24 Kasım 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

• • * . SEKiZiNCi SENE No. 2712 Sahip vo Basmuharriri VUNUS { \ DH\nnDoniQiniffi İOAREHANESh 4ıirn j * Telgraf: İstanhul Cumhuriyet İ Posta kutııeu: N* 2 4 6 Başmuharrlr : 22369, rahrtr mUdUrU • 23230 Idare müdürü 22365. Matbaa '' 20473 umhuri Maliye encümeni lâyilıayı kabul etti, Cumartesi günü Meclisten çıkacak! Hükumet yeni tasarruf tedbirleri alacak! bütçenin 150, hatta 140 milyon lira mukaveleye bağlı tediyatta taksitleolarak tesbit edilmesini ileri sürüyorlar. nn çoğaltılması imkânlan taharri olunacakbr. Masrafı indirmek için düşünülen çareler sunlardır: 5 Barem ve tekaut kanunlan • 1 Tevhitleri snretile idaresi müm mn tadili için bir cereyan baslamıs tır. Devlet kadrosunda en yüksek makün görülen resmî teşekküller birlesasm 350 lira olarak tesbiti gibi bir noktirilecektir. Mubayaat ile uğrasan kotai nazar üeri sürülmektedir. misyon ve daireler bu cümledendir. 2 tnhisar idarelerinin masraflan asgari dereceye indirilecektir. Ankara 23 (Telefonla) H. F. 3 Düyunu Umumiye bütçesine îdare heyeti bugün 3 te mutat içti Osmanlı borçlan karsılığı olarak komamı aktettL nan mebaliğin yeni bir anlasmıya isFırka Grupn yann toplanacakhr. tinaden kat'ı ihtiraali kuvvetlidir. Ruznamede ehemmiyetli bir şey yok4 Bütçeleri kabank dairelerin tur. Aza tarafından teklifler vaki olursa onlar göriisülecektir. butçelerinde tenzil çareleri aranacak, SALT 24 TEŞRiNiSANi 1931 ABO1ME Ş E R A İ T İ ÜOOETJTÜRKİYEİCİN HARİÇ İÇİN ! enelıgi { 1400 Kr. 27 OO Kr. ! 6 Aylığı | 750 Kr. 1450 Kr.. I 3 AyJ.gı j 400 Kr. ! 800 Kr. »» II NUshası her yerde Çif tçi memleketlerde Buhranın hal anahtarı Rnıııııııniımıııımııniııııııııınınıııııııınıııııııııııınm llUtll1in IÎHintlinîinninHTTl!nnin]liniHiniHIMIHINIllinniniW^ Bas Vekil İsmet Pş. Hz. Bu Sabah İstanbul'a Gelıyor 5 Karnştnr Fransa'da buğdaya konulan gümrük resmi bu yüzden devlet hazne sine varidat temin etmek içîn defrildir. Dün yazdık ki buğdavm dünva fiatı beher kenta'da (100 kilo) 60 franktn, Fran*a'daki fiatı 160 franktır, ve Fransa buğdav ihtiyacımn vasatî olarak îîcte bîrini hariçten getirmektedir. Eğer Fransa barieten al • diği buğdavı alış fiatüe ve gümrük 8Üz olarak ithal ederse Fransa'da hariçten getiriîen ve dabîlde istihsal oIunan buğdaylann fiatı umumen 60 frank seviyesinde birlesîr. Pek pek 65 frank olacağını kabul edelim, haydi bilemedik 70 frank. 