24 Ocak 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Âgrılar ve eızılar için en tesirli ilâcdır. Her eczanede vardır. NO. 3 8 4 1 u m u r ıye TeltrMf ve mektırp adresl: ve matbaa tasmlle Matbaacılık ve Neşrlyat Şlrketl. 24299 24290. Az masrcrfla Bol ışılc vereıt S ET ampulleri en ucuz ve en dayanıklı ampullerdir. Umomı aeposu İstanbul Celâl Pcy Han No 2« Cumhurlyet, Istanbul . Posta kutura: Istanbtıl, No. 246 PerŞembe 2 4 İKinCIKânUn 1 9 3 5 Telefon: Baçmuharrir ve evl: 22368, Tahrlr heyetl: 24298. İdare Romadan, Sardan, Cenevreden sonra Söz Londranındır ar topraklarının Almanyaya geri verilmesi songusuna (neticesine) varan plebisitten sonra Ingilterede hemen şu düşünce belirmişti: Almanyaya istediği uluslararası denkliğini vermiş olmak iizere Versay andının (muahedesinin) askerliğe dokunan beşinci bölüğünde yazıh bağlannı kaldırmalı. Ingilterenin bu yolla varmak istediği son Almanyayı yeniden Uluslar Derneğine (Milletler Ce miyetine) getirmek ve silâhlan azaltma işine karıştırmaktır. Ingilterenin bu düşüncesi ilkönce gazetelerde yer aldı, ve Fransanın gösterdiği duralayış üzerine daha ileri gidemiyerek orada kaldı. Şimdi Fransız Başbakanı M. Etiyen Flandenle Dış lşleri Bakanı M. Laval bu ayın 31 inde Londraya gideceklerdir, ve bu iş orada ince elenip sık dokunularak konuşulacaktır. Sar işinin bilinen biçimde bitmesi arkasından M. Hitler Almanyanın artık Fransadan toprakça hiçbir isteği kalmamış olduğunu açık ve yüksek olarak bir daha söylediği gibi ayni sözleri gazetelere ve ajanslara da yeniledi. Almanyanın şimdi beliibaşh isteğinin u* luslar arasında kendisine de tanınılacak denklik çevresinde toplanmakta olduğu görülüyor. Almanyayı bu denklikten uzak bulunduran başlıca bağlar ki İngilterece toptan kaldınlması düşünülen askerlik bağlarında toplandısını herkes bilir. Londra konuşmalarından ne çıkacağı şimdiden bilinmezse de ortalığı aydınlatacak en temelli tutumlann oradan gelebileceği pek iyi anlaçılmaktadır. îngilterenin sîyasal düşüncelerinde son çağlara doğru gözle görülecek ve elle tutulacak kadar değişmeler oldu. Silâhlan azaltma işi ardından ençok koşan Ingibere bu işe bağladığı umudlarından bir çoğunu kaybetti. Orada şimdi hiç olmazsa gidılecek yolun yalnız bu olmadışrı inanı daha derin yer alnuş bulunuyor. Almanyanm ka palı bir kutu durumunda kendi kendine kimbilir nasıl ve nekadar silâhlanmakta olması giderek Ingiltereyi de düşündüren bir iş oldu. Bu düşünce altında lngiltere kendine dokunabilecek tehlikeleri karşılamak üzere herşeyden önce kendi güclerini artırmak yoluna açık döküldü. Şimdi Ingilterede a yırdımsız (istisnasız) olarak İngiliz kara, deniz ve hava güclerinin ve hele bu sonunculann artınlması baş programdır. Şimdi Ingilterede hemen herkes: Silâhlan azaltma işi yapılsın, peki. Fakat bunun için de İngilten>n RÜclü olması gerek! Diyor. Güclü olmanın da bir sınırı vardır elbet. Kuşkusuz olarak tehlike dışında kalacak kadar güclü