20 Kasım 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

pe İhtikâr yokmuş... Geç oldu amma temiz oldu... bulda ihtikâr olup olmadığı - Mi araştıracak komisyon toplandı Ve ihtikâr diye bir nesne olmadığı- Mı kesip attı. Bizim de merak ettiğimiz bu idi. ür; anladık. Yalnız Yemiş lesinde yirmi kuruşa satılan ar- Mut Beyoğlunda, Köprüde ve Ka- dıköyünde elli karuşa, Fatihte on satılan elma bu saydığım yer- le kırk kuruşa satılırsa buna ne iz?. ami. Baldan Fatih, Bey- ğlu, Kadıköy çarşılarının yiyecek fiyatlarındaki yüzde altmış, yet- Miş aykırılığı nereye sokacağız?. Bıldır (geçen sene) 44 liraya a- İinan antrasit bu sene elli liraya odun kömürünün fiyatıda hergün Yükseliyor... Bursa pirincini 38 ku- Yaşa satıyorlar... Toptan fiatı yirmi huruş bile değil. Balıkpazarile ğla tereyağları arasında yüz - de otuz fiyat afrkı var. Bu pahalı- adı ister ihlikâr olsun, ister ticaret olsun, halkın istediği ba Malların ucuzlamasıdır. Acaba ih- ikâra “yoktur!,, diyen komisyon Olası şa saydığım şeyleri satın al- Mayor mu?. Eskiden elektrik, havagazı, te - İefon, su gibi ihtiyaçların fiyatları in de hep böyle komisyonlar top- r, fakat bir türlü indirilemez İdi. Nafıaya Ali Bey gibi çelik bir *İ gelince fiyatlar hemen düştü. Ihtikâra yok diyen komisyon a- #alarının is int sayarız. Ân - tak inansınlar ki bu kararlarında Yanılmışlar ve İstanbulluyu gücen- Ürmişlerdir. İstnbullu, insafsız es Raf elinde bir düzüye tırtıklanır- komisyonun bu kararı o insaf- > esnafın ekmeğine yağ sürmüş- Gönül ister ki bu komisyonun ihtikâr olmadığı hakkındaki hara- hnı hangi temeller üzerine kurdu- gösteren mazbata gazetelere Verilsin... Zaruri ihtiyaç maddeleri ee “— Ne meyi Istanbulda “yaşayış pahalıdır!. der talilmize küseriz. Lâkin şimdi böyle düşü - e aki fiyat farkları gözümüzün önünde, j Maaş yoklaması Bir adam bir işten dolayı yanıp işin içinde ıy vardır. Böyle sızla ikleri şeyin gerçekten aykırı *lduğuna inanmalıyız.... Yazmak istediğim, dulların, Yetimlerin, tekaütlerin maaş yok - İamasıdır. Her altı ayda bir ana - Mun maaş yoklaması yapılırken İ birlikte bulunurum. E! Doğruya Söylemek istersek bu çok güç ve Yorucu bir iştir. Eskiden daha ko- hı: şimdi. çok daha ağırlaştı... nasıl?. 1 — Oturduğunuz yerin nahiye Müdürlüğüne gidip bir basma ilmü İber kâğıdı alacaksınız... 2 — Aldığınız bu kâğıda bir fo- e ve orada yazı- #orguların karşılığını da yaza - tehsrnız, Altına 16 kuruşluk pul Yapıştırdıktan sonra nüfus cüzda MÜle birlikte tekrar nahiye müdürü Ne gideceksiniz. Nahiyede bir sa - * kadar sıra beklemek lâzımdır. 3 — Nahiye müdürü kâğılınızı Murduğınuz mahallenin karako - na havale edecek. Orası da tah - —, Tekrar nahiye müdürüne karakolun tahkikatını tas - ik ettireceksiniz. $ — Oradan kalkıp malmüdür- iğne gideceksiniz. Malmüdürlü- le sizden yeni nüfus cüzdanı is Üyecekler. Yaptırmamış iseniz ge- "din geriye nüfus idaresine gide - ghsiniz. Oranın da işi şu sıralar: şt pizli nüfus, gizli evlenme gibi Yer dolayısile başından aşmış - ue Bir haylı da orada uğraşacak. 12. Malmüdürlüğünde de saat - ce beklemeli ve eğer gününde “İnemişseniz geri dönüp erlesi 1 gelmelisini Bütün bunlar. sonra alacağınız para üç ayda ty i beş liradır. Görüyorsunuz ki; çok güçtür... Hem iş sahibi, hem Memur için güçtür. Bu, daha kolay ağar mu?, Çayır, cayır olur. Na- pemiyoruz. Çünkü şehrin ayrı sy | ÖKONOMİ Yunanistanla Alış verişimiz Yeni anlaşma her iki taraf için daha faydalı Ankarada imzalanan Türk » 'unan ti inde tat- anamın, birçok anla, faydalı kolaylıklara yer vereceği ve. den bloke alacağı bulunduğuna göre, Yunanistandan bir müşteri memleketi » mizden mal aldığı zaman bunun tutarma Almanya'daki Yunan parası karşılık tu- tulacak, buradaki Cumhuriyet Merkez Türk tütünlerine yeni bir sürüm sahası açıldığı da ilâve edilmektedir. Dahie balık sevkiyatı Sahillerden uzak şehirlerimiz hallemın ucuz gıda temin etmeleri maksadile Dev- let Demiryolları İdaresince (o taze balık nakliyatı için yapılan tenzilât iyi metice- ler vermiştir. Taze balık nakliyatı için ton başına ve kilometre besabile 15 ku- ca (aze balık gönderilmektedir. Odadaki gizli toplantı Dün, bir sabah gazetesi, Ticaret O - 'dası Meclisinin geçenlerde yaptığı gizli bir toplantıdan bahsederek, memleket ik- tasadiyatının en son muvaffakıyetini gös #terir bir rapor hazırlanmı olduğunu ve yarın da ikinci yapıla. rak bu meselenin görüşüleceğini yazı » Bizim yaplığımız tahkikata göre, bu haber asılsızdır. Ticaret Odası Mecbisinin gizli toplantısında Oda işlerile ilişiği lan meselelerden başka bir mevzu üzerin de görüşme yapılmış değildir. Ayni za- manda yarın ikinci bir toplantı yapılaca» İl haberi de hakikatten tamamen uzak. tir. Aile isimleri Hukuk fakültesi Ordinsