13 Ocak 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

TARİH: TEFRİKA : 10 Osmanlı İmparatorluğu nasıl yıkıldı Sultati Hamidi sonuna kadar sabrı tahammülle dinlemeğe hazırlandım “ Aynı zamanda oralarda lağvedilecek olan maarif idareleri tahsisatını da daha lüzumlu yerlere sarfetmek imkânı olur dedi,, “.. Hüdeyde mutasarıf vekilinin İtalya konsolosunu hini ziyaretinde bulunacak jandarma efradınm mu- tasarrıf vekilinin konsoloshaneye girişinde merasimle çekilecek İtal- yan bayrağına karşı resmi selâm ifa eylemeleri ve Hüdeyde, İngiliz konsa'osunun hemen serbest bır: kılması ve Hüdeyde Italyan Yenin losuna tevdi edilmek üzere şehri mezküre seyahatinin temini ve bu- nunla beraber Hüdeyde mutasarrıf vekilinin refakatinde lâakal yirmi kişi olduğu halde şehri mezbur İtalya konsolosu nezdine azimetin eylemiğsi.. Ve tedabiri vakıai icabat iyasiyeye mebni oldu- ğundan harfiyen ve tamamen icra- si elzemdir...,, Benim bu hususta bir şey söyle- meme hacet ka'madan fena me- murların devletin başıma ne işler a- çabileceği ve bu yüzden devletin her tarafta olduğu gibi Yemende de neler çektiği bu küçücük hikâ- yeden de anlaşılabilir. — Mahmut Nedim Bey, mektep - leri kâmilen kapasak... Gözlerini Çamlıca (| tepelerine dikmiş, dalgın ve düşünceli görü- nen Sultan Hamit, uzunca bir sülüt tan sonra ağzını açtığı vakit ilk söy lediği söz bu oldu. Ve benim ce- vap vermeme meydan © bırakma- dan devam etti: —“ Arabistanm ve bilhassa Ye- men kıtasının bu hususta seneler- denberi vaki olan şikâyetlerine ve memnuniyetsizliklerine bir nihayet vermiş olacağız.., Kulaklarıma ve gözlerime inana- #nıyordum. Kendimi biraz topla- dım, susmak ve cevap almak niye- tinde olmayan Sultan Hamidi s0- nuna kadar sabır ve tahammülle dinlemeğe hazırlandım. Kimbilir gene hangi vehmin ve- ya kimin telkin ve tesiri altında idi. Bu çocukça düşünceyi bir hü- kümdara yakıştırmak şöyle dursun, bugüne kadar Arabistanm ıslahı nama söz söyleyen bir çok ukalâ- nın,'riçalin ağzmdan bile bu ayar- da bir fikir işitmemiştim. Sultan Hamit başını pencereden çevirdi;'bu sefer gözlerini bana dik ti, ve sözlerinin yaptığı.ve yapaca- ğı tesiri anlamak isteyen bir tavır- la: — “Ayni zamanda, oralarda lâğvedilecek olan maarif idareleri- nin tahsisatını da daha lüzumlu yer | lere sarfetmek imkânı o hasıl ola. | caktır.,, dedi. Görüyordum ki padişah bu fik- ! ri kafasımda bir hayli pişirmiş, es | * babı mucibesile, bir hayli düşüne- rek hazırlamış ta öyle ortaya koyu- —“ Bir müddet tedrisatı arapça yapmağı düşündüm. Bu fikirde o Jan bazılarını da dinledim. Bunu isteyen bir çok arizalar da var. Fa- kat bir çok #7bab ve mülâhazat sev- kile maarif idarelerile mektepleri Iğvetmeği daha muvafık buldum.,, Saray terbiyesi hünkârın karşısın. da, ibadet eder gibi sükütu emre- derdi. Padişah idam hükmünüzü verse bile itiraz caiz değildi. Bu hususta gösterilecek cesaret zarar- dan başka bir netice © vermez, ve kurtarılacak dava büsbütün kaybe dilmiş olurdu. Fakat benim burada, şu andaki sükütüm, padişah indin- 03 bir (irabul) telâkki edilirse bir cinayet işlenmiş olacak ve ben bu cinayetin şeriki cürmü olacaktım. Kendi kendime (bu vaziyette Ye- mene avdet etmem) diye düşünü. yordum. Fakat bundan ne çıkardı. Yemene gidecek vali muavini mi azdı, hele, herhangi biri gibi bu i- radei seniyeyi de memnuni! iftiharla koşa koşa tatbika, yeri- ne getirmeğe gidecek ricali devlet sz mı idi? Demin kızlarağası