28 Temmuz 1932 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 6

B Sayta Be Büyük Halâskârın Tunç Heykeli “Bir Milli Dav Karşısında İzmir, 28 ( Hususi ) — Dün büyü Gaziyi tam yanıbaşımızda, hayır, sinemizin en samic:i köşe- sinde bir daha hissettik. Akde- nize bakan tunç beykel, büyük başkumandanın mücadele yılırda- kâ tarihi halâs kamandasını Lir daha hbatırladık, Elli bin kişilik muazzam bir kütle Gazi meydanını daha öğleden itibaren doldurduğu zaman halâs günlerimizden evvelki felâket demlerimizi bir daha ha- tırladık. Bize kendimizi, varlığı- mızı kazandıran Gazinin — tunç hekeli karşısında hepimiz heye- can içindeydik. Bu sebepledir ki Başvekil, heykelin al örtüsünü açtığı zaman — kopan — alkış tufanı çok candan w çok sami- mi idi. Şüphe yok ki İzmir dün en büyük günlerinden birini yaşa- mıştır. Size biraz da heykelden bahsedeyim. Tam kanaatimle söyliyebilirim ki bu heykel büyük halâskârı bütün hatlarile ifade eden bü- yük bir san'at eseridir. Kaidenin ihtişamı bu san'at eserine tam ve mükemmel! bir âbide — heybeti vermektedir. Âbidenin tenviratı da çok iyi düşünülerek — yapılmıştır. Âbide dün gece sabahlara kadar binlerce | edildi. | Bu sabah şu telgrafı çektiğim | halk tarafından ziyaret zaman âbideyi tekrar görmiye gidenler pek çoktu. Dedim ya, İzmir dün en bi- yük günlerinden - birine daha kavuştu. — $. S. Başvekilin Ziyaretleri İzmir, 28 (Hususi) — Başvekil | Paşa dün sabah şehrimizde bazı ziyaretler ve tetkik gezintileri yaptı. Sabah saat on buçukta, refakatlerinde — Fahrettin, — Ali Hikmet, Hüseyin Hüsnü şalar olduğu halde hükümet ko- nağınden çıkarak, Reşadiyedeki deniz tayyare hangarını ziyaret ettiler ve tetkikatta bulundular. Oradan — Mısirli - caddesini- taki- ben Buca koşt meydanına git- tiler. Dönüşte Buca belediyesini zi- yaret ettiler, müteakiben müzeyi ve çocuk bakım evini gezdiler. Çocuklarla grup halinde fotoğ- raf çıkarılmasına müsaade ettiler, Saat beşte fırkayı teşrif ede- rek clvar vilâyetler ve kazalardan | heyet- | gelen — fırka — teşkilât leri ile diğer nahiye heyetlerini kabul ettiler. Orıdyı.n Czzl bey- kelinin bulunduğu meydana gel- diler. Heykele fırka, be!esiyo ve gelön heyetlerlerle baskalar ve ecnebi müesseseler nar: na yüzlerce buketler konuldu. Meydan, çok uzaklara kadar iğne atılsa yere düşmez denilecek derecede — kalabalıktı. Mağaza- ar kapanmıştı. Bütün cteller, ianlar mülhakattan — gelenlerle doludur. Maarif Vekilinin Tetkikleri İzmir,28( Hususi )— Şehrimiz- le buluna Maarif Vekili Sey evvelki gün Halkevinde mu- İlimlerle bir hasbıhal yaptı. Vekil sey bu musahabe esnasında milli wbiye meselesi üzerinde ehem- üyetle darmuş bazı tavsiyelerde alyamaştur, | küşat | yâk Esat | ELLİ BİN VATAN SON POSTA —— Temmuz 28 ——— — ——— ——— —e Başvekilimiz Diyor Ki: * İzmirde Karşıyakadan İzmir, 28 (A. A.) — Başve- kil İsmet Pş. Gazi heykelinin resminde atideki nutku irat ettiler: Aziz vatandaşlar; ürücü fırtımalara tu- tulduğu bir zamanda millete yol gösteren büyük evlâdının hatıra- sını gelecek nesillere nakletmek için toplanmış — bulunuyoruz. Karşımızdaki aziz timsal, Bü- Milli Harbin — harikulâde benliğini çözlerimiz. önünde cam- landırırken onun insani ve milli rolünün canlı ve derin manasını da ifede etmiş olacktır. Gazinin yüksek benliği üzerinde bir hu- lâsa yapmak pek güçtür. Her halde muvaffakıyeti şüpheli bir iddiadır. Ben burada ancak bir hususiyetini söylemiye çalışa- cağım. Millet davasını doğru olarak tayin edebilmek, açık olarak söy- lemek ve davayı kazanmak için her zorluğu ne pahasında olursa olsun yenmeğe azmetmiş olmak Gazinin