1 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İtiraf ediyorlar kirlerin yeceğimiz bazı vaziyetlerle kar. şılaştığından — fırkasını feshetti yalnız kaldı, hakikati bulmadıklarını iddia ediyorlardı. ti. Mürteci, komünist, falan kal mamıştı, Herkes Halk fırkasına gelmelidi. Kimse Halk firkasına gitmedi. Zira cahil zannedilen bu halk; hayretler verici bir şuur ve di- rayet göstermiştir. Hakkını çok güzel müdrik olduğu için, “ken- dini sürü gibi idare etmek isti- yenlere lâkaydi ile mukabele etti ve kanaatlerine tahakküm edilemiyeceğini, en © müstebit fırkanın. da vatandaş kütlelerinin azmı karşısında “ âciz kaldığını ispat Şeyledi. Bu defa, Halk fırkası erkâ nı nihayet hakikate (gözlerini açmağa «tenezzül ettiler, Halk ile kendileri arasındaki uçuru- mun kolayca dolmiyacak kadar genişlemiş ve derinleşmiş oldu- ğunu anladılar ve itiraflara baş- ladılar. Bu itirafları, fırkanın disipline tâbi. İtaatlı gazetele- rinde gördük. Bizim aylardan beri tekrar ettiği hakikatleri şimdi onlar da sütunlarına geçi- "iyor. Bizim ağzımızda güvah addettikleri sözleri, kendi ağız- larından kaçırmağa mecbur olu- yorlar, (İnkılâp) gazetesi mutemet- ler rezaletlerinden, derebeylik usulünden, halka Halk fırkası tarafından verilen ıstıraplardan bahsetti, Şimdi, fırkanın resmi Sazetesi olan (HâkimiyetiMilliye) aman yarabbi! Neler ve neler söyliyor.. Cumhuriyet o Halk Fırkasının. bugüne kadar gaflet oykusunda — olduğunu, Serbes ırka sayesinde gözlerini açabil- diklerini, fakat hâlâ mahmurlu- ğun üzerlerinde olduğunu, haki- kat güneşine bakarken gözlerini “ğuşturduklarını, gençlikten bu- ei kadar istifade edemedik- “rini, tecrübelerden bir fayda 3 | Başmukarr Faik Muhittin i Ve.. Ayni yolda P devam ediyorlar Hakikat, Halk fırkasının hu- susi bir mantıkı olmalı. Muay- yen bir kaziyeden, alelâde fi- neticelerle Halk fırkasının o istihraç ettiği neticeler arasında dağlar kadar bn vam ağ fırkası içinde sağ, sol ve merkez| uk ve lâkayt bulunuyorlar. © | tasvibine arzolunacak ve o su- kusurları olmadığını, dünyanın en mükemmel memleketi “olan Türkiyede, Türk milletini dünya- nn en bahtiyar milleti yaptıklarını ve şikâyet edenler varsa, kaba- hatin onlarda olduğunn iddia Bütün halk şikâyet etti- ği için bütün halk kabahatli ol- du. S. F. etrafında toplananlara irtica, komünizm, ihtiras tamgası vuruldu. — Vatandaşların reyle- ri neticesiz bırakıldı. Bir taz- yik ve tehdit siyaseti takip edildi: Neticede, Fethi bey bu mücadelede devam edecek ka- dar kuvvetli * bir şahsiyet olma- dığından, yahut bilmediğimiz ve binaenaleyh muhakeme edemi- ve Halk fırkası yine ortada yap Hakikaten yapyalnız, çünkü etrafında kimse yoktu. Taraf ta- raf heyetler taraftar toplamağa çıktılar. Fakat © gururlarından af etmiyor, şimdiye); kadar istemedikleri için taraftar Şimdi 5. F. nın infisahile cümhu- riyet hemen resanet kesbetmiş- 1 Kânunuevvi 1930 üçe ayrılacakları