21 Temmuz 1931 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 6

TTTT DA DÜRİĞALET N ALAY A A ERAĞRİ PÜ YN EDARL AD ÇT GN AY ÜYET MA KY AE M — OT ae — 39 — Fakat hayır, Fon Hentik derhal şiddetli bir protestona- me yazarak hükümete gön- derdi. * Fon Hentik bu münasebet- sizlik ile iktifa etseydi vaziyet belki — düzeltilebilirdi. - Fakat bir hata daha yaptı: Emir ile aktettiği mukave- lenin kabili tatbik olmadığını kendisi de — anlamıştı. düştüğü bataklıktan çıkmıya çalışıyordu. Binaenaleyh Efga- mistandan — ayrılmıya — karar vermişti. Fon Hentik bir defa bu kararı verdikten sonra hiçbi- rimize danışmıya İüzum gör- meden Efgan hükümetine bir mektup — yazmış: — Memleketime döneceğim, benden harbe iştirak etmiyece- ime dair söz almaması şartile iz hükümetinin Hindistan- dan geçip istediğim — vapurla ve istediğim yoldan Almanya- ya gitmekliğime müsaade ver- mesi için tavassutta bulun- manızı rica ederim, demişti. Efgan Emiri bu müracaate tercümanı vasıtasile şu cevabı verdi : — Benden iki şey istediniz biri, hazırlanmak, diğeri, Hin- distana hücum etmek. Hazırlanmayı yapıyoruz, hücum etmiye gelince: Al- manyadan istediğimiz malze- me gelince bunu da ya- pacağız. Fakat siz şimdi inti- zara lüzum görmeden gitmek istiyorsunuz, bunda serbestsi- niz, yalnız birer, ikişer git- menize — müsaade — edemem, ya hep birlikte gidersiniz, ya hep birlikte kalırsınız.,, x Fon Hantiğin bizden haber- siz olarak yaptığı bu iki hare- ket canımızı o kadar sıktı ki müşterek bir mektupla Emire müracaat ederek: — Fon Hentiğin hareketi şahsi bir harekettir, heyeti alâkadar etmez. Biz kendi he- sabımıza — kafilenin — buradan gitmesi için hiçbir sebep gör- miyoruz. Fakat siz misafirliği- mizi fazla görecek olursanız emrinizi derhal ifa ederiz, de- dik. * Efgan Emirinin Almanlarla yapmakta olduğu müzakereyi ılınıyıh dökmesinin ilk tesiri lıgıhı Hükümeti Efganista- na ecnebi devletlerle siyasi münasebata girişmemesi için her sene 1,800,000 rupye tah- sisat vermeyi kabul etmişti. Fakat üç senedenberi bu pa- rayı göndermiyor, Hint ban- kalarında biriktiriyordu. Fakat müzakerelerden haberdar olur olmaz o vakte kadar birikmiş olan parayı bazı hediyeler ile birlikte (Kâbil) e gönderdi. * Aradan birkaç gün geçince Efgan hükümetinin bu pa- radan hudut Üzerinde yaşiyan kabilelere — hisse — ayırdığını Amanullah han ve büyük kardeşi İnayetullak han işittik: Efgan hükümeti zengin değildi. Buna rağmen cömert- likte bulunuyordu. Acaba bunu neden yıpıyurdıı? Bu suale verilecek cevap basittir : — Kâbilde sakin bir hayat geçirmekte olmamıza rağmen Meb'us Sırrı Bey Ve İstıkraz (Baş tarafı 1 inci sayfada ) liman işlerinin bir elden ida- resini temin maksadile yeni bir kanun hazırlandığını, bunun yakında Meclise verileceğini, yeni kanunun bütün mahzur- ları ve kusurları ortadan kal- dıracağını söyledi. Liman işle- rinin ıslahı hakkındaki bu teşebbüs beni memnun etti. Seyrisefain bütçesi Meclisten geçerken — fikirlerimi — tekrar edeceğim. Vekil Beyin inhisarlar hak- kındaki cevabi fikrime muva- fiık gelmedi. İnhisar halkın te- şebbüs