15 Aralık 1938 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 8
No. 2908—523 SERYETİPÜNUN Bu isbat etiniştir. Çalışmaları cid- den ve barikulâde (gnecek bir çe- kilde meyvslar vermiş, wuakkib- İerinden Vaelav Matej Ksamerius gezeteçilikte, ilk Çak şairi Antonin Yürosler Puohinajer şiirde, ondan ak dıkları ilhamlarla Çek edebiyatına büyük hizmetlerde bulunmuşlardır. 19 uncu asrın başlengıçlarında Fransız ihtilâli ile Napolyon harp- lerini takib eden Avrupa romantik cereyanı, oÇekoslovakyanın milli kalkınmasını, canlanınasıpı kati surette temin etti. Artik milli bir dilin ebemmiyeti de evleyiyetle anlaşılmış bulunu: yerd. Bundan ötür de, Çek ilmi- yatı ve şiirinin vücuda getirilmesi yolunda ciddi hamleler görüldü, Halkte yeni bir ruh uyanmıştı. Bu, tarih ve &pane ruhu idi, Bunun ya- nında tabiati sevme, beyenme his İeri yer alıyordu. Hislerin ve mu» m genişlemesi, hürriyeta yeni bir hava ya- — Ve. 'hu baya didaktizm'in #incirlerini kırdı. Şairler, artık «san'atikârane yaratma» sahasında yeni yeni denemelerde bulunuyor- lar ve muvaffak oluyorlardı. . Felsefe ve giir sevgisile coşan, ilhamlanan üç büyük tarihçi ve filolojist bu entelektüel isyanın, ihtilâlin elebaşısı olarak yükseldi. Bugünkü Çekoslovakya kültürünün temel taşları da işte bu üç tarihçi ve flolejistin himxmetile konulmuş tur. Çek edebiyatının ağababası diye telâkki olunan, ve bu üç şah- Bin en yaşlısı olan Josef Yungmann (1772—1848) orta Bohemyalıdır ve edebiyat tarihçisi, giir münakkidi ve metinler müpezrihi olarak şöh- ret balmüuşter, Muakkipleri, P, Jj. Bafarik (17205 .— 1861) ile, Frantisek Palaoky 11708 — 1876) iss Slovak fikriyakına yeni yeni elemanlar getirdiler. 'Safarik Gik tarihi ile vinografisinde yaptığı iragtırrnaları bir kat daha zenginleştirdi, «Millet babası» ismine hakkile ie Çekoslovak Edebiyatı Toplıyan : İbrahim Hoyi Frantisek de, ber kesin anlışasdiğı bil dille Çek tarihine dair felsefi eserler yazdı. Bu yazılarında, me siyi gayet parlak bir sarette can- landırdı, ve kendisinden sonra vn- ku& gelecek olan siyasal vakıalafın temelini hazırladı. Onların inandık» ları klâsik Çek şiiri, hakiki değerini daha sonraları bulapaktı. Bu arüde, hakiki ve yeni ruhtu şairler maziyi terennüm ettiler.Baltâdlerı, lirik, ro- mentik hisleri söyliyen şiirler Çek edebiyatını süslediler. Tiyatro ve roman sahaşı dâha ziyade tarihi hadiselere naklediyordu. Bibilyogratya Konferanslâr serisi “Halkın kültür ve bilgisi sevi- yesini yükgelimek, Kemalizm insn va durumunu halkın içine gindir- mek ödevlerinin başında gelen heik evlerinde, gündelik hayatımızda daima müessir olan müsbet biigi- leri öğretmek ve yaymak için,, Ankara Halkevihde ealâhlyetdar sevabtın ahkâpaları dahilinde, ver- dikleri ilmi, edebi, İçtimai, hukuki biyolojik.. Konferanılar birer bro- gür halinde yeşredilmiştir. (X) Konferanslar, gayesine uygun bi ifade ile anlatılmıştır. Her kon- feransa oldukça otjinal evzulara temas ediliniş, wüayyen bir sm: reyi değil, bir kitleyi, bütün bir milleti alâkadar ededelği möseleler ele glınmış, neticelenmiştir. Edebi konferatişlar arasnda 8- şağidaki mevzular ve imsalak gö rülmektedir: Virjil, hayatı ve eserleri- Hamid De- reli — Bayron v# Türkler - Orhan Burian — Götenin cihan edebiya- tandaki çahsiyeti - Melâhat Özgü Shaksikeare kimdi 1 - Saffet Dengi Ahmed Haşim ve sembolizm - Susğ Kemal Yetgin, (X) Her breşit 10 kuruştur.
