27 Ekim 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

“İzmir ve mülhakatı Şimdiye kadar g örülmemiş bir felâ- ketle karşılaştı. Yüzlerce vatandaş boğuldu öldü. Sokaklarda cenazeler —Baş tarafı birinci sayfa: milen birer çukura saplandılar. Şoförler otomobillerini yollarda bırakarak canlarını kurtarmağa baktılar. Yalnız Birinci Kordon- da yedi otomobil saplanmış kı- mıldanamaz bir hale gelmişti. Bir tanesi yolcuları ile beraber büyük bir tehlikeye maruz bulu- nuyordu. Sular otomobili denize doğru — sürüklüyordu. içeri- sindekiler | feryat ediyorlardı. Bunlara da karadan ip atıldı. İpe tutunarak kurtuldular, Oto- ınobil denize gitmek üzere iken patlıyan bir lâğımın çukuru içi- ne düştü. Orada kaldı. Bahribaba civarında saplanıp kalan otomobillerin adedi onbeşi buluyordu. Hatta yukarıdan ge- len taşlar bazılarının kapularına kadar. yükselmişti. Gazibulvarı, Hükümet ve İkiçeşmelik caddeleri istisna e- dilirse ne araba ve ne de oto- mobille hiç bir tarafa gitmek imsfânı kalmamıştı. Her kes olduğu yerde Akşam olmuştu, Havanın ka- raltısı ile beraber bir ka- ranlık İzmirin âfakını kaplamıştı. Belden yukarıya kadar suya gir- meğe cesaret edenler bir cadde- den öbür caddeye geçebiliyorlar- dı. Bir kısım halk ta hamalla- rın sırtında caddeleri katedebi- liyordu. Her kes — olduğu yerde kalmıştı. Telâş ve endişe şehre hâkimdi. Sokakta bulunanlar ev- deki ailelerini, evdekiler sokak- taki kocalarını, kardeşlerini, ço- cuklarını düşünüyorlar, Göz yaş- ları döküyorlardı. Şehir mahşer- den bir nümune idi. Kimse, kim- seyi görmiyor hayatını ve başını düşünüyordu. Kızılçullu çayı Sulardan kabaran Kızılçullu çayı yeni yapılmakta olan Kemer, köprüsünü kısmen sürükledi. Su- lar eski köprünün üzerinden akı- yordu. Saatler geçtikçe kabardı, kabardı. yet setleri yıktı ve sular şehre hücum etti. Mor- takye, Çayırlıbahçe kâmilen su altında kaldı, Basmahane bahçe ambarı deniz manzarası halini aldı. Bütün mallar su içerisinde kaldı Zavallı valde Mortakyede genç bir valde kucağındaki yavrusu ile akıntıya kapıldı. Feryat ediyordu. Fakat kurtaracak kimse yoktu. Hâlâ bu kadının akibeti meçhul bu- lunuyor. Bu manzara etrafa kor- ku saldı. Herkes kaçışmağa baş- ladılar, Sular buradaki evlerin bir kısmını kâmilen bir kısmını da ikinci katına kadar örttü. Dıvarlar üzerinde, kiremitlerde imdat bekliyenler vardı. Kaça- bilenler Gazibulvarı civarındaki binalara kordondaki o depolara iltica eylediler. Eşyaları kâmilen sular sürükledi. Akşam dört saat Kemer ile Basmahane ( arası deniz ha- linde bulunduğundan münakalât durdu. Bütün caddeler Hulâsa ifade etmek lâzımge- lirse bütün caddeler birer çay haline © gelmişti. e Aralarindaki farklar bazısında suyun bir kaç karış, bazısında bir metroyu geç- miş bulunmasından ibaretti. Şe- hir kâmilen filen suların istilâ- sına uğramıştı. Lâğımlar Esasen şehrin lâğım teşkilâtı yoktur denebilir. Şöyle böyl mevcut lâğımlarda hemen len patlamıştı. Birer kaynak gibi buralardan da sular fışkırıyordu. itfaiye pomplarla suya basan hanların imdadına koşmak iştedi. bir kaç motör birden işledi. Fakat sula- rın sürüklediği taş kum ve ça- murlar onlarıda faaliyetten iskat etti. Esasen suların mütemadi hücumları karşısında mücadele de imkânsızdı. Gece yükselen ateş Gece Alsancak