24 Ocak 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

MİLLİYET RŞEMBE 24 İKINCİKANUN 1935 HARİCİ HABERLER| Her hahlu mahfuzdur. En kısa günlerde bir vakanın çıkması bekleniyor Yabancı kuvvetlerin gizli çalışması - Esrarengiz Yazan: Son kuvvetlerle mücadele «- Bir kaç gün sonra Bajiseyr karşı. ma çıktı: — Mahmut Nedim (beyefendi, dedi, yeni o memuriyetimi tebrik etmek İğtfunda bulunmayacak mi- sınız? — Mübarek (olsun. dedim ve güldüm. Oturdu, ve çok saf, temiz, hayır- hah bir adam tavrı takınarak söy- lemeğe başladı: — Şimdi, emret, diyordu, ne iş- tersiniz, bana vereceğiniz talimatı harfiyen yapacağımdan emin olu- nuz, Bu işi sırf, dinime, vatanıma, milletime bir hayrrm dokunsun di- ye istedim. Başka bir emelim varsa Allah beni kahretsin, Fakat neden- se siz beni yanlış anlamış görünü- yorsunuz. Ama Allahm inayetile pek yakında bu düşüncenizde, bu kanaatinizde aldanmış olduğunuzu ben, yapacağım — işlerle size isbat edeceğim. Söyledi, söyledi.. Yeminler etti, teminat verdi, ellerimi öptü.. . Bu hilekâr adama, beni inandir- dığını, kandırdığını zannederek ya- nımdan çıkarken, tekrar gülümse- yerek baktım, ve; — Bajiseyr, dedim, yeni vazifen- de, vazifenin hudutlarmı aşmadan, uslu akılir çalışırsan febiha, yoksa fena halde bozuşuruz. Sana başka söyleyecek sözüm yok.. Haydi Al- lah akıl ve selâmet versin! Riyakâr bir atılışla ellerime sa- | rıldı, ve tekrar yeminler, kasem- ler ederek yanımdan çıktı gitti. Biliyordum ki o, benim sözleri- me değil, fakat o dayandığıve bü- inandığı makamlara, kuvvetlere güvenerek Tipe ra yapacağını yapacak- akar acaba ne yapacaktır? Onu merak ediyordum. Arabistanda yabancı kuvvetlerin elinde işleyen bu gibi adamların foyaları ekseriya çok geç, seneler ve senelerden sonra meydana çı- kar. Bu; uzun tecrübelerle sabit ajanı uzuli Züman kendini belli etmeden çalışır çabalar, muhiti hazırlar, ve yıllarla hiç bir şey yapmadan, da- ha doğrusu göze batacak bir iş gör- meden, hazırlanır, ve ancak hiç ummadığımız, beklemediğimiz bir | anda bombasını patlatır. Böyle yir- na yirmi beş sene ses çıkarmadan Fakat biliyordum ki bu sefer öy- le olmayacak, çünkü Saidin başı, hocası, idarecisi bir ecnebi değil, Ebülhüdadır. Ve Ebülhüda böyle yıllarla — bekleyebilecek, bir pro- gram ve usul ile işleyebilecek bir adam değildir. Bu sebeple pek ya- kında bir vakaya şahit olacağımız âdeta muhakkaktır. Bekliyordum. Şunu da söyleyeyim ki Sait Baji - erki İngiliz konsoloshanesi imti- yazlı tercümanlığını, bütün anil re, tekidlere rağmen ben resmen ye cevap Bu arada Sait konsoloshane na- mına mahkemelerimize veya sair devaire müracaat ettiği zaman, em- rimle reddolumuyor, tanınmayor- du. Fakat o, buna aldırış etmiyor, işi pişkinliğe © veriyordu. Bir gün bana geldi; — Aman beyefendi, dedi, beni tebrik ettiniz, hattâ (o tercümanlık vazifesinin hududunu aşmadan ça- lış dediniz, şimdi ise beni mahke. meler tanrmayor, konsoloshane na mına mahkemelere k tercü- Maili işleri huddu dahilinde de- gil midir? Diye söylenmeğe başladı. — Onu