hususiyetleridir. Bahusus siyasi ve milli bir davayı isabetle tayin edebilmek için yaradılışın nadir mevhibelerine mazhariyet birinci tır. Fık:;.nlıı şart kadar millet- Pa- | lerin içinde bulundukları ahval şeraite derin ve esaslı vukuf ta — lâzımdır. Türlü — tesirler içinde tabil veya sun't olarak memleket halkının kafası ve si- nirleri karıştırıldığı bir zamanda, badiselerin üstünde yükselen Bü- yük Gazi milli davamızı - vukuf ve isabetle tayin etmiştir. Bir milli davayı açık söyliye- Başvekil Paşa Balıkesride bilmek ancak büyük rehberin kârıdır. Bir hastaya mecbur olduğu ameliyatı. söylemenin tatsızlığını düşünürsek felâkete tutulan bütün bir millete kurtuluşun hesapsız ve dayanılmız derecede sert ted- birlerini — bağırarak — söylemek vazifesinin ne — çetin - olduğunu tasavvur edebiliriz. Milletlere bu- nu büyük rehberler söyliyebilir- bir manzara ler. Büyük Rehberin ağzından işi- tilen tedbir, işin çetinliğini anla- tirken insanda bir nevi huzur ve (kuvvetli bir itimat hissi de beraber uyandırır.. Büyük bir rahberin sözlerindeki bu tesirler onun yaralılışının — izahı güç bir sırrıdır. Bu hislerin kaynağı o zamana kadar ve hergün hadi- İzmirde Büyük Fostahane selerin ona verdiği karşılanmaz bir salâhiyettir. Milli davayı kazanmak için Garinin yenmiye mecbur olduğu zorlukları düşünmek insanın gö- zünü karartır. İztırap çeken bü- yük kahraman ve fedakâr Türk Milleti içinde Gazi, istırap çek- mekte, kahramanlıkta ve fedakâr- lıkta en ileride yürüdüğü içindir ki milletin maddi ve manevi bütün kudretinden — millet — davasında istifade edebilmiştir. Çekilen zor- lukların içinde maddi yoksuzluk şüphesiz yeis verir derecede idi. Fakat her büyük mücadelede ol- duğu gibi en büyük zorluk in- sanlardan gelmiştir. Onun için tarihteki sayılı isimler gibi Ga- zi de en büyük — müşkülâtı, aklı'bir hududa kadar eren, sınırı bir. dereceye kadar tutan karekteri yarı yola kadar daya- nan iddialılardan çekmiştir. Bir insan cemiyete reislik edebilmek için vefalı olmak birinci hassa: dır. Çünkü, millet ve siyaset mücadeleleri vatanperverlerin hiz- melle yarış etmelerile kazanıla- bilir. Vatanperverler muvaffakı- yetlerinin — takdirlerini ve ma- sumane — hatalarının tashih ve müsamahasını baştan beklerler. Onlar için ancak başın vefalı olması esaslı bir teşvik ve temi- nattır. Bu anlattığım manadaki vefanın timsali olan Büyük Reh- ber Gazi, bu vefa hassasından ve vazifesinden çok İstırap çek- | kü almak hedefini ayı Açık Söylemek Ancak Büyük Rehberin Kârıdır,, ” Ğİ ee İzmirde Kordonboyunun bir köşasi miştir. Reisten vefa beklemek ve istemek nasıl bir hak İse vefayı —asıl dayanın mahiye- tine ve hedefine zarar veren bir masuniyet zannetmek te o derecede haksız. bir taleptir. illi d b | Fertler wit davaya faydalı ol | tafa Kemalin başıdır. Huzurunda maları ve herhalde zararlı olma- maları şartiledir. ki milli rehber- den refah istiyebilirler. Sevgili vatandaşlar. Burada büyük Başkumandanı | kahraman millet ordularına he- def gösterirken görüyoruz. As- kert vaziyetlerde ordulara bir şehir, bir ırmak nihayet yine mahdut bir mıntaka gösterilmek âdet iken Gazi Başkumandan kocaman bir denizi hedef yös- termiştir. Akdeniz, nedenberi — medeniyet — hayzası ve dünya siyasetinin geçididir. Gazi, meydan — muharebesini müteakıp © meydan muharesinin neticesini ifade eden — hedefi değil, Akdeniz siyaselinde ve Akdeniz medeniyetinde Türk mil- letinin lâyik olduğu yüksek mev- göstermiştir. Milli mücadele dediğimiz tarih safbhasının farikası budur. Türk milleti binlerce seneden- | beri medeniyetinde ve siyasetin de başlıca mevki tuttuğu Akde- nizden sun'i ve cebri - olarak | birçok milletler tarafından uzak- laştırılmak — istendi. Türk milleti kendi — iradesile ve — yenilmez azmile Akdenizdeki mevkiini ve vazifesini istirdat eyledi. Geçen 10 sene bir daha ispat etmiştir ki, Türk milletinin Ak- Başvekilimizin bir enstantanesi denizdeki mevkiüi yalnız onun bir bakkı değil, insaniyet ve medeni- yetin hayrı için arzu edilmesi icap eden haklı ve lâzım bir şeydir. Akdenizde Türkiye kuv- vetli bekclik, sadık ve dürüst dostluk, — illetler ailesinde iyi geçimli büyük ve sulhperver bir unsur ola:k elzem bir. mevcudi- yettir. Vatan 'aşlarım, nazari olarak binlerce se- | | zinin Akdenizi ancak ilk | akıllı geçinenlerin | mızrak boyundan ilersine yetiş- DAŞIN ÖNÜNDE l Nutuklar ı İzmir Belediye Reisi Veciz Bir Nutuk Söyledi İzmir, 28 (Hususi) — Belediye Reisi Doktor Behçet Salih B. dün üzel ve veciz bir nutuk söyledi. ğ:l( heyecanli idi. Behçet Salih y, heykelin açılma merasiminde bulunmak lütfunda bulunan Baş- vekil Paşaya teşekkür ettikten sonra : — Geç kalmış bir şükran bor- cunu —ödemek — fırsatını — bul- duğumuz şu emsalsiz günde duy- duğumuz — yüksek — ve — temiz heyecanı hakkile ifade edemiye- ceğime kaniim dedi ve ilâve etti: — Bu ayda Türk İzmirin ta- rihinde şümullü manaları ifade ederek Anadolunun en mühim bir kapısında mukaddes milli mücadele ve milli inkılâbı daima canlandıracak ve ebediyen yaşa- tacaktır. Belediye Reisi, kara ve ıstırap içinde geçen günlerin bir =ıüçaini yaptıktan sonra dedi : — İşte bu aziz ve imanlı baş bugün takdis ettiğimiz Gazi Mus- bugün müttefik bir heyecanla titrediğimiz 14 milyonluk asil Türk kütlesinin başı işte bu baş- tır. Huzur ve hayatını istihkar ederek tarihte görülmemiş emsalsiz bir inkılâp silsilesi yaratan Odur. Bu millet için rüya ve hayal sa- yılan Şşeyleri tahakkuk ettiren tam bir istiklâlden sonra demok- rat bir Cümhuriyet kuran Türki- yeyi ebediyen yaşatacak yeni bir Tejim, yeni bir gıda, yeni bir ruh, yeni bir heyocan yeni bir iman va akide veren cümburiyetin hakiki kudret ve membalarını tam ve kâmil bir fikir vererek onu bil- fil ıspat edip gösteren, onu hal- kın malı eden, sevdiren tesis ettiği —yüksek — vatan — fırka- sile — halk — arasında onu sönmez bir ateş gibi, ebedi bir meş'üle gibi yakacak halk teşki- lâtı vücuda getiren, bunları genç- liğin kalbine hakeden odur. — Adnan bir harbin son ve kat'i neticesini — büyük ordularıağ göstermek vaziyetinde iken Ga- hedef olarak göstermesine de dikkat etmeliyiz. Milli mücadelenin ru- hunu ve Gazinin yüksek rolünü Sevr Muahedesinden kurtulmak çerçevesinde görmek dar ve kısa bir anlayıştır.. Mili —mücadele 'Türk milletinin öyle bir diriliş kıyamıdır ki Sevr meselesi bu kıyamı ancak bir safhası, ilk safhasıdır. Vakıâ en yeisli sal- hası idi. Diğer safhalara varmak için ateşle, demirle ve kanla atlan- ması İâzımgelen göz yıldırıcı saf- hası idi. Fakat, nihayet ilk saf- hası ve ilk hedefi idi. Diğer he- defler daha kolay olmamışlır ve daha kolay olmıyacaktır. Vatandaşlar, Türk milletinin davası yüksek ve medeni bir millet asilâne ideal davasıdır. Bu davaya özenenlerden nice gözleri iki medi ve kendini babayeğit sanan <icelerinin de sinirleri 3 günden fazla dayanamadı. Bu dava uzun ve çetin bir davadır. Bu davaya bütün ehemmiye- tile Gazi nesli sarılmıştır. Şimdiki nesiller ve gelecek nesiller bu davanın arkasından yorulmadan ve dinlenmeden koşacaklardır. Koşmağa — mecburdular. Türk milletini iradesi, ilmi ve tekniği, serveti ve insanlığı ve nihayet yine iradesi mütemadiyen artı- rılmak lâzımgelmektedir. (Devamı 12 inci sayfada)