24 Kasım 1931 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 4

Sıvasta Bayram Berlinde Cemiyet Geçenlerde Sıvasta — yapılan saz şairleri bayramından gıhıet- mek istiyorum. Haddizatinde gü- zel ve lüzumlu olan bu hareketin balk şarkılarını toplama ve tesbit etme yolunda sön seneler içinde apılan öteki teşebbüs ve tecrü- ler gibi esaslı bir sonu olm- yacak. Fakat bu bayram muhay- eyi kamçılıyor ve insanı tatlı ir hasret duygusu içinde bıra- kıyor. Ben oraya gitmedim. Kart- postallarda resmini bile görme- dim. Anadolunun tâ içinde eski bir Sıvas, gayet keskin renkleri- le halis Türk şehri, Kurunuvustal Pitoreskine muazzam Asya me- deniyetlerinden, İslâmi harslardan sinen mistik koku karışmış,incelmiş, derinleşmiş bir şehir ve burada bir saz şairleri toplantısı, okadar güzel bir şey ki, orada bütün dünyayı toplıyabilirdik: Musikişi- nasları müsteşrikleri, hikmetşinas- ları, diplomatları, Holivut artist- lerini, futbolcuları, Cemiyeti Ak- vwam murahbaslarını bile, Kıyameti koparabilirdik.. Buna — rağmen Sıvas bayramının aksi alelâde ve sudan birer havadisş — tarzında birkaç yevmi gazete sütununda, bir günden fazla yaşamadı. Hal- buki bizim hafızalarımız batta , bizzat saz şairlerinin hafızaları çok fanidir. Daha kuvvetle it- ham edelim: Hafızalarımız haindir. Yalnız kendi devirlerinde doğan ve şahsiyetleri olan halk melodi- leri asırlardanberi — hafızamızın böyle mütevali ihanetlerile bir daha — ebediyen — bulunmamak üzere kaybolup gitmektedir. Bu zıyaa mâni olmak için bunları not ile tesbite çalışmak | tedbiri ise, faydasımı bir tarafa bırakalım, bilâkis surette muzir olabilir. Bu mazar- ratı siyah plâklar halinde mü- şabhas olarak her tarafta görü- yoruz. Dünyanın en güzel felkler eserleri olan halk şarkı:larımızın notaları — yazılıp sözde — tesbit edildikten sonra güzide mugan- niyemiz filân hanım delâleti ve ince saz refakatile nasıl okundu- ğunu her cins gramofon plâkla- | rında hergün işiliyoruz. Asri ilmin alelümum etmalojik tetkikatta en mükemmel ve ye- gâne tesbit sistemi olarak kabul ettiği fenograf hakikate sadakati ie bütün sahtekârlıkları meyda- na çıkâriyor. Berlinde D una merbut psikoloji enstitüsünde Prolfesör Fon (Harnbostel) in idaresinde bir fonograf Archive, vardır ki burada takriben (15000) kovan saklanır ve miktarı her gün artar ve Almanyada dünyanın her yerinden, hatta Ame- rikadan iltihak eden birçok sayılı azalarla yeni kurulan ( şark mu- sikisini tetkik ve tetebbü cemi- yeti, cemiyetinin ilk celsesinde doktor Robert —Lachmana şu düşündürücü cümleyi söylüyor: “— Efendiler, namütenahi ik- tısadi müşkülât içinde cemiyeti- mizin faaliyet sahasını belki bi- raz mevsimsiz bulacaksınız. Fa- kat düşünelim ki toprakların al- tında — kalan bir sütun, bir eski lâhit daha birkaç yüz sene hiçbir şey olmadan orada kala- bilir ve onu günün birinde mut- laka sapsağlam buluruz. Fakat asırlardan bize intikal eden me- lodiler her geçen dakika ile beraber — ebediyen kaybolmak- tadır. Bu işte acele etmek ve artık ciddi çalışmak için zaman çoktan geçmiştir. » Bizim de yapacağımz şey vakit geçirmeden halk