kuvvetini selbeden bir teşekküldür. Bu teşekkül, fer- din bukukunu siyanet eden hükümet rejimine de muvafık değildir. İstikraz meselesine gelince, Vekil Bey, bütün milletin ka- nile yazılmış olan (Lozan) Mu- ahedesinin bozulması endişesi- ni serdederek Meclisin hassa- siyetine temas suretile göster- diği kiyaset ve firasetin mü- kâfatını almış sayılabilir. Fakat ben Lozan Muahedesinin ru- huna kat'iyyen dokunulmadan istikraz yapılabileceği kanaa- tindeyim, İkhııt Vekili Mustafa Beyin Halk Fırkasınca devlet- çiliğin nasıl telâkki edildiğini anlamak için, Şeref Beyin fır- kada söylediği şu sözleri bir daha gözden geçirmek lâzım- dır. Mustafa Şeref Bey demiş- t ki: — Fırkanın — iktısadiyattaki noktai nazarı devletçi olmaktır. Devletçi olmak demek ken- disi bizzat ticaret hayatıma, istihsal hayatına girerek — ka- zanmak gayesini takip etmek demek — değildir. Devletçilik tanzim eder, mürakabe eder, himaye eder, teftiş eder, ica- bında amme hizmeti şeklinde bizzat idare eder. Mürakabe etmek, — teftiş etmek, hima- ye etmek, —tanzim etmek *teşebblüsü şahsi esasile dev- lelçılık esasında — teşebbüsü esas olarak kabul ede- rel: izzat idare ettiği husust müesseseler l& ancak âmme hizmeti şeklinde yani bir. temettü — kastetmeksizin müşterek menfeatleri istihsal etmek ve o menfeatleri husust teşebbüse bıraktığımız takdir- de vatandaşların bir kısmı diğetlerinin nef'ine çalışmakla müntehi olur. İlâh.. Fon Hentik, Hindistan Yolile Dönmek İçin Efgan Emirinin Tavassutunu İstemişti YAZAN: M. KÂZIM | Hintli arkadaşlarımızın da yar- dımile hudut kabailinden bazı- larını elde etmiştik. Hudut üzerinde —esasen görülmekte olan galeyandan istifade etme- |" nin çarelerini araştırıyorduk. 'Emirin maksadı kabile reisle» 'rini kendine bağlamak suretile teşebbüsümüzün önüne geç- mekten ibareti, * Bu sırada Emizden bir da- vetname aldık. Bizi sarayda bir ziyafete çağırıyordu. Bu münasebetle Fon Hentiğin mü- nasebetsizliği bir daha görüldür — Gitmiysceğim, — Efgan Emirini ancak iki gün sonra ve münhasıran arzı veda İçin ziyaret edebilirim, dedi, Artık memleketine — dönmek — için Hindistandan geçmek fikrine de veda etmiş, Kara yolundan dönmek fikrine kapılmıştı. Hatirima — gelmişken — size İngiliz casuslarının ne büyük bir vükufla çalıştıklarını gös- teren bir vak'ayı anlatacağım: Biz Kâbil yolunda iken Ef- gan Emirine Hindistan Valii umumisinden bir. mektup gel- 'mişti. Bu mektupta hulâsaten Şöyle deniliyordu: * Size muhtelit bir heyet gelecektir, Bu heyetin içinde bulman — Hintli — hayalperest Alman aptal, Türk ise genç bir zabittir, ümit ederim ki böyle bir heyetin teklifatı nez- di — şahanenizde — tebessümle kârşılanacaktır.,, (Mabadiı yarın) Fordun Mukavemet Tecrübesi Şeret | Bir Fort — Otomobili Edirneye On Saatte - — Gidip Geldi Fort fabrikası dün İstanbul- da monte ettiği otomobiller- den bir tanesine mukavemet tecrübesi — yaptırttı. —Maksat ivicaçlı bir yolda on, on iki saatlik - fasılasız bir yürüyüşü müteakıp motörü ve makasları gözden geçirmekti. Otomobil sabahleyin beği iki geçe Fort müfettişlerinden Muhittin Beyin idaresi altında hareket etti, yolcu olarak için- de otomobil mektebi müdürü Fikri devfik B. ile bazı gazete- ciler vardı. Netice şu oldu: Otomobil saat (10,25) te Edir- neye varmış, (11,50) de avdet seyahatine — başlanış akşam (5,10) da İstanbula dönmüştür. Edirnede ve yolda lâstik değiştirmek ve benzin almak için geçirilen zaman hariç tu- tulursa otomobil ( 10,5 ) saat yürümüş, (507 ) kilometre yol katetmiş, bu müddet zarfinda ne motörüne, ne de diğer aksamına dokunulmamış, hatta yağ ve su da konmamıştır. Resminizi Resminlzi bize gönderirseniz size | tablatinizi söyliyebiliriz. Fakat bunun için gönderilecek resimler iyi ve tabil pozda çıkmış olması lâzımdır. Taki mütehasnsımız — mütaleasında hataya düşmesin. * Tablatlerini anlamak Üsere — bise resim gönderen karilerimiz hakkında mütehasasımızın — mütalesamı — aşağıkl satırlarda — okuyabilirsiniz * f Aram Efen- | idi: Tecrübeli, l ve işgüzardır, , » bnııı hırçın- Co| dır. Hileden, gıq yalandan Fazla sinirlenir. İsrafı sevmez, — na- diren — neş'eli olur 98 İbrahim bııgı Ağırbaşlı ve olgundur. İntl- zamdan — hoş- - lanır, zevk ve eğlmuyl ih- etmez. thpettzı ve mizah mevzu- larından haz- zeder. Dostlu- ğunu — kaybe- denlere bir daha yüzünü çevirmez, * İmzasını okuyamadığımız bir. kariimiz : | Hassas vemağ- rurdur. Hayal ve heyecan mevzularının cazibelerine lâ- kayıt kalmaz. Kendisine ehe- i mmiyet veril- mesini ister, fil ve hareketle- rini beyenir ve doğruluğuna kınıdır Lehistanda Bir Binbaşı Kurşuna Dizildi. Varşova, 18 ( A.A ) — Sov- yetler lehine casusluk — etmiş olmakla itham edilip idama mahküm edilmiş olan binbaşı Demkovski, kurşuna - dizilmiş- tir. Reisicümhur af salâhiyetini istimal etmemiştir. Büyük Bir Hileli İflâs Berlin, 18 (A. A.) — Şi- mali Almanya yün konsorsi- yomunun iflâsı hakkında tah- kikat üzerine iki Lahusen bira- derler — hileli iflâs töhmetile tevkif edilmişlerdir. Bu, bilhassa *yolların bozuk olduğu nazarı dikkate alınırsa mühim bir muvaffakıyettir. Bu muvaffakıyetin derecesini an- latmak için şunu söyliyeyim: Şimendifer — İstanbul — ile Edirne arasındaki mesafenin yalnız gidişini (11) saatte ka- teder. Otomobil ise bu yolun gidip gelmesini (10,5) saatte katetmiştir. Fort bu tecrübe- sinden çok memnun olmuştur. Fakat biz kendi hesabımıza bir temenni izhar edelim: Hiç değilse hudut ile h kümet merkezimiz arasında! ana şosayı Avrupadakilerine benzetsek | Bize Gönderiniz Siyasi Bi. Varşova, 18 (A.A.) — 1921 senesinde Sovyetler - birliğinit Varşova orta elçisini oıdnmld olan Koverda 10 sene mahküm olmuş ve GNM hapishanesine Katil — intihar bulunmuştur. Şiddetli Bir — Fırtına Santiago, “Şili, 18 (A. Burada şiddetli bir fırtına muştur. Juan Fernandez si yıkılmış, on ikiye kimse telef olmuştur. Dükkânlar Yağma Edildi Berlin, 18 (A.LA) — kirchende — çıkan kargı esnasında komünistler 40 ka mağazayı ve dükkânı yağt etmişlerdir. Tayyare Piyango Mü: günden: 10 uncu tertip 6 ıncı de listesinde 1,000 liralık kâfat kazanan numarala! 15,626 numara sehven 1507 olarak başılmıştır. 15,626 numarali bilet sahij rinin ikramiyelerini almak