27 Mart 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2
re: Sonra dn Arap riseksmdlan rç; ğunun âyan azalıklarma ve meclisi | Yazan: Son elikiplir Osmanlı devletini nasıl aldatıyorlardı? Arap kulübünün çalışması - Post kavgaları - Arap rüesasının fikirleri Fakat, İstanbulda Araplar tara- di dikleri de (hain) dediği kardeşi- nin istediklerinden farksız değil ta bir kenara çekilseydi şimdi meş- rotiyet ilân edilince, tabii daha bü- yük bir makama | geçebilmek için o da bu kulübe gelecek, o burada (yaşasm hürriyet) Sie bağıracaktı. Bu kulüpte İstanbuldaki Arap rüesasınm hemen hepsi vardı. Şe- fikul Müeyyed,Abdülhamidi Zeh- ravi Şükrülalâ, Rıza bey Essulh ve bütün diğer Arap mebusları var- kunmadan neşriyat yapıyordu, da- ha başka gazeteler de ler. Ve Arabistanın birçok yerlerinde şubeler açtılar. Kürtlerin, Çerkeslerin de cemi- yetler, kulüpler açtıkları o devir- de Araplarin bu kulüp ve cemiyet- leri gayet tabii görülüyordu. Eski devirde mahkemei temyiz ve şüryaı devlet zalıklarında bu- lunmuş ve büyük Ermeni vaka- sında birçok hizmetleri görülmüş olan Mradinli Arif bey de kulü- bün reisi idi. Bunlar evvelâ azledilmiş olan birçok Arap memurları için yeni memuriyetler istiyorlardı. Bu me- murların hemen hepsinin haksız yere, hattâ sırf Arap oldukları i- çin azledilmiş olduklarını iddia e- erler, ve bir tazminat ister gibi onlara yeni memuriyetler istiyor. vükelâya alınmalarını, ve Arabis- tanda halkın türkçe bilmediğin- den bahsederek muamelâtı resmi- yede, bilhassa a e rapçanın kabul ilme" 5 tok ve talep ediyorlardı. İttihatçılar bunlara kızıyorlar, fakat zahiren uysal görünüyorlar- dı. Onlara; — İlstediklerinizin hepsi olacak- tır. Fakat bu, zaman meselesidir. e buhranlı günlerin telâşı geçsin, elbette bunlar da nazarı itibare a- ezim yavaş yavaş icabeden $ey- . diyorlardı. erik ber bir gün beni bir ke- peşinde koştuklarını bilmiyecek kadar kör de değiliz. Asıl siniri- me dokunan, saf ve samimi görün- meleri, bizi aldattıklarmı zanne- — Şimdiki halde burlarm ara- smda bir fikir ve emel ittifakı ol- duğunu zannetmem, Hemen he- men bellibaşlı bütün Araplar bu- rada b entera RR a rasmda ne yapmak İst. için çalıştığını bilenler, “bi raya hattâ ne için gittiğinin bile farkında olmayanlar gibi, ötekine berikine çatmak için devam eden- ler, sonra sırf Arap rüesasile ta- nışmak ve bir dostluk tesis etmek için gidip oturanlar da var. Bu. günkü hava ii orada muzır bir iş görülmesi hemen gayri- kabildir. Kanaatimce şahsi men- İnat peşinde koşanlar © ekseriyeti teşkil ettiklerinden evvelâ onlar Mr ee elidirler derken, şu ir cebrü surulmak — Ne kadar güleryüz, ne kadar bize taraftar bir çehre Mein se göstersinler bunlar muhakkak bizim muhaliflerimizdir. İstedik. lerini inceden inceye tah'i il ediniz, iyice tetkik ediniz görürsünüz ki a hâkimiyetimize tahammül e Yemen valisi Mahmut NEDİM ricindedir. Herhalde ademi mer- m e doğru gidiyorlar. Memur- için istediklerini kısmen yap- makta b böyle bir mahzur yok. Fa- kat bu onları tatmin edemiyecek- tir. Esasen bu talep teferruattan i- barettir. Asıl maksatları başkacır. İşte İttihat ve Terakki bu fikir. de idi. Fakat bu fikrini yüzlerine vuramıyordu. O sırada vurmaması da muvafıktı. Uzunca bir zaman aralarında müzukereler cereyan etti. Bu müzakerat bazan Arap rü- esasına