1 Ocak 1949 Tarihli Sebilürreşad Dergisi Sayfa 8

SEBİLÜRRĞŞAD Cllt I1 Sayı 26 ihmali Aliah- fikrinin Beşerıyeh en büyük felâketlere maruz bırakır “ “YAZAN: Prof. ARNOLD TOYNBE “göstermemizden paı'çaları nakletmiştik. Dünyanın her ta meşhur «Look» mecmuasında aM hivi ma.kale yazmıştır. «Bütün Dün. Proie=or Arnoldâ Toynbee bugün dünyanır en tanmmış tarihçisidir. 1889 senesinde dağan ve aslen giliz olan bu âlim «Târihin tetkiki» adlı son eseriyle şöhretini bir de Türkiyeye gelerek İstanbul ve Ankarada birkaç konferans vermişti. Bu konferanslarından bazı rafında fikirlerine büyük kıymet verilen bu âlim, Amer: olmak mı, daha iyi bir dünya ku ya» mecmuası tarafından neşrolunan bu makalenin bazı mühim par- çala rmı aynen naklediyoruz: aha arttırmıştır. Geçenler- rmak mı?» başlıklı bir baş- psanlık bugüne kadar sayısız muskullerle karsılasrnıstır İnsanlar bugünkü seviyeye bir çok safhalardan geçtikten sonra erişmiştir. Fa- kat o günden bugüne tabiata hâkim olan umu- mi esaslar değişmemişstir . Devrimizin teknik üstünlüğü tek başına, zorlukları yenmek husu- sunda garanti teşkil edemez Teknik. üstünlük- lerine inanan cemiyetler ise inhitatlarını kendi ellerıyle hazırlamışlardır. Bu tarihin ilk devir- , lerinde bile görülen bir olaydır. Bugün dıkkat ed.ılmedırn takdirde, insanla- makine Üzerin hâkimiyeti tehlikeli so- nuçlar verebilir. Teknık ilerlemeler inasnları o . kadar şaşırtmıştır ki bizt ölümden kurtaracak olan yaratıcı Tuh artık ihmal edilmektedir. Ma- zide yaptıklarına bakarak iftihar etmek ise ya- yatıcılığa mâni olan hususlardan biridir. Zama- nımızda büyük tehlikeler yaratan diğer bir se- bep de hepimizin gayri ihtiyari mı]letımıze, top- Allaha tapılmalıdır. Şahsı imızın ve sösyetemizin tekâmülünü borçlu olduüğumuz Allaha karşı bu. . vazifeyi yaptığımız zamanlar mağinin rüyaları- na dalarız ve bu da bizi felâkete sürükler. zi ı Kanasatimce, vatanseveilik. mefhumu bu-' gün çok yanlış ve yersiz olarak din kelimesi- nin yerini almıştır. Bunu en son haddine kadar götüren Hitler ve Mossolini vaktiyle vatandaş- ların devleti bütün kuvvetlerı ile desteklemele- ri luzumunu ileri sürdüler. Üstelik kendiler parlak mazilerinin felâket getuıcı tesırıne Lap- tırdılar. Mussolini Roma . İmparatorluğu rü- yasına daldı, Hitler — ise kendi men_faatı için putperestliği canlandıtmağa kalktı. . mokak : Bu manevi değişikliği temin etmenin yegâ- ne şartı makine, toprak, iktisat ve fen gibi mefhumlara tapmaktan vaz geçmektir. gün dünya birliği fikri mazisi pek par- lak olmıyan devletler halkı tarafından ortaya atılmaktadır. Eğer parlak mazili devletler mo- dası çoktan geçmiş milliyetçilik fikrine sapla- nıp kalırlarsa, bundan hoşlanmıyan diğer dev- letler bu fikri kendi başlarına gerçeklestırebı— lirler. Tek dunya fikri muhalrkak gerçekleşmeli- dir. Batı medeniyetinin orta çağda kurfulan te- melleri, ekonomik inkişaf veya siyasi birlik fik- . ri üzerine değil, Allah fiktinin kabulü üzerine gercekleşebıhm 1 herkes tarafmdan kabul edı]mekte— dir ki davalaıı_mızı tamamen materyalist yol- larla halletmek - tesebbuslerı her zaman âkim kalmıştır. Zarnanımızın insarıları sosyal deıtlere ça— ve ararlarken Allahın kudretini ihmal ettikleri için bir çok surprızlerle kaısılasmıslar Ü Biz, modern zamanı nenin esiri ol- duk. Fakat son zamanlaıda ugün art: ehemmiyeti olduğu anlaşılmıştır. -. Sanayileşme sayesinde tahakkuk edecegy düşünülen bolluk temin edılmemıstır Eğer im- sanlar dinden ilham alarak daha asil bir mak- satla ve iyi niyetle hareket etmiş olsalardı ma- kine üzerinde daha kuvvetli bir hakm'uyet sağ- layabilirlerdi. Tarihin en ehemmiyet verdiği şey manevi kıymetlerdir. Teknik başarılar ancak iyi veya / fena bir maksat uğrunda kullanılahilir. 'Bu şe- kilde karar vermek de selâhiyetli kimselere a- ittir. Eski Mısırlılar aşağı 'Nil'in toprak ve su? lama durumundan -. faydalanmağı öğrenmişti. -. - . Bu sayede orada büyî'ık servetler istihsâl edildi. —©