12 Kasım 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

te; 15 Liberalizm nedir Muharriri: Emile Faguet Dördüncü Fasıl - Müsavat hakkı Müsavatın eski idareye nis- petle şimdi daha fazla olduğunu kabul ederim. Evelce bütün va- tandaşlar ayni kanuna göre mu- hakeme edilmezlerdi ve halk ta- bakasından iseler bazı hizmetle- re kabul edilmezlerdi. Fakat her halde şimdiki musavat ta pek nispidir. Hatta kiminin zengin, kiminin fakir olacağı, kiminin tahsil ve terbiye göreceği, ki- ettiler. Sonra onu ehemmiyetsiz gölge denecek bir hak derece- sine indirdiler. Binaenaley buna kendilerinin de inanmadıklarını sormağa hakkım vardır. Fakat başkaları buna inan mışlar ve bu müsavatı istemek için “ Haklar Beyannamesine ,, istinat etmişlerdir. 1793 Beyan- namesinde muharrer olan ismi müsavatla hakiki müsavatı bir- birinde tefrik ; ettiler ve hakiki müsavatı aradılar. Evsizlereev Tek odalı 350 ev yapılması karar| altına alındı Dün; valinin riyaseti altında toplanan seylâpzedeler “komis? yonu, evleri yıkılanlara yeniden ev yapmak meselesile meşgul olmuştur. Belediye bu: maksatla meluz çayının tehdidinden ma- sun olan 87 numaralı adayı tah- sis etmiştir. Burada tek odalı küçük mutpak, tuvalet ve bah» çeyi muhtevi 350 ev yapılacak- tır. Her ev 150 ilâ 200 Tiraye mal olacaktır. Arsa bedeli Bele- et -Sulhu kurtarmak için Kini öldürecek emniyetsizlik ha- 'vasını dağıtacak bir siyasete ihtiyaç Cenevrede toplanan tahdidi teslihat konferansının hararetli müzakerelerde sırada merkezi ve cenubi Garbi Avrupadaki: vaziyete. bir nazar atfetmek bu konferansın mesa- isi hakkinda da pek fazla ümit- ler beslenemiyeceğini gösterme- ğe kâfidir. İtalyan gazetelerinde müahedatın yeniden tetkiki le- hinde yazılmış yazılar bulunduğu bir günün vardır had olan 1988 senesine kadar bu muahedenin devam edebi: leceğini zannetmek ihtiyaçla ra muvafık İnsani bir şeklala. cakatır. Bu esas avrupai ve cihani o bir ehemmiyeti haiz dir. Zira sulhan bü netice elde edilemezse silâhlara müracaat zaruri olacaktır. İtalya Klemanso tarafından tesis edilen siyasetin sulhperve- rane vesaitle mülâyemet kesbe- Oğieden öğleye Wu İntihabat Avrupa gazetelerinde gördü. La göre, İngilterede bele. iye intihabatında, hükümet mevkiinde. olan o Amele Fırka, 73 mevki kaybetmiş; ve muha. lefette olan Muhafazakâr Fırkı da 75 mevki kazanmış. Görülüyor “ki, demokrasid. dünyanın en eski milleti ola, İngilizler modern intihap usullerini öğrenmişler. Neden mi? Sebebi basittir. Meselâ Li. verpool şehrinde hükümet fır. kası kaybetti. Bu tabii münte. hiplerin reyine “ göredir. Bu ne tuhaf memlekettir ki intihabatia hükümet, kaybedeceğini hisset. tiği halde müntehipleri istedik leri gibi rey vermekte serbes en hararetli mevzuunu teşkil et mektedir. Diğer taftan bu neş- riyat Fransa ve küçük itilâf dev- letlerile Lehistanda asabiyet ve minin de cehalette kalacağı ve; binaenaleyh yine tevellüde göre sınıfların baki kalacağı ve tevel- lüde göre kiminin mücehhez o Çok “mantiki bırakıyor ve onların yanlış rey. lerini “ tashih ,, e olsun kalkış. mıyor. Halbuki Kâzım paşa Liverpol diye tarafındau 25 senede alı nacaktır. İnşaat bitince yeni mahalleye. su