Abdülgani a ufuk'ara bakıyordum. Ve koskoca imnaratorluğu idare eden müterer- dit ve korkak başın hergün sabah- tan akşama kadar seyrettiği bu uf- | ka bakarken. oradan ilerisini göre“! mere bu pazarların karşısında bir | | fakat ver olduğuna Sultan Hami- “ eser kalmamıştır kendisi hoş tutu- İspanyada bloke az sonra iklimler ötesindeki vatan parçalarına dair neler konuşacağı- nı merak ediyordum. Sultan Hamidin bugüne kadar AArabistana dair doğru dürüst, an- layarak, bilerek, düşünerek ve- rilmiş tek bir iradesini hatırlaya- mıyorum. Bu sebeple; buyurun dedikleri zaman biran sonra ne garip fikir- lerle karşılaşacağımı bilmiyor değil dim, fakat itiraf ederim ki muay- yen bir şekil alamadan kafamda ça'kanıp durmuş olan iktimallerin hiç biri şimdi karşılaştığım bu ga- ribeler şaheserile boy ölçüşebile- cek bir kudrette değildi. Şimdi Yemendeki mektepler gö- zümün önüne geliyor, onların b için sarfedilmiş emekleri hatırlı- yor, ve biranda bütün bunları yık- | mak kararı karşısmda soğuk kanlı. | lığımı nasıl muhafaza edebildiğime | kendi kendime hayret ediyordum. | Sultan Hamit bu hususta sözünü bitirmiş olduğunu ihsas oOedenbir | tavırla bir müddet sustuktan son- | ra birdenbire bir başka © mevzua | girdi. Fakat bu mevzu tekrar edile | edile o kadar bayatlamış idi ki... Sultan Hamit ise bu kölne mev. | zuu daima taze bulmakta inat eder | dururdu, Çün u, onun belli baş- hı bir endişesi idi: — İmam Yahya ne yapıyor, Fik- | ri fasidinden vazgeçmiş görünüyor mu? Bu (Fikri fasit) hilâfet davası idi. İmamın böyle bir fikri yoktu di bir kere inandırmışlardı ve ne söylesek, ne kadar delil saysak Sultan Hamit bir müddet endişesi zail olmuş görünür, sonra tekrar vehmine kurban olurdu. —İmam Yahya şimdiki halde ken di halindedir. Bu fikri fasidinden Tursa bu hususta hiç bir endişeye mahal kalmaz kanaatindeyim, de- dim. — Bitmedi — Edilmiş dövizler Yapılan teşebbüsler üze- rine serbest bırakıldı ANKARA, 12. A.A. — Ökenomi ba- kanlığından Memleketimizden İspanyaya gönderil. Alikmdarlar bu gibi mallar için era kı müebite olarak İspanya gümrükleri İ tarafından verilmiş olan ithalât vesikası İ ile Ispanya hariciye bankasına İspanya: daki bir banka vasıtasiyle baş vurduk” ları takdirde alâkadar makam bu malla- ra sit bloke alacakların twmamen serböst bırkılmasına müsaade edecektir. dün- kü İspanyol resmi gazetesinde çıkmıştır. İzmirde inkılâp kon- feransları IZMIR, 12 (A.A.) — Ulus evinde zengin bir şekilde inkilâp, konferanslarını bugün de devam edil. Belediyeler ne işler gördüler? Bele- dar belediyelerce yazl Ee — ler olduğu hakkında iç işler bakanlı Zınca belediyelerden istenilen ve gel- — bulunan malümat tasnif edilmek- tedir. nif bittikten sonra bu malümat neşredilecektir MİLLİYET PAZAR 5 İKİNCİKANUN 1935 HARİCİ HABERLER| Venizelos Yunanistanda diktatörlük i Sabık başvekilin Pla: isteyormuş! stırasa dair söylediği sözler büyük bir asabiyet uyandırdı ATINA, 12. (Miliyet) — Evvel ki gün Venizelos, Plâstiras hakkında söz söylerken o Yunanistanda krallık taraftarlarının fazlalaştığını ve bu - nun net'cesi olarak vaziyette tebeddül olduğunu beyan etmiş ve Plâstirasm ortalığı temizlemek için Yunanistana geleceğini bildirmişti. Bunun üzerine Bay Çaldariz gazeteclere beyanatta bulunarak demiştir kd: * — Venizelos bu beyanatile kendi- sinin siyasi bir adam olmaktan uzak olduğunu Yunan ahalisine anlat- Plâstrasm ön de kendisi - nin teşvik ettiğini itiraf