ümitler verir, fakat bu hal çok kısa sürerdi. Pariste meşrutiyetten evvel te- şekkül etmiş ve bir hayli çalışmış olan (Cemiyetülârabiye) de meş- rutiyetten sonra İstanbula nakle- dilmiş ve çok geçmeden Nuruos- maniyedeki bu (Elaha: Arabi) ye iltihak etmişti. Bir kelime ile bü- tün Arap münevverleri bu çatı nın altında toplanmış bulunuyor- lardı. Bu teşekkül taşradaki, yani bilhassa Süriyedeki » şubeleri ile kuvvetlenmişti. Bu şubeler vasıta- sile Arabistanda istedikleri gibi çalışabiliyorlardı. İttihat ve Te- rakki bunları dağıtmak için çare- ler aramağa başladı. Bu çöreler a- rasında cebir ve siz at, Ses - sadasiz, gürültüsü - patırdısız, r sızıltıya moydan vermeden iş görmek lâzımdı. Bu sırada 31 mart hâdisesi ol- du. bu kargaşalık imdada yetişti. Vakıâ bu hâdise olmasaydı da İt- tihatçılar bunların dağılması için bir yol keşfetmiş bulundukların- dan, nasıl olsa netice ayni olacak- tı, Çünkü kulüplerin o bütün yükü kadar bütün kuvveti Mardinli Arif | beyde idi. Bu karmakarışık kala- balığı Arif beyden başkasının is dare edebilmesi ga; N Halbuki Arif bey yorulmuştu, şını dinlendirmek, bıkıp usandığı bu hayattan çekilip bir kenarda kalmak arzularını ihsas ediyordu. İttihat ve Terakki de anlamıştı ki Mardinli Arif bey bu işin başın- dan uzaklaştırılırsa, (Elahal Ara bi) kendi kendine ( dağılacaktır. Bunun üzerine tuttular Arif Beyi Basraya vali yaptılar. Arif bey bu memuriyeti memnuniyetle kabul etti, ve müsterih, kalktı Basraya gitti, Fakat Elahacılar Arif beye hücum edip duruyorlardı: — Demek ki sen yağlı bir kuy- ruk ğe koşuyormuşsun, Ga- yen bu imiş! — Val değil, (o sadrazamlık teklif etmiş olsalardı kabul etmi- yecektin, bize ve kendine hiyanet ettin, reddet bu işi! — Yalnız kendini düşünüyor. —Hi Hilmi paşanm tuza- ğma ipi fakat bu çok devam etmez, ortalık düzeldikten sonra seni gene atarlar, ama o zaman et- rafında kimseyi bularmazsın! Diyorlardı. Filhakika Mardinli Arif beyi Hüseyin Hilmi paşa ik- 'na etmişti. Her ne kadar Arif bey, kaydettiğim gibi bu işi memnuni- yetle kabul etmiş ise de, evvelâ bir hayli tereddüt etmiş, arkadaşla. rının böyle bir neticeyi bekleme- diklerinden, onlarm müahezesine uğrayacağından hattâ belki teca- vüzlerine bile hedef olacağından çekinerek bir müddet muvafakat edememişti. Hüseyin Hilmi paşa uğraşarak onun tereddütlerini ve endişelerini izale etmeğe muvaf- fak olabilmişti. Arif bey Hüseyin Hilmi paşayı eskidenberi çok se- ver, sayardı. (Bitmedi) (4) Bu Arap mebusları arasında yale maz Hicaz, Yemen ve Asir mebusları bu Mmuhitten mümkün olduğu kadar uzak kalmışlardır. Yemen ve Asir mebusları Suriye iftirakçılarile temas etmekten da- ima ietinap etmişlerdir. Hürriyet ve İ- Glâf lideri Sadık (o beyin bu husustaki gayretleri bile boşa gitmişti. Hicaz me- bus olarak Istanbulda bulunan Hüse- yinin oğlu Şerif © Abdullah — şimdi Şarki Erden emiri — ve diğer bazıları. Te Ea MİLLİYET ÇARŞAMBA 7/ MART 1935 HARİCİ HABERLER| Sulh için iki Iztırap yılı Batmağa maruz bir gemi- deki şaşkına dönmüş tay- falara benzememeliyiz PARIS, 28 (A.A.) — Vensan beledi. Ye deresinin küşadı münasebetle baz - Flandin, uzun bir nutuk irat ct - BA anl Fem calan ! ve erir dindir davet eden başvelil FE Dinarı tehir eden; tabilkeleri sayıp dökecek değilim. Çünkü nikbin Km Kendi kuvvetimize güvenmeli- 7 inni korunma uğrunda 15 yıldan- beridir harcanan milyarlar, boşuna gii- Yurdseverlik, Fransız ru- . İlki sene oluyorki, 1935 de 1935 nn, sulh susi kasdlerle hareket hatçılar bu geminin Faşsız olduğunu i- leri sürüyorlar, Ben kendilerine teminat verşmek isterim. Bunlar, sopa düşkü: sinir hastalarıdır. Ve günün birinde bun- İara karşı sopa kullanmak icap ederse, kullanmakta biç tereddüt olmiyeceğim. Cumhuriyetle onun hürriyetlerini, bü - işmanılarına karşı Habeşistanda Yeni bir hadise İtalya huduttaki yeni bir çarpışmayı şicdetle protesto edecek OMA, 26 (A.A) —2324. gecesi Habeşistan ile Eritre arasındaki hudut boyunda yeni bir hâdise olmuştur. Devriye gezmekte olan bir İtalyan on başı ile bir de sivil, Amager civarında Setit'te hududu aşmış bulunan bir Ha- boy miele bardlaşmalarda. Geri ler, mteş aç - İçe e çarilkmi Gal şi da mukabele ederek, Habeşleri ricate medbur etmiştir. Bunlar, hâdise yerine ei tüfek, 60 tame de Fişek borak» Adisahabadaki İtalya sefareti, Ro - madan aldığı talimat mucibince, bu ye- ni hâdiseden dolayı, çiddetli protestoda bulunacaktır. Habeşistanın tahşidatı yok ROMA, 26 SAA) - Habeşistan se- faretinden vaki okan göre, Ha - beş hükümeti, katiyen sulh taraftarı ol- duğunu isbat etmek maksadile, Somali ve Eritre hudut boylarında tahşit olun- muş kuvvet bulundurmamaktadır. Tebkiğ, Habesislanın mülâk mesailin muslihane bir tarzda tesviye edileceğine tün dü mikdafan edece. | Kari bulunduğumu nde le mihayet bu. Harp tahsisatı w Çinde kıtlık Fransa üç 120 milyon Mi.yar kredi İnsan Açtıracak Açıktan ölüyor BERLİN, 26 (A.A.) — Pariste ç- kan Popüler gazetesinin istihbaratına gö « inin iyi malümat a eğri file göre, üç milyara baliğ olduğunu ve sılaşılan muvaffakıyotsizliğin bir neti - cesi olduğunu yazıyor Danzig Nazileri Son zamanlarda mütema- d yen hadise çıkarıyorlar VARŞOVA, 26 (A.A:) m 5 Havas, muhabirinden: Geçen pazar günü Na - siler, D- sig'ui dış mahallelerinde Sos- yal » demokratlara karşı bir çok ee » İerde bulunmuşlar ve bir dıvarcı ile İesini yarı çıplak bir halde sokak ek do! m mecbur etmişlerdir. Üzkiyein içinde gerek intihabat kavga larında ve gerek şahsi tecavüzler neti Yeni Belçika kabinesi BRÜKSEL, 26 (A.A.) — Von Zes- land yeni kabinesini teşkil etmiştir. Memel i adisesinde ölüm cezasına çarpılanlar KOVNO, 26 (A.A.) — Divanı harb Memel hâdisesi hakkımda kararını vermiştir. Emil Ball, Valter, Vanan - mand, Vellopa ölüm cezasına man - lerdir. Bütün mabkümların emvali mü sadere olunmuştur. B. Titülesku görüşmelerine devâm ediyor eye ni 26 (A.A.) — Bay Yev ile Bay Titülesko (o arasında yapıl - li olan dünkü müzakereler gece geç vakte kadar decvam etmiştir. Mü- zaköreler bu sabah yeniden haşlamiş- tır, F rensiz- İtelyen iti âfı ROMA, 26 (ALA.) — 7 İkânunusani- e Romada İtalya ile Fransa aratma im za edilmiş olan ve ili memleketin Afri- kadaki menfaatlerini tanzim eden ve bü- yök meclisi tarafından e edil. miş bulunan itilüfname yakında Mebu - san meclisinin Tuznameşine ithal odile- Avusturya Cümhurreisi çekilmiyecek VİYANA, 26 (A-A,) di ve BL e o Şitari in de imparatorluk najbi dair olan şayialar kati yetle tekzip Dusmanis visamiral i ATINA, 26 (Milyon) — Bahriye Bakanı D Vis Amirallik rütbe Bır si a deposunda infilâk merk 28 ULA) — Karaee NGHAY, 26 (A.A.) — Vasati Yanguz