100 kilosu 70 frank olan buğdayın bir ki'osu 70 santim, yani 5 buçuk kurus eder. Eğer serbest bırakılırsa hariçten gelecek buğdayın beş beş bucuk Icuruf etmesinin ehemmiyeti yoktur. Fran«a'nın nazarmda asıl eh**mmiveti o • lan nokta bu suretle dahHde Fr»n sız çîffTİsinin istihsal ettiği buğ daym fiatının dahi 45 kurusa ine cek olmasıdır. Fransa'da ittifak ©lunmu'tur ki bu fiat Fransız çiftcisinin inalîyet fiatraı ve asfarî mesru ka zancını koruvamaz. Bu maksatia haricten gelecek buğdaya fazia «rüm • rük resmi konularak dahildeki buğdayın fiatı çiftciyî koruyacak bir dereceye çıkanlmıstır. Iste bu f ia* dünya fiatının 60 frangına bedel, Frensız fiatı olan 160 franktır. Yani dünya fiatının takriben iki misli fazla. Fransız nma" bize şu hakikatı oğ»^'r: Ziraatci T r mem1»Vette eğer snümasil istihsaller şimdiki gihi bir dünya buhranile sarsilırsa ciftçiyi eHen gelebilen muavenet ve himayenin aiamisile muhafaza etmek lâzımdır. Bu hakikatin esbnbmı uzun u zadıva izaha hacet bile oknau ge rektir. Su kadar denilebiiir ki ziraatci t>ir mem'ek*t demek haitnnm jir çoğu çiftcilikle uğraşan bîr memleket demektir. Bu unsur dünya buhranra» dan ne kadar az müteessir olursa haricî buhranın memleket üzerindeki tesirieri de o kadar az olur. Bunun aksi de böylece doğrudur. Yalnız ziraatin, hatta tahsisen buğday ziraatinin himayesi her yerde Fransa'da olduğu kadar kolay defnldir. Fransa'da isi kolay yapan âmil, orada dahilt istihsalin memleket ihtivacından az oluşudur. O haide hariçten getirilip ikmal edilecek noksan üzerinde hâkim olacağmız fiat, u • mvmî fiat olabilir. Kısmen bizimki gibi, Bulgaristan gibi, Romanva ve Macaristan çibi hububat ve tahsisen buğday itibarile ihracatçı olan memleketlerde mes'elenin halli o kadar kolay ve basit değildir. Hususile fazla miktarda ihracatçı olan memleketlerde vaziyet daha müsküldür. Buna rağmen bütün bu memleketlerde ouğday çiftçisini velevki nisbî surette himaye edecek tedbirlere tevessül olunmustur. Yalnız biz henüz bu yo'da bir şey yapamamış bulunuvoruz. Ancak geçen sene vakit dar idi. Bu sene önümüzdeki mahsulü olsun korumak için esaslı tedbirler almağı simdiden derpiş edebiHrîz diye düşünüyoruz. Maaşlardan alınacak vergi Kâzım Paşa HazretSeri Millete hitap ediyor! Vatandaş, Türk parasının kıymetini korumak hepimizin borcudur mırHtnınııuıınnıııııııtıııııııııııııııııııifnıııııııınınııııtıııııınııııııınrıınınırmıiıımıımıı fnirUFninil1IIIUUIIIIIIinilllllI11l|||tlIII|fttlt|f|lliniTlfllltlllllfIllllIlllliMintntrınıiııuiıınjı»Mi...u..... «... ^^ ıifliııınııııtııııınmnnnntuıııımııftııımınımmıııııımmıtmmııı .tntnIIIMKIIIIIIMllllllIIIIIIIIKİII ıııninınnnnııııınnnııırııtınııı Ankara 23 (Telefonla) Maliye Encümeni bugünkü içtimamda millî iktisadiyatı koruma vergisi lâyiha sını müzakerrye devam etmis, lâyihayi aynen kabul eylemiştir. Diğer taraftan Adliye Encümeni de lâyihanın ciheti cezaiyesini tetkike baslamııtır. Lâyiha bundan sonra Bütçe Encümenine gidecek, cumartesi içtimamda Mecliste göriisülecektir. Bu münasebetle Basvekîl tsmet Ps. Hz. nin, Maliye ve tktisat Vekillerinin beyanatta bulanmalan ve Hükumetin ithnat talep etmesi çok