ben sana bir ağabey, bir baba sıfatile nasihat yollu söyle- dim. Resmen seni tanımayorum, tanıyamam, tanıyamayacağım. Mırıldanarak çıkarken; — Elbette tanırsınız, dediğini i- şittim, fakat işitmemezliğe verdim. Çünkü bir gaile çıkarmak ta istemi- Yemen valisi Mahmat NEDIM Sait ile bir konuşma Bu arada vaki ile görüştüğümüz zaman O nil olasi, b olumcn iğ muriyelini resmen tanımak artık bir zaruret halini aldı. Biz tanısak ta tanımasak ta o bildiğini yapacak “> Bilmem, ben böyle düşünüyo- Deyi ln; ll Güz e şit intrikalarıle bunalmış, bu m terem valiye; — Doğru, fakat ben de şöyle gö- rüyorum, Saidin memuriyetini ta- nırsam ona bütün kapıları açmış o- Turum. O, mahkemelere bir iş gör- mek için değil, fakat İngiliz konso- loshanesinin imtiyazlı tercümanı olduğunu âleme ilân etmek için gi- diyor, tanınmayınca emeline eremi- yor. Şimdi halk .azarında muhak- kak ki şüpheli bir vaziyettedir. Onu bu vaziyette bırakmak bizim için elbette faydalıdır. Biraz düşündükten sonra, aklı yatan vali, hakkımı teslim etti, — Bütün yollar kapandı. — (Cidde) ile (Mekke) ve (Mekke) ile (Medine) arasındaki bütün yolalrdaki bedeviler isyan halindedir. Bu haberleri veren memurları mm yüz'erine bakarken, onların endişeli yüzleri gözlerimin önün- den siliniyor, karşımda Sait Baji- seyrin şeytanet dolu gözlerinin fı- ril fırıl döndüğünü görür gibi olu- yorum. Nihayet, beklediğim işte başımıza gelmişti. Bu suretle onun nereden, nasıl, ne vakit vuracağı hakkındaki merakım, iki cümle ile ortadan kalkmış oluyordu. İtiraf ederim ki Bajiseyri gece gündüz tarassut ettirdiğim, bir lâh- za gözden uzak tutmadığım halde ilk darbesinin bu şekilde, bu dar büyük ve tehlikeli bir şekilde tecelli edeceğini tahmin edememiş- tim. Bunu da başlıca sebebi onun daha kendisinden şüphe edlimediği zamanlarda, gizli gizli sinsi sinsi çalışmış, bu suretle kendisine çok evelden muhit ve zemin hazırlamış olmasıdır. Şimdi vaziyeti tetkik edelim: Cidde — Mekke ve Mekke — Medine yollarının kapanmış olma- sı, demek, Hicazın baştan başa is- yan halinde olması demektir. Hicazm belli başlı üç dört şehri- nin koskoca çölün ortasında âsi- lerle muhat, mahsur bir hale gelmiş olduğunu artık bir emrivaki halin- de kabul etmekten başka yapılacak şey yoktur. Şurada bir lâhza duralım: Uzun uzadıya anlattığım hikâ- yenin bu noktasından bir neticeye varmış olmayor muyuz? Tek bir adam, zeki, hilekâr, şey- tan ve müfrit bir genç, birSait Ba- jiseyr şu anda Hıcağı ayaklandır. mış yor mu ? Simdi kan akacaktır, Mehmetçi- ğin kanı akacak, devlet hazinesi kapılarını açacak, sarayın etekleri , Hicaza vapur vapur as- ker gelecek, susuz, kurak, çorak u- cu bucağı bulunmaz topraklarda beyhude bir harp olacaktır. Ve bunu yapan Ebülhüdanın bir adamı, tek koludur! Osmanlı imparatorluğu Arabis- tanı nasıl idare etmiştir, Arabista- nı nasıl tanımış, nasıl görmüş, ne zannetmiş ve nihayet rasıl kaybet- miştir, İşte bu küçük küçük hâdise- ler, gözlerde — bütün bu suallerin canlı birer cevabı şeklinde tecelli edecektir kanaatindeyim. Şimdi, başımıza açılan gailenin safha saf- ha eşkâlini gözden geçirelim: Bu haber İstanbul bildirilmişti. Tahmin ettiğim gibi Sultan Ha- mit küplere binmişti. Telsraf telgraf üzerine yağıyor- du. Mabeyinde makine başmda bizden cevap bekliyorlardı, biz de, bir yandan Mekkedeki vali, bir ta- raftan Ciddede ben icap eden ce- yapları veriyorduk. Fakat ben bu- işin hakikı sebebini, müsebbibini hâlâ söyleyemiyordum. Çünkü, hâ- lâ bunu söylenmesinde bir fayda memul etmiyordum. Çöl niçin ayaklanmıştı? — Bitmedi — Japonya - İtalya Iki devlet arasında uzak şarka ve Afrikaya ait işler ROMA, 23.A.A. — Japonyanm Roma büyük elçisi Bay Suzimura, Italya ile Japonyann Afrika ve uzak şarkteki mü- nasebetleri hakkında “Tribuna,, gazete | sine beyanatta bulunmuştur. Elçi, Has “| beşistanda güya Japon zabitleri bulun 'duğuna dair olan şayinları katiyetle tek- zib etmiştir. Japonyanın Adis-Ababaya iktisaden hulül eylediği bahsine gelin- ce, bunu izah için, mtavasatlarma İobe'ye beşistana götürmek üzere fakat doğrudan doğruya nl yapılma: dağı ma özlemiş zak şark hakkında da demiştir kiz “ brick orada, Japonya ile karşılaş» maksızın , faaliyetini artırabileceği ka- maatindeyim. Uzak şarkta, istismar edi. lecek koskocaman bir piyasa vardır, an- cak yerli ahalinin huzur ve sükün içinde yaşamaları şarttır. Japonyanm siyatası an intldai oder, Trak oralarda sından, Mançuriden söz açan elçi, bu ül- kenin tanmıb tanınmaması etinin kendisini pek fazla alâknöar etmediğini söyledikten sonra, İngiliz ve Fransız he- yetlerinin orada buldukları fevkalâde im- kânlara işsret etmiştir. Nihayet, teknisyenlerin, tetkikine ar- zolunmak üzere nümüncler (tevdi eden elçi, Japonyann mütekabiliyet esası ü- zerine, meselâ İtalyadan şarab ithal et- mekle bahtiyar olacağını beyan eyle miştir. Kumandana yumruk FORBAH, 23. A.A. — Yabancılar a- layna namzed, Sarı bir mülteci, Fran- sız hapishanelerinde yatmak dilediğ'ni söyliyerek, avcı kıtası kumandanma te- cavürde bulunmuştur. Ası Alman olan ve Forbah'a dün gelen Şari Klein adındaki bu adam, yaban cılar alayma kaydolmak üzere, muayene için avcı kışlasına götürülmüştü. merkum, yüzbaşı Jarri'nin yüzüne şid- dedli bir yumruk indirmiştir. Derhal tevkif olunan Klein, kendisini bir toplama karargâhma kapattırmakla tehdid eden eski patronunun böylece ©- inden kurtulmak istediğini söylemiştir. Şarki Afrikada Cibuti'de öldüğülen Fran- sız mutasarrıfı Evvelki gün Şarki Afrikada Fran saya ait Cibuti arazisi ile Habeşistan hin kabileler arasında a kryamdan doğduğu bildirilmektedir. Dün bu hususta şu telgrafı aldık. PARIS, 23 (A.A.) — Cibuti hâdi- sosi hakkında müstemlek tarafından talan edilen esasa yardı « ma gitmiş, mühimmatı - bitene kadar harp etmiş ve müharebe meydanında, alışış olduğu on bıçak yarası ile öl - | müştür. j sayiatı meçhuldür. Mutasarrıf Bernard'a ölümden son- ra hatırası için Lejiyon donör nişanı verilmiştir. Nazilerin toplantısı BERLİ IN, 23.A.A, — Havas ajansı Na bir toplanbı yapmışlardır. Neşredilen wazi tebliğinde hücum kı- taların