22 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Muharriri: Emile Faguet Hürriyetin düşmanları On beşinci fasıl Sizin düşünmek, itikat et- mek ve muhakeme eylemek için hususi bir tarzınız var. Müsavat bundan dilgir olmaz, Müsavatçi size kin O beslemez. Herkes hürdür. “Herkes kendi itikadına göre | serbesçe ışık arasın, Bu mısra Voltaire'dendir. Mumai- leyh Kayserci olmak itibari ile müsavatçı idi, fakat hiç te libe- ral değildi. Zekâvetinizi ispat eden bir kitap neşrediyorsunuz. Müsavat- çı bundan çok memnun olmaz. «Her tefevvuk onu. izaç eder, ve bu sebeple kızdırır. Fakat bir kitap neşretmek ve ( zeki görünmek hakkınızı tastık eder. Bununla beraber, ona kalsa, bu edna derecede görün- tercih -ederdi. Fakat bir miktar sami top- layıp, onlara fikrinizi bildiriyor- sunuz. Birkaç iş arkadaşını top- layıp bir miktar karii olan bir gazete neşrediyorsunuz. Burada müsavatçı kulaklarını diker ve hakkı da var. Ne yaptığınızı biliyor muşunu? Bir içtima yapı- yorsunuz. Bu bir cemiyet ola- bilir, bir ittifak olabilir, bir bi “lik, bir klise olabilir. Birbirini "takip eden içtimalara cemiyet “denilir. Bir. gazete muharrir- lerle karilerin müdürle, müdürün de muharrir ve karilerle akdet. tiği pek sarih bir cemiyettir. Söyliyenlerle, dinliyenler, yazan- larla okuyanlar arasında bu ce- miyet kolayca bir güzidelik, bir "sınıf, bir nizam, Devlet içinde bir devlet haline. gelebilir. Mü- savatçı bundan endişeye düş- Zira bunlar Devlet raklar husule getirebilirler. Ba- zıları filhal bunu yaparlar, ve binaenaleyh diğerlerinin de yap- ması mümkün olduğunu göste rirler, Fikir hürriyeti, söz hürriyeti ve matbuat | hürriyeti, tesirsiz kalmazlarsa, müsavatla telif ka- bul şeylerdir. Halbuki, kabiliyet- siz kimseler tarafından istimal edilmedikçe, bu hürriyetler hiç bir zaman tesirsiz değillerdir. Bir. Kayser've aptel olmıyan bir müsavatçı çok haklı olarak şu lisanı kullanabilir; “Söz hürri- yeti, matbuat hürriyeti mi? Baş tüne, bunları. elbet . onlarla bahşederim. Diğerleri için me- sele değişir. ,Haddizatinde fikir hürriyetleri müsavatın aleyhinde değildir. Faal bir hale gelince müsavata mubalif olurlar ve orun! nefretine uğrarlar, Müsavatla uyuşabilen ve o- nunla bir arada yaşıyabilen tek bir hürriyet vardır. lüinhasıran şahsi hürriyet. İstediği'yere gi- dip gelmek, keyfine geldiği bi yaşamak, kendi evinde hâ- kim olmak hürriyeti. Bunları ve yalnız bu hürriyetleri istimal e- den adam hakkında, mütecerrit mütefekkir hakkında söylediği- mi tekrar edeceğim: Müsavatın menfuru değillerdir, zira ona benzerler. Müsavatçılar gibi, in- hilâl etmiş şahıslardır, birleşmiş fertler di leşmek istemez- ler de, Müsavatçıların gönlüne göre adamlardır. Aksi iddia edilemez: müşa- vat ferdi hürriyetle pek | güzel mekte kat'iyen haklıdır. geçinir. İ Bunun manası şudur ki fikir) o Bunüela beraber, fikir hür hürriyetleri sırası gelince | ko-|riyetlerini olduğu gibi, bun- layca cemiyet | hürriyetine ta-İları da istimal etmeği omüsa havvül edebilir. Keza . yine şu mana çikiyor ki fikir hürriyet- lerinin tasi © cemiyet hürriyetidir. Binaenaley haddı- zatında omüsavat fikrine muha- lif olmıyan fikir hürriyetl. şekkül, “uzuv ve alet halini ca, daha doğrusu canlı olunca şüpheli olur. Samimi ve, mi bir müsavatçı şöyle diyecekti “Gazetecileri çok severim, kari- leri olmamak şartile. © Vaizleri gok severim, kendileri rini dinleyenler olmamak Hatipleri de seyerim, $aı mamak şartile., Müsavatın yal- nızlardanhiç bir korkusu yok- tur. Bunlar'ona benzerler.: Fa- kat yalnızlar kendi. aralarında bir cemiyet teşkil eder © etmez müsavat onları, cemiyet banisi sıfatile tabii (o düşmanlarından addeder, i Fakat bir mütefekkir, bir hatip,- bir muharrir, ancak fık- rini tebliğ için düşünür, söyler ve yazar ve kendisi gibi düşü- nen adamlardan mürekkep bir grup vücuda getirmek ister. Binaenaleyh, ancak fikrin rafdarlar bulduğu zaman müsa- vata tehlike olur. Ancak yazı yazmıya, söz söylemiye ve dü- şünmiye başladığı dakikadan itibaren zımnen bu tehlike mev- 1 vaffak olan müteneffirden nef- ret ettiği gibi, de besiretli olur- sa, heniz muvaffak olmamış mütefekkirden de çekinir, Na- poleon bütün mefkürecilerden nefret ederdi ve nüfuzu olanlarla “ olm.yanları birbi Zira sırası gi sahibi olabilirdi. Müsavat kendi “ hüviyetine ve kendi kuvvetine “vakıf oldukca serbesçe düşünen- leri mama veya tehlike addeder. li ki yış Bununla beraber, nazardan bile, millet ferdi hürriyetten uzaktır. Rusonun müşterek ye- mekler, müşterek gezintiler hatırlayınız. vat caiz görürse de sui istimaj edilmesine müsaade etmez. Bu kitabın başında, . Fransızların itiyatlarında ferd; hürriyetin çok düşmanı olduklarını arzetmiştim. Bu, müsavatçı olduğundan değil cemiyet adami © olmasındandır. Cemiyetçilik itiyat ve teammül- lerin * -yeknasakliğıni , amirdir. Binaenaleyh müstakil bir yaşa- tarzına müsaade © etmez. siyasi noktai müsavatçi “bir biraz müşterek © eğlenceler, bulyasını Rusonun şakirdi olan ihtilâl- cilerin hayat proğramlarında bu tâzariyenin ediniz. Herkesin keyfine göre değil, kendi keyfine göre yaşa- mak isteyenler aleyhindeki bu em- niyetsizlik fikri, infirat edenlerin temayüz ettiği ve ya etmek istediği hissinden gelir. tesirlerine dikkat temayüz ileri Vakıa, böyle bir adam, cem- iyet teşkil etmediğine göre teh- ikeli değildir. Müsavatı tehli- keye düşüren cemiyetlerdir. Bir cemiyetin çekirdeği olmadıkça, bir adam aristokrat Fakat, ber halde olabilir. Ayrı yaşıyan bir adam- dır, ve müsavatı ihlâl etmese bile ahengi bozar. sayılmaz. ayrı yaşıyan bir adam bir güzidedir. veya Müsavat : alnyhinde değildir. fakat müsavatın işareti ve üni- forması olan yeknasaklığın aley- hindedir. Misal olabilir, başka- ları onu taklit edebilirler. Bun- ar sirası . gelince bir cemiyet teşkil edeceklerdir. Bu iş mü- Gazi Hiz. şerefine İkinci Kordon daha aydınlık olacak Gazi | hazretlerisin — İzmiri teşrifi dolayisile İkinci Kordons daki lâmbalar üç yüz Omuma tahvil, edilmeğe başlanmıştır. Elektrik tarifesi Nihayet: tenzil edilecek mi? Elektrik tarife komisyonu bu gün saat on birde müessesatı nafia