etmekted'r. Parlâmentarizm aleyhine böyle teşeb büslere kalkan bir fırka reisile Musiki değişimi Sovyet tenkitçileri Neler yazıyorlar? Son değişim Rusyada alâ- ka ile karşılandı MOSKOVA, 12. (A.A.) — Tas'a innsı bildiriyor: Sovyet gazeteleri, pilmakta olan musiki inkel da fikirlerini bildiren sanatkârların inakale ve tetk klerini neşre devam et- mektedir. Sovyet sanati, mecmuasında çıkan bir yazısında tenkitçi Peregrinun, Türk musiki âleminin ve Türk gazeteleri” nin Türk musikiy hakkımda Atatür - kün kurultayda söylediği nutkun tah- Kili ile meşgul olduklarını tebarüz et- tirdikten sonra Türk musiki değişi: Din mahiyetini anlatıyor ve yazısının sonlarında Sovyet musiki efkârı urmu- miyesin'n Türk musikisinin inkişafı ile pe kadar candan alâkadar olduğunu gösteren vakaları sayıyor ve türk mu- silci âleminin Sovyet kompozitörleri- nin şehsen temas halinde bulunduk - larını, Moskova o konservatuvarınn Türk konservatuvarlarile mektuplaş- makta olduğunu, İstanbul ve Ankara- da basılan Türk halk (o melodilerinin Sovyet musiki mektepleri talebeleri tarafından tetkik edildi ü ve bu me lodilerin ayrıca o Vassilenko, Şvariz; Veprik ve saire gibi müteaddit kom » pazitörler tarafından tahlile tâbi tur tulduklarını tebarüz ettirdikten son » ra makalesini şöyle bitiriyor: Sovyet rmusiki âleminin Türkiyede yapilmakta olan musilei inkılâbı bü- yük bir sempati ile karşılayacağndan. ve bu temel üzerinde iki dost memle- ket için de semereli bir iş birliğinin inkişaf edeceğinden katiyen şüphemiz yoktur. Takas işleri Ökonomi ve Gümrükler bakanlarının tamimleri ANKARA, 12 (Telefonla) — Ta- kas suretile memleketimizden çıkarılan cek nesnelerin değerlerinin ne şekilde tesbit ve takdir ettirileceği £ hakkında ire bakanlığı beke b heyetlerine ve gümrükler ithaline meydan ve bü- iel mevcut takas hüküm- tatbik edilmesine dikkat edilecektir. saz Desa İkinci ve üçüncü komi- serlik imtihanları ANKARA, ız (Milliyet) — Emni- yet iş umum müdürlüğü önümüzde. ki ay içinde ikinci ve üçüncü komiser. Birinci komüserlik ve merkez me murluğu için ihtiyaç olmadığından im- tihan yapılmıyacaktır. Ankaraya gidenler başkanı Kâzım Ozalp, maliye, ökonemi, gümrük ve ir bakanları Bay Fund Ağralı, Bay Celil o Bayar, Bay Rana Tarhan bu sabah şehrimize dön- ileri gelenleri | tarafından Karşılanmaşlardır. Pamuk ve üzüm fiatları IZMIR, 12 (Milliyet) — Geçenler- de (45) e olan pamuk fiatları (57) © tarladı. Uzüm fiatlarında da bir buçuk, iki | ki mesai etmiş bulunan diğer fırkala- rın artık bununla mesai ortaklığında devam, etmeleri imkân dahilinde de- ğildir. Hükümet fırkası olan ahali fırkası- nın ileri gelenlerinden bir çok kimse ler Ven'zelosun bu beyanatı hali ha - zırdaki rejimi tebdil mahiyetinde 'duğundan kendisinin müddei umumi liğe verilmesin! istemektedirler. Ceneral Kondilis te gazetecilere "Venizelosun böyle ulu orta sözleri memleketi izrar etmekten başka bir işe yaramaz, demiştir. Hükümete mensup gazeteler Veni- zelos aleyh nde şiddetli neşriyatta bu- lunmaktadırlar,, Lindberg'in çocuğu Elyazıları N azpunun Yazılarıdır in Halk macerayı din'emek için sah'tlere par» veriyor FLEMİNGTON, 12 .A.A. — Haupt- man'in sorgusu pazartesiye atıldıktan sonra, müddeiumumilerden Hauek, Lind | bergh'in yanında hizmetçi iken, çocu ğun çalınmasmı müteakib intihar eden Violet Şarp'ın bu işle alâkadar olmadı. İ gun ispat edecek bazı şahidler dinlete- | ceğini söylemiştir. Avukat Relliy