civarında müthiş bir alev yükseldi. Yanğın çıktı o civardaki | etfaiye ateşe koştu. Şirket Bulvarındaki etfa- iye merkezi bütün vesaiti ile git- | İzmirin matemi | IF elâketzede ai-i ilelere hükümeti yardım etmeli £ İzmir müthiş bir seylâp eçirdi. Şehrin bir çok ma- İ YAYI R ALSLTALIZ) GILLLIŞLLTSLİİİ Iİ İİSİ TALE İLİLL ISI ILL III ILESLLIİ aileni karayı 'oldu, Erler yı kıldı. Sellerin vahşi savletleri içinde yardımsız kalan va- tandaşlar boğuldular. Şimdi şehir derin bir ma- tem içindedir. Melcesiz, aç kalan vatandaşlar © yardım $ bekliyorlar. Bu muazzam 1s-$ tırap lâvhasının kalplerde uyan? dırdığı sızıyı her vatandaş $ duyuyor. z Matemzede ailelerin kei ketleri çok büyüktür. Bunu hepimiz biliyoruz ve bütün temiz kalpli İzmirliler bu kardaş matemine iştirak edi- yorlar. Fakat yalnız. teessüre ıstıraba iştirak kâfi değildir. Şefkatlı ellerin müstacel yar- dımlarına ihtiyaç vardır. Hi- lâhahmerin uhdesine düşen vazifeyi yapacağına eminiz. Bununla beraber bu yardım felâketin azameti karşısında kâfi gelmiyecektir. Hükümet felâketzede vatandaşlara der- hal muavenet etmelidir. Ayni zamanda Alicenap olan va- tandaşların da hamiyetlerine şefkatlarına müracaat ediyo- ruz: Evleri yıkılmış, varlıkları mahvolmuş, açıkta kalmış vatandaşlar vardır. Bunların giyecek elbiseye, karınlarını doyuracak ekmeğe, başlarını emk bir çatıya ihtiyaçla- Şirin düşünelim. Yardım ede- Şlim.Mürüvvetkâr İzmirliler kar-i 3 deş matemine karşı en yük- sek yardımlarını göstermeli- dirler. 2, Gazetemiz felâketzede X ailelere derin taziyetlerini X ve teessürlerini arzeder. ÜZTTEALARLILL İLİN mek istedi. Fakat otomobiller İzmir palas ile Majik sinaması lara saplandı. gidemediler yerle- rinden | kımıldayamadılar. Dört saatlik mesaiden i mobil avdet etti. ye kadar orada kaldı. Ateş Alsancak itfaiyesinin ve yağmurların yardımile söndü- rülmüştü. Gecenin karanlığında Gece yarısına doğru yağmur dinmişti, e tam bir sükünete dalmıştı. Bu esnada şehir âfakın- da yükselen acı, acı sesler i diliyordu. Bu sedalar birbirle, kaybeden ailelerin feryadı idi. Yangın yerlerinde kısmış kalmış olanların imdat sesleri idi. Man- zara fecaatı en katı kalpleri bile sızlanacak dereceyi bulmuştu. Elektrik Telefontari Tehlike görülen mıntakalarda Elektrikler kesiliyor, bir kaç saat İtfaiye “ öğleden sonra moto sonra tekrar cereyan veriliyordu. Sabahlara kadar karanlıkta kal- arasında bozulan yollarda çukur-! mış mahaller de vardı. Telefon- lar dokuzdan sonra işlemedi, Sa- baha karşı tekrar faaliyete geç- ti. Telgraf hatlari da işliyemi- yordu, Otellerde yer yok, Burnova, Buca, Yalılar, Kordon halkından olupta hükümet ve Basmahane civarında kalmış olanlar otellere iltica ettiler. Oteller kâmilen dolmuştu. Eve avdet etmiyenleri aramak için gece yarısından 80n- ra sokağa dökülenler vardı. Bun- lar endişeli nazarlarla her rast geldiklerinden © malümat talep eyleyorlardı. Gece yarısındansonratetkikler Gece yarısından sonra İzmi- rin yukarı mahallâtında yaptı- ğımız tetkikatta akıllara hayret veren | perişanlıklar karşısında bulunduk. Mısırlı ve Halil Rifat paşa caddelerine müntehi olan sokaklarda yol namına bir şey kalmamıştı. Muazzam seller mu- azzam çukurlar vücuda getirmiş- erdi. Bu cihetteki lâğımlar kâ- milen patlamıştı. Dağ cihetinden