18 Ağustos 1938 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 13

204 : SERVETİFÜNUN Kısa Tiyatro Bilgileri IŞIK Çeviren: Nurullah Kâzım Tilgen Sahne tenviratı tiyatro tekniğinde oldukça mühim rol oynıyan bir sahadır. Bilhassa yir- minci asır tiyatrosunda ışık oyunlarile istenilen bütün tabii hâdiseler kolayca sahneye İonula- bilmektedir. Onbeşinci asırda taşlıyan sahne tenviratı 1830 senesine kadar mum ve gaz lâmbalarile, 1880 senesine kadar hava gazı ile ve bundan sonra da elektrikle yapılmıştır. Ondokuzuncu asır başlangıçlarında kömür çubuklar bulunan elek- trik projektörlerden istifade edilmiş ve sonra yangın tehlikesi düşünülerek zamanımızda kul- lanılan Reflektörler meydana çıkmıştır. 1867 se- nesinde dinamo ile birçok yenilikler de sahne- ye girmiş bulunuyor. Birçok işler kol kuvveti yerine elektrikle yapılmağa başlanıyor ve 1879 senesinden itibaren en küçükten en büyük mum- lu ampule kadar elektrik lâmbaları kullanılma- ga başlanmıştır. 29 Mayıs 1882 tarihinde Fritz Brandat adın- da bir Alman mühendisi sahnede ilk defa elek- trik tenviratını Stuttgart şehrinde Landestheater, Münihde Residenztheater ve Viyanada Staatsoper- de tatbika teşebbüs etmişti. Fransada ise 15 No. 2191—506 İkinciteşrin 1881 tarihinde Pariste büyük ope- rada ilk elektrik tenviratı yapılmış ve bunun şerefine bir Gala müsameresi verilmiştir. Alman- yada 1891 senesinde Prusya polis nizamnamesi yeni yapılan veya tamir edilen bütün ti- yatroların elektrik ile tenvirini emretmesi üze- rine evvelce ihtiyari olarak yapılan elektrik te- sisatı artık mecburi bir hale gelmiştir. Fransa- da da gene böyle hükümetin bir nizamnamesile tiyatrolarda hava gazı kullanılması menedilmiş, tiyatronun ideal tenviratı olan elektirik kulla- nılmıştır. Bunlardan evvel 1880 senesinde Karl Lau- tenschbaegev adında bir Alman mühendisi sah. neye elektrik sokmağa teşebbüs etmiştir. Lâkin bu gayet basit ve sâde bir şekildeydi. Sahne- nin iki yanında sırayla bulunan kolis kenarla- rında şakuli ve sahnenin üstünde arklarda müs- takim vaziyetinde olarak bırlunmaktaydı. Bütün bu tesisat sahnenin hemen yanıma konan bir masanın üzerindeki basit elektrik anahtarlarile idare edilirdi. Ümümiyetle sahnenin tenviri için seyirciler mahallinin muhtetelif yerlerinden muhtelif isti- kametlerinde sahneye, sahnenin ön kısmında sırayla Ramplar, üstünde sırayla Arklar, Ava- usen kenarlarında ve kapı ve pencere ve buna benzer diğer dekor parçalarının arkasında, sah- nenin iç iki yan elektrik kulelerinde sahnenin iç üst elektrik köprüsünde olmak üzere tesisat yapılır. Seyirciler mahallinden sahneye verilen (Devamı var) Atletizm Şampiyonu genç hız Bu sayıfada resmini gördü- günüz genç kiz, Fransanın şöh- i ret bulmuş sporcularından biri- dir. Atletizm müsabakalarında tam üç defa birinciliği kazan- mıştır. Gaetan Boitel isminde olan bu kiz, henüz 18 yaşında bulunmaktadır. Bir dairede dak- , tilolulk yaparak, hayatını kazan- " maktadır.