verilecektir, Taşı belediye olarak dediler ki: “ Bir millette zenginler ve fakirler oldukça, bu millette sınıflar olacaktır. Her noktai nazardan sınıflar: deceğini ümit etmektedir. Her halde şurası muhakkaktır ki Mussolini İtalyanın muahedatı lacağı, kiminin olmıyacağı bir memlekete müsavattan bahsedi- lebilir mi? Kimi neyle mi mücehhez olacak? Başlıca iki silâhla, daha doğru- su muâsır cemiyetlerde kıymet ve ehemmiyeti olan yegâne il silâhla: Para ve tahsil, Para işini becermek ve her şeye mu- vaffak olmak vasıtası; para ve onsuz, dahi bile olsa, anın bir şey yapamıyacağı silâh. De- mek üç sınıf olacak, biri paralı insanlar sınıfı, diğeri tahsil gö- ren ve bu sayede para kazana- bilen veya milletin yükseklikleri arasında mevki alabilenler sınıfı ve üçüncüsü de ne parası ne İmayanların teşkil ettik- ınıf, Ve filânın birinci ve ikinci sınıftan, filânın da üçüncü sınıftan olmasına karar veren kimdir? Doğum tesadüfü Muka- velecilerin tehayyül ettikleri mü- savatlı cemiyet, düşünüp bul- dukları müsavat işte budur. Hatta kanun muvacehesinde. müsavat, ve bütün vazifelere ka- bul-müsavatının, bu pek ehem- miyetsiz şeylerin bile bir hayal olduğunu kaydediniz. Zira, aşi- kârdır ki, . parası olduğu için, daha eyi müşavirler. ve avukat lar bulan ve daha eyi müdafaa edilen zengin adam kanun na- zarında fakirle müsavi olsa: bile mahkeme huzurunda müsavi de- ğildir. Keza. yine aşikârdır ki zengin adam oğlunu umumi metlere daha kolayca sokal zira iptida ona; para ile satin alınan iktidarı verir ve sonra da mevki ve nüfuzundan istifade eder. iğ Eğe ben Sorbon * Darülfünu- nunda profesör isem, bunü ne kendi meziyetime ne de kendi iktidarıma medyun değilim, Bu- nu, babamin, parasi olduğu için, beni itina ile yetiştirmiş olma- sına medyunum. - O kadar çok parası da yoktu. - Peki, fakat biraz parâsi olan adamla hiç pi rası olmıyan adam arasındaki fark, biraz parası olan adamla milyarder © arasındaki (o farktan bin defa daha büyüktür. Demek oluyor ki tevellüde göre sınıflar vardir ve mukave- leciler | tarafından © hazırlanan “Haklar beyannamesinde, key- fiyet sarahaten tasdik edilmiştir Onlar iptida müsavatı bir insan hakkı olarak yani mutlak suret- te ortaya attılar, sonra onu ta- rif ve tahdit ederken sıfıra in- dirdiler. Bunu o kadar mutlak bir sürette mutlak bir Oo hak olarak ilân ettiler ki “insanlar tabiaten müsavidirler., o dediler Demek oluyor ki müsavat tabii ve inkâr edilmez bir haktır, in- Sanın doğarken beraberinde ge- tirdiği bir hak. Tabiatın insan- ları müsavi (yaptığını © nerede buldula; sı bana ait dej ler. Demek müsavatın tabii, mu- kaddes, ihlâl ve inkâr edilmez, mutlak bir hak olduğunu ilân bilmiyorum, fakat ora- Bunu söyledi- Sk kii İtiyat noktai nazarından, a- dat noktai nazarından, zevk noktai nazarından, ferdin inki- şaf ve ittisaı noktai nazarından, hatta kanun karşısındaki vazi- yet ve Devlet hizmetlerine ka- bul noktai nazarından. Şu halde bize lâzım olan, hakiki müsa- vâttır, onun gölgesi değil. Hem biz mutediliz. Hakiki müsavat dediğimiz zaman, Baböf gibi in- sanların birbirine en fazla me- ziyeti olmamasını veya yokmuş gibi hareket edilmesini talep etmiyoruz; hayır, “ Haklar be- yannamesi,, nin metnini olduğu gibi ele alıyor, ve “ tabiaten müsavi ,, olan insanların cemi- yette de, tabiatın verdiği müsa- vat derecesinde müsavi olma- larını istiyoruz. o Tabiat zaifler ve kaviler, zekiler ve aptallar yapmıştır, biz bu müsavatsızlık- ları kabul ederiz. Fakat zengi ve fakirler yapmamıştır. “Eğer müsavat: “tabii bir “hak“sa,' ve -İeğer insanlar tabiaten müsavi iseler, ne zengin, ne fakir mev- cut “olmâlalıdır. 