komiserliğinde ilk içtimai nafia komiseri Emin beyin riya- setinde yapmış ve amele ücret- leri ile kömür fiatlerini ve şir- ketin 'pilânçolarni tetkike baş- lamıştır. Tarife komisyonunda “beledi yeyi heyeti teftişiye müdürü Şükrü bey temsil etmiştir. Nebati ipek Sultanhisarda ziraat Sultanhisar çiftçilerinden ça- lışkan bir zat, Adanada hususi yetiştirilen ve bir kökte böş yüz koza veren nebati ipekten to- humlar celbederek kendi arazi- sinde 'yetiştirmiye teşebbüs 'ey- lemiştir. Manisa ticaret odası . | Gazi hazretlerine bit rapor takdim edecek Manisa Ticaret: ve sanayi odası: Gazi: hazretlerine takdim edilmek üzere iktisadi bir rapor hazırlamağa başlamıştır... | : - Zeytin yağı Bu sene fsaliyete geçtiler Bu sene çok geçiken * zey- tinler yeni kemale ermeğe baş- lamış olduğundan © mahsullerin ber. tarafta idrakine başlanmış ve bütün zeytin yağı fabrikaları faaliyete geçmiştir. 7 Bu sene müşteri fazla ve mahsulde nisbeten az olduğun. dan fiyatların yükseleceği tah- min edilmektedir. j Taksi tarifeleri Yeni ucuz tarife ylbaşindan itibaren tatbik edilecektir İzmir taksi otomobillerinin tarifeleri Ikânunusaniden itibaren Şehir dahili antre 30 kuruş Beher kilometre | 15 ,, olacak ve İzmizden — Karşı- yakaya doğru mezbahaya kadar 50 kuruş ve Karşıyakaya kadar 100 zam alınacağı gibi Karşi: yakadan © İzmire mütevecciheh de. mezbahaya Okadar 50 ve İzmıra kadar 100 kuruş © zam alınacaktır. Şehir harici için bu fiatlara mahsus olarak ayrıca yüzde beş te istifa edilecektir. Bu vesile ile Karşıyaka otomobillerinin de birer taksimetre ile | techizleri takarrür ettiği istihbar edil- Müsakkafat İtirazlarının tetkiki Müsakkafat - tetkiki itirazat komisyonu bugün öğleden sonra Saat on altıda varidat müdürü savatın afetidir. — Bitmedi — Sabri: beyin riyasetinde içtima edecektir. ii SEHİR HABERLERİ Teşkilât Denizli ve Aydın vilâyetle- rinde fırka teşkilâtiyle meşgul olan meb'uslarımızdan Vasıf ve Münir beyler dün akşam avdet ettiler. Celâl bey gördükleri lüzum üzerine Sökede kaldılar, Bu akşam * avdetleri bekleniyor. Meb'us beyler gerek Denizlide ve gerek Aydındaki / faaliyetle- rinden o memnun bulunuyorlar. Her iki şehir teşkilâtı başına mefsuh Sörbes Cumhuriyet fır- Süprüntüler işi Valinin riyase- finde bir ko- misyou İzmir. süprüntülerinin - tarzı imhası ve bu husustan istifade ederek 'masarifi zaideye mey- dan verilmemesi usullere tevfikan * “süprün! nin halli içim vali kâzim paşanın riyase- tinde bir sıhhiye komisyonu teş, kil edilecektir. Bu kömisyonda, Dr. Kimya- ger Memduh bey ile, süprüntü fırınları hakkında uzun zaman- danberi tetkikatta bulunmuş o- lan belediye makine ve elektrik mühendisi Kâmiran Sırrı bey bulunacaklardır. Bu komisyon mesaisinde cid- den sebat ederse, hâsıl olacak neticeden İzmirin müstefit ola- cağı aşikârdır. Maliye şubelerinde Varidat müdürü Sabri bey bugün öğleden evvel bazı maliye şubelerini gezerek muamelâtı teftiş eti Hapisten çıkınca İlk işi polisi tahkir etmek oluyor Müteaddit defalar. Gazi haz- retlerine ve * hükümet erkânına tefevvühatta bulunmakla mah- küm İsmail Şâh namındaki şahs mahkümiyetini ikmal ederek ha- pishaneden çıkmış ve dün Til- kilik caddesinde giderken bir ihzar müzekkeresile. e kendi mahkemeye ğötürmek emri alan polis. efendiye . hakârette bulunmuş ve “şehir hırsızları, üç lira rüşvet mi almak istiyorsunuz, gibi muhakkarane © tecayüzatta bulunduğundan hakkında yeni- den tanzim edilen zabıt vara- kasile mahkemeye verilmiştir. 