yegâne geçit yolları berbat bir halde idi. Harap evlerin dıvar- ları yıkılmış, dağ gibi enkaz yığınları her menfezi tıkamıştı. Sellerin tahribatı Buradan akan muazzam sel- ler Göztepe caddesini de delil deşik etmişti. Bahribaba önü pençerelerine kadarı çamura gö* mülmüş tramvaylar, arabalar oto” mobiller ve bunlar ihata eden taş, toprak kömelerile mahşer: den bir nümune idi. Buradan san'atlar mektebi önüne kada bözukluklar çok olmakla beraber hasarat nisbeten daha azdır. Asıl san'atlar mektebi önün; sellerin büyük tahribatı nazarı dikkati celbetmektedir. Yukar- dan gelen seller mektebin bü- tün bahçe dıvarlarını, kapılarını sökmüş devirmiştir. Karşı taraf- taki mektep bahçı dıvar- ları da ayni akiböte uğramıştır. Sadık beyde Sadık beyde ayni manzara. leri yolları tıkamıştır. Su, hava gazı kesilmiştir. Sadahki manzaralar Sabah Föztepe caddesi üze- rinde tramvay ameleler tathirata başlamışlardı. Etfaiye müfreze- leri de San'atlar mektebi önünde bir metro derinliğinde gömülmüş olan etfaiye otomobillerini tahlise uğraşıyorlardı. Bahribaba önünde tanzifat ameleleri ve arabaları tathirat ile meşguldurlar. Bura- da imdadı sıhhi, hapishana oto- mobillerile 114 numaralı" araba, 106 numaralı Doç, Bayındır 5 numaralı kamyon, telefon şirke- inin 256 numaralı kamyonu, tramvay. arabaları gömülmüş bu- lunuyorlar. Bunları kurtarmak için hâlâ sarfı mesai ediyor. Yıkılan evler Park cihetinde 10-12-14 nu- maralı haneler harap olmuştur. Hükümet caddesinin kışla cihe- tinde yeni yapılan kavsında sa- bah insan kafaları, kollar, ba- caklar bulundu. Bu taaffün et- miş. cesetlerin seller tarafından eski mezarlıklardan sürüklendiği tahmin ediliyor. Damlacıkta 10 ev yı Damlacıkta Avukat Naim be- yin evini su bastı. Alt katı ha- rap oldu. Bu sokakta 10 ev yı- kıldı. Bu evlerin felâkete uğrı p sakinleri canlarını müşkü- ia kurtararak Naim beyin e- vine iltica etmişler ve geceyi üst katta geçirmişlerdir. Müthiş selerin girdapları Eşrefpaşadan gelen müthiş Büyük kayalar, kil ve kum tepe-| Aydın 25 (5.C.) — Aydınlı lar, yapılan intihabat neticesine hile ve fesat karıştırıldığnı ken- dilerinin Serbes cumhuriyet fır- kasına rey vermiş bulunmalarına rağmen halk fırkası puslaları- nın imza mahalline parmak ba- sılmak suretile £ vatandaşların reyleri ifsat edildiğini ve bu su- retle galibiyet kazandıkları da- hiliye vekâleti ile şurayi devlet riyasetine ve diğer makamata bildirmişler. Bu şikâyet telgraf- larında beş bin imza vardır. Bu da Aydın müntehiplerinin kahir ekseriyeti hangi tarafta olduğu- seller bu sokakta 10 metro de- rinliğinde bir kaç çukur yapmış- tır. Halı Rifat paşa caddesi Halil Rifat paşa caddesi baş- tan başa harap olmuştur. yekünu Belediyenin şimdiye kadar tesbit ettiğine göre Tömasalık, Selâtinoğlu, Memduhiye, Yukarı İKarantina, Karataş, Mısırlı cad- dosinde 350 ev yıkılmıştır. Açık- ta kalan aileler geceyi sağlam kalan evlere iltica edere geçire mişlerdir. Nüfusça zayiat hâlâ | tesbit © olunamamıştır. — Eşyaları soller sürüklemiştir. 