1793 “Adam hakları | beyannamesi, metnini ele alarak, servetin, mirasın ve malların gayri müvsâvi taksimi. nin ilga edilmesini talep edi Bundan daha doğru bir 'şey olamaz. Netice müeessesancılar .ihti dukları-bir dikkat: lerdir. Müessesancılar demişlerdi ki; “Adam hakları , , hürriyet, mülkiyet, emniyet ve mukavemettir. “Ve fazla şey değil.. Ancak daha 6 ıncı maddede, kanun tarif dilirken müsavat fikrine tesadüf ederken şöyle dediler: “ Onun nazarında bütün vatandaşlar mü- si olmıyarak hepsi seyyanen bütün şeref, vazife ve mevkilere ka- bul edilirler. ;, Bu ibare ile mücessesancılar. müsavatı bir hak olarak ilân et- miyor, ancak mevkiinde ve yal-İ$ niz orada kabul ediyorlardı. Sa- dece; Devlet dahilinde: bir çok| Üy imtiyazlı kanunlar ve mevkiler olmıyacağını söylemekte idiler ki, bu da çok doğru Fakat 1789 Beyannamesinde, müsavatın, meselâ hürriyet gil bir “Adam hakkı,, olarak telâk- kisinden nişane yoktur. Bu da pek doğrudur. Zira, tabii haklar nazariyesini “kabul etsek bile, müsavat hiç bir su- retle bir hak değildir.Eyi olması mümkün içtimai bir teşkilâttır. Şahsi bir hak değildir. Bir dev- let malı olabilir, fakat ferdi hak değil. Devlet “ kendi menfaatine uygun olduğundan onu tesis ede- bilir. Uygun olup “olmadığını ise ileride tesis © edeceğiz. Fakat müsavatı bir “Adam Hakkı, ola- rak telâkki ve beyannameye kayt etmiş olmak bir garabettir. Şimdi, hakiki insan haklarını, yani bizim görüşümüze göre, adama ait olması lâzımgelen ve Devlet tarafından ret ve inkâr için hiç bir namuslu sebep olmıyan hürriyetleri gözden geçirmeğe devam edelim, — Bitmedi — Mukaveleciler,| irler. “İktidarlarina göre vel şahsi meziyet ve kabiliyetlerin: |$ den başka hiç bir farka tâbil$ verecek, ev sahipleri inşaata bizzat çalışacaklardır. — Ahşap, kireç, kiremit ve saire münaka- sası yakında açılacaktır. Burnovada ayni esas dahilin- de mümasil bir proje tatbik olu- nacaktır.Diğer cihetten bir beles diye mühendisi, bir Hilâliahmer memuru ve bir polis komiserinden mürekkep bir heyet kısmen haz rap olan evlerin tamiri için ik- tiza eden yardım miktarını tes” bit ile meşguldür. Bugün yarın bu komisyon vazifesini bitire- cek ve defterlerini valinin riya- seti altındaki heyete verecektir. Tamirat yapılacak yardım inşaat malzemesi vermek suretile olacaktır. Evleri olmayıp müstecir ziyetinde olan veya teneke va- ba: rakalarda oturan ailelere. 