muhtemeldir. Ankara 22 Bazı meb'uslar yeni Bugünkü Fırka içtimaı Tasarruf tedbirleri İthalât listesinde 11 madde tashih edildi Tesçil bürosu dün de faaliyetine devam etti, dün 200 sandık mal çıkanlç'' İsmet Pş. Hz. Bugün geliyor Başvekil Paşa bîr kaç gün İstanbul'da kalacak Ankara 2 3 (Telefonla) Basve • kil tsmet Ps. Hz. bu aksam trenle ts • tanbul.a hareket etti. tstasyonda Rivaseticumhor Kâtibi Umumisi Tevfik B.le Vekil ve meb'uslardan bir coğu tara • ^ndan tesyi edildi. Refakatinde Kalemi Mahsus müdürü Vedit ve Dr. Neş'et ömer Bevler vardı. tsmet Pş. Hz. uç dort gun tstanbul'da kaldıktan sonra tekrar Ankara'ya dönecektir. Başvekil Hz. toguk algınlığmdan rahatsızdı. Dr. Nes.et ömer Bey de mu • maileyhi tedavi için gelmisti. Bu seyahatm sebebi kendisini bir ke re de tstanbul'da tedavi ettirmek için olduğu sovlenmektedir. tsmet Ps. Hz. istosyonda çok nes'eli idi. Kendisini tesyie gelenlerin hahrlarmı sorduktan sonra trene binc'. Ankara 23 CA.A.) B. M. Meclisi ve Millî tktisat ve Tasarruf Ce» miyeti Reisi Kâzım Paşa Hz., millete hitaben şu beyannameyi neşretmiş • lerdir: c Vatandaş; Türk parasının kıymetini korumak borcumuzdur. Pa ralarınm kıymeti sıfıra düsen mil • letierin acı akibetlere uğradıklarını biliyoruz. Otuz kırk senelik bir calısma sayesinde bin'ktirdikleri paralarla ihtiyarlıklarmı rahat rahat gecire bileceklerini, çocuklarına sermaye ve cihaz temin edebileceklerini ümrt eden bir çok afle babalannın, bu ta • sarruf edilmiş servetlerle bir okka ekmek bile alamadıklarma şahit ol duk. Bu fecaatli akibetten Türk milletini korumak için, daima ilerisini gören hükumetimiz, sırası geldikçe her lüzunüu tedbiri almakta gecik • mivor. tşte, (memleket iktisadiyatmı ko • ruma kararnamesi) bu lüzumlu ted • birlerin en ehe*nmivetlisîdrr. Eğer hüB. M. Meeltti Reisl K&ztm Pş. kumetimiz böyle bîr tedbîr almasa idi, rthalâtımızla ihracatımız arasın kabil olmıyacaktı. tngiliz lirası bfl« daki müzmin acık devam edegelseydi, bu yüzden düştü. Ayni tehlike karTürk parasının kıymetini korumak < UJabadl 4 üncü sahifede, Kaçakçılık başladı! İki ticarethane mallarını müsaade al madan gümrükten geçîrdiler! Mallar musadere Edildi, sahipleri Mahkemeye verilîyor Cezrî tedbirler Ankara'da büyük bir komisyon teşkil ediliyor Son tedbirler Dün hali tabilye avdet eden gVnrük faaliyetinden bir Intiba Listeleri bir Komisyon tanzim edecek iTevfik Rüştü B. in mühim beyanatı ithalât listelerinde hükumetlerin mütalealarını nazari dikkate alacağız i Ankara 23 (Telefonla) tktisat Vekâleti ithalât listesindeki yanlıs • lıkları düzeltmis, ve gümrükler umum müdürlügüne bildirmiştir. Listede tashih edilecek 11 madde vardır. Güm • rükler umum müdürlüğü yann bunlaBizde bu mes'elenin halli Fran sa'daki kadar kolay olmasa da d:ğer rı gümrüklere