tensiki işinin görüşüldüğü bil. dirilmekte ise de alınan kassrlar hakkım- da hiç bir şey söylenmemektedir. Sarı hümranın tedevisi PARIS, 23, A.A. — Tıb akademisi dün, İngiliz doktör Findlay'nın sarıhu:n- ma'yı seromla tedavi hakmdaki muhtıra. su dinlemiştir. Sonra doktör Onfray ile Petit'in demir yolları memurlarının renk ve rakam oku- ma kabiliyetlerinin tetkiki usulleri hak- Köklaki taçiorkarını ölülemiştir ! Iki doktör, raporlarında , “İşihara cet- veli,, denilen ve muhtekf rakam okumak. tan ibaret olan İspon usulü üzerinde israr etmişlerdir. Harici küçük haberler: * Tatar ilinin merkezi bulunan Ka- zan'da, az bir zaman içerisinde 40,000) ruble kazanç temin eylemiş olan giz- li bir tabakhane meydana çıkarılmış- tur. Malümdur ki, Sovyetler ittihadı da hilinde öcaretle sanayi devlet elin- de olup, bunun hilifma hareket eden- ler şiddetle cezalara çarptırılırlar. * Bulgar - Çekoslovak Oo matbuat anlaşması Parafe edilmiştir. Bu an. laşma, tasdik olunmak üzere, her iki memleketin basım kurumlarına arze- dilecektir. # Lehistanda Vuje madenlerinde yer altı snrsmtıları devam etmektedir. Ma- denlerin temizlenmesi bu yüzden müm- kün olamıyor. Toprak altında kalan iki amelenin cesedleri bulunamamırtşır. # Maten gazetesine dün yece Berlin. den gelen bir tolgrafa göre Bay Göring- a yakında Varşovaya giderek mühim Polbünü rirelişiy müsuleerolarda balim: cağı şayiasi dolaşmaktadır. Deniz konferansı Japonya ko konferan-| 7rakya valileri B. eli T ali başkanlığında toplandı EDİRNE, 23 (Telefonla) — T akya umumi müfettişliğine b Tunan Çanakkale, Kırklareli, Tekirdağ ve Edirne valileri dün mumâ müfettiş Bay Ibrahim Tali Öngörenin reisliği altında toplantı yapmışlar ve ilk celsede göçmenlerin bugünkü ve yetleri hakkında uzun görüşmelerde bulunmuşlardır. Trakya valilerinin bu toplantısı tahminen dör! gün sürecektir. Saglık bakanı Erdek ve Marma adalarında tetkikatta bulundu! BANDIRMA, 23 (Milliyet) — Sağlık bakanı yanında vali B lim, dahiliye teftiş heyetinden Bay Sabri, mülkiye müfettişi Bay olduğu halde sabah yedide otomobillerle Erdeğe, oradan ri Marmara adalarına gittiler, Vekil teftiş ve tetkikatta bulundu ra yanındakilerle birlikte geç vakit Bandırmaya dönmüştür. Beynelmilel otomobil yarışı biri MONTEKARLO, 23 (A.A.)— Dünyanın her tarafından den fazla otomobilin İştirakile yapılan beynelmilel yemen Londra - Melburn hava seferinin kahramanlarından Ingiliz Celi sın sür'atle toplanmasınıistiyor LONDRA, 23 (A-A.) — Japonya - ya dönmek için Londradan ayrumadan evvel amiral Yamamoto demiştir kiz — Londra ve Vaşingion muahede- İerince yapdması icap eden deniz kon- feransı, mümkün olduğu kadar çabuk toplanmalıdar, Unce Amerika yolu ile dönmek isti- yordum, fakat eğer hükümetim de kon- feransın mümkün olduğu kadar çabuk topuand.