9 Ocak 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 6

Ve Riyaseb gandalyasına otu- ralıdanberi, Ruzvelt bütün kudre- tiyle dünyada sükün arzu etmiş ve bunu müteaddit defalar tekrar etmiştir. pr 1920 de Wilson'un siyâset sa- hasından yokolduğunda, bu üto- pistin yanlışlığından sonra bulun- duğu Demokrat partisinin mümeğ silliği gibi mesuliyetli vazifelere namzet olan cesaretli insanlar pek azdı. Fakat Franklin Ruzvelt hiç- bir zaman vazife denen şeyden kaçmamıştı, Kaybedeceğini bildi- gi halde Reisisaniliğe, Reisliğe Ohio hükümeti reisi Cox namzetti, narızet oldu. Mukadder olan şey gecikmedi : Cox ve Ruzvelt Cüm- huriyetçi namzetler Harding ve Coolidge lehine olan bu intihabı kaybettiler, » Henüz 39 yaşında olan Ruz- veli bu mağlubiyette en parlak siyasi bir istikbâlin kendine gü- lümsediğini anladı. Sadece biraz sabır elzemdi. Fakat üzerine öyle bir düşmanlık dalgası fırladı ki buna pek az in- sanlar mütehamil okalabilirlerdi. 1921in Ağustosunda Ruzvelt yeni Branswic Campobelis'deki çiftli. ginin içinde olan donuk bir ırmağa girmişti. Bu surdan çıktığı zaman büyük bir polimelik hastalığına yakalandı. Doktorların mahküm addettikleri adam bu hastalığı da hâdise ve insanlara daima yaptığı gibi göğüs gerdi. Vahşi bir enerji, « yıkılmak istemiyonin » sportmen esprisi ile bu hastalığıda atlattı. Tedavi oldu, fakat hastalık ayak- ları üzerinde derin bir iz bırâaka- caktır. Onun yerinde bir çokları vazgeçerek çekilillerdi. Çünki zen- gin bir adam olan Ruzveli yarı- nını düşünecek vaziyette değildi. Ve sonra siyaset getirdiği fayda- lara nisbeten daha çok can sikin- tısı veriyordu. Fakat vazgeçmek Ruzvelt'in karakterine pek uygun birşey değildi ve kendini oldukça sağlam bulduğundan bütün heve- siyle siyasi mücadeleye giriyor. Bunlar 1928 de cereyan ediyordu. Bir iki ay sonra New-.york hükü- metinin guvernatörü tayin edile- cek ve 1932 de itiraz kabul etmi- yen bir ekseriyetle: yeniden seçi- lecekdi... 88 — Servetifünun — 2316 » 19İ2 nin nihayetinde Reisicum- hur intihabı oluyor. Bu intihep- larda Ruzvelt namzetliğini sabık reiş Herbert Hoover'e karşı ko- yuyor. Hoover kendinden pek emin bulunduğu için Oumhuriyet- gilerin kendinden başka namzet göstermemelerini istedi. Ve Ruz- velt 28 milyon reyle 15 milyon alan Hoover'e karşı Amerika Bir- leşik Devletlerinin Relisliğine 8e- çildi. ba Reis olduğu zaman Birleşik Devletlerin vaziyeti pek parlak değildi. Harp sonunda her devlette olduğu gibi Amerikada da bol bir hayattan sonra bir buhran başla- mıştı, Bu buhranın seli servetleri sıyırıp süpürdü. Hergün bankalar iflâs ediyor, fabrikalar kapanıyor ve işsizlerin sayısı binlerce artıyor. Beyaz eve ilk geldiğinde Ruzvelt Amerika'nın halini böyle buluyor. Ve bu uçurumun karşısında bir çokları geri dönerdi, Bazıları da: «Ruzvel namzet- liğini koyduğu gün kendini neyin beklediğini bilirdi» diyebilirler. Bu- rada yanılacaklardır. Ruzvelt'in namzetliği ilk seçilişi arasında birkaç ay geçmiştir ki, Onun namzetliğinde Amerikanın vaziyeti ciddi idi ve seçildikten sonra felâ- ketin kucağında bulunuyordu. Endüstri, Maliye, Ziraat, herşey yıkılmıya yüz tutmuştu. » Ruzveltin ilk işi: günden güne artan işsizlerle boğuşmak oldu. Bu tehlikeyi önlemek için Ruzvelt hükümeti işsizlere yardım ve ça- lışmak ile kazanmak kanunlarını Parlamentodan geçirerek büyük milli müesseseler plânları kuruyor, Bu meselelerden endüstriye bü- yük işler düştüğünden işsizlik me- selesi hallolmuş gibi idi. Şimdi çiflik sahibleri meselesi kalıyordu. Ruzvelt ekilmeyen sa- halar nisbetinde onlara yardım etmeyi karar kıldı. Ruzvelt bütün enerjisiyle çalı- şarak Amerikan milletine kendine imân etmeyi öğretmiştir. Bütün bunlar Ruzvelt'e 4 Ey- lâl 1936 da karşısında Cumhuriyet- cilerden maruf Landon olduğu halde ikinci defa reisliğe büyük Amerika Cümhurreisi Ruzveltin porcu gençlerin alkışlarına mukabele ederken alınmış bir resmi bir ekseriyetle getirmiştir. » Son intihap'tada yine Cumhu- riyetçilerden Wilkie, propağanda- gına 6 ay evvel başlamış olmasına rağmen Ruzvelt'in önünde kayb- ederek düşmüştür. * Ruzvelt'in son nutku demokra- si'ye yâni dürüstlüğe inananlar için büyük bir sevinçtir. Totaliterler Amerika Reisicum- huru ve enerji şampiyonu Ruz- velt/in son nutku karşısında saha- nın gittikçe ayakları altından kaydığını katiyetle hissetmişlerdir. Adnan YASSITEPE İzyramınez m4 yy, Merter