melodile- rini hususi surette yapılan fotoğ- raf aletlerile ebediyyen — tesbit etmektir. Evet gülünç not kâğıt- larını atarak yalnız fonografla. Ancak bu işte riayet edilmesi, gayenin selâmeti için kat'iyen elzem olan şu esaslı şartlar vardır: 1 — Toplayıcı ve gramofona aha heyet veya adamın bunların balislerini ayırmak bususundaki korkunç bir | Arteziyen Memleketi Yetmiş Türlü Meyva Yetişen Denizlinin Her Yerinde Artezi Denizli (Hu- susi)— Vilâyeti- miz, Garbi Ana- doluda suyunun bolluğu ile meş- hurdur. Ayni za- manda Denizli, şirin ve güzeldir. Bu bhavalide ye- tişen meyva ve | saire cinsleri (70) ten fazladır. Memleketin ova- larımı ihya ede- cek bir kabili- yettâ olan Men- dires nehri, cidd! bir emek netice- sinde milyonlar kazandırabilir. Fakat cömert ve kabiliyetine rağmen Mendires, zaman zaman taşarak, geçtiği ovayı istilâ eder ve fayda yerine ziyan verir. Eğer Mendires ıslah | edilir ve ihtiyaca göre kanallarla bezenirse emin olunuz ki bu ha- vali ikinci bir Mısır derecesine yükselir. Esasen Denizli ovası tabiatin bir hazinesidir. Burada herşey yetişebilir. Fakat (Mendires) feyezanından kurtulduktan sonra bu memleket köşesi daha mahsuldar, daha cö- mert ve daha mümbit bir cennet | olacaktır. Vilâyet tarafından birçok yer- lerde arteziyen kuyuları açtırıl- makta ve halk bunları büyük bir rağbetle karşılamaktadır. Bu su- Yol ;’ci;'âsın Ödemiyenler 'Ceza Verecek İstanbulda yol parası vermi- yenler teşrinievvel ve teşrinisani ayları içinde Nafıa Başmühendis- liğinin göstereceği vilâyet yolla- rında bilfül çalışmaları lâzımdı. Bunların adedi altı bini geçiyordu. Fakat müddet bittiği halde bunlardan şimdiye kadar ancak yüzde onu müracaat etmiştir. Müracaat etmiyenlerin bir kısmı çalışma tebliği yapıldıktan sonra yol parasının ilk taksiti alan üç lirayi vermişlerdir. Müddeti için- de taksitini vermiyenler ve çalış- mıya gelmiyenlerden yol parası yüzde elli zammı ile beraber tahsil olunacak, vermiyenler hak- kında da Tahsili Emval Kanunu tatbik edilecektir. meleke ve bilgisi. 2 — Bu melodilerin yalnız ilim ve san'at gayesile toplan- mâası ve biçbir zaman herhangi bir gramofon kumpanyasının in- tifan veya bir resmi müessesenin veya bir şahsı salisin varidat ve kazanç memba: olarak kullanıl- maması, Bizim, halk şarkılarını ihtiva ettiği iddia edilen birçok plâklar da ise: Sesim dağı delerken, bir kafesten geçmer şimdi Diyen gümrah sesli saz şairi, bançeresinde çifte telli nağmesile, berbat bir solfej taliminden arta kalmış notalar hâlâ biribirine takılan cırtlak bir kadın ağzında eski Kuledibi çengilerine benziyor. Mesut Cemil retle kasaba halkı su derdinden kolayca kurtulmaktadır. Burada arazi çok müsait olduğundan ar- teriyen kuyusu açmak işi kolay- lıkla başarılmaktadır. Diyebilirim ki vilâyetimizde bir ( arteziyen siyaseti ) — her şeye hâkimdir. Bu faydalı işin bütün köylere kadar teşmili de, bu suretle hal- kın açık sulardan kurtulmasına çalışılmaktadır. Vilâyet ve bele- diyenin el birliğile Çalışması su- | retile bir imar programı tatbik | edilmektedir. Bu arada, içinde | gezilebilecek kadar büyük bir havuzu da ihtiva