olmak yeter. Bu alanda sonsuz bir silâhlanma yanşının bütün uluslar için bir yıkım demek olacağını herkes gibi İngilizler de bilirler. Onun içindir ki İngilizler Versay andının ençok Almanyaya yüklettiği silâhsızlanma bağlannı kaldırtarak Almanyayı Uluslar Derneğine ve Silâhlan Azaltma konferansına çekmeğe çalişmaktadırlar. Herkes kendi ulusal korunmasına yetecek kadar silâhlı olduktan sonra banşm sağlamlaştırılması işi ençok uluslararası düzenlere bağlanacak, böylelikle silâhlanma işinin uluslar için sonsuz bir yük olmasının önüne geçilecektir. Bu alanda Fransanm da diyecekleri vardır, ve belki bu alanda en çok diyecek onundur. Gerçek olarak görülen şudur ki lngiltere dönerek dolaşarak Fransanın ötedenberi ileri sürdüğü düşüncelere gelmiş bulunmaktadır. Eğer barışı uluslararası anlaşmalarile elde etmek olaganlığı varsa Fransa bu yola döküleceğini ötedenberi söylemektedir. Amma bu ulusun sütten ağzı yanmış olduğu için yoğurdu üfliyerek yemek istediği de pek açıktır. Hiç olmazsa genel Av On iki adada neler oluyor? Kalimnoz adası halkı Italyaya isyanmı etti? Italyan donanmasımn adaya asker çıkardığı ve örfî idare ilân edildrği haber veriliyor Atina 23 (Hususî) Proiya ga • zetesi on iki adalardan Kalimnozda ahalinin hükumet aleyhine isyan etti • ğini ve hükumet tarafmdan örfî idare ilân edüerek ahalinin hiçbir yere git mesine müsaade edümediğini ve ıtal • yan donanmasi tarafmdan adaya as • ker çikarildığı gibi tayyareler tarafmdan da daimî tarassudat yapılmakta olduğunu yaziyor. Atina 23 (A.A.) 12 adalardan Kalimnoz adasında, söylendiğine gö • re, ahalinin umumî isyan çikarmis ol * masindan ötürü, örfî idare flân edfl • mistir. Bir ttalyan harb gemisi Kalimnoza gitmektedir. CUMHURİYET Biri hususî ve diğeri de ajans tarafmdan verilen yukariki telgraflara göre, ltalyanin Anadolu sahillerinde füzulî surette ifgal ettiği 12 adadan biri olan Kalimnoz da isyan çıkmistir. Acaba, bu haberler doğru mu? Hakikaten böyle bir isyan çikmismidir; yoksa Kalimnoz ahalisinin kiyam et • tigi, adalarda daha kuvvetle yerlesmek için çikanlmıs bir sayia veya uydurulmus bir bahane midir? Yukariki kua haberlerden başka tafsilât gelmedik çe, bu hususta kat'î birsey söylemek mümkün değildir. Bu adalar daha zi yade Rumlarla meskundur ve bu Rumlar, ttalyan idaresinden memnun de • ğildirler. Kendilerini yabanci bir ida • re altında yasiyan mazlumlar addet • mektedirler. ' Yımanlılar, halkm ekseriyeti Rum olması dolayuile coğrafya vazîyeti rtibarile Anadoluya bağh ve Anadolu nun bir cüzü olan bu adalarin Yunani*tana verilmesmi istemektedirler ki bu fikirde bulunanlarm basinda sabık YuItalyan isgalindeki 12 adayı ve bunlar arasında isyan çıktığı bildirlen Kalimnoz adastrı gosterir harita nan Erkâniharbiye Reisi General Dusmanis gelmektedir. Adalardaki Romlarm ttalyan idaresinden memnuniyetsizliği, hakikaten isyan derecesine çiktı mı, yoksa bu, dediğimiz gibi adalara daha iyi ve da • ha kuvvetle