31 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
İsmet paşa kabinesinin dahili, mali ve iktisâdt' siyaseti halkı daki tenkitler, hükümetih siyaseti etrafında bütü; tek bir kütle teşkil ettiğini zarlardan gizlememiştir. Bu dı bizdeki muhalefetin sartimiy. bir delildir ve şerefine kayde: lecek bir hâdisedir. Harici siy: set, memlekötin o müdâfaasını, sulhunu alâkadar öder.Vatandaş- ların yalnız huzur ve refahile de- il, doğrudan — döğtüya hayatile alâkadardır. Türk milletinin va- tanperverliği, böyle bir meseleyi fırka menfaatlari Zaviyesi altında görmeğe mânidir. İttihat ve terakki - Hürriyeti itilâf mücadeleleri esnasında Al- man ve İngiliz taraftarları ara- sındaki münakaşalarda en ziya- de unutulan şey Türklüğün me- mifii ve istikbali idi; Sanki, me- sele bizim için müsselesi ittifak tarafından mı, müsselesi ittilâf tarafından mi yütulmak mürec- cah olacağı şeklinde müzakere ediliyordu. Bu zihniyetle Türki- yenin sürükleadiği sergüzeştlere tarihimizin en pahalıya malolan matemli ve acıklı sahifelerini doldurmuştur. İsmet paşa kabinesi hakkın- da, hakbin bir muarız sıfatiyle, mütalea beyan ederken harici siyasetimize milli bir istikamet verdiğini ve memleketimizi ha- ricen, şimdiye kadar misli gö- rülmemiş bir emniyet havasiyle ihata ettiğini söylemeğe o mec- buruz. o Cumhuriyetten evvelki devirde, Türkiye üzerine çöken müteaddit kâbuslar vardı. Her komşu, bizim için ayrı bir kâ- bustu.İptida, muazzanıRus kâbusu vardı. Sonra, ayni derecede teh- ditkâr Balkan kâbusu üzerimizben eksik olmayordu. Büyük devlet- lerin her biri tarafından osmanlı imperatorluğunda takip edilen hususi emeller, ayti öyr tehdit- ler mahiyetinnde idi. Cumbnriyette ibtida bu şüp heli hava ile muhattı . Ynmanis tonla sulh akdetmiş, fakat bari- şamamıştık. Hal harp gizli ola- rak devam ediyor, her dakika bir tehlike kendini gösteriyordu. Büyük devletlerle sulh akdet- miştik. Fakat musul meselesinde İngiltere ile Sutiye meselesinde Fransa ile, Adalar denizi mese lesinde İtalya ile çarpışmak ih- timalleri, birbirini takip eden tehditler | halinde, | ufkurmuzda gözügiyordu. İsmet paşa kabittesi, Rusya milli mücadele hengamında kurulan dostluğu ıkı bir suret- te tahkim ettiği gibi itidal ve peeharetle bütün tehlikeleri iza- © etti ve hatta husumetleri dostluğa kalbeyledi. Bugün ne İngiltere, he Fransa Türkiyenin düşmanı sayılamaz. Bize düş- man olmaları için ciddi bir se- bep yoktur. Bizimle mücadeleye Sirişmelerine bazı esnalarda re- mak kalmiş olan İtalya ve Yu- nanistana gelince; samimi dost- larımız. arasına girmişlerdir. . İsmet Paşa kabinesinin hari- <i siyasetteki bu muvaffakiyeti iki sebebten münbalstir. Evvelâ ürkiyenin Kuvvetli” olmasi * için ile Komşularla Dostluk Bilhassa iktisadi sahada inkişaf etmelidir Jhürmet göreceklerinden — emin labilirler. O Saniyen de Türk milletinin samimi sulh ve sükün rzusu, hükümetin harici siyase- tinde çok