25 lira |sisinin inkılâba yalnız milan hakiki mukareneti müm- kün 'kılabilir, verilecektir. “Bunların da esamisi yazılıyor. San'atlar iektebindeki tamirat için maarifvekâleti namı: na meslek mektepleri ümum'müdü. rü ile bir mimar İzmire gelecektir. Maarif vekâleti inşaat ve tamis rata'yardım edecektir." Vilâyet encümeni (mektepte © yapılacak bir kısım inşaatı pazar günü i- hale edecektir, - Seylâpzedelere ev yapılması hakkındaki. tedbirler, karar ola- rak, fena. değildir. Yalniz kâğıt üzerinde kalmaması ve hemen tatbik-edilmesi icapeder. Hilâli- hmerin verdiği para hemen fa: aliyete geçilmesini mümkün kil- maktadır. Hiç bir teahhür affe- dilemiyecektir : il Pek yakında Moris Şövalye Beraber değil- lermiş.. 11/11/930 tarihli geziniz ikinci sayfasında © geçenlerde Bergama yolunda. eşkiyalar ta- rafından soyulan Arsal Ahmet ve arkadaşları arasında ismim zikredilmektedir. Halbuki Arsali Ahmet efendiyi katiyen şahsân bile tanımadığımı ve beraber ol- madığımın lütfen gazetenizle tavzihini rica ederim. Çerkes HAMDİ sayfasında geçenlerde Bergama yolunda eşkıyalar taz rafından soyulan Arsalı Ahmet efendi ve arkadaşları arasında ismim zikredilmektedir. Katiyen beraber olmadığımı ispat ede- rim. Lütfen gazetenizle beraber olmadığımın tavzihini rica eder bilvesile arzu hürmet eylerim. Altındiş RECEP sizlik havasi didi teslihat yük neticeler verebilmesi ve u- mumi tahdidi teslihat konferan- sınâ mesi ise gayrı kün yapmağa çalışmaktır. Sön harbın henüz yaralarına rağmen muhadent si- yasetini eyice anlamış değillerdir. Yahut ta bu siyasetin samimiyet- te mündemiç bulunduğunu “anla- mak hesaplarına meraretle karşılanmaktadır. Yine bu neşriyatın tesirleri- dir ki muhtelif payıtahtlarda mu- karenet teşkil eden bir emniyetsizlik hü- kümfermadır. Boğucu siyaseti için - tehlike emniyet- içinde ihzari tah- konferansının bü- Maalesef Avrupa devletleri, kapanmamış gelmemiştir. Herşeyden evel cihan diploma: metotlarında ruhi” bir ihtiyaç e vardır. Ve böyle bir inkılâp. ara- Türk Cumhuriyetinin harici siyasetinde gösterdiği payansız yeniden tetkike taraftar oldu- ğunu ilân etmiş ve bir çok mil- letlerin ruhunda derin inkisarlar uyandırmıştır. Fransızların fikri Fransız matbuatına, Fransız Ficalinin © 'beyanatına bakılırsa Fransa Versay muahedesine do- kunulmasını sulhun zararına bir suikast telâkki etmektedir. Sol cenah fırkalarında Al- manya ile samimi bir anlaşma lehinde “ mesaiye tesadüf mekte ise: de bu mesaiyi akim birakan teşebbüsler de eksik değildir. Meselâ M. Franklen Buyon irat ettiği bir nutukta diyor ki, morfinle uyutulan Fransız efkârı umumiyesi mütedehbiş (olarak uyanıyor. Ve sağlam aklı'selimle diyor ki: Şayet Almanlar tami- ratı ödemek istemezlerse şark ve garp hudutlarını tashih etmek: isterlerse, Versaymuahedesinin ye- açık kalplilik beklenilmiyen nö- ticeler ver: Türkiye ile irsi düşman memleketler bu siyasetin emni- yetsizlikleri; ortadan 'karşısinda €n samimi dostumüz oldular. Türkiye 'dünküdüşmah- İlarına samimi bir'el' uzattı. Bu elin kiymetini göstermediler. âktedilen “ühâdeht muahede- leri serisi yeniden tetkikine hasrettiği bir makalede diyor ki: tikam sulhu olmuştur. o Yung pilânında tayin edilmiş bir niden ruyetini talebe kal- kışırlarsa harp gayri ka- bili içtinap “olur. Herta- rafta harpten bahsedildi- gini işidiyorsunuz. Fakat harpten bahsetmek bile iktısadi * buhranlar uyan- dırıyor. Harpten * içtinap için bir çare vardır: Ev- velâ “bütün - Fransızların