yerlesmek için icad edil • nii'ş bir sayia veya bahane midir? Bu ciketi tafsilât gelince anhyacağiz. IZMlR Atatürk dün sarayda meşgul oldular Başbakan İsmet înönü Ankaraya döndü Reisicumhur Atatürk dün Dol • mabahçe sarayındaki dairelerinde meşgul olmuslardir. #•• Evvelki gün Reisicumhur Ata • türkle birlikte tstanbula gelmis olan Başbakan İsmet tnönü dün akşamki trenin arkasina bağlanan hususî bh* vagonla Ankaraya gitmistir. tsmet tnönü dün sehir içinde bir kaç gezinti yapmis ve bu meyanda Yıldizdaki Harb Akademisini ziya • ret etmiştir. Bulgaristanda vaziyet Eski Başbakan nezaret altında, 60 kişi mevkuf Kabine değişmesi iki askerî partiden Zlatef taraftarlarının galebesi şeklinde telâkki ediliyor Gizli diktatör denen miralay Velçef bir kışlaya kapatıldı Sofya 23 Kabinenin istifası çoktanberidir beklen.iyord'u. Bir kısmı mayıs 1934 tarihli hükumet darbesinin başlıca mürettiblerinden olan miralay Damyani Elçefin, diğer kısmı da bu defa Kral tarafmdan yeni kabineyi teskile memur edilen Harbiye Nazırı General Zlatefin tarafında toplanan askerî unsurlar arasmda müzakereler cereyan eylediği biliniyordu. Hususî kaynaklardan bildirildi • ğine göre. yeni kabine askerî partiden Kral taraftarı olanlaruı bir galebesi olarak telâkki edilmektedir. Gizli diktatör ismile maruf olan miralay Velçef mevkiini tamamen kaybetmistir. Eskî Posta ve Telgraf U. Müdürü Dün Ankarada muhakemesine baslandı Bulgar Başbakanı General Zlatef Dün gece evi polis tarafı&dan t*rassud altma alınmıs ve bu sabah kendisi bh kıslaya naklolunmustur. (Arkast ikincl sahifede) Yeni Kai.mnos hakkında tafsilât Kalimnos adası 109 murabba kilo • metro büyüklüğündedir. /.razisi dağ • lık, sah&eri çok girintili çıkmtılıdır. Vaktile ağaçlık ada simdi çiplak ve ağaçsizdir. Takriben 14,000 kadar olan ahalisi sahillerde süngercilik ederek, yahud da incir, zeytin ve üziim yetiş • tirerek geçinir'.er. tdare merkezi, ada • nin cenubunda kâin bulunan 11,000 RÜfnshı Kalimno kasabasıdır. Adada Linari, Vati ve Kaçuni isimH üç küçiik liman daha vardır. Eskî Posta ve Telgraf Umunt Müdürü Fahri Ankara 23 (Telefonla) tstanbul Telefon şirketintn «bone öcretleri meselesinde hükumeti haberdar etmek vazifesini suiistunal suçundan dolayı eski posta ve telgraf umum müdürü Fahri, simdSd teftis heyeti reisi Subhi, eski telgraf müdürü thsan Cemalin muhakemelerine saat alfada birinci asliye ceza mahkemesinde baslandı. Evvelâ nvıznunlann ifadesi alindu Bundan sonra Şurayi Devlet heyeti u'Arkast altınct sahifede) Viyana Alman elçiliği polis kordonu altında Elçilik, Avusturyanın Almanya ile birleşmesi taraftarlarını tesbit için listeler hazırlabyormuş! 