10lirayı aşırdı Hatuniye caddesinde Mustafa sicilik suretile on lirasını aşıran Kırk Arif derdest edilerek Ad- liyeye verilmiştir. Altaylıların Atina seyahatı Altay İdman yurdundan: Yurdumuz birinci futbol ta- kımı bu ayın 29 ve yahut 30ncu günü üç maç yapmak üzere Ati- naya haröket edecek ve Kânu- nusaninin haftasında avdet ede- cektir. Seyahata iştirak edecek spor- cuların doktor Kemal Tahsin ve heyetleri Vasıf ve Celâl beyler Aydından avdet ettiler kası ocak heyetlerine mensup azı zevatın geçirilmesi için sarfı mesai etmişlerdir. Serbes fırkanın ii h ettiği güne kadar ocak heyetlerinin inkilâpçı mefkürelerinden ve sa- mimiyetlerinden şüpke edenlerin şimdi o zevatı kendi fırkalarına ithale çalışmaları dünkü tarizleri- nin ve hücumlarının ne kadar boş ve asılsız olduğunu göstermeğe kâfi yeni bir delil teşkil etmez .. .. Zavallı işçi Divar altında kaldı Şehitlerde İplik fabrikasında fabrikaya ait bir divarı yıkmakla meşgul bulunan Tikveşli Ali ağlu İbrahim ansızın divarın yıkılması yüzünden divar altında kalarak ağır surette yaralanmıştır. Der- hal yetişen ameleler enkaz al- tında kalan zavallı. işçiyi çıkar- mışlar ve hastaneye göndermiş- lerdir. İbrahimin yaraları ağırdır. Kıskançlık Bucada — İzmirli © sokağında mukim Demir beyle refikası ha- nım arasında kıskançlık yüzün- den başgösteren bir hâdise za- bıtaya aksetmiş. bulunuyor. De- mir bey bir maksatla kolundan ve refikası tarafından yaralan- mıştır. Musakkafat vergisinde yapılan tenzilât Karşıyaka musakkafat komis- yonu şimdiye kadar 1317 hane- nin musakkafat “vergisini” tadil etmiştir. Eski tahmin üzerine varidatı mukayyede 555566 lira olduğu hâlde yeni sene varidatı 358733 lira olacaktır; Bu suretle 196 bin liraya yakın tehzilât yapılmıştır. Millet mektepleri Dersanelerin teftişi Kazalardaki millet mektep- leri dersaneleri. muallimlerine ikişer aylık 'havale gelmiştir. Maarif müdürü o Naili. bey) dün Alsancak, Şehitler, Keçe- ciler ve Karataştaki millet mek- tepleri (o dersanelerini || teftiş ederek raporunu vilâyete takdim tmiştir. "Taşla başını yardı İsmet paşa bulvarında İsmail oğlu Şükrünün taşla başını ya- ran Çavuş oğlu Ahmet derdest edilmiştir. Bir Polis Araba altında kalarak yaralandı Tepecikte Kâğıthane | cad- desinde islâm oğlu o Ahmedin idaresinde bulunan araba (16 numaralı polis Ahmet efendiye çarparak mecruhiyetine sebebi- yet vermi; Ali efendi Ahme- din arabası altında kalarak aya- ğı kırılmıştır. Yaralı hastaneye kaldiiliiz ve dikkatsiz sürücü derdes edilmiştir Harp borçları Londra — İngiliz h i 15 Kânunuevelde | Ame: harp © borçlarına © mahsuben 94,390,000 dolar tediye