ittihadı, sonra Fransanın şark hudutlarının * Vistül üzerinde olduğunu! ilân etmektir. Lehistanla ara- Bir kaç sene evel yayılan şüpheleri, * kinleri kaldıran © muhaleseti ilenler önü" ayni miimiyetle sıkmâktâ tereddüt İşte — Ankarada! iki Neler yazıyorlar: Popolo:Ditalya*muahedelerin| yardır. Lehistana doku- nan Fransaya dokunmuş olur. Açıkça bu lisan kullanılırsa tehlike azalacaktır. « Versay muahedesibir in Aylık Zengin Altın Piyangomuz Beşi bir. yerde $ Hepsi birden Altın lira 30 Altın yarım lira . Altın çeyrek lira Altın lira Bu hediyemizin birini veya bir kaçını kazanmak için muh- terem okuyucularımız hiç bir külfete sokulmıyacaklardır. Sadece her gün neşredilecek kuponlarımızı. saklayınız. Her 25 kopun piyangomuza birdefa iştirak hakkını verir. 5 iştirak edilir. Yani talil sardım ederse bir kaç hediyeyi birden kazanmak mümkündür. Piyangonun keşide tarihi ayrıca ilân edil ıktir. Keşide noter huzurunda yapılacaktır. Ku- m numaralarının teselsülü şarttır. Kuponları saklayınız! mızda askeri bir muahede|&i valisi olsaydı, Ömer bey Liver. pool :polis müdürü bulunsaydı ve Liverpool belediye lortluğu Se- zai beyin uhdesinde olsaydı, pek âlâ takdir edersiniz ki, hüküme- ti elinde tutan koskoca amele partisi Liverpool şehrini elinden kaçırmazdı, Kâzım paşa emreder Ömer bey icabına bakar, Sezai bey de kollarını sıvardı: Netice- de, basitbir el çabukluğüyle mu- hafazakâr reyler, işçi reylerine inkılâp ederdi. Fakat öyle şey olsaydı, Kâ- zım paşa intihabattan sonra yine Liverpool valisi kalır, Ömer bey yine Liverpool polis müdürlüğün- de ipka edilir ve Sezai bey hi- leli reylerle hakikaten Liverpool belediye lortluğunu | işgal ede- bilir sanırsınız? Bu işi Li verpool halkı ve bütün İngiltere halkı öyle muazzam bir nefretle karşıladılar ki değil valisi, değil belediye rei: büğak Makdonald kabinası paldır küldür “yuvarla- nır ve belki bir daha doğrula mazdı bile, İşte bunu pek eyi bildikleri ve halkın reyini her şeyin fevkinde gördükleri -için- dir ki, İngiliz kabinaları ne ka- dar tehlikede olurlarsa olsunlar intihabata kârişmak' teşebbüsün- tasavvurunda . bile müdahele ettiği zaman, “mes'uliyet validen çok daha: yükseklere çıkar. Çün- ki bir hükümetin en esaslı ve zifesi, kalkın reyini daima ha kim kılmak ve daima halkın re- yine ittiba. eylemektir. İntihap hakkı, Cumhuriyetin, milli haki- miyetin temelidir. Onu inkâr eti ğiniz zaman, onu iptal eylediği” niz zaman Cumhuriyet “ şeklen baki kalabilir, file mevcut de İşte bunun “içindir ki | yeni intihap kahununun hakiki ve sa- #nimi intihabatı: mümkün kılma: #ına dikkat etmek ve hele, bir de siyasi tecrübesi kâfi derece- de olmıyan hükümet vasi timaline karşı kat'i temi mak lâzımdır. Bu il etmek yarınki intihabatın yine bir komedya olmasını intaç ede cektir. Aksi halde hal li habata doğru gidebileceğiz. B.A. Gerbestumhuriyel Telefon numarası - 2697 Telgraf adresi - İzmir Serbes Abone şeraiti Senelil 10 lira Altı aylık: 6 lira Ecnebi memleketler için: Senelik: o 25 lira na İlânat yfa; Satır 100 kuruş 50 Birinci İkinci sayfa: JÜçüncüsayfa: Dördüncü sa: imi teshilât gösterilir. İHTAR: Abone ve ilân üc retleri bili peğindir. g