25 Temmuz 1931 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3
Buhranın Yegâne Çaresi K— YAZAN: CEVDET SALİH 8 Evvelki yazılarımızda, mem- leketin iktısadi orkestrasında jhükümetin hâkim mevkiinde ve (Şef dörkestra) mahiyetinde olduğunu söylemiştik. Hükümet yine bu mevki ve mahiyetini muhafaza etmelidir. Fakat seslerin (yani fiat ve kıymetin tayininde) müstahsil olan köylü (metbu) ve hükü- metle diğer sınıflar (tabi) o malıdır. Yani köylü nasıl | (yüksek fiat) şarkısını bırakıp (ucuz fiat) şarkısını terennü- | me başladı ise, hükümet te (ucuz vergi), şirketler ve inhi- Sarlar da (ucuz tarife), beledi- Ye ve vilâyetler de (ucuz büt- çe), bankalar ve sigortalar da (ucuz faiz ve ücret), ashabı emlâk te (ucuz kira), ve tabi- atile erbabı ticaret te (az kâr) şarkısını — terennüm — etmek âzımdır. : Memleketin (İktısadi ahenk)i de ancak ozaman teessüs eder. Ve unutmıyalım ki memleketin içtimal! ve idari, hatta siyasi ahengi de hep (İktısadi ahenk) İ;' devam ve istikrarına tâbi- ı İ * Şimdi meselenin en mühim moktasına geldik; işin en €an alacak noktası budur. Memle- ketin bütün ukdel hayatı bura- dadır. — İktısad! bünyemizde müzmin bir karha vardır. Kat'i bir (operasyon ) ihtiyacında- yız. Hastanın başka türlü kur- tulması ( yani buhranın başka türlü — izalesi ) kabil olamıya- cağı için bu ameliyatı sürat ve kat'iyetle yapacağız. Ameliyenin mahiyeti şu su- alde mündemiçtir: Acaba, devlet işlerine halel gelmeden ve bilhassa memur- ların maişetini ihlâl etmeden mağduriyetlerini — mucip olb- madan; — vergiler, — resimler, tarifeler, —inhisarların vesim- leri, vilâyet ve belediye resim- leri, banka faizleri, sigorta ücretleri, nakliye masrafları, icar bedelleri, ilâh... Bunlar indirilebilir mi? Yani iktısadi orkestradaki yüksek sesi pest indirmek — mümkün müdür? Bu ameliyatı yapabi- lir miyiz? * Ameliyata başlamadan ev- vel, gu mühim noktayı nazarı dikkate alacağız: Memleketin iktısadi! ve mali meselesi (kül) halinde müta- lea edilmek icap eder. Yak tız şu veya bu vergiyi indir- mek, münferiden şu veya bu şirket veya — inhisarın tarife ve resimlerini — tenzil etmek kâfi ve müfit olamaz. Çünkü vaziyetin fenalığı ne şu veya bu vergiden olmuştur, ne de şu veya bu ağır resim ve tarifeden ileri gelmiştir. Bilâkla hepsinin de (yani ik- tısadi ahengi teşkil eden yedi sınıfın da) varziyetin bu hale gelmesinde — (yani buhranda) az veya çok tesir ve dahli vardır. Bütün — mesail, bir Mecmuayı — külliyenin — eczası olduğu için bütün cüzülerile, bütün — ferülfüru ile meğ; ve alâkadar olmak, hepsir haddel tetkikten — geçirmek, (Devamı 6 incı sayfada ) 1 — Hapishanelerde mahpusların koka- fa, afyon gibi, silâh gibi yasak olan eşyayı İçeri getirtmek için me dahiyane tedbirler bulduklarımı bilir misiniz? İnsan bu hileleri görünce hayretten dona kalır. POLİSLER Terfi Edenlerin Listesi Neşredildi Ankara, 24 (Hususi) — Ge- çende yapılan imtihanlara. ait kâğıtların tetkiki neticesinde 28 komiser muavini komiser- liğe, bir kısım polisler de muavinliğe terfi edilmişlerdir. İstanbuldan 284 İbrahim, 2184 Rafet, 2241 Salâhattin, 2013 Seyfettin, 2270 Arif, Sa- it, İbrahim Efendiler muavin- Bğe terfi edenler arasındadır. Gazi Hz. nin Heykelleri İspartada Gazi Hz. nin bir heykeli rekzedilmiş, dün bu münasebetle merasim — yapıl- mıştır. Maarif Müsteşarı Mehmet Emin Bey Vekâlet Eîine Alındı Ankara, 24 (Hususi) — Öğ- rendiğime göre Maarif Müste- şarı Mehmet Emin B. Vekâlet emrine — alınmıştır. Bugünkü Memurin Kanununa göre Ve- kâlet emrine alınmak, eskiden yapılan azle muadildir. Emin Beyin yerine Tarih Müderrislerinden Hâmit veya Umuml! Müfettişlerden Salih Zeki Beylerden birinin tayini muhtemeldir. Rumlara Verilecek Emlâk Ankara, 24 ( Husus! ) — Son bildiriyorum: Takdirname Tetkik esnasında Zonguldak Meb'usu Halil Beyin teklifile her sene en faziletli neşriyat yapan bir gazeteye takdirma- me verilmesi muvafık görül- müş, Lâyihaya ilâve edilmiştir. lâyihanım — mazbata muharriri Vasfi Raşit Beydir ve mazba- tasını hazırlamaktadır. Lâyihanın son şeklinde bi- rinci maddesi şudur: “Matbuat hürriyeti ve mat- bu eserler neşri bu kanunda yazılı hükümlere tabidir.,, Yeni lâyihanın hükümleri bilâmum matbu eserlerle, re- sim ve musiki eserlerine, gra- mofon plâklarına şamildir. Te- minat akçesi — kaldırılmıştır. İşgal zamanında düşman arzu- suna hizmet emelile gazete bikinden sonra bu haktan mah- rum kalacaklardır. Başmuharrirlerle — gazetenin yazı işlerini idare edenlerin — ——— eĞ ee | Son Posta'nın Resimli Makalesi 2 — Bir vapurun makine dairesine biç girdiniz mi? Orada muazzam bir makinenin yüz binlerce teferruatına kadar nasıl mun- tazam İşlediğini görünce şaşmamak müm- kün değildir. Bir makinenin bin bir düğme burgusunu buluncıya kadar neler çekilmiştir. Matbuat Lâyirası En Son * * er; * Ve Kat'i Şeklini Almıştır Ankara, 24 (Hususi) — Dahiliye ve Adliye encümenlerin- den mürekkep muhtelit encümen dün Tekirdağ meb'usu Cemil Beyin riyasetinde toplandı, Matbuat lâyihasını tetkik etti ve lâyihaya kat'i şeklini verdi. Lâyiha ilk şekline göre baştan- başa değişmiş, birçok ilâveler yapılmıştır. Lâyihanm yeni şekli hakkında aldığım esaslı malümatı tiyorsanız, BUGÜNÜN TELGRAF HABERLERİ Müstehcen Yazılar Ecnebilerin Türkiyede ga- zete çıkarmaları valilerin hu- susi müsaadesine bağlıdır. Bu gazetelerde yazı — müdürleri Türk olacak ve hükümetin dahilt ve harict siyaseti hak- kında neşriyat yapamıyacak- "lardır. Her havadis gazetenin kendi malıdır. Müsaadesiz iktibas memnu- dur. Şantaja teşebbüs edenler bir aydan bir seneye kadır hapsolunacaktır.| Milli paranın kıymetini düşürecek ve itimadı eksiltecek neşriyat yapanlar üç aydan Üç seneye kadar hapsedilirler. Son — takkikatın — açılması hakkındaki kararlar mahkeme- de okunmadıkça neşredilemez. Umumt ahlâka dokunan Tıbbı çıkaranlar yeni kanunun tat- |JAdli! raporları, gizli celseler zabıtları da yaznılamaz. Müstehcen neşriyat davala- rında Müddelumumi beş kişi- lik bir vukuf heyetinin müta- leasını alacaktır. Matbuat suç- larında müruru zaman Gaydır. Eski Matbuat Kanununda ise bu müddet üç aydi. Bu suretle matbua tmüruru zamanı ild misline çıkarılmış oluyor. Bunların yerini doldur- mak ta kolay olmiyaca- gazeteciliğin teknik taraf- larından anlıyan kimseler pek ax olduğuna nazaran, bu kanun çıktıktan sonra gezetelerin intişar edebi- leceğine, intişar etse bile benziyeceğine, Türk-Yı itilâfı mucibinı ektep mezunu — olması Rumlara - ade olunacak emlâk |hat Pake a üi hılfluııdı hazırlanan kanun çalışıp ta bu şartı haiz olm- Tâyihası Bütçe ve Adliye Encü- yanlar müstesnadır. Akşam menlerinde tetkik edildi. gazeteleri bir gün sonraki ... e tarihi atamyacaklardır. Bir Facia Mı? Bir Motör Yolcularile Birlikte Kayboldu Kadıköyde Cevizlikte otu- ran Mehmet ve Fevzi Beyler Bütün neşriyata rağmen | arkadaşların — mevkilerini kendilerine 2it motörle dün yapılmakta olan yeni Mat- | terketmeleri lâzım gele- gece saat 12 de gezmiye çık- buat Kanununda başmu- | cektir, uşlardır. harrirlerle, — si; üdür Ti Motör ııhlldo:o biraz a va yazı l;le:ll"ı:ıldd:'lod- dıktan sonra nin âli tahsil kı Â ae , adai l ve ilmiştir. aydi ipka | ğına ve zaten memlekette adalara h:hîm sürüklenmiye Bugün İstanbul gazete- Möçkul bir dendel " dötürük FB ATÜR Meşueb li bulunan Kâniye ve Makbule men de bütün yazı işleri Hanımları motörden — alarak müdürleri âli tahsil gör- Bu?u adasına çıkarmıştır. memiş — kimselerdir. Bu akat bozulan motör ve kanup çıkınca, bütün mes- | birşeye içinde bulunan Mahmut, Fevzi lekten — yetişmiş kıymetli | artık: ve Beyler yapılan bütün rağmen bulunama- İster İnan, İster İnanmal 3 — İnsan zekâsı aynl şey üzerinde İsrar le, inat İle İşlerse, ber vakit harikalar ya- ratabilir. Cahil bir mabpusun bulduğu da- hiyane hilelerle, bir mucidin akıllara hayret veren mudil makinesi ayni zekânın d: da çalışması mahsulüdür. ı—=nı. öremak' | atmak is- söyinizi bir üş üzerinde temer- küz ettiriniz. LOZAN Başvekil Her Taraftan Tebrik Telgrafı Alıyor Ankara, 23 (A.A) — Lozan Muahedesi buügün — sekizinci yılımı ikmal ediyor. Türk mil- leti büyük kurtarıcı Mustafa Kemalin idaresi ve iradesile zafere ulaştırdığı milli istiklâl davasını bu muahedename ile bütün dünyaya kabul ettirmiş- tir. Gazeteler hararetli maka- leler — neşrederek bu — güzel yıldönümünü tesit ediyorlar. Lozanda bu muahedeyi millete kazandıran İsmet Paşaya her taraftan tebrik telgrafları gel- moktedir. Bu — münasebetle yarın hukuk mektebinde me- rasim yapılacaktır. nıh!âl Var İspanyadaki Hareket Şiddet Kesbetti Seville, 23 (Â A.) — Dün öğleden sonra sivil muhafız- larla işsizler arasındaki ateş teatisi bir an durmamıştır. Ya- ralıların miktarı çoktur. 500 kişiden fazla kimse tevkif edil- miştir. Mevcut hapishaneler, mev- kufları istiaba kâfi gelmemiştir. Komünist fırkası binası kapa- tılmış ve fırkanın icra komiteci azası tevkif olunmuştur. Şehrin manzarası hazindir. Yolcular, ellerini havaya kaldırarak do- laşmak mecburiyetinde bulu- nuyorlar. Gece yarısı, örfi idare ilân İ , İ ( Diğer haberler beşinci saytfamızdadır | Aman_ııl_lağ Han Dönemiyecektir Kâbilden gelen son malü- mata yeni Efgan kabinesi Şah Mahmut Han tarafından eşkil ve Millet Meclisi tarafından tasdik edilmiştir. Sabık kıral Amanullahın tekrar Efganista- na dönmesi imkânsız görülüyor. Şipşak - Halit Sabıkalı Şipşak Halit ku- kançlık yüzünden Timoni so- kağında oturan Mariyi bıçakla k=ıındu yaralayıp kaçmıştır. Macar — Bankaları Budapeşte, 23 (A.A.)— Ban- kalar ka lkina Fasaş iş tedbirler bu ayın 30 una temdit edilmiştir. Ut göylemişlir. Dün Bugün Yarın Dün, hürriyet inkılâbının dönümü günüydü. Bugün, Lozan Sulhünün yıl- dönümü günü. Yarın, Mecliste —Matbuat Kanununun ve hürriyetinin mü- nakaşa günü. * Hür olmak için hürriyeti ilân etmek, hür olmak için muzaf- fer bir sulh yapmak kâfi ge- miyor ki, hâlâ hürriyeti müna- kaşa ediyoruz ve onun şerefi- ne memleketi bayraklarla süs- lediğimiz günlerde, hâlâ bazı bükümet gazetelerinde, gizli siyasi niyetlerle, hürriyete hü- cum edildiğini görüyoruz. * Liberalizmin nevileri hak- kında fikirleri olmıyanlar, dev- letçiliği hürriyetçiliğe zıt birşey gibi görüyor ve gösteriyorlar. Devletçilik, — yalmz — iktısadi liberalizme, yani ferdi ticarette | azami hürriyete aleyhtar - ola- | bilir, fikri lberalizme düşman olamaz. Hürriyet — aleyhine yazı- lan — yazıların son — sayfasını bu yıldönümünde — kapanmış görmek ve hürriyetle sulh yıl dönümlerinin ferdasında, bür ve müstakil milletlere yaraşan bir Matbuat Kanunile, bütün bu münakaşalara nihayet ve- rildiğine kani olmak isteriz. Tütün İnhisarında Merkez Ve — Taşrada Kimler Açıkta Kalacak? Tütün İnhisarı Umum Mü- dürü Behçet Bey dün Ankara- dan şehrimize gelmiştir, Behçet Bey idarenin yem bütçe ve memur kadrosu hak- kımda şu izahatı vermiştir: — 931 bütçesile idarede yapılan tasarruf geçen sene bütçesine mazaran iki milyon küsur Hradir. Yeni bütçe mü- nasebelile 684 memur kadro harici kalmaktadır. Bunların bir kısmı merkzde, bir kısmi da taşradadır. Giritliler Dün Şehrimize (175) Seyyah Geldi Dün Pireden gelen (Ege) vapuru şehrimize 175 Giritli seyyah getirmiştir. Bunlar ara- sında bir rahip, gazeteciler, avukatlar ve — meb'uslar da vardır. Seyyahlar burada beş gün kalacaklar, Ege vapurile İzmire, oradan da Giride gi- deceklerdir. Çarpışan Otob'isler Bu sabah Suadiyede plâj önünde iki otobiüs çarpışmış, yolculardan beş altı kişi yar ralanmiştır. Bu Nasıl Anne? S j Çocuğunu Yangın — Yerine | 4 Lângada Hisardibinde otu- ran Madam Maryam bir buçuk aylık çocuğunu yangın yerine kıralap — kaçmıştır.. Madam Maryam polise verdiği ifadede - bu hareketi yoksuzluktan yap- i