havasmda uzun zamandan beri devam etmekte olan kuraklık me- ticesinde müthiş katlık başlamıştır. Açlıktan muztarib olan insanların a - dedi 120 milyon tahmin edilmektedir. Yalnız Nankin'de iane ile yaşayanlar rm adedi on ilâ yirmi bin tahmin edil mektedir. Bunlar gıda olarak en pis geyleri yemekten çekinmemektedirler, Şehrin civarı cesedlerle doludur. Balkan e Anlaşmasının rolü e B. Titülesko'nun Be.grad gazelecilerine söyledikleri BELGRAT, 26 (A.A.) — Roman- ya Dış Işleri bakanı Bay Titülcrko, matbuat mümeşsillerini kabul ederek onlara aşağıdaki boyanatta bulunmuş - tur: — Küçük anlaşma ile Balkan anlaş- masının rolü çok mühim ve sulhün ten- sik ve muhafazası bahsindeki mesuli - yetleri çok büyüktür. Binaenaleyh her iki organizmın reisi sıfatile beli hazır. daki beynelmilel vahim hüdiseleri öğ - renmemezlik edemem ve menfaatleri - mizin ne gibi şeyler kabul etmemize müsait olduğumu ve ne gibi şeylere asla müsamaha edemiyeceğimizi açık- ça söylemekten kendimi menedemem. Yugosiavya başbakanı Bay Yevtiç i- ie yayımı olduğum waktaı nazar tele bir kere daha gördüm Lü çünki alivel çe tereit altımda Mak tsi nazarlarımız arasındaki ayniyet bir issalliden çok daha büyük bir vve B. Titülesko şerefine BELGRAT, 26 (AA.) — Marie öğle vakti Madam ide zevci Romanya hariciye bakanını kabul Saltanat naibi prens Parul de saat 13 te Madam Titülesko ve zevcini ka bul etmiş ve onları öğle yemeğine alı- Bu ziyafete Madem Yevtiş ile sev â, Yugoslavya başbakanı ve hariciye bakanı da bulunmuştardır - Yunanistanda Yeni tedbirler Çaldaris ve Kondilis bazı yeni kararlar alıyorlar ATINA, 26 (Milliyet) — Çaldaris ve Kondiliz bayram tatilinden bilisti- ade, Başvekilin Kifisyadaki köşkün > ei isi saatten fazla görüşerek vazi - gözden geçirmişlerdir. Müzake - yelerden tebellir eden neticeler şan < lardır: İstisnai tedbirlerin tatbikına devam ötmek için, kanunu © esaside bu tedbirlere münafi ahkâmın daha bir müdedt ref'i âyanm ilgası, kanu - nu esaside yapılacak tadilat için vi kukçulardan mürekkep yirmi beş ki şilik bir heyet teşkili ve bu adil gelecek Meclise tasdik ettirilmesi. 330 tevkif » |Bulgaristanda komünistler rahat durmıyor — Zabıta, vi kurumları Bulgarlar Nöyi muabedeği sine dokunmıyacaklar B. Pavlof, Bulgaristanın muahedenin askeri hükümlerini feshe teşebbüs etmiy ni T.T. Rüştü Arasa bildirdi ANKARA, 26 (A.A.) — Bay Tevfik Rüştü Aras tarafından dün kabul edilen Bulgaristanın yeni Ankara elçisi Bay Pavlof, Türkiye De şarı İşleri Bkanı ve Uluslar Kurumu konseyi başkanı sıfatile Bay Tev fik Rüştü Arasa hükümetinin, Nöyi andlaşmasının askeri hükümlerini bir taraflı feshe teşebbüs etmeği asla düşünmediğini ve düşünmiye- ceğini ve hilâfına çıkan haberlerin azlı olmadığını beyan etmiştir. Dışarı İşleri Bakanımız keyfiyetten derhal Balkan müttefiklerile Uluslar Kurumu genel kâtipliğini haberdar etmişti, İstihbaratımıza nazaran Bulgaristanın böyle dü; lomasi ve siyasal mahafilinde sem pati ile bl Berlin görüşmeleri bitti bir tebliğ neşredildi İngiliz nazırları dörüyor'ar BERLİN, 26 (A.A.) — Resmi tebliğ — D. N. B. Alman ajansı bil- diriyor: Ingiliz hariciye bakanı Sir Con Saymen ise Mührühas lordu Ba; len, Bay Hitler ve Alman Dış işleri bakanı Baron Fon Neurath, ün zarfında İngiliz sefiri Sir Eric Philipps ve tahdidi teslihat mütehassısı Bay Fon Ribbertrop hazır oldukları halde yapılan görüşmeler, bu akşam hitama ermiştir. 