sefarethaneler er kânı, gazeteciler ve birçok zevat tarafndan karşılanmıştu1. Tevfik Rüştü Bey, Galata nhtımın • dan, Ankara motörüne binerek doğ • ruca Dolmabahçe sarayına gitmif ve Reisicumhur Hazretleri tarafından ka bul buyurulmuştur. Hariciye Vekili yarın akşam Anka raya hareket edecektir. Kibar ve güzel bir genç kız, caniyane bir ihtirasa kurban gitti Diğer taraftan Mehlika Hanımm ailesi, kızlarına münasip görme • dikleri Arif Beyin ümidini tama • men kesmek için sevdalı kızı diğer bir gençle evlendirmeği kararlaş, ttrmıştır. Mehlika Hanım ile sevgilisinin soı telâkisi evvelki gün Büyükdere ile Kireçburnu arasındaki Bristol ote • linde olmuştur. Bu mülâkat çok heyecanlı olmuş, genç kız, ailesinin kat'i kararını A« rif Beye bildirerek artık ayrılmaJc lizım geldiğini anlatmıstır. Mehlika Hanımm sözleri Arif Beyi büsbütün çileden çıkarmış, birde» bire tehevvürle tabancasinı çeke rek: <Seni kimseye bırakmıyacağnn! Bizi birbirimîzden ancak ölünt ayı» Mabadi 4 üneu tahifede i Reisicumhur Hazretleri Istanbul 17 (A.A.) Reiticumhur Hazretleri bugün Boğazda bir gezinti yapmışlar ve taat 19,30 da taraya avdet buyurmuşlardır. Uzunyayla at sergisini açmak üzere Kayseriye gidip gelen Ziraat Vekilinin beyanatı Ankara 17 (Telefonla) Kayseri ' den avdet eden Ziraat Vekili Muhlis Beyle görüştüm. Vekil Bey dedi ki: « Uzunyayla seyahatinden çok memnun ve mütehassis olarak döndünt. Orada atçıhğın dirilmekte olduğunu yakmdan görmek benim için büyük bir zevk ve haz teşkil etti. Bütün yetişti • riciler ıslah encümeninm ve Vekâletin temin etmis olduğu aygulardan çok memnundurlar. Vekâlet canlanmağa başlıyan ve büyük bir istikbal gösteren atçılığm iler • lemesi için her türlü tedbirleri almağı vazifesinin başında saymaktadır. Pınarbaşı, temmuz (Hususî) Uzunyayla at sergisinin açılma günü Pınarbaşı ve havalisi için büyük bir bay> ram oldu. Sergi büyük merasimle ve bütün bu civar halkmın büyük teza • hiiratı arasında açıldı. Ziraat Vekili Muhlis Bey Kayseriden otomobille 5 saatte buraya gelmisti. Vekil Bey yol ' larda binlerce atlı halk tarafından kar • şıîandı. Sergi açıttnadan evvel maarif memurlaruıdan bir genç bir nutuk irat ederek memleketlerine gelen Ziraat Vekilini selâmladı. Müteakıben Muhlis Bey kısa bir nu tukla sergiyi açtı. Vekil Bey kısa nutkunda ezcumle dedi ki: « Uzunyayla at «ergisinin açılma' günü burada bulunmağı Ziraat Ve i kili sıfatile bir vazife bildim ve atı sevenlerden olmak sıfatile de bundan büyük bir <evk duydum. Atçılığm koruyucusu tsmet Paşa gelemediler. Selâm ve sevgilerini gönderdiler ve namlarına sergiyi açmak serefini bana verdiler. Moskovadaki maç! Kafilemiz 6 Rus şehrine daha davet olundu.. Moskova 17 (Hususî) Kafilemiz bugün stadyomu ziyaret ederek ekzersizlerle meşgul oldu. İlk karşılaşma ya* nn (bugün) saat altıda, ikincisi bu a yın 25 inde Leningratta, üçüncüsü 31 rnde gene Moskovada yapılacaktır. Türk spor kafilesi ağustosun 4 ünde tvanovoda, 8 inde Nijvide, 12 sinde harkofta, 16 sında Rostomda, 20 sinde Kieffte ve 22 sinde Odesa şehirle • rine birer maç yapmak üzere davet o • lurmuşlardır. İlkmektepler sergisi Serginin açılma merasimi parlak oldu, Halkevi reisi ile Vali Bey nutuklar söylediler Bugunkö netice radyo iie hildirilecek Ziraat Vekili Muhlis Bey Atçılığm ilerlemesi ve yükselmesi için gösterdikleri alâkanm ve sergi müna • sebetile mühim miktarda at mubayaa • sına emir vermek suretile yaptıkları yardunın minnettarı olduğum Müşir Paşa Hazretleri ve Müdafaai Milliye Vekili, gelemediler. Onlar namına da Ali Sait ' > Paşa Hazretleri bulunmuş oluyor. < Atm ehemmiyet ve kıymeti at sev gisi ve at yetiştirme bilgisi üzerinde söz söylemek burada atın ehemmiyet ve FALlH RIFKI Beyin çok güzel kıymetini onu besliyerek, büyüterek bir yazısı bugün beşinci sahi • herkesten iyi anlamıs, ona candan inanfemizdedir. mıs olan at sevgisini atalardan emanet Mabadi 4 imcii tahifede Moskova 17 (A.A.) Tas ajansı • bildiriyor: 18 temmuzda (bu^ün) saat 20,25 te (tstanbul saatile 19,25 te) Türk futhol kaptanı maçın tafsılâtını ve neticesini radyo ile bildirecektir. Bu ttafsılât Comintern postasmdan veriiecektir. Tulümevç 148 dir. Tatil gününde tefelsüf! Mâarif, Vekili Reşit Galip Bey dan açılan ilk mektepler İlk mektepler sergisi dün saat 17 buçukta ls+anbul Halkevinde merasimle açılmıstır. Haikevleri reisi Necip Ali ve Vali Muhittin Bey tergitinde lerle bazı meb'uslar mektep müdür» Ieri ve maarif erkâm açılma merasim inde hazır bulunmuşlardır. Mabadi 4 üneu »ahifed*