ğumı görmek arzu etmeseydi, Siberya yolunu alarak daha çabuk dön- memi zannetmem ki emretmezdi. Binacnaicyh, teküf edildiği takdir. de Japonyanın © konferansı 1936 ya b.rakımasını kabul edeceğini zanmet - miyorum. ,, Japon murahhas heyeti azasndan yüzbaşı ivaşita bugün Amerika yolu i- le Japonyaya üzere gitmekte- dır. Fakat Londradaki Japon mahafili bunun alelâde nezaket ziyareti olduğu» nu, Bay Vaşitanın Amerikada büsün - duğu müddetçe biç bir müzakerede bu- İunmiyacağını temin etmektedir. Komütaların sonla CENEVRE, 23 (A.A.) — Bay Hen- dersomun pek yakımda silâhları bırak - ma konferansın iki komitesini yani silâh imal ve ticareti işlerile meşgul o- lan komite ile silâhları bırakmaya ait daimi bir komisyon ihdası ve silâhla - rin kontrolü meselesi ile meşgul olan komiteyi toplanmaya davet eumesi ah- Bu davetin bu ay nihayetinde yapı- lacak diplomatik görüşmelerle bir alâ- kası yoktur. Tonajların mikdarı LONDRA, 23 (A-A.) — Uluslar a- rası deniz konferansına başlangıç ola- rak Londrada toplanmakta olan konfe- ras tarafından tonaj x.xktarına ait avz ve talepleri tanzim eden bir proje ha- zırlanmıştır. Bu © konforansta 17 ulus temsil edilmektedir. Proje, mütalerları © alınmak üzere muhtelif memlcketlerim gemi ve inşaat tezgâhı sahiplerine arzedilecek, sonra da uluslar arası konferansı tarafından tetkik edilecektir. Amerika Lahey divanına ne şart altında girebilir! VAŞINGTON, 23. A.A. — Birleşik Amerikanın uluslar arası adalet divanına girmesi için müsait vaziyet “temin et- mek üzere, âyanda B. Ruzvelt'in görüş- lerini temsil eden grub şeflerinin, Ame- rika'nın iştirakinin ne başka bir devle- tin iç siyasazma ne de başkalarının A- merikanm iç işlerine karışmak gibi bir | da bir ihtiyat kaydinin konulmasını ka- bul ettkleri haber alınmıştır. Hükümet, bu ihtiyat kaydi olmasa bi- le âyanın kabul edeceğini zanmetmekte- dir. Fakat bu kayıd üzerine 96 reyden 70 ini, yani izem gelen üçte ikiden faz. lasımı temin edeceğini zannetmektedir. İspanya kabinesinde değişiklik MADRID, 23. A.A, — Kabinede de- ölşiklik yapılmıştır. B. Roşa dış işleri bukanlığında kalmaktadır. Radikaller. den B. Abad Konde deniz işleri bakanlı- ğma getirilmiştir. Yüksek mahkeme, Ovideo divanı har- bı tarafından ölüme mahküm edilen ça. vuş Vaskoz ile sivil Arguelesin cezaları. in lerin kabul etmemiştir. Pasaportların alanlar SARREBRUKKEN, 23. A.A. — Fran- siz konsoloshanesi geçen hafta zarfında 8019 kişive Fransaya girmeleri için pa- saport vermiştir. Perşembe ve cuma gün- bei 5000 pasaport verilmiştir. Mamafıh zamandanberi pasaport İsteyenlerin adedi azalmıştır ve günde iki yi kaç» memektedir. Stavi ki işinin Fransız tasarrufuna zararı PARIS, 23, A.A. — Tahkikat komite yonunun bir şusline cevab olarak, adliye nazırı, Staviski işlerinin Fransız tasar- rufuna 47 milyon 773 bin 736 frank kay- bettirdiğini söylemiştir. Bunun 17 mik. yon kadarı Eayon belediye e, üst tarafı da emlâk şirketine sid. İtalyada casusular ROMA, 23.A.A. — Casusluk suçundan açılan yedi davada, hususi mahkeme 1934 senesinin ikinci üç ayı içinde 21 mah. cı vardır. Amerikada 8 s0 ilm ölenler NEVYORK, 23. A.A. — Amerikada, hüküm süren soğuk dalgası yüzünden 65 kişi ölmüştür. Cenuba tesadüf eden şehirlerde bile, soğuk derecesi sıfırdan çok