etmek üzere bir park inşası da tasavvur olu- nuyor. Bunun plânı yapılmış ve istimlâk sahaları da tesbit edil- |İçki Aleyhinde Teşkilât Yapılıyor Yeşil mâl_Cemîyeli Cuma Günü Senelik Kongresini Aktedecek Yeşil Hilâl Cemiyetinin senelik kongresi önümüzdeki cuma günü toplanacaktır. Ruzname madde- leri şunlardır : Doktor Fahrettin Kerim Bey senelik mesai hakkında izahat verecek, vezne raporu okunacak, kadınlık âlemi ve içki düşman- lığı hakkında Safiye Hüseyii Hanım, diğer memleketlerde icki düşmanlığı hakkında doktor rabim Zati B. gençlik ve içki düşmanlığı hakkında da Fikret Esat B. konferans verecektir, Sonra da yeni idare heyeti inti- habı yapılacaktır. Yeşil Hilâl Cemiyetinin bu kongrede hesap vermek mecbu- riyetinde olduğu senclik faaliye- tine ait en mühim - kısım, yeni vücuda getirilen . “Gençlik teş- kilâti,, dır. Cemiyet, — ('Türkiye — İçki Aleyhidarları Gençler — Cemi- yeti ) namile yeni bir teşekkül vücuda getirmiştir. -Müsaadesi yeni alınan bu cemiyetin gayesi, yaşları (14 ) ile (18) arasında olan gençleri Yeşil Hilâle hazır- lamaktır. Yeni cemiyetin teşki- Jâtına başlanmıştır. Şimdiden lise- lerimizin bir çoğunda propagan- dalara- başlanmış ve cemiyetin azaları çoğalmıştır. Bu teşkilât, mekteplerde be- den terbiyesi teşkilâtile birlikte hareket ederek mektep idarele- sandalla | l t yen Vardır Denizli kasabasının güzel bir köşesi | | | | Kasabanın elek- trik kuvvyeti şim- diki halde - ihti- yaca — gayrikâ- fidir. Fakat be- lediye bununla da uğraşarak mun- tazam cereyanlı tesisatın — biran evvel yaptırılma- sına gayret edi- yor. Yalnız çiftçi ve köylünün emeli (Mendires) neh- rinin ilk fırsatta ıslah edilmesi va bu nehir vası- tasile husule gelen zararların önüne geçilmesidir. Seyfettin Çorumda Su Yolu İnşaatı Çorum, 22 (A.A) — Kasaba sularının sıhhi ve femni bir şe- kilde demir borularla akıtılması için yapılmakta olan İnşaat de- vam etmektedir. Hususi idarece yaptırılmakta olan bu inşaat 15 gün zarfında nihayet bulacaktır. MWuğlada Tütün Satışı Muğla, 22 (A.A) — Şimdiye kadar vilâyet dahilinde bir mi- yon 200 bin okka tütün satılmış- tır. Dadya, Mermeris, Fethiye ve Bodrumda henüz piyasa açıl- mıştır. ——— .—— Ekspre Yocularının Şikâyeti Var Semplon ekspresi gündüz saat ikide İstanbula gelmekte, buna mukabil Toros ekspresi 15,30 da Haydarpaşadan hareket etmek- tedir. Aradaki 3,5 saatlik fasıla İstanbulda beklemek - istemiyen bir kısım yolcuların Haydarpaşa- da veya Sirkecide beklemesine ve netice itibarile de şikâyetleri- ne sebep olmaktadır. Bu mesele hakkında “Vagonli,, nin Türkiye mümessili Hüsmü Sadık Bey şa malümatı vermektedir : — Bu fark beynelmilel şimen- difer kongresince yalnız Türkiye için kabul edilmiştir. Sebebi: Semplon ekspresinin kış mevsi- minde bazan iki saat kadar gecik- mesi mümkündür. Saniyen bazı yolcular transit vizesi yaptırma- dan buraya geliyorlar, bunlar için vize almak lâzımgeliyor ki, bu fark bundan dolayı lâzımdır. ' Londra - Bağdat ekspresi 15 şubat 1930 da tesis edildi. Şu- battan kânunuevvel nihayetine kadar bu hat ile Haydarpaşaya gelen ve giden yolcu (1833) tür. Bunlardan (545) kişi de İraktan bu tarafa gelmiştir. rinin müsaadesile talebe arasında teşvik heyetleri vücuda getirmiş- tir. Teşkilâtın bilhassa Darül- fünun talebesi arasında daha kuvvetli bir şekilde tesisine ça- hışılmaktadır. f İ Okunmuyor, Okutuluyor ! Edebiyat "- alâkasımdan - yade muaşeret âdabına dindarar ne riayetinden dolayı edip tar nıilmiış olan bir arkadaş, iki ay evvel bir kitap kaleme aldı Devlet matbaasında — basılması için Maarif Veköletine arzuhal sonmadı, teceddüp etti. Babıâli caddesindeki tâbilere — yüzsuyu dökmeyi nefsine yediremedi, bir dükkânını rehine koydu, parâ buldu, eserini bastırdı. Bir nüse hasım da lütfen bana ihda et mişti. Seve seve okunulacak - bir | eserdi. Fakat felsefi düşünce- lerle, 'çok ilmi tahlillerle dolu olduğu için rağbet görmesi bira? müşkül idi. Dün kendisine tesa" düf ettim ve sordum: — Kitap satılıyor mu bari ? — Bir tane bile kalmadı. İkl bin bastırmadığıma müteessifim: Tebrik ettim amma hayrettefi de geri kalamadım. İki ayda bi nüsba satılan kitap ?.. Bu, Tütül İnbisar İdaresinin Mısırda piyasa” yı ele geçirmesinden, Türk likör” lerinin Avrupada revaç bulmasır | dan daha mühim bir hâdise idk Biraz sonra hayretimi, talili kita | bin bayiliğini yapan zata da ihsâfl ettim. O, tatlı tatlı gülümsiyerek | muharririn ıııııvıffıkıyelindeu'h | sırrı izah etti: | | | — Dostunuzun © kadar çoı' dostu var ki kitabını bin değil iki bin de bastrsaydı yine sar” fedecekti ! Dostlarına ve dostlarının dosi” larına birer nüsha hediye etmi Büretile eserini meccanen revaği landıran muharririn bu oriiinl'. hareketi bana şu fıkrayı hatif” lattı: Fatih Sultan Mehmedill muallimi — meşhur. - Mollagüralikı ilmine mağrur bir zat imiş. i gün tacidar şakirdile konuşurkef sözü, ilme hürmet mevzuuna .'31 tikal ettirmiş. — Şevketmdap V el Timur devri ulemasından fil zatın o büyük cihangire karşı bilf hürmetsizliği görüldü. Fakat TE mur tehevvür — göstermek şö!! dursun küçük bır yüz ekşiliği göstermedi. Bu kayitsizliğin, İâhare, sebebini sordular : “Esef” leri benim devletimin hud haricinde harıl harıl okunan zata ben ne yapabilirim ? ,, wabını verdi. Dainizin de kit ! larım Mısırda, Bubarada okunu! Fatih Sulan Mehmet, kil ve çalımlı hocasını dikkatle ledi: 5 — Fakat Üstat, dedi, bir âğ tayı ihmal buyuruyorsunuz. settiğiniz zatın eserlerini yll";! yalvara alırlardı, aşk ve '"d; başka memleket'ere götürürlefi Siz bizzat zabmet ihtiyar ed_lf'*'W sunuz, kitaplarınızı elinizle dı”; gah edip şuraya buraya gön yorsunuz.., ı“ Demek ki bizim edip ırk.’ Mollagürani — mesleğini — ilti edenlerdenmiş. Şu kitap okv )* mak modası daha birkaç $ş devam ederse her muharriri"! her müellifin de ayni- yolu ması - zannederim » zaruri * x *T İrthal Kircasli — Firka” Kumandiğ Merbum Şerif Paşa Kerime*) Bursa Lisesi Edebiyat M ’ Mümtaz Beyin refikası _N' Hanım, senelerce elinde İf müz'iç ve hain bir hastalık '.!' cesinde, çok genç bir y";) pek hazin bir surette B' Cenazesi büyük bir ST'ği vefat etmiştir. kütlesinin elleri üstünde sultandaki ebedi nedilmiştir. Kendisini sevdirmiş olan bu h Türk kadımı Alahın bol " *ine nail olsun...