büyük bir samimiyet ie tebellür etmiş ve Türkiyenin dünya devletleri arasında #ulhe en çok, nihayetsiz merbut olan devlet olduğu © anlaşılmıştır. Kuvvet ve samimiyet komşula- rımızda hürmet ve ( emniyet telkin etmiş ve etrafımız emniyet havasımın tesisine hiz- met eylemiştir. Türkiyenin sulh siyasetinin faikiyeti şudurki, o müstekbel harp için bir hazırlanma siyaseti değildir. Biz, sulhu medit bir mütareke olarak telekki etmi- yoruz. Daimileştirmek isteyoruz. Harba matuf olan bir ittifak si- eğil, şulhu muhafaza eden aşma ve hüküm siyaşeti takip ediyoruz. Bu #ayededirki, hükümetlere telkin ettiğimiz iti- madı, milletlere, daha dün bize düşman olan milletlere de telkin ettik. Türk gençliği bu sahada, Türkiyenin sulh elçisi rolünü Atletlerimizin Ati- ımızın geçenlerde Midilide' kazandıkları hüsnü kâbul gösteri-' yorki Yunan milleti Türk neslini nihayet dost bir nesil olarak te lekki edebiliyor. Şark sulhu için bu çok kuvvetli bir adımdır. Spor sahasında iki memleket gençliği arasında başlıyan teşriki mesainin iktısat sahasına intikali çok temenni edilir bir şeydir. Türkiye ve Yunanistan, iktisadi menfaatlarını eyice anlamak is- terlerse, umumi cihan bulranında yekdiğerine kuvvetle zahir ola- bilirler. Bizin Yunanistana gön- derebileceğimiz ve mütekabilen Yunanistandan alacağımız pek çok mevat vardır. Fakat bu sa- hada teşebbüsü ( hükümetlere bırakmaktansa, hükümetlere reh ber olmak muraccahtir. Türk ve Yunan iş adamları, iktisadiyunu arasında yapılacak bir konferans iki memleketin ticari o mübadelelerini (o takviye etmek ( imkânını ihzar o ede- bilir. Böyle bir şeye bizim tara fımızdan teşebbüs edilirse, hatta İzmirde böyle bir konferans i timaa davet olunursa Yunanis- tanda çok eyi karşılanacağı ve iki memleket için de hayirli ne- üceler vereceğini zannediyoruz. Bu fikri, ticaret odamızin tetkikine arzediyoruz. Yunanlı- ların bizimle ticari münasebet- lerini takviye etmek istedikleri her gün bir çok emarelerle gö- rülüyor. İki memleket arasındaki! iktisadi münasebata daha şuurlu bir şekil vermek için taraf ti cari alemleri arasında bir temas temini elzemdir. Yunanlılar Bal- kah konferansı fikrinde mlitek şebbis oldular İktisadi sahada teşebbüsün bizden çiktnası çok eyi olür. Yılmaz ALLA italyan donanması Bazi Avrupa ajanslarının verdiği bir haber yazmışlardı. Bu haber kat-'rette tekzip etmektedi Gazi Fiz. milletin başındadır ..o haberler esastan âridir İstanbul 30 | S.C | — Bazı Avrupaliyen asılsızdır. irticaa karşı alınacak sjansları, son Menemen irtica teşeb-|tedbirler, Reisicumhur hazretlerinin büsünü mevzuubâhis ederek Reisi:riyaseti altındaki içtimada kararlaş- cumhur Gazi Mustafa Kemal hazret-|tırılmıştır. Anadolu ajansı, ecnenbi lerinin cumhur riyasetinden çekile-Jajanslardan bazılarının verdikleri bu ceği hakkında ahmakça uydurulmuş|baştanbaşa esassız haberi kat'i su- Miri ini alak içim Halk için mücadeleden yılmaz Mefküre Gazetesidir İdarehane: İ Yazı müdürü: Hohat Art İ İzmir » Gazi Bulvarı “Yeni “Asır, yurdunda Nüshası - Heryerde 5 kuruş uydurma B. MW. M. Mahafilinde Faariyet Meclis mehafinde istiklâl mahkemeleri orfi idareye tercih edilmektedir Başvekil peşaya yapılan telkinler - Perşenbe günü çok mü'üm kararlar ittihaz edilecektir Ankara: 30 (S.C) — Menemen hâdisesi etrafın- da Büyük Millet Mecli- sinde henüz müzakerat başlamamış olmakla be- raber, dün meclisin istira- mebhat salonunda topla- nan uslar arasında yegâne muhavere mevzuu bu idi. İrtica teşebbüsünün ma- hiyeti ve buna karşı alın- ması icap eden tedbirler hakkında meb'us grupları arasında çok hararetli münakaşalar cereyan edi- yordu. Meb'uslar çok heye- canlı görünmekte ve hâ- diseye azami ehemmiyet atfettiklerini ve çok şid detli tedbirlere tarafdar olduklarım göstermekte idil . Bir aralık, Başvekil İsmet Paşa da istirahat salonuna geldi ve derhal meb'uslar tarafından iha- ta olundu. Başvekil ketum davranıyor ve hükümetin tasavvuratını ihsas etmi- yordu. Meb'uslarla hâdise üzerinde hasbühalde bulu- nurken daha ziyade on- ların temayülâtını anla- mağa ehemmiyet verdi. Meb'usların hepsi, hü- kümete azami şiddet tav- siye etmişlerdir. Denizli meb'usu Haydar Rüştü Bey ve İzmir mıntakasile alâkadar diğer bazı meb- uslar hâdise hakkında Başvekile malümat ver- diler ve yobaz dervişlarin teşebbüşünü çok mühim olarak gösterdiler. Büyük Millet Me mehafilinde, hâdise Yüz elliliklerin hainane teşeb- büsleri ilealâkadar görül- mektedir. Bu vatan hain- lerinin, memleket aleyhin- de vakıt vakıt tekerrür eden suikastlerini kökün- den imha etmek için çok şiddetli tedbirlere lüzum görülmektedir. Bunların mahiyeti he- nüz malüm olmamakla beraber, nınb'uslar - ara- sında mahalli idarci urf ye ilânı tasavvuru kafi birted bir addedilmemekte dir. Perşembe günü mec- liste cereyan edecek mü- zakeratın mevzuu, ürfi idareden ziyade istiklâl mahkemesinin ihyası ola- irtica tahkikatı Mevkuflar altmış sekiz kişiye baliğ oldu - Istanbul tevkifatı Dün öğleden “sonra ordu müfettişi Fahrettin paşa Hz. ile birlikte o Menemene gitmiş olan Dahiliye vekili Şükrü Kaya beyefendi evvelâ kışlaya gidörek orada yarım sant kadar kaldık- tan sonra hükümete gelmiş ve Müddetiniümi Hidayet ve mül kiye müfettişi beylerle görüş müştür. Bil'ahara Şükrü Kaya be; hainlerden yaralı Zeki Mehmetle jandarmalarımız tarafından ya- kalanan Hasanları bizzat istiöyap etmiş ve kendilerine çok İnce sualler sormuştur . Hâinler feci. vak'ayı baştan ya kadar anlatmışlardır. enemende dün de el çirpanlar. dah 15 kişi tevkif edilmiştir. Yeni bir kruvazör indirildi hiç bir Şey ihmal edilmemiştir. wwvetli olanlar ise Ker zaman Livorna 30 (A.A)-- Gördi- ya kruvazörü denize indirilmiştir. Bu suretle tevkif “kararile mevkuf bulunanlarıt adedi tam altmış kişiye baliğ olmuştur. Bundan başka nezaretaltında da süz kişi vardır. İstanbülda Brenköyünde yı kâlaharak dün sabah trenile M. nemene getirilen mütekait imamı Şeh İbrahim akşam tr. nile Manisaya sevkedilmiştir. Şeh İbrahim Manisuda tekaiit olduktan sonra İstanbula giderek orada İren köytinde ihtiyarı ikamet etimiştir. İstiovabata devam edilmek: İtedir. Menemen tahkikatı bugün hitama erecektir. Vekil beyefehdi bügün Mani- sâya gidecekler ve oradan da isabeden tahkikat ve tetkikatı yaptıktan sonra akşama İzmire döneceklerdir. Vekil beyefendi Manisa v6 İzmir valilerinin teh- dili hakkında mukarror. bir çey olmadığını söylemişlerdir. Şükrü Kaya böyin şehrimiz. dö daha bir kaç gün kalarak vekâleti alâkadar öden diğ: aktır. İstanbul 30 (8. O) — Mene- men irticai hâdisei meşumesin den dolayı tevkif edilenlerin isimleri şunlardır . Erdebilli şih Esat oğlu Ali, Manisanın horos köyünden Haşım Ali; Koç Meh- met; Yakup oğlu Ali, Rağıp oğln Osman, Midillili Molla Hasan Oğlu Ali ustadır. Bunlardan baş- kn beş kişi tahtı nezarete alın mıştır. Firari olan maznunlardan biri yakalanmak üzredir. Mev. kuflar bugün İzmir veya Ma. nisaya sevkedileceklerdir. Bu maznunların tahkikatının şimdiye kadar teelhura uğrama #ının sebebi bunlarla ştipbeli te. maslarda bulunan beş kişinin tahtı zanna alınarak müvacehe- lerine lüzum görülmesidir. Mev- kutlar yarın. (Bugün) kati su- caktır. Meb'usların ekse- rıyeti buna taraf'dardır. Mazhar Müfit bey ve kırk arkadaşı tarafından verilen suâl takririle açı- lacak münakaşada, bir çok meb'uslar bu zemin üzerinde fikir beyan ede- ceklerdir. İstiklâl mahke- mesini yeniden tesisi tek- lifinin kabulü Büyük Mil- let Meclisi mehafilinde muhakkak görülmekte- dir. Hükümet, ayrıca «İn- kilâbı koruma » kanunu- nu Meclisin tasdikine ar- zedecektir. Bu kanun da irtica aleyhinde şiddetli tedbirleri ihtiva edektir Bu kanunun bilâ itiraz kabulü şüphesizdir. Dün saraydan çıkmadılar istanbul 99 (A.A ) — Reisi cumhur Hz. bu gün dairelerinden şıkmamışlardır. sup bulundukları gizli teşkilâtın merkezinin İstanbulda olduğu zannını vermektedir. İstanbulda cereyan eden tahkikat ta yarın bitecektir. Mefsulı | Serbest | fırkanın Erenköy ocağı reisi ile mezkfir mahallenin imamı olan Sadetfin de mevkuflar meyanındadır, Ya- pılan tahkikat neticesindade Sa- dettinin şeyh Esattan talimat al- dığıanlasılmıştır.Şeyh Esat ihti yar ve hasta olduğundan tevkif hane hastanesindedir. İfadesinin burada alınarak munhakemeleri- nin cereyan edecek olan İzmir veya Manisa vilâyetlerine gönde- rilmeleri muhtemeldir. Tevkif edilen Filorinalıların İstanbul ile garbi Anadoludaki şebeke ara- sında temas vazifesini yaptikları tesbit edilmiştir. İrtica bâdisesini telin eyle- yen. telgratlar memleketin tarafından gelmektedir. Da; fünun tarafından Çarşamba gün rette sevk ediliyorlar. Şğimdiye kadar yapilan tahkikat irtica işlerle de iştigal edeceği mubak:İ hditesini tertip eyliyenlerin'men- yapılması tekarrur eden miting de irticmı şiddetli suretle telin edilecektir:
