18 Nisan 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

pa İ İ | pe “J Arabist Osm & anlı İmparatorlu TL rm masıl yıkıldı anda! RR ğu Üre Kükin mahfuzdur. o Yazan: Son Yemen valisi Mahmut NEDİM İngilizler bütün hazinelerin oraya taşıyorlardı! İmam Yahya ile başbaşa geçen saatler- Harb kararı verilmeden — Sultan Ahmet Abdülkerim bü- © yük Britanya devletine bir meblâğ mukabilinde Adende bir kısım ara» zi vermeğe razı olmuştur.,, İşte Adene böyle sessizce giren İngiltere az bir zaman sonra orayı benimsemiş (müstahkem bir mev- ki yapmış ve nihayet donanmasına bir üssü bahri vee Wok bir hale gptirmiş ve bunun için de Adenden içerilere doğru sakrmış- tır. (1) Öbür tarafta aşağı yukarı yarım milyona yakın nüfusu olan ve o havalinin en büyük bükümet ti sayılan (Hadramut) ta İngilizle- rin hükmü altında bulunmaktadır. İngilizler buralarda halkın mizacı- na, tabiatine uygun bir siyaset ta- kip etmek sayesinde başları dinç ve rahat oturmuşlardır. Sarfettikleri © para, tikleri menafie nazaran hiç mesabesindedir. Kabaili ken- dilerine öyle bendetmişlerdir ki, artık onları İngilizlere düşman kı- labilmek hemen hemen gayri müm- kün bir hale gelmiştir. Bunu gör- mek içinde biz Lâhiç ve nevahii tisa üzerine yürümek ver. diğimiz zaman Lâhiç sultanınm İ- mam Yahyaya yazdığı ve suretini neşrettiğim mektup üzerine İmam Yahyanın bu mektup hakkında ba- ma yazdığı fikirleri gözden geçir- mek kâfidir. İmam Yahya bana bu mektubunda ezcümle diyordu ki: “,Lâhiç ve havalisine taarruz et- mek meselesinin şimdiden ilânı mü nasip değildir kanaatindeyim. Bun- dan maksat Lâhiç sultanlarının bi- ze olan intisaplarından ve bize sa- dakat göstermiş (o olamalarından ünbai bizim dini ve it. ihadı müslimini dünya varlığına müreccah gördüğümüzdendir. islâmın taaruzuna ait bütün husu - ye mesalihinin hüsnü idaresini te - menni edenlerdeniz. Bu sebeple Lâhiç seferinin maddi ve mânevi mesuliyetlerini yüklenmezden ev - vâl bir hayli düşünmek, her şıkkı mü Tâhaza etmek, ince uzun hesap et - mek taraftarıyız. Bu kabaile aden cihetinden edilecek muavenet kü - çük görülmemelidir. Binaenaleyh bu kabileler silâhla, kuvvetle, zor- la değil fakat siyasetle, müzakere ile elde edilebilirlerse daha muva- fık olur diye düşünüyoruz. Harekâta mübaşeret edince ni - hayete kadar gitmek gerektir. O halde ok yaydan çıkmadan çok ih- “ tiyatlı davranmak lâzrmdır. Bu k- bilelerin çoğu biribirlerile karabet- le bağlıdırlar, onu biribirlerine düş- man kılabilmek bu cihetten pek mümkü: Sonra Lâhiç sultanı bütün kabilelere, hattâ biz- den o taraflara gidenlere daima ib- razı sehavet ve muavenet etmekle maruftur. Bu hareketi onun bizim kabilelerden bile bir çok dost ka- Zanmasına sebebiyet vermiştir. Bir taarruz karşısında ve bilhassa Aden den göreceği küyük y. ... yesinde bizim mücabhitleri ifsat et - mek için Lâhiç sultanının her vak- tinden siyade fedakârlıkta buluna- dağ bait bir ihtimal sayılmamalı ir ” İngilizlerin praları çek olduğu İ- çin bu hususta bizim oalarla mü - sabakaya girişebilmemiz de gayri müörakün bi r. Bu kabileler az da değillerdir. Biribirlerine munve- het ettikleri takdirde — ki, börle yapacakları da muhakkaktır — hay | kı mühim bir kuvvet olmazlar mi? Bir taraftan da İngilkere bunlara mütemadiyen yeni yeni vaitlerde bulunuyor. Kabileler bu mevaidin sihhatine inazarak kapılıyorlar. On ları aksine ipandırmak bizim eli - mizde olmıyan bir şeydir. Ne yap- sak buna muvaffak olamayız. Bence kuvtetimizi, karşımızdakilerin vaziyetlerini ve | © yarın karşılaşacağımız halleri iyice hesap etmeden, acele bir hareket - > ten tevekki etmeliyiz. Mutlaka der | iptidi # |n lenmiş ve her üçü de beraat etmiş- önce « Bir mektub larımızla yavaş yavaş ilerliyerek, her girdiğimiz yerde kabilelere hoş muamele etmemiz lâzımdır. Bu su. İ retle hareket edersek ilerideki ka- | bileleri hiçbir zarar ve ziyana uğra | mıyacakları kanaatini verererk elde etmek, kan dökmeden ikna etmek | belki mümkün olabilir. Onlar da İngiltereye: Ne yapalım Türkler yü rüyorlar, müdafaa imkânından mah rumuz diyerek teslim olabilirler. Ve böylece kendilerine bazı imtiyazlar verilerek onları da saflarımıza al- mış oluruz. Bunları büyük bir sami miyetle kaydettiğimden elbette şüp he etmezsiniz. Allaha istinat ederek ileri yürümek her vakit mümkün « dür, Fakat akli selim kan dökülme | den bir işin tesviyesi imkânı mel - huz ise o yolu tecrübe etmeği âmir- dir. Buna binaen zatı samileri ile kumandan Paşa Hazretlerinin Lâ- hiç seferine başlanmadan evvel bu işin siyaset ve sulh yolile hallini tec rübe buyurmalarını tavsiye etmeği bir borç bilirim., , Ben o zaman İmam Yahyanın bu mülâhazatını yabana atmış değil - dim. Gerek daha evvel, gerek hare- kâta başlarken Sanadan Tağre ve harekât mmtakasına kadar yaptı - ğım seyahatte her ciheti uzun uza- dıya tetkik etmiştim. İttihaz ettiği. miz hattı hareket bilâhara İmam Yahya tarafından da tensip edil - mişti, Burada Lort Kiçzin Kahirede ba- na söylemiş olduğu sözleri hatırla- yamamama imkân var mı? Şu yanı başımızdaki küçücük A- den ve havalisinde, bilhassa neva- hii tes'a ve Lâhiçte İngilterenin tut tuğu yol onu ne kadar rahat kılıyor du. Biz ise öbür tarafta bir türlü rahat ve huzura kavuşamıyorduk. İngiltere bu topraklarda bir mi - safir gibi oturuyor, fakat ilânihaye oturacağından emin bulunuyordu. Biz bu memleketlerin sahibi oldu « ğumuzu ilân ediyor, fakat nerede ise kalkıp gidecek bir misafirden farksız bulunuyorduk. Nitekim günün birinde mütareke sesleri gelip te — bütün mukave - in Arabistamı zaman geride kalan ne vardı? Dilimizi bile öğren memiş bir halk.. (Bitmedi) (1) Harbi umuminin başlangıcında biz Lâhiç ve nevahli tısayı istilâ ettiğimiz şaman oralardaki vaziyet Arap membala- rına ve istatistiklerine göre yı nüfuslu Lâhiç hükümeti, sultanları Ab- dülkerim Fazl, 20,000 nüfuslu Essabiha, 25,000 nüfuslu Havaşeb, sultanları Mf sin bin Ali, 30,000 nüfuslu Dâli, emir. leri Nasr bin Şayif, 70,009 nüfuslu yuka fı Yafı, sultanları o Mehmet bin Salih, 60,000 nüfuslu aşağı Yafr sultanları Ab- dirus bin Muhsin, 40,000 nüfuslu Fazıl sultanları Abd: Hüseyin, 40,000 nüfuslu Avaliki i sultanları Safi bin Abdullah, 25,000 nüfuzlu o Avaliki suflan, i fuslu Avazil, sultanları Salih bin Hüse- Yix, 20,000 nlifus da bir sürü “ufak tefek seyhlerin ve sultanların elinde ki ccman 50,000 nüfus demektir. Biz bu rakam- yarı yarıya yakın indirilmesi mu- cağmı zanncileriz, Harbi umu. ün bu mahatıkı işgal etmiştik kaydetmek isterim ki biz Ye- Bulunduğumuz zamanlar İn bütün bu sultanlara muntaz, lar verirdi. Bizim Yemendeş si ale Bye Ja beraber bu aylıklar kesilmiştir. Artık ke dilerine bir lüzum kalmadığı için uğ radıkları bu âkibet şimdi bütün bu sul, tanlara İyerhalde pek Posta müdür'eri Beraet ettiler ANKARA, 17 (A.A.) — Posta Telgraf ve Telefon eski umum mü- dürü Bay Fahri ve muavini Suphi ve telgraf isleri mü gelse gerektir Bay İhsan Cemalin Ankara Asliye bi- rinci ceza mahkemesinde devam eden muhakemeleri bugün netice. iğmen — Ye -; pa AR » Yunan divanı harplerinde Birçok suçlu zabitler hapse mahküm oldu ATINA, 17 (Hususi) — Selânik di. vanı harbi bir binbaşıyı altı buçuk sene İ hidematı şökkaya, iki jandarma binbar le hapsine ve hepsinin rütbelerinin alın- masına karar vermiştir . Lârisa divanı harbi, kaymakam Gri- is ile yüzhaşı Milini yı üçer suçlular hakkında berset ka ir. Buradaki divanı harplerde muhake- melere devam edilmektedir. Tersane bas- kınını muhakeme eden divanda dinlenen şahitler amiral Russen aleyhinde ağır ittihamlarda bulunmuşlardır. İsyan za. manında tersane kumandanı bulunan a- miralin isyan hareketile alâkası bulun. duğu anlaşılmaktadır. Girid asileri ATINA, 17 (Hususi) — Giritteki m hareketile alâkadar olanlar evve- gün mahfuzen buraya getirilmişler- Bunlar arasında âyan arasından ge meral Katekakis ve Giritteki milli Yunan bankası müdürü ve eski Girit umum va- Msi de vardır. Bakanlar heyetinde ATINA, 17 (Hususi) — Dün akşam- i bakanlar heyeti meclisi milli mebus adedinin — arttırılması hak- CENEVRE, 17 A.A. — Fransız ka- rarının reye konulmasından evvel, Rus ya ve İngiltere dış bakanları söz almış- lardır Bay Litvinof, muahedelerin ihisline tanllük eden hükümlerin yalnız Avru- paya hasredilmesini tasvip edemiyece- ğini bu gibi tedbirlerin, diğer kıtalara da teşmili lâzım geldiğini söylemiştir. Bay Sir John Simon Litvinofun tek- ifine uygun bir tadile tarsftar olmadı ği söylemiştir. “Kararı bu şekilde şumullendirmek onun isahetini zafa uğratmaktır. Pratik bir hal sureti istiyen pratik bir prob — lem karşısında bulunulmaktadır. Münas olmıyan formüllerle onu iflâs ett'irmek- A'manya eğer Müstemlekeler E de ederse.. Irk siyaseti buralarda rası tatbik edilec-k LONDRA, 17 (AA) — U Reich, kabul etmiş olduğu ırk doktri ii kendisinin istemekte olduğu müstem- desi takdirinde o müstemleke- ler nüfusunun hürriyetine nezaret etmek #esile nasıl telif edecektir? Bu suali soran, İngiliz liberal maha- filidi. Ve Mançester Guardiyan gazete- si bundan bahsederek Almanyanın müs- temlekâtını kaybetmekten © ziyade bu müstemlekâtm kendisinin elinden | alın- masin intaç etmiş olan esbaplan müte- estir olması lâzim geldiğini, çünkü laslar kurumu azasından olan devletle” in manda altında bulunan memleketle. bir surette idare edilmesi mesuli- müştereken üzerlerine | almış ol. ve Almanya uluslar kurumuna takdirde, sulh muahedensrmesi- kendisi â muahazesinin #nibesini üzerinde © laşıyacağını, ancak Almanyanm irk doktrinini kabul. etmiş selesi ile gayri kabili telif bulunduğunu yi o Bu çazete, mütalenlarına