3 şubat tarihli tebliğde münderiç meseleler tetkik edilmiştir. Bu görüşmeler, tamamile dostane ve açık bir lisan ile yapılmış v8 iki tarafın noktai nazarının aydınlatılmasına medar olmuştur, Her iki hükümetin takibetmekte oldukları siyaset ile beynelmilel teşriki me saiyi islâh etmek suretile Avrupa sulhünü temin ve tarsin gayesini gö” zetmekte oldukları ar."uşılmıştır. İngiliz ve Alman nazırları, doğrudan doğruya yapılmış ve hitama ermiş olan müzakerelerin semere vermiş oldukları kanaatindedirler. İ Sir Con Saymen, hava tarikile yarın Londraya gidecek, Bay Eden, mukavrer olduğu veçhile Moskova, Varşova ve Prağ seyahatlerine de- vam edecektir. Belediye payının üç aylık listeleri ANKARA, 26 (Telefonla) — Her üç ayda bir dağılmakta olan gümrük resmine eklenen yüzde on belediye payının birinci, ikinci kâ* nunlarla şubat ayına ait üçüncü 3. aylık tevziat listeleri hazırlanmıştır Bu tevziatta dağılacak para yekünu 742614 lira 60 kuruştur. Tevziatta İstanbul belediye hissesi 139973, Ankara hissesi 14956, Seyhan hisse” si 14350, İzmir hissesi 30769, Bursa hissesi 12290, Konya hissesi 9457, Balıkesir hissesi 5083 'iradır, Hazırlanan tevziat listesi beled iyelere tevzi edilmek üzere Belediys ler bankasına verilmiştir. Belediyeler Bankası belediyelere verilen & vansı belediyelerin 31, 32 33 yılları yüzde beş iştirak hisselerile, bele diyelerin aldıkları ödünç para taksillerile sigorta borçların kestikten sonra kalan miktarı belediyelere verecektir. aa Orman kanun projesi verapor ANKARA, 26 (Telefonla) — Mütehassıs tarafından tetkiki ikmsl edilen orman kanun projesi ve mütehassısın bu hususta verdiği rapor Ziraat Bakanlığınca gözden geçirilmektedir. Proje son şeklini aldıktan sonra Kamutaya verilecektir. Proje ormanlarımızda yapılacak katiyat, ormanların temizlenme 08 muhafazası , köylünün odun ihtiyacını temin gibi esasları ihtiva et « Sinema filmlerinden alınan vergi ANKARA, 26 (Telefonla) — Istanbul sinemacılarının gümrük” lerde sinema filmlerinden alınan muamele dergisi Atatürk FransanınsSuriye fevkalâde | komiserini kabul buyuracaklar ANKARA, 26 (A.A.) — Fransanın Suriye fevkalâde komisesi B: dö Martel yarın saat 17 de Reisicamhur Atatürk tarafından kabul bir yurulacaktır. i B. Titülesko Belgrattan ayrıldı > BELGRAT, 26 (A.A) — Böy Titülösko bugllr öğleden sonra Bek v5 grattaki Türk elçisini kabul etmiştir. j Bay Titülesko saat 22 de şehri nizden ayrılmıştır. Fransada milli müdafaayı alâkadâ eden maddelerin ihracı yasak PARIS, 26 (A.A.) — Nazırlar meclisi, milli müdafaayı alâkade eden bazı iptidai maddelerin ihracını muvakkaten meneden bir karaf” name kabul etmiştir. iBelediyelere dağıtılacak yüzde on | Toplantının sonunda neşredilen bir tebliğde hükümetin Bazal — j yi masraflar için Bank dö Frans'dan"üç milyar avans istiyeceğine olan şayia hilâfına olarak hazineye ait hiç bir meselenin fetkik edilme miş olduğu beyan edilmektedir. Bay Laval 20 Nisando Moskovaya gidiyor lin cumartesi günü üç devlet ricali arasında Y& anla amme dinlenilmesine hasredilmiştir. | meclisi, Sovyet Rusya tarafından yapılan d veti habul etmiş olduğundan Bay Laval, 15 ni olar şerait müsbet neticeler elde ötmek halile lll Blake erlere 0 e ....s a a e bl