aşağıdadır. Teksan'ta binlerce mevaşi, telef olmuştur. kazanmıştır. Moskova elçimizin verdiği ziya MOSKOVA, 23 (A.A.) — Ayın yirminci günü akşamı büyük elçimiz Vasıf Çınar Sovyet Milli müdafaa komiseri Voroşil şerefine bir ziyafet vermiş ve ziyaf ette Umum erkânı harbiye ze reof, komiser muavini general Duhaçevski, Süvari umum müfett neral Budyeni, Müdafaa komiserliği erkânı, Hariciye komiser vel minski, Sovyetlerin Ankara büyük elçisi Karahan, Maarif komi: binef, Hariciye komiserliği erkân ve bayanları hazır bulann yafette Atatürk'ün şerefine müteaddit defalar içilmiş ve Voroşil Büyük elçimiz arasında samimi nutuklar taati edilmiştir. Lenin'in ölümü Rusyada Ilinci yıldönümü merasimi yapılacak MOSKOVA, 23.A.A, — Havas ajans mubabirin: : Pazartesi günü bütün Sovyetler ittikadı dahilinde Lenin'in ö- İümünün 11 inci yıl dönümü münasebe- tile merasim yapıl tar, Dün onun cenazesinin kaldırıldığı gü- ne tesadüf eylediğinden , her yer tatil edilmiştir. Yunanistanda Katoliklerle Ortodokslar arasında ihtilâf ATINA, 23.A.A, — Mezhebler meza- reti, çıkardığı bir tamimle, papasların kanunsuz olarak ihdas edi'miş bir mekam olan Atina katolik başpiskopouluğu ile ned münasebatta bulunmalarını yasak alien olarak, katlikler Karnera galip! RIO DE JANEİRO, 23. A.A. — 23 ravund döğüşülecek bir boks maçında, Primo Karnera, Estonyalı Klausnera ga- Fih gelmiştir. Hakem, maçı Gmerra | Irak petrolları karşısı Kafkas petrolleri MOSKOVA, 23. A.A. — Hami se muhabirinden « Iraktan, Şam Trablusuna ve H ya kadar uzatılan petrol bo #adı, alâkadar matbuatın dikkat nı çekmektedir .Zira, bu limanlars Irk petrolu, Kafkas Lindbergin çocuğun kaçıran adam BUKREŞ, 2.4.4. — çocuğunu açlmış olmakla mazmun man, vaktile Avusturya, Macari peratorluğumun bir cuzi olan ve içinde küçük bir Alman ekalliyeti yan, Romanyanın - Banat - eyalet Tindeki Dozncoça kasabasından Hauptman, muhacir olarak B mezden önce Dogneoça muştur. pin demi 30,000 kişi, dış işleri bakam v9 büyük elçisi maçta hazır Buğday tahkikatının he nüz arkası alınmadı Servislerin işleyiş şekli de3iştirile müsteşar Ankaraya b Ai ça işma esazları tesbitini mek gör müştür, “umum için de, zirmt © bakanlığile Zirmat müsteşarı Bay Atıf Bayındır tahkikatım < gidişi hakkında ve buğday servislerinde yapılacak değişmeler olrar muharririmize şunları söyle Buğday servisinde verilecek yeni çalışma esasları etrafında bakanlıkla muamelelerin e sslmiz mel 0 Anbarların tesbit ve teftişi ile Ziraat bankasının Ankaradaki buğday şefi Bay Talât ile meşgul- dürler. Teknik ve hosap işleri de dört kişi- m va — Ziraat bakanlığı müsteşar" Atıf Bayındır. Hik ütehasmn bir ekupor hareli Oğrendiğimize göre, teknik sap işlerisi tetkik eden heyet? ve zahire borsası Tevfik, şark değirmenleri idar€, si azasından Bay Şerafettin, carı Bay İslim Muammer, carı Bay Yordanidis, borsa Müt Jarmdan Bay Nureddin Baban © lunmaktadır. Tahkik komisyonu, idari ki cihetinden araştırmalarına v yam etmiş ve bir bir değirmenci hireciyi iştir. : o mi al Kemalin Ankaradan dönü;