devamla di- yor ki: “Hiç bir memlekette yerli ahali Al manyadaki Yahudilerin maruz bulundule- Almanyanın istemekte olduğu arazi aha- lisinin kâffesi âri wkma mensup olmıyan m : İngiliz ve Aman filoları LONDRA, 17 A.A. — Almanyanın bu seneki deniz konferansına iştirak ot - mesi mutasavver değildir. İngiltere, Al manyanın İngiliz filosunun yüzde 35 i- »e muadil bir filoya sahip olması yolun- daki <netalibatını esas itibarile kabul et memektedir. İngiltere hükümeli, hattâ kısmi bile olsun bir hal sureti bulunma dan evvel, Alman hükümeti ile müza - kerelerde bulunmağa âmade olmakla be raber Vaşington muahedenamesine im» zalarını koymuş olan devletlerin bu hu yata mutabık kalmalarını elzem addey Amerikadan dört günde Çine gidilecek ALEMEDA — Amerika — 17 A.A. Panamerikan Airvays şirketine ait bü yük bir tayyare, dün akşam, Amerika i- le Çin arasında ticari posta servisini yapmağa başlamıştır. & Bu yeni servis sayesinde, iki memleket arasındaki s8- yahat müddeti, inmiştir. Bus olduğunu ve bu doktrininin manda me - | ları muameleye maruz kalmamaktadır ve | | i I İ kında bir karar verilmemiştir. Bu meclisin resen otuz mebus seçme" layısile işsiz kalanlara yaran edilmek i- gin iane toplanmasına İzin verilmiştir. İntihabat hazırlığı ATINA, 17 (Hususi) — Başbakan Çaldaris, gazetecilere yaptığı beyanatta pek yakında memlekette intizam ve sü. künun tamamile tecessüs edeceğini, inti- habatta ahalinin serbetçe rey verecekle- rini söylemi, Hür fikirliler lideri Metaksas cum- hurreisine gönderdiği bir mektupta yak- laşmakta olan intihap dolayısile içtima- ların serbestisinin teminine delâlet etme- sini istemiştir Eski hariciye bakanı Mihalakopulos, gazetecilere yaptığı beyanalta iderei ör- fiye intihabattan bir ay evvel kalkarsa, hürriyeti matbuat teessüs eder ve me- marlarm ta: biterse, o zaman inti- habata gireceğini söylemiştir . Muhalif liderler ATINA, 17 (Hususi) — Muhalif par- ti liderlerinin o muhakemesine ayın 23 nde başlanacaktır. Büyük paskalya mü- nasebetile gelecck hafta bütün © divanı barplerin pek az bir müddetle tatil edile- Geği haber alınmıştır . Fransız şikâyeti hakkındaki müza- kereler n hayet buldu Karar Berlinde bomba tesi yapı ten kaçınmalıdır. Fransız şikâyeti hakkında uluslar ku rumu konseyinde cereyan eden müzake- reler Fransa dış bakanmın beyanatı ile toplanacak ve Suriye muhacirleri mese lesini tetkik edecektir. BERLİN, 17 A.A, — Uluslar kuru- munun kararı Berlinde bomba tesiri yap- mastar. Yarı resmi mahafil bilhassa Lehistanın iştirak etmiş olmasmdau çok müteessir- dir, Söylenildiğine göre Bay Hitler ta- kip ett” urumü siyaset halkında Al gor sülletinin reyilmına müracaat © - deceketir. Laval evve â Lehistana Temasa girecek Sonra Moskovaya gid rek muahedeyi konuşacak MOSKOVA, 17 (A.A) — Sovyet bülcümeti, telgraf ajansına Cenevreden bildiriliyor: Bay Laval, dış bakanlık umumü kâti- İ bi Bay Leje ile Bay Litvinof arasında, İ dün yeni bir müzakere cereyan etmiş” Bay Laval; Litsinofa, seyahat plânı- mı değiştirdiğini, şark misakı hakkında Leh erkânı işmek için evvelâ Var- sovaya gideceğini söylemiştir . Söylenildiğine göre, Litvinaf, bu şek- Wi, Lavalin Varşovadan sonra derhal