50 metroluk He- vai lağımın ye- inde yeller esiyor Uzun yol caddesinde; Yuka- rıdan gelen dağ gibi dalgalar halindeki seller 50 metro uzun- luğundaki havai büyük lağımı mavü harap etmiştir, Şimdı bu lağımın yerinde £ yeller esiyor. Seller burada caddeyi dört met- İro aşağı indirmiştir. Tahtelarz İborular, su ve hava gazı borula- rı patlamış ve sürüklemiştir. Bu sebeple:Hava gazı ye su sevki- yatı kesilmiştir. Ayni sokakta 10-16-32-36-40 numaralı evler yıkılmıştır- eşya- ları su göndermi; bir felâket olan bu seylâp mülhakatta da çok mü- bim tahribat yapmıştır. Bütün ovalar su altındadır. Şoseler, köprüler mühim tahribata uğra- mıştır. Kasâba Şimdndiferleri bu meyanda faaliyetini tatil ey- lemiştir. İzmir ile Karşıyaka ara- sında sular traversleri sökmüş, hattı tahrip etmiştir. İzmir-Kar- şiyaka-Burnova trenleri işleye- memiştir. Daha dört beş gün de işleyemiyecektir. Afyon postası akşam Mani- sadan ileriye geçememiş, gece- Yi orada geçirmiştir. Sabahleyin hareket eden tren yavaş yavaş müşkülâtla on buçukta Karşiya- kaya kadar gelebilmiştir. Sabah- Iyin Salihliden ve dün sabah Bandırmadan kalkan (trenler Manisada kalmışlardır. | İzmi re gelememişlerdir. Menemen ile Emirâlem arasında bir köprü yıkılmıştır. Karşıyakadan © bin imdat treni tahrik olunmuştur. Dün sabah Basmaneden hiç bir tarafa tren tahrik edileme- miştir. Bu vaziyetin bir kaç şüreceği muhakkaktır. Eğer yı- kılan köprü bir iki gün zarfında tamir edilebilirse trenlerin Kar- şıyakadan © tahrikine çalışıla- korkunç tahribat Beş bin imza ile Aydınlılar Gazi Hazretlerine müracaat ettiler Reisicümhur Hazretlerine müracaat çekilen * telgrafta adaletin tecelli etmesi isteniyor nu göstermeye kâfidir. Ayni telgrafta İzmirden sureti mahsusada getirtilen Faikler sarı İlhamilerin Muhasebei Hususiye- ye nakledilen sandıklarda neler yaptıkları kaydedilmektedir. Yine beş bin imza ile Cazi Hazretlerine çekilen telgrafta da daletin tecellisi için Büyük ha- lâskâra raptı kalp edilmektedir. intihaptan çıkan netice Halk fırkası mensupları ba- siretsizce hareketlerle bu fırka- nın Aydın. vilâyeti dahilinde mevkiini tamamen yıkmışlardır. Serbest fırka milletin kalbini Yine yağmur var Barometro yine yağmur gös- termektedir. £ Mülhakatta yağ- murların devam eylediği şimendi- fer telgraflarından anlaşılıyor. Urla şosesi Urla şosesi müthiş tahribata uğramıştır.Yıkılan köprüler var- dır. Evvelki akşam Urladan kal- kan bir otomobil Seferihisardan dolaşmak şartile altı saatte İzmi- re gelebilmiştir. Kahramanlarda bir çok ölüler Kızılçullu çayının getirdiği sellerle en çok tahribata uğrayan zavallı Kahramanlar mahallesin- de yedisi kadın ve mütebakisi çocuk olmak üzre 11 ceset bu- lundu. Burada bir askerin de cesedi bulunmuştur. Yüzden faz- la ev kâmilen veya kısmen yı- kılmıştır. Basmahane © istasyonundaki emtiai tüccariye yangın yerlerine dökülmüştür. Belediye arabaları cenazeleri toplamakla meşgul- dürler. Şimdiye kadar memleket hastanesine nakledilen cenazele- rin miktarı mühim bir yeküna olmuş ise de tam olarak adedi öğrenilememiştir. Basmahanede Tütün depolarında mil- yonla zarar var Basmahanedeki tütün depo- larını su basmış, tütünler bozul- muştur. Bu yüzden husule gelen zarar bir milyon liraya yakındır. fedakâr polisler Felâketin en ziyade geniş olduğu bu mıntakada polis nefer- leri sabahlara kadar sular içinde boğuşarak vatandaşları kurtar- mağa çalıştılar. Hayvan telefati pek çoktur. Kahramanlar sokak- ların ve caddeler temizlenme-. sine başlanmıştır. Maamafih evler hâlâ su ile doludur. Kahraman- lar, Çayırlıbahçede binlerce va- tandaş açıktadırlar. Karataşta Karataş Klise yokuşu beş metro kâmilen çökmüştür. Arap fırınındaki o Fevzi paşa camii yıkılmıstır. Kara bağlarda Kara bağlardakiler belediyeden istimdat oylemişlerdir. Telefona cevap alamayınca ümitsizliğe düş- müşlerdir. Amerikan mektebi keyfiyetten haberdar olanca ip- lerle hâdise mahalline gelmişler bizzat müdür başlarında olduğu halde zavallıları kurtarmışlardır. Kemer mıntakasında Gazeteyi makineye verece- günİğimiz dakikaya kadar Kemer mıntakasında on sekiz ölü tes- bit edilmiştir. Bunların büyük ekseriyetini kadın ve çocuklar caktır, teşkil eyliyor. Bir kaç da vardır. k kazanmak de etmiştir. Şimdi 1stitalarve post kavgaları Sabık belediye reisi Ahmet Emin efendinin Belediye riyağe- tine namzetliği Dahiliye vekâleti tarafından kabul edilmemiştir. Mumaileyhin ve diğer kaza mu- temetlerinin Halk fırkasından da ihraç edilecekleri | soyleniyor, Germencik intihabatında sandık başındaki macerası malâm olan Doktor Sabri beyin Aydın bele- diye riyasetine vilâyet tarafından inha edileceği rivayet. olunuyor. Dr. ETEM VESSAF hakiki galibiyeti ek TELLİSİİLİIİLLIKLİZALI LİLİ SİLA Zİ LIIIIAL Iİ Tİ İİT SİLİSLİ LLİLEAYLİLIISISİI İYİ IFASSITIYEYIN Kemer mıntakasında * yıkılan evlerin adedi ikiyüz elliye ğ olmaktadır. Bunların yetmiş ka darı kâmilen mütebakisi kısmen münhedim olmuştur. Boğulan hayvanat yüzlerce- dir. Tesbiti henüz mümkün ola» mamıştır. o Başı boş (kurtulan hayvanlar sokaklarda dolaşmak» tadır. Karşıyakada Dünkü seylâp Karşıyaka ve /havalisinde daha çok tahribat İyapmıştır. Karşıyaka belediyesi” nin senelerce ihmal ettiği iç 80- kaklar kâmilen yağmur sularile dolmuş, bataklıklar göl haline gelmiş, herkes olduğu yerde a- kibetine intizar etmiştir. Bilhas- sa Alaybeyi cihetinde bir çok evleri su basmış, kesme taşları geldiği halde bir türlü yapılamı- yan Yalı caddesi geçilemez bir hale gelmiştir. Denizin korkunç dalgaları caddeyi istilâ etmiş ve bir çok ankaz' ve eşyayı sahil- de bırakmıştır. Alaybeyi polis karakolunda cephane sandıkları ile bir iki çuval, Hindistan cevizi, helvacı kabakları, büyük kalaslardan is- kele ve saire sahil boyunda mey» danda durmaktadır. Dede başı, Bostanlı semtle- rinde bir çok evler yıkılmış ve 8u altında kalmış, nüfusça zayıat henüz temamile tesbit edileme- miştir. Gazozcu İsmail Haklı bey sokaklarda feryat eden yüzlerce vatandaşı oteline kabul (ederek onlara bakmış ve oteline" paralı müşteri almamıştır. Hamiyetli vatandaşı takdir ederiz. Dört bin balye Şirket bulvarındaki tütün de- olarının o birisinde. dört bin balye tütün su altında kalmış ve lanmıştır. Yıkıkminarede Yıkıkminaredeki yol iki bu- çuk metre çökmüş! 7 Bir fabrika Biraçiyoni fabrikasını da su basmıştır. Un çuvalları, balyalar sular içeri tır. Zarar miktarı onbin lira tah- min ediliyor. Darağaçta evleri su bastı Darağaçta bütün evleri su bastı, Bir çok evlerin duvarları yıkıldı. Şehitler karakolunda top- lanan ölüler saat ona kadar yer- de yatıyorlardı. Karakol civa- rında iki erkek ölü bulunmuştur. Şehitler karakolu şiddetli sellerin hücumuna uğrayarak harap olmuştur. Reji fabfikası- nın arkasında seller içinde bo- ulan güzel bir kızın cesedi bu- lundü. Şehitlerde: Telefat çoktu Şehitlerde m “top!