1 Ağustos 1948 Tarihli Sebilürreşad Dergisi Sayfa 7
Cilt 1, Sayı 10 SEBİLÜRREŞAD — - L M S0 aBi — Komunizme karşı- dünya din cephesi Hamdullah Suphi Tanrıöver'in mühim beyanatı - Amerikada toplanan «Dinler Arası Sulh Birliği» konferansına iştirak ettikten sonra : memleketimize dönen İstanbul müstakil mmillet- vekili Hamdullah Suphi Tanrıöverin Vatan Ba- zetesine verdiği beyanat:. «— Orada- söylediğim nutukta bir endişem olduğunu itiraf etmekten çekinmemiştim. Âca- ba asıflarca birbiriyle ihtilâf halinde kalmış ve an zaman mücadele etmiş olan dinler, ma- zıden artakalmış. acı hâtıraları bir tarafa bıra- karak büyük ve müşterek tehlikeler karsısmda yekdiğerine bir dost eli uzatabilirler mi? Bu suali sordum ve pek: yakın bir istikbalin, ı_fade ettiğim endışeye cevap vereceğini de kendim ilâve ettim. 1925 te «Dinler Arası Sulh Birliği» Cemi- yetı hir kömite teskıî etmiş ve onu muhtelif erin murahhaslarından teşekkül edecek bir , dünya konferansının imkânlarını tetkik etmeğe memur etmişti : 1928 de Cenevıeıîe bir konferans. toplamms ve.bu konferansa İl dinin mümessili olarak 191 murahhas iştirak etmişti. Bunlar arasında bilhassa Islamıyet Hırıstıyanhk, Musevilik, Bu- dizm, Konfüçyanizm, Hindoizm, Mazdeizm, Şin- toizm. g'ıbı baslıca dınleıı zikretmek lâzımgelir. Yer yer diktatürlerin inkişafı, buhranın artması, he yazık: ki 1930 da toplanması müm- kün olan dünya konferansını 1948 e kadar ge- eıktırdı i Muhakkak olan bir şey var: Din müesse- seleri ve din adamları beşeri felâketler karşı- sında elleri bağlı seyirci vaziyetinde durmağa razı olmuyorlar. Kendi kuvvetlerine inanıyor- lar ve bu kuvveti büyük ıstıraplar ve büyü tehlikeler karşısında tanzim etmek, birleştir- mek ve müşterek bir cephe halinde kullanmak istiyorlar. — Son zamanıarda elime geçen kitaplar ve * mecmualar, Ün dünyaya şâmil olmak üzere geniş ve derin bir mânevi buhranın mevcudi- yetini korku ile, teessürle anlatıyör. * ** tırlar mısınız, 26 nisan 1948 de Londrada * a Albert-Hall'de. gene aynı maksatla bir büyük içtima olmuştu. Bu içtimaa Avrupa mezheple- rinin bir çok mümessilleri iştirak ettiği gibi bir- çok devlet adamlaıı da oıada hazır bulunmııs- lar Ictımaın maksadı mılletlerarası siyasete Hı- ristiyan dininin prensiplerini yeniden sokmaktı. İngiltere, Fransa,: Belçika, Holanda,. İsveç. ç AL- manya, İtalya, bu konferansta kuvvetle temsıl edilmişlerdi. Sir -Stafford Cripps, Hırıstıya.u]ıgm ahlak buhranları, beşeriyeti tehdit eden cins cins mâ- nevt hastalıklar arsısınd'a seferber edilmesi lü- zumundan - bahsetti İngiliz se ndıkalaıı reisi olan-bir kadm, Av- rupa milletlerinin evvelâ mânevi bağlarla bir- lJeşmesi lüzumunu müdafaa etti. Fransız Başve; kili Shumann, Fransa katolikleri. namına ko- nuştu. İngiliz Başnazırı Attlee ve muhalefet reisi Churehili, Albert-Hall'de toplanan din mü- messillerine tesebhuslerun teşvik eden birer me- saj gönderdiler. 16 baziranda Nevyoıkta topîanan konfe- : rans evvelkinin daha geniş ölçüde bir tekrarı- dır. Önümüzdeki sene ise Avrupada tekrar bir konferans toplanacaktır Bunun nizamnamesini ve mesai programını altmış kişilik bir komıte- hazırlamağa memur edılmıstır Bu gibi konferansların ve her şekil dâhi- Tinde'aynı maksadı guderek yapılacak neşrıya- tın esas maksadı şudur: * Milletlerin dini kuvvetini insan haklarmın “ve insan haysiyetinin lehine teşkilâtlandırmak, ve nereden gelirse gelsin put yerine konmuş bir zalimin, milletlerin hürtiyeti aleyhine - tahrik - ettiği her nevi -faahyetı karsıla.mak ve akamete uğratmak. “Umuyorum ki hedefı çok asil olan bu- te- şebbüsler meyvasız kalmıyacaktır. Çoktan-. beri milletleri birbirinden ayıran, onları. yekdiğeri aleyhine sevk eden, itikat farkları olmadığı için vâsıl olduğumuz bugünkü Mmerhalede dünyayı tehdit eden her tehlikeye ve her zülme karşı yardım]aşma mümkün olacaktır. Bugünkü Avrupada komunızm daâlgası ne-. vede kırılmış, hangi millet Moskova esaretinden kurtulabilmişse orada ağır bir mücadele olmuş