Moskovaya gitmesi ve Leh erkân: yapacağı mülâkatlar meticesinden tama- ki mile müstakil olarak, * Rus - Frans mütekabil yardım o muahedesinin imza- , şartile kabul edeceğini söyle- Fenlandiya ve Sovyetler HELSINGFORS, 17 (A.A) — Bir saylava cevap veren Başbakan, Fenlâm- diyanın Sovyetlere karşı sleyhtar niyet- ler beslemediğini söylemiştir - Başbakan, ba asılsrz şayiaları yazan bazı Avrupa mahafilini şiddetle protesto tmiştir. m “Ya : . S'lâh ticareti er oi i Dev et erin silâh sipariş'eri nasıl kontrol edilecek CENEVRE, 17 A.A. — Silüh ticare- tinin tanzimi İçin toplanan komite, bir mizamname metni tesbit etmiştir. Me - tin, şa noktaları ihtiva etmektedir. Silâh imal ve ticaretini arsralusal v- mumi nizama bağlıdır. Her mali sene nin başlangıcında, muhtemel munhede- yi akdeden taraflar, milli müdafaa büt- çesinde mühimmat imal ve mübayaası için mevzu tahsisat miktarını bildirecek- kararlarında geçikmiş olmıyacaklardır, Devletlerin silâh siparişleri, Cenev - rede ihdas edilecek vâsi kontrol salâhi. yetini haiz teşkilâta bildirilecektir. Bu teşkilât, kendisine yapılacak tebliğle - rin doğ nu tasdik etmekle mükel- Tef olacaktır. Mali senelerin sonunda devletler, se- ne zarfındaki imalât, mübayaa, itbalât ihracatlarınışÜşmevreye bildirecek - ve derdi” ği za a Gümrük komisyoncularının kütük defteri ANKARA, 17 (Telefonla) — Gümrük ve inhisarlar bakanlığı güm- rüklerde iş yapmıya ve kovalamıya izinli ve karneli gümrük komisyon. cuları ile yanlarında çalışanlara ve tacirlerin adamlarına mahsus olarak gümrüklerde tutulması lâzım gelen kütük defteri örneğini ve bu defte- rin nasıl tutalacağına dair izahatı ihtiva eden bir genel yazı gönder. miştir, Yerinde bir karar ANKARA, 17 (Telefonla) — Eksik alındığı sonradan anlaşılan geli- rin ödenmesi için mükellefe yapılan tebligat gününden alacağın tahsil edildiği güne kadar arada geçen günler için borçlar kanunu hükümle. rine istinaden borçludan yüzde bes faiz aranması caiz olamıyacağına da ir devlet şürasının vermiş olduğu karar Maliye ile Gümrük ve İnhisar- lar Bakanlıkları tarafından alâkadar makamlara bildirilmiştir, ANKARA, 17 (Telefonla) — Devlet şürasının verdiği son karar ü- zerine, yanlış tarife tatbikatı veya tahakkuk memurunun yaptığı hesap hatasından doğan tetkik noksanlar ından dolayı gümrüklerce mükellef - lerden aranılmakta olan faizin tek ip ve tahsiline artık lüzum kalmadığı gümrüklere bildirilmiştir. Hesab işlerinde sıkı kontrol ANKARA, 17 (Telefonla) — M uhasipler tarafından kefalet kanunu na göre yapılacak kontrolların evrakı müsbite ve kayıtlar üzerinden e- hemmiyetle yapılmamsı, hesap işle rinde çalışan memurların ve vezne - darların işlerinin gerektirdiği en ince noktalara dikkat etmemeleri yü- zünden para hırsızlığına yol açıldığı son zamanlarda yapılan teftişler- den anlaşıldığı cihetle gümrük ve inhisarlar bakanlığı bir genel yazı i- le kontrolün ne tarzda yapılması icap ettiğini teşkilâtına bildirmiştir. , Matbuat kongresi hazırlıkları ANKARA, 17 (Telefonla) — Matbuat umum müdürlüğü mayıs son- larında şehrimizde toplanack olan matbuat kongresi için hazırlıkları. nı ilerletmiş, kongre ruznamesini hazırlamıştır. Öğrendiğime