etmiştir. Bunun 28 milyonu resülmal mü- tebakisi faiz hesabınadır. İngilterenin bugüne kadar harp borçları . için Amerikaya yaptığı tediyat 1,285,750,000 dolara baliğ. olmuştu. Malüm olduğu üzere, Yung plânı mu- yahut Avukat Nuri Sıtkı beylere 3 gün zarfında müracaatları rica olunur. cibince sabık mütefikler arasın- daki harp borçlarinın tediyesi Almanyaya tahmil edilmişti. Kirli çamaşırlar, —Baş tarafı birinci sahilede yet gazetesini kurtarmak S. F. tarafına geçince; beyin © müdahalı hasıl doksan birinci defa olarak tornistan yaptığı ve mücadelenin en hararetli dakikasında hüm. yet ve halk hâkimiyeti için ça. lışanlara cephe aldığı malümdur, Bu işte Vasıf beyin" oynadığı rol de hatırlardadır. Damat efendinin anlattıklı. rına bakılırsa Vasıf bey Zeynel Besim beye demiş ki: “Gazi sizin hakkınızda: “Bı, midi gövendiğiniz adam? Hani senin arkadaşındı; böyle mi ya. pacaktı?, diye bana serzneşler. de bulundu. Benimde Serbes fırkaya geç. mem için Gazi ısrar etti. Fal girmedim. Beni kabineye alm. malarının sebebine gelince ben bunlar (kabinedekiler) gibi leke. lenmedim. Zaten kabinenin ö rü üç aylıktır. İsmet paşaya kar. şı belediye intihabatından sonra müşterek mücadele açacağız! , Vasıf bey bunları. söylemiş ve kainpeder beyde ( inanmış Bir insanın böyle lâflara | in için ahmak olması lâzu » Reisicumhur — hazretlerinin imlerini böyle kirli işlere ka. rıştırmağa cüret edenlerin hı reketlerini ise, muhakemeye lü zum görmiyoruz. Zira muhake- me kabul etmiyen adi bir reket Şimdi Vasıf bey bunları söy- lemiş mi? Bunu halletmek giç. tür. Kaimpeder ve damat beyle. rin, icat ettikleri bütün hikâyeler arasında — bunu da ortaya atmış olmaları mümkün olduğu gibiVa- sıf beyin, bukratta gazetecileri avlamak maksadile diğer"mukni, delillere inzimamen bu! sözleri sarfetmiş olması ihtimali de var- dır. için Vasıf ha Vasıf bey İsmet paşa' kabi- mesi erkânını “lekelenmiş âdam- lar, diye göstermiş ve n mücadele ğin söyler Bu: gibi o dedikoduları cevap vermek: kendisine | düşer. Bu vesile ile | İzmir | halkının istikrahı mucip? olmuş bulunan (İzmir Palas) ve (Beyler sokağı) içtimalarında karıştırılan kiri çamaşırlar ortaya dökülmüş ole- caktır. Bu işde Zeynel Besin beyin kaybettirilecek bir şeyi yöktür. Zira daha aşağı düşe mez. Fakal vasıf bey de, devlet etini çocük uyuncağı haline düşüren bü manevralarile her halde yükselmiş olmıyacaktır. Serbesumhuriyef Telefon numarası - 2697 Telgraf adresi - İzmir Serbe Abone şeraiti li 10 lira 6 lira Ecnebi memleketler “için: Senelik: o 25 lira İlânat onları inci sayfa; Satır 100 kuru İkinci sayfa: |, 50 » Üçüncüs Me, Dördüncü » 1. Daimi ve aylık ilânat ay; İrica pazarlığa tâbidir ve aza) İmi teshilât gösterilir. İHTAR: Abone ve ilân üc İretleri bilâistisna peşindir. Havalarda uçuş rekoru Londra 21 ( A.A ) — Yüzbaşı Matlhs gelecek hafta İngiltere Avustralya uçuş rekorunu kır mağa teşebbüs edetektir. Yukarı silezya - Almanların yeni notası Cenevre 23 ( AA )—Ar manya hükümeti yukarı Silezy3 hakkında üçüncü defa olark cemiyeti akvama bir nota ver