tamim edecektir. ziraatci memleketlere ni^betle daha Ankara 23 Memlekete ithal ekolaydır. Çünkü biz buğday istih • dilecek ecnebi mallar hakkmda hazırlanacak kontenjan listesinin tanzisalinde öyle fazla miktarda ihracat mi bir komisyona havaie edilecektir. yapacak kadar ileri gitmiş bir memleket değiliz. thraç ettiğimiz ve ede Komisyonda ticaret ve sanavî umum eeğimiz miktar bînnisbe azdır. Bu az müdürleri, gümrük müdürleri bulu • lık tedbirlerimizi ko'<tvlastıracak bir nacktır. Gümrüklerdeki teahhardan âmildir, ve bühassa övle olduğu ieindir ki bu tedbirleri behemehal ittihaz şikâyetler etmekliğimiz elzetndir. Ankara 22 Meclis Arzuhal EnŞu hakikati gözönüne koyarak ocümeni eümrükl°rden mal çıkarmak nun üzerinde hepimiz tevakkuf et bususundaki teabhurlardan dolayi meliyiz: Baslıca isi ziraat olan bivaki olan şikâyetler üzerine Gümrük zimki gibi hir memlekette ve hu^usîle ler Umum müdürünü dinlemistir. içinde bulunduğunmz gibi bir buh Bu teahhurdan kaybed<»n hükumet randa eğer çiftçi kâfi bir himaye ile müteahhitleri zarar görmiyecek takviye edilmezse orada bütün mem lerdir. leketin vaziveti müskül olur. îstan bul piyasasında 45 kuruş raddesinde Dün tstanbul başmüdürlüğündeki olan buğdayın fiatı köylerde 2 kurusa büroda yeniden tescil edilen beyankadar düsüyor. Dünyanm şimdiki nameler için numara verilmesine de • malî ve iktisadî seraiti içip^» ciftçi vam ed'Imistir. bir memleketin buğdayı bu fiata duşerek orada ekmek beş kurusa salı • Dün her iki gümrükten 200 san lırsa bu ucuzluktan memnun olmak dık mal çıkmıstır. değil, telâsa düsmek lâzım gelir ka naatindeyiz.. Çünkü böyle bir memle gelir. Köylü satın alamazsa şehir • ketin iktisadî bünyesi ziraî istihsal lerde de durgvnluk baş göstermck tına istinat eder. ten daha tabiî bir şey olamaz. Bizce dert buradadır, ve onun devası da Ve soyliyelim ki Türkiye camiası& nm istira kabiliyetini esasen kövlü bilhassa burada tatbik olunmak 1 « zımdır. sünün vaziyetinde aramak icap »der. Nasıl diyeceksiniz? Buğdayın ve Bizdeki buhranın sebebi köylünün isona tebaan ekmeğin fiatını kâfi ve tira kabiliyetinin azalmasından ileri Dün gumriikleri teftiş ve murakabe etm^kte olan Maliye müfettisleri çok miVbim iki kaçakçılık vak'asına Ankara 23 (Telefonla) Hübizzat şahit olmusiar ve derhal mes'kumet kaçakçılık hakktnJaki teteleve vaziyet etmîslerdir. kibetına devam etmektedir. Kacak ma'lardan biri kontenîan Ba mes'ele geçenlerde topla lîstrsine dr>hil olmadı&i haMe dahil nan Fırka içtimaında ehemmiyetV imis eibi *8«terilerek gümrî'kten çısıtrette mevzuu bahsolmuş, aza • kar>'mak îsten**^ varım mîlvondan dan bir kısmı cezrî tedbirler itti' fazla *• nayel" ^üvük bîr ticaret • » haztnı, bunları arastırmak için hanc" ' tm»a«'~ıdır. bir komisyon teşkiVni istemişlerdi. Aldıfrım