göre kongrede yevmi gazeteler, Matbuat Cemiyeti, mü rettipler, kitapçılar cemiyeti birer murahhasla temsil edileceklerdir. Mecmualar, mesleklerine göre bir tahdide tâbi tutulacak, ve her mesle- ğe en mecmualar kongreye bir murahhas göndermeğe davet olu- nacaklardır. Bakanlar heyeti dün toplandı ANKARA, 17 (Telefonla) — Bakanlar heyeti bugün saat 16 da top lanmıs, toplantı geç vakte kadar devam etmiştir. Izmır ve İstanbul limanları ANKARA, 17 (Telefonla) — İzmir Liman umum müdürlüğü 1935 bütçe ve kadrosu Maliye bakanlığına gelmiştir. İstanbul Liman umum müdürlüğünün 1935 bütçe ve kad rosu da bügünlerde beklenmektedir. Bakanlık İstanbul ve İzmir liman idarelerinin devletce idaresine baş- lanalıberi alınan neticeleri göz önünde tutmak suretile bütçe ve kad- rolar üzerinde tetkikat yapacaktır. Ankarada dairelerin yeni binalar ANKARA, 17 (Telefonla) — İç İşler Bakanlığı, Jandarma umum kumandanlığı ve Emniyet genel ürlüklerile İktisat ve Ziraat Ba- kanlıkları Mayısta Yenişehirdeki yeni binalarına taşınacaklardır. Bakan antantı konseyi ANKARA, 17 (A.A.) — Balkan antantı ekonomik konseyi içtima - larına iştirak edecek olan Romen ve Yugoslavya murahhasları bugün- kü ekspresle şehrimize gelmişler, durakta dış işleri bakanlığı namına karşıdanmışlardır. “ Romen murahhasları Ankara Palasa, Yugoslav murahhasları ise elçi- Dü Hambler. Elen murahhasları yarınki ekspresle geleceklerdir. Murahhas heyet başkanları yarın saat 15,30 da aralarında hususi bir toplantı yapacaklardır. Ekonomik konseyin genel toplantısı da ya- rın saat 16 buçukta Hilâllahmer merkez binası salonlarında açılacak- tır. (B. Makdona d diyor ki: “ Streza'da hiç bir taahhüde girişmedik,, LONDRA, 17 A.A. — Avam ka marasında Bay Makdonald demiştir Stresada hiç bir taahhüde girişmedik. Maamafih Almanyanın sor hareketini de mazur görmedik ve açıkça anlattık ki, bu hareketi va- him bi: arsızlık sebebi ve ulu slar arası sulh ve istikrar teşkilâtına indirilmiş mühim darbe olarak tel âkki etmekteyiz.,, a Muahede'erin ihlâline karşı CENEVRE, 17 (A.A.) — Uluslar kurumu konseyi aralarında Tür- hiye de olduğu halde 13 devleti m uahedelerin bir cihetli olarak ihlâli. ne karşı ittihaz edilecek tedbirleri bulmağa memur komiteye iştirake davet etmiştir. Inhi Ankara imar müdürlüğü rlar memurlarının bütçesi ANKARA, 17 (Telefonla) — İstim- kara İmar müdürlüğü 1934 bütçesine 28 bin liralık münakale yapılmasına da- ir hükümet meclise bir lâyıha vermiş « tir. Çocuk esirgeme kurumu- nun yardımı ANKA! I7 A.A. — Çoçuk esirge- ema yeni DERİ İN ii ten 16 nisan 935 tarihine kadar 1524 çocuğa yardım etmiştir. Moskovaya gidecek olan heyet ANKARA, 17 (Telefonla) — Mes - kor: gidecek heyet azaları . hela ur hareket ettiler. Heyete Matbuat umum müdürlüğü müşavirle- rinden Bay Şekip to dahildir. Bursa Ziraat Bankası koruma sandığı ANKARA, 17 (Telefonla) — Ka - mutay, gümrük ve inhisarlar encümeni gümrük ve inhisarlar | teşkilât kanun projesile inhisarlar memurlarının koru- ma sandığı hakkındaki kanun projesini görüşerek ufak değişikliklerle kabul ot- miş ve projeleri bütçe encümenine ver- miştir. Kastamonu'da 35 dükkân yandı KASTAMONU, 17 A.A. — Dün ak“ da Nasrullah da