23 (A. A.) Sar ple bishinden sonra buradaki Alman •Içiliği ek|lik av lusunda bir defter açarak Sarin Al manyaya dönmesinden memnun olanlarm bu def tere isinV.erini kaydedebi'ecek lerîni ilân efrniş • tir. Polis müdaha • le ederek elçi liği tecrid icin bir kordon kurmuş tur. öğle anlasihyor ki, Avustur • yanin Almanya ile birleşmesi taraf tarlarini tesbit için listeler hazirlanmiştir. istanbul rıhtımları Rıktımlar Fmdıklıya ve Sarayburnuna kadar uzatılarak Istanbul limanı meselesi kısa bir zamanda halledilecek Avusturya Başbakanı Şuşnig evinde karın ve çocuğile beraber formaya benzer üniformalar verümis tir'. Bu suretle bunlarin hududdan küçiik kafileler halinde Avusturyaya gi • rebüecekleri ümid ediliyor. (Arkast ikincl sahifede) nıınııııııinnınııııııuıııııııııııımımnııııııııııuı ıımıııııun Avusturya Almanya hududunda Vivana 23 (A.A.) Bad kam pında bulunan Avusturyalı Nazi leji • yonlarma Heimverenlerin giydiği üni Türk, bu Bulgar narasını iyi dinle! Bir gün gelip Trakyayı alacaklarını söylüyorlar Sofya (Hususî muhabirimizden) Birkaç kola ayrümis olan Bulgar Muallanler Cemiyeti bu ayin onunda Sofyada umumî bir kongre aktedîp birlestL Bu kongrede Trakya Cemi yeti Reisi Ormanciyef te bir nutuk irad etmiştir! Bu nutku Trakya gazetesinin 17 kânunusani tarihli ve 597 numaralı nüshasmdan aynen tercüme ediyorum: «Trakya muhacirleri cemiyetinin icra komitesi birleşen Bulgar muallimlerinin bu müessesan kongresini tebrik etmeğe ve ona muvaffakiyetli isler, hür ve esir Bulgarlara (!) ve Bulgar eyaletlerine de (!) daha uğurlu bir istikbal dilemeğe beni vekil etti. Muhterem murahhaslar! İcra ko • mitası tarafmdan ayni zamanda şun • iArkası altıncı sah'fedei ıiMiKinıııııııııııınııııııııııı MiıııııımiHiııiHimıııııımııiımıımmııın Oz türkçe GÖK BİTÜK Şaman yakarışları İlk uyünış Yıldırım gibi soyundun ey Tanrısal (ilâhî olan şey). Yıldırım gibi bulut gömleğini yırttın ve tu tuştun. Alev uykundan uyandın ve yere kavuşmak için gök uçurumlarını çılgm gibi aştm. Uçurumlar tutuşturmak istiyorsun, sen.. Qnun için, üzülmeden, yükseklerden aynlabiliyorsun. Ben çalı boyu yükselenler gördüm. Karaçalıyükseklikleri benlik kuruntularile gıcırdıyordu. Sen yüksek bir kaynaktan taşıyorsun, ey Tannsal.. Onun için ovanı ve yalçın kayalarını, düşünmeden, seçebiliyorsun. îlk uyanışın çırağı ile birlikte geliyorsun. Karanlık; ışık düşünü, çorak; yeşil düşünü, ırmak; deniz düşünü, sığlık; derinlik düşünü senin kucağında görüyor. Yıldınm gibi gönlümün göklerini aştm. ey Tannsal.. Yıldırım gibi gönlümün uçurumlannı, yüksekliklerini, gizli çağhyanlarını gösterdin ve kendinle doldurdun. Aydmlığını yayabilmek için yıktın, yaktın ve dağıttın.. İçim böyle bir dağılışa, böyle bir j'ikılışa ve böyle bir seninle doluşa susamıştı. Bir susayıştı bu, gönül çölünün yağmur susayışı.. Böyle bir susayışı yıldırımın kaynağı dindirebilir, yalnız... Bana yağmur sevincini, ilk damlayı müjdelemek için, beni en derin yerlerimden dağıttın. Gör.. Yıllanmış ve eskimiş; senin büyük kıvılcımınla nasıl diri bir alev oldu, eskiden, yıllanmıştan, dumandan kaçan bir alev, eski benliği min yangınından fışkıran genc alev.. Sen, beni bir alev kaynağı yap tın, ey Tannsal.. Senden bir damla oldum, ben.. Senin kıvılcımın oldum ben.. Ve senin yolun.. Yık tıktan sonra ısıkla kucakladığın yol... Turkçeye çevien M. NERMt [II Birkaç söz: GÖK BİTÜKü dilimize çevireli, belki, on beş yıl oldu. Bugün gene gözden geçirdim. Gök Bi< tük; gök kitab demektir. Gök Sancak gibi . Türklüğün eski kültür çağlannı yasatmak ıstediğim için, dılimize çevirmeğı uygun bulmuştum. Bir dilden ötei dile geçırmek'en ba'ka, benim hiçbir rolıim yok.. Öyle de olsa, ben, bu ufak armağanin bügıinlıik bir parçasml gencliğe sunarken seviniyorum. Değersiz birşey, bihyorum .. Fakat her dal verebildiği yemisi verir. M. NERMt Darlığı bu resimde apaçtk görulen îstanbal rthtımlarından bir manzafa tstanbul limanınm darlığına çare bulmak üzere şimdiye kadar ortaya atılan fikirler ve projelerin tatbik kabiliyeti yoktu. Çünkü bu projelerden asgari hesabla yapılanları bile tstanbul limanınm ıslahı için hiç oltnazsa 3040 milyon liraya ihtiyac göstermekte idiler. Diğer bazı projeler ise simdiki limanın bırakılmasım, Ahırkapıda yeni bir liman yapilmasmı istihdaf ediyorlardı. Ahırkapı onünde bir mendirek insası için ise en az 20 milyon liraya ihtiyac görülüyordu. tstanbul limanı, eskisine naza ran deniz faaliyetini kısmen kay • betmiş olmakla beraber gene memleket için esaslı bir ebemmiyeti haizdir. Bundan dolayıdır ki hükumet bu iş üzerinde tetkiklerine devam etmiş ve en nihayet tktısad Vekâ Ieti tarafmdan hazırlanan çok a » melî ve eskilerine nisbet kabul et(Arkast altmct tahifede) tmııııııiııııııiMiiMiıııifiııınıınıııtnııııııııııııınııııııııi'Mnııı:Hi)tifiiMinıııııııtııııtııııııiiıııınıııınıııııııııııınııiiınıtııııııııntııııımınıııııııntıı rupa banşı uluslararası anlaşmalarile nasıl elde edilebilir? İşte Londrada ince elenip sık dokunularak konuşulacak işler bunlardır, ve hemen açık söylemelidir ki bu konuşmalar hep Almanyanm alacağı durum çevresinde olacaktır. Fransadan hiçbir toprak isteği kalmamış olduğunu söyliven Al manya ne yapacak? Akıl bakımından Almanyanm yeni düzene katılması gerekir gibi görünürse de iş üzerinde bunun nasıl yürüyeceğini şimdidfîn kestirmek elde değildir. Şimdilik Almanya toplu anlaşmalar yerine yalnız Fransa ile anlaşmağı ileriye sürmeğe çalışıypr gibi görünüyor, ve Alman ga zetelerinin dillerinden Fransanın böyle bir anlaşmaya yanaşmamak istemesinden sızlanıldığı görülüyor. Doğru veya yanlış Fransanın Almanya ile kendi başına bir anlaşmaya yanaşmıyacağı da gerçekten görülüp duruyor. Sardan sonra Almanyanm Fransa ile toprak alışverişi kalmamış olabilir. Başka yanlarda da >rok mu? Şimdi başhyan araştırmaların ve görüşmelerin en sonunda ortaya çıkaracağı durum (vazij'et) buradadır. Öyle görülüyor ki Londra ko nuşmalan Avrupa tarihinin yeni bir dönüm yeri olacaktır. Bugün Musiki işi . Üstad Halid Ziyanın beşinci makalesi üçüncü sahifede Dördüncü sahifede: Musiki müsabakasi Beşinci sahifede: Çocuk sahifesi Yarın Türk benliğinin tarihsel temellen Arkadasimiz M. Nermmin güzel bir yazisı YUNUS NADİ