doğrudur İntihabatta her dairede Halk fırkasının üç listesi karşılaşacak ve aralarında mücadele olacakmış - İntihabattan sonra üç grup mümessilleri de kabinaya iştirak edeceklermiş - Gazi Hz. nin avdetinde mesele tevazzuh edecektir ları fırkasına karşı çok $0- Ankara, 30 (S.C) — umumi reisi Gazi Hazretlerinin dır. İsmet paşanın bu şek- grupları tesisi hakkında burada! © Bundan anlaşılıyor ki, mev-|retle ilân edilecektir. Şu takdir.|/€ Da! itirazlarda bulun- siyasi mahafilde tefsirler devam |cut şeklile fırkanın vatandaşlar |de, fırkanın her mıntakada bir Ması muhtemeldir. Maa- ediyor. Vaziyetin iç yüzünü tetkik |arasında mevki temin etmesi|yerine üç listesi olacaktız. mafih, esas itibarile, bu edebilecek mevkide olan bir zat|çok güç ve belki imkânsızdır. | Diğer memleketlerde bu- grup taksimatı: mesele- bu meseleye dair şu izahatı ver-| OGrup taksimat © yapıldığına mümasil vaziyetler, mahalli ©. ahakkuk ikti mektedir: takdirde, bunun intaç edeceği) olarak, hâdis olmuştur. Bazı in-| SW) ta hak kukuna ikti- — Fırka namına yapılan tek-|münakaşalarla Halk fırkaslnın| tihap dairelerinde bir fırka na-Jham edilmez maniler yok- ziplere yoğmen, gruplara inki-|harice, karşı li bir çehie|mına iki üç, liste çıkarıldığı ve-İtur. Fırkanın en güzide sam temayülünün mevcut oldu-|göstermesi muhtemeldir. idir. surla ğu mubakkaktı. Bununla bera.) Bu taksimatın samimi kağ) | Binaenaleyh hepsi Halk fir unsurları, Halk fırkasının ber, bu hizip taksimatının niha-|atlere müstenit olduğu anlaşı- kasına mensup kalan grup meb'-|menfaatini bu fikrin tat- yet kat'i bir ayrılışa yol açaca-)lırsa, bilhassa gelecek intihabat|usları arasında intihabat mücade-|bikinde görmektedirler. ğından korkuluyor. Bunun için) esnasında, fırka namzetlerinin|1©si cereyan edecek vebu defa hü- Ankara 30 (8.C) — GELE. fırkanm müfuzlu bazı erkânı bu-evelki intihabatta olduğu gibi|kümetin muhtelif gruplar arasında grup takalmatı hakkındaki şa pa mani olmağa ve fırkanın bir-| umumi lâkaydi içinde meb'uş)bitaraf kalması mümkün olacak- Ylalar, hükümet gazetelerinde dahilen bile olsa bozma-|çıkmalarının belki önüne geçisltir. ii ank meb'uslar tekzip edilmekle beraber bir mağa çalışıyorlar. Buna muvaf- lecektir. her şekilde Halk fırkasınn umu- ei ii mir ölü--/'ni siyasetine taraftar olacaklar. |hakikattir. Hatta mesele tay. ak olmaları şüphelidir, — Fakat fırkanın üçe bölüzeİ “Üre * iathakettan acan İyare cemiyeti Eohgresihe İş teşkil ol k yeni kabinada,|tirak eden meb'uslar arasında bilk Fukastnda Yagi gile dü dr mevzuubahs olmuş ve hir kuvvetleri nisbetinde temsil edi-|hayli o münakaşaları © İntaç lecek'erdir. etmiştir. Hâdise omatbuata Grup taksimatının ne derece |mesi namzetlerin iraesini müş mimi olacağı kestirilemez. Ha-| külleştirmiyecek mi? ikatte, fırkanın çok sarsılmışl o— C. H. F. içinde, siyasi ve olan vaziyetini korumak için böy- iktisadi temayüllere göre böyle le bir çareye tevessül edilmiş ol-|bir taksimatı samimiyetle arzu) © — Bütün bu tasavvurlar ka-|aksedince buna bir latife gek- ması çok muhtemeldir. Zira, vi-Jedenler, ( bilâkis O mes'elenin|bili tatbik addediliyor mu? li verilmek istenmiştir. Ma- Jâyetlerde dolaşan teşkilât hey-| böylece kolaylaşacağım ümit et! — — Mesele bittabi Gazi |mafih; Gazi hazretlerinin An- etleri kalk nezdinde" ümit edilen | iektedirler. Her üç grup ayrıca Gin « Jkaraya (o avdetlerinde,- grup alâkayı bulamamışlardır. S.F nın namzet listelerini hazırlayacak- hazretlerinin ve Başveki- taksimatının kati bir şekil isahına rağmen, halk tal tır. Bütün bu namzetler, fırkanın|lin mütalealarına bağ; acağı tahmin olunuy. Gazi Hz. Alman tayyare Feshedilen intihaplar —— sinin bir kanadı Trabzonda iken yandı Yedi kasabanın belediye Trabzon, 9 (A.A ) — Gazi) © Viyana 30 ( Telsiz) — Lir- intihabatı feshedildi bazrellerinin hareketlerinden ev-)bondan bildiriliyor s. Almanların). Atkara 30 (5.C) — Devlet Şuram, tetkik etmekte olduğu vel çekilmiş ve fakat geç gelmiş- |muazzam (P. O. X ) tayyhresi-| belediye intihabatı hakkında kararlar çıkarmağa © başlamıştır. tir Reisicumhur hazretleri dün|nin sol kanadı bir yangın meti-|Fegat karıştırıldığı ve usulsüz şekilde ceryan ettiği tebeyyün akşam Trabzon ordu müfettişi| cesinde kâmilen yanmıştır. Mi- eden Darıca, Kınık, Tire, Biga, Borcıka, Menemen, Koçhisar İzzeddin paşa hazretlerini kabul intihaplarının feshine karar verilmiştir. Söğüt intihabatının feshini buyurmuşlardır. Müşarünileyh y # mucip bir sebep görülmemiştir. İntihabatı feshedilen mahallerde şahıslarının ve mıntakatının ta-|na sirayetine mani olunmuştur. yakında yeniden belediy. abatı yapılacaktı zimatını arzetmişlerdir, Gazi haz- | Tayyarenin seferine devam ede- retleri dün gece Necmi ati ku-|bilecek bir hale ifrağı için muk 0,9 Kğ ,0 lübü gençleri tarafından verilen |tazi tamiratın üç hafta süreceği Maznunlar itiraf ediyor k i di Üst aramadıklarını ve daba kim Sanayi Fırkası Fransızlardan her bilir neler yazıyor. leri talep yi N . . Âlâ! Bunlar hep hakikatler-|hepsi imza ediyorlar. Çünki im-| SElMe bir milyon ruble alıyormuş! dir. Bizim söylediğimiz hakikat-İza etmiyenler işlerinden çıkan-| © Moskova 29 (A.A) — Mah-Jsız Ajanları K. ve R. ile olan lerin küçücük parçalarıdır. Halk |lacak, aç kalacaklardır. Sabah|keme Ramzineden sonra mühen-|münasebat hakkında fırkası kendini sabrada yapyal-|Halk fırkasına iltihak için böyle|dis Laricefi dinlemiştir. Laricef|nunların ifadelerini teyit etmiş- Bız buldukça diğer hakikatleri)“ mecburi , imza veren muallim|üç saat süren ifadesinde 1926İtir. de itiraf edecektir. Yalnız ya-Jarkadaşlar, akşam bize dertle|da teşekkül eden mühendisler) O Maznun Carnveki teşkilâtta zik ki bu itiraflar, Halk fırka-|rini dökmüşler Halk fırkasının|fen merkezinin bir tarihçesini|faal bir rol oynamadığı vazife- sını aynı yolda gitmekten mene-|istipdadından, memleketi fena|yaparak bunun 1928 de nasılİsinin ancak kendisine gelen tali- demiyor ve görülüyor ki tecrü-|neticelere doğru sürüklediğinden| Sanayi fırkasına inkılâp ettiğinimatın bir suretini Kalınikofa belerin “bu fırka üzerinde hâlâ|elemle bahseylemişlerdir. anlatmış, teşkilâtın mühendisler) vermekten ibaret olduğunu söy- bir tesiri yoktur ve kapalı olan) & Görülüyor ki Halk fırkasılarasında küçük bir kısmı lemiştir. Müteakiben dinlenen Metküre Gazetesidir İdarehan: - Gazi Bulvarı © © Nüshası - Heryerde 5 kuruş “Yeni Akt, yedi Er miyiz? or,ve hakikatleri gizl mekten v: R az geçemiyoru; Ş Dün şehrimizde bulunan meb'usların arzusuna teyfikan Türk Ocağında bir içtima yapıldı. Bu içtimada doktor, eczacı, dişçi gibi âli tahsil görmüş memleketin münev- verlerinin bir kısmı yer al- mıştı, Bir kısmı diyoruz. Çün- İ ki davet etibba odası tara” fından yapıldığı halde bütün. doktorlara teşmil edilmemiş- ti. Bunun sebebini bilmiyo». ruz. Belki içtiman umumi ceryanını: Cumhuriyet Halk fırkası aleyhindeki tenkitler üzerinde toplamamak için iti- matları olan zevata davetiye gönderilmiş ve zevahiri ko» rumak için de mefsuh Serbes Cumhuriyet fırkası saflarında, yer almiş üç beş doktordi çağırılmıştır. i münakaşa esasına müste- nit bir toplanma yapılacağı ileri sürüldüğü halde uzun konferanslar © dinlenilmekle iktifa - olunmuştur. Bilhassa bu konferanscıların başında doktor Abdi Muhtar bey gel- miş, iki buçuk saat Cumhu- riyet Halk fırkasını müdafaa etmiştir. Samimi olmak şar- tile çok iyi tanıdığımız bu doktor arkadaşın kanaatine hürmet etmeği vazife bilirdik. Maalesef böyle değildir. Ab- di Muhtar bey Serbes fırka saflarından ne için kaçtığını anlatırken hakikati ifade ey- lememiştir. Serbes Cumhuri- yet fırkasının boşluğunu ile- ri sürmüştür. Bu vaziyet samimiyetsiz” liğin bir ifadesidir. Çünkü, Abdi Muhtar bey Serbes fır- ka teşkilâtında yer almak için bir hafta bilâfasıla İzmir Palas salonlarına müdavim olmuştur. Hatta vilâyet mer- kez ocağında azalığı aşağı yukarı tensip edilmiş bir vas ziyete girmiştir. Fakat ocak reisi Ekrem Hayri bey ile ötedenberi dargın bulunmaz ları, matlüp tesanüdü temin edemiyeceğinden listeden is- mi çıkarılmıştı. Tâli teşkilâtta kendisine vazife verilmişti. Fakat Ek: rem Hayri beyin maiyetinde vazife almağı izzeti nefsine mugayir buldu. Çekildi. Bu sırada Halk fırkası da etra- fin çok boş bulduğundan bu fırsattan istifade etti ve Abdi Muhtar beyi belediye nam- zetleri listesine koydu. Mes- elenin iç yüzü tamamen ve kelimesi kelimesine böyledir. Sonra doktor bey iktısadi buhranın sebeplerini teşrih ederken Halk fırkasının ma» sumiyetini ispata çalışıyor ve vaziyeti tamamen cihan ikti sadi buhranından münb: görüyor. İşaret ettikleri nok» fırkanın — yalnız gözleri değil, İserbes taraftar istemiyor. Hâlâ) nat ettiğini izah eylemiş ve Sa-|Fedetof ve Kuprinnof mensucat ayni zamanda zekâsı ve anla-sopa, kamçı altında zorla taraf-İnayi fırkasının Fransız ajanla-sanayii sahasındaki | tabripkâr yışıdır. tarlar bulacağını iddia ediyor ve) rından her sene bir milyon rub-|faaliyetlerini sanayi fırkası ile Halk fırkası, kusurlarını an-| memurlar: ya aç kalmak, yalle aldığını söylemiştir. LaricefMoskovada | bulunan Fransız lamışsa, bunların hep müstebit| Halk firkasından olmak ıstırarın-) müdahele mes'elesini ve Sanayilajanları K. ve R. arasınd bir fırka olmasından, halka ehem-|da birakıyor. Halk fırkasına kar-|fırkasının tahriki faaliyeti hak-|maslara nasıl delâlet ettiğini hürriyetleri çiğnemeğe kendinde |lerdi. Bu hareketler devam edi:|yit eylemiştir. bak görmesinden ileri geldiğini |yor. Ötekilerini bilmiyoruz. Fa-| | Mazmın Kalinikof teşkilâta|yette izahat vermiştir. bilir. Böyle olunca, Bu fırka) kat İzmire gelen Halk fırkası| 1927 de girdiğini buhran pilân- gençliği kendine alâkadar et-|heyeti, bu fırkanın en müstebi-)larının iktısadi komisyonuda ve mek içi samimiyetle hürmet etmeli, taz-sundan uyandıkları doğru değil-|diğini ve teşkilâtm madenlerin gil midir? azalardan ne umuyorlar? Gençlik| elektrik istasyonlarında da yüz-|müddeiumumisi fırkaya iltihak teskereleri gös” YILMAZ İdshi ecnebi müdahelesi ve Fran-İlik etmiştir. miyet vermemesinden, ( bütünşı isyan uyandıran bu hareket:| kında Ramzinenin ifadelerini te-Janlatmış ve nihayet Sitnin arka- daşlarını teyiden umumi mahi- Mahkeme isticvaplari bitir- dikten sonra maznunlardan Ram- , tamamen liberal bir|dane ananelerini ihya etmekten) âli iktisat meclisine dahil bulu-|zine, Carnoski ve Kalınikofu yola girmeli, hakiki hürriyetper-| başka bir şey yapmamaktır.)nan mukabil ihtilâlei azanın ver-|bizzat kendi taraflarından © vaki verlik göstermeli, .kanaatlere|Bu da gösterir ki gaflet uyku-|diği talimat üzerine tanzim edil-)olan rica üzerine tekrar dinlemiş ve maznunlar bazı mütemmim yik siyasetinden vaz geçmeli de-|dir. Zorla fırkalarına aldıkları işledilmesinde yüzde yetmiş velizahat vermişlerdir. Mahkeme in talebi üzerine Halbuki işte küçük bir misal: |ve münevverler böyle mi eldelde elli derecede muvaffak ol-)tahkikatı tamik ve şahitleri isti- Halk fırkası namına muallimlere, edilir? duğunu söylemiştir. Kalinikoflma etmek üzere mahkemeyi ta- talarda kanaatlerine hürmet- kârız. Lâkin omemleketin omuzundaki yüklerin ağırlı- ğının ve iktısadiyatımızı alt üst eden yanlış tedbirlerin hiç bir mes'uliyeti yok mu: dur? Nihayet hükümetin bile anlıyarak tashihine çalışmak istediği hataları Abdi Muh- tar bey de hususi meclislerin de anlata anlata bitiremiyor değil midi? Neiçin bunokta- ları ihmal ile (o münhasıran Halk fırkasının masumiyetini. ispata çalıştı. Bu kabil hareketler yine fırkalarını avutmak ve aldat- mak değil a i Bu vaziyet karşısında 80- rabilir miyiz. Niçin hâlâ sami. mi olamıyor ve hakikatleri gizlemekten vazgeçemiyoruz