malvmata eöre ka Diğer kacak ^allar da srene pîcakci'ik hakkmda meb'uslardan ya^ava kii'liyet" miktarda lâ«tik itve alâkadar vekâletlerin mutehash»l eden bir müesseseye ait lâa • sis mümeaaillerinden m&rekkep bir tiklerdir. fi komisyon teşkili kararlaştırılmif' Her ik» muamcleve müteallik eşyalara M»»liye müfettişleri vaziyet sövle olmustur: Bir kaç gün evvel limanımıza (çeîmis olan bir vapurun hamulesine ait ve iki bin lira kıymetinde bir sandık ipek çizgili elbiselik kumaş için (Mabadi 3 üncv. sahıfede) Tescil bürosunda faa'iyet Hariciye Ve^ küi Tevfik Rüstü Bey (Jurnal Doryan) gaze • tesinin Ankara muhabirine hü • kumetin son tedbirleri hak • kında beyanatta bulunmuş • tur. Tevfik Rfiş tü Bey demiş tir ki: « Harbi umuminin hita • „ mından sonra 2t J * Gümrükte bir diğer Intfba cihan siyase , 16 tesrinisani tarihinden evvel tigarip birsuTevfik Rüstü «bîlâfasıla» muamelesine devam e rette tebdili sekil etmistir. dilen beyannamelere ait mallar verilCihansümul iktisadî buhran, bu • nun fevkalâde vüs'ati ve türlü türlü miştir. Dün limanımıza gelen bir kaç va aksi t»sirleri arazi mes'e'e'«rini, müspur Belçika, Almanya ve Şimalî temlekelerin hududu mes'eleİTİni ve Fransa'dan bir hayli demir getir • diğer mesaili Jkinci derecede bırakmıstır. Evvelce Hariciye Nazırı daima mi«lerdir. gözünü Harbiye Nezaretinden ayır Bir kaç gündenberi Liman şirketi mıyordu. Cünkü kuvvet ve nüfuzunu (Mabadi 3 üncü sahifede) bu membadan alıyordu. Busrün ise ticaret, sanayî ve maliye makul bir nisbette yükselterek. Araa isleri ile mesgul nezaretler Hariciye bu yükselişin farkı köylünün cebine Nazırımn siyasetini ilham etmekte girmek sartile. Türkive'de b" mes'e dirler. leyi halletmek, bizce hemen hemen Komsu bir memleket karakollarıbuhranı halletmeğe muadil brr amenm hudutlarrmızı gececpeini artık liye olacaktır, ve tekrar ederiz elzemaklınvza aretirmivornz Korit^ımnvıuz dir. şey ecnebi emtiasının piyaiamızı muYUNUS NADİ ( Mabadı 5 inci sahıjede ) 30 güzide arasmda bîr anket: 20 "Teceddüt edebiyatı,, müellifininfikirleri «Bence erkeğin güzelliği kuvveti, kadının kuvveti güzelliğidir» tsmail Habip Beyle, bu maruf maarifçi, eski muharrİT, kıymetli ede • biyat hocası ile karşı karşıyayız. Suallerime sifahen cevap vermeği tercih etmisti. Konusuvoruz. Yenilik cereyanları hakkındaki ilk sualime ce • vap veriyor* Yeniliğe düsman olmak kafanın küflülüçü, mutlak taraftar ol mak ta idrakin bodurluğudur. Her san'at yenili^inde iki cenhe vardır. Biri iç, diğeri dış, biri kabuk, diğerî öz. Dışı orta maiıdır. tçe gelince orada her sey vardır. Sahsiyetîn dam»ası o özdedir. özsÜ7 yenilik bir midye kabuğundan farksızdır. Eğer bu suali bana soranlar genç şairler olsalardı onların kulaklarına iğilir: tsmaU Habip Bey Yenilik diye yenilik yapmak es