de, Fidyeinecatn İzi- dor Fiş tarafından almdığını ve paraların üzerindeki notları onun yazmış olduğunu, Hauptman'm de, bilmiyerek bu paralar- dan bir miktarmı Fiş'ten aldığını ispat edeceği iddinsmda bulunmuştur. Iddin makamı ise, Fiy'i cinayetle ajâ- kadar her türlü ittihamden tebrie ede- ceğini bildirmiştir. Fidyei necat parazı FLEMİNGTON, 12 .XA, — Kondom un şahidliği bitmiş olduğundan Fidyei- necat olarsk verilen paraların üzerinde yazılı notlarım içimin elinden çıktığını anlamak maksadile yazı eh- lihibresini sorguya çekmiştir. Daha temkinli bulunan — Hauptman, Marısile uzun uzadiye görüşmüştür. Başlıca şahidler ve bilhassa Kondon, halka görünerek bu meselede oynamış oldukları rolü bizzat hikâye ve tekrar gizak için biçek tekir karılaşmı Kü alime binlere dr vedelan maktadır. Alkapone'yi yakalattırmağa — yardım etmiş olan şahidlerden polis hafiyesi Vilson, Fidyeinecatın 3. P. Morgan mües | sesesinde ve kendi nezaretirsle ne suretle hazırlanıp destelendiğini ve bu paradan 14,800 doların Hauptman'a sit girajda nasıl buluzduğunu anlatmıştır. FLEMİNGTON, 12 AA. — El ya: a1 matahaasızı, Ündaberein çorağu Gin verilen paralara sit yazıların Hampi- man tarafından yazılmış olduğunu bil- dürmiştir, Yahudi kongresi Karakovi Kongresi İngiliz- i İlerin hareketini tenkit etti VARŞOVA, 12. A.X7 — Karakovideki uluslar ir resimde ha raretli > al esi haline geldiğini bildirmişler ve ya- hudi icra komitesi için istişari kurumlar şeklinde çalışmak üzre mahkemeler ih- dasını teklif etmişlerdir... Kadın tayyareci Ameli Earhardt Honolu- ludan Kaliforniyaya uçtu HONOLULU, 12. A.A, — Tayareci tek başıma olarak Kali- havalanmıştır. Deka EEE Bali be ba Se dme pl lm zl ler Kyk VE 3,18 5 surette geçtiği Bulgaristan ve Yahudi aleyhdarlığı yülâtı milliyetperver kurumlarını dağıt- Sarsıntıdan yersiz kalanlara yardı | 300 kuruşa kadar dul maaşlarının! Aydın demiryolu satın alınıyor IZMIR, 12. (Milliyet) — Aydın demiryolu mübayaa müzakeratu yakında başlanacaktır. Hat komiseri bu maksatla Bakanlık tarafınd. Ankraya çağırılmıştır. Kumpanya umum müdürü de pazartesi günü Ai ne elcik dim en Kurultay Başkanı ve Bakanlar Ankarada ANKARA, 12 (Telefonla) — Büyük Ulus Kurultayı Başkanı neral Kâzım Özalp, Iktısat bakanı Bay Celâl, Maliye bakanı Bay Fuat geldiler. Duraktan ileri gelenler tarafından karşılandılar. ANKARA, 12 (Telefonla) — İç işler bakanlığı Erdek ve Ma adalarında yer sarsıntısından felâkete uğrayanlara ne suretle yarda edilmesi lözem geldiğini tesbit etmek ve felâketi mahallinde görmek ü zere teftiş heyeti reisi Bay Sabriyi Balıkesire göndermişti Bay Sabri Balıkesir valisile birlikte felâketzedelerin yerleştirilmi için lâzm gelen tedbirleri alacaktır. Öğrendiğime göre felâkete ui yarak yersiz yurisuz kalanlar Erdek kazası dahilinde sağlam kalmış © felâkete uğramamış evelre yerleştirilecektir. İzmirde ikinci müntehip seçimi IZMIR, 12 (Telefonla) — Şehrimizde saylav seçimine başlanmış” tır. kinci müntehip seçimi sandıkları konuldu. Intihabat ayın on seki zinci cuma akşamı bitecektir. Halkta seçime karşı büyük alâka vardır. ANKARA, 12 (Telefonla) — Ikinci müntehip intihapları fırkanın! yoklamasını bitirdiği vilâyetlerde başlamıştır. İkinci müntehip intiha ları azami 25 ikinci kânunda memleketin her yerinde bitmiş olacaktır. on senelikleriveriliyor ANKARA, 12 (Telefonla) — Maliye bakanlığı 300 kadar yetim ve dul mineşlârinin on seneliklerinin derhal tediye ederek bu si bilerin alâkalarının kesilmesini malmüdürlüklerine bildirmiştir. Ba i lık muameleleri yeni ikmal edilenlerin cüzdanlarına on senekiMöriüia | denmesi suretile alâkalarının kesil mesi için şerh vermekte ve malmü dürlüklerince buna göre muamele yapmaktadır. i Maliye bakanlığı yeniden iki Fran ğ > NE sız maliye mütehassısı getiriyor ANKARA, 12 (Telefonla) — Maliye bakanlığı teşkilâtı etrafındı tetkikuita bulunan mütehassıs M. Alfan Salı günü Paristen şehrimize dönecektir. Mailye bakanlığı Fransız Maliye nezareti erkânından M. Pol Mese ve Jül Paşaru mütehassıs olarak getirtmektedir. M., Pol Ma nakit işteri ve kambiyo müdürlüğünün bu günkü vaziyetini tetkik ed. cektir, Yeni nakit işleri ve kambiyo teşkilâtının nasıl olması lâzım leceği hakkında bakanlığa bir rapor verecektir. M. Jül Paşaru vatıfalı ve vasıtasız vergi kanunlarını ve vergileri & kik edecek ve vergilerin tahakkuk ve tahsil sisteminin ıslahı için alı ması lâzım gelen tedbirleri bir raporla bakanlığa bildirecektir. M. Po kle gelecek, M. Jül ise şubat ayı içinde şehrimizde caktır, Telefon şirketi hakkında rapi Or ANKARA, 12 (Telefonla) — Istanbul Telefon şirketi hesap amelâtınt tetkik eden Maliye müfet tişi Celâl Sait, şirketler müdürü K Ri zi, Ankara otomatik telefon müdürü Niyazi ve İstanbul Telefon giri d komiseri Nurettinden müteşekkil komisyon mesaisini etmiş hazırladığı raporu bayındırlık mak amına .Ankarada ilk oku'lar soğuktan tati ANKARA, 12 (Telefonla) — Ankara ilk okulları soğuklar dol sile bir hafta müdetle kapadılmıştır. Okulların difteri vakaları do sile kapadıldığı şayiası etrafında sıhhat müdürü Bay Şuayip; “ Bü haftadanberi mekteplerde bir tek difteri vakası olmamıştır. On gündett beri şehirde yalnız elli difteri vakası olmuştur. Bunlar da iki, üç yaşi da çocuklardır. Mekteplerin tatiline sebep şitli soğukların. deo r,, dedi, Yeni polis teşkilât projesi ANKARA, 12 (Telefonla) — Eriniyet işleri müdürlüğü mev polis teşkilâtı kanunu genişletmek suretile yeni bir polis teşkilât kanu projesi hazırlamaktadır. Projede polis teşkilât kadroları genişletil te ve terfi müddetleri genişletilmek tedir. Bayındırlık bakanlığı ile tramvay şirketi arasındaki dava ANKARA, 12 (Telefonla) — Istanbul Tramvay girketki eee yasına Bayındırlık bankalığı aleyhi ne açtığı davaya karşı Bakanlığının yapmış olduğu itiraza ikinci itirazını yapmıştır. Tramvay şirketinin ikinci itirazını tetkik etmektedir. Parise yürüyüş yasak edildi PARIS, Iz (A.A.) — Mebusan meclisinin önünde tezahüratta mayı tasarlayan Paris civarı işsizleri tarafından hazırlanan “Parise ve polis Ekr ye edil miştir, iz ge güküm bir Küklimepe mill veril meden polis tarafından dağıtıl ar. Italya sefiri itimatnamesini verdi ANKARA, 12 (A.A.) — Italya büyük elçisi Bay Dr. Carlo bu gün öğleden sonra köş künde Reisicumhar Atatürk ta dan kabul edilerek itimatnamesini vermiştir. Dışişler bakanlığı vekili Şiikrü Kaya büyük elçinin kabulü su Atatürkün yanında bulunuyorlardı. Bay Dr. Carlo Galli gelişinde olduğu gibi köşkten ayrılışında dö bir kıta asker tarafından muştır. Yeni sene bütçesi Ankara vilayet idare he ANKARA, 12 » Mak ki ANKARA, 12 Telefonla) — Kaan iğ ea piliyet idare heyeti azalığına Arnavutlukta ihtilâl hab Ezim ve genel müdürlükler büt. a A) çe ve bazarlamaktadırlar. | zuhur ve hattâ bu iMulâlden bizmi Yeni Maraş valisi ye sileieii”de miütentsi sldujii MARAŞ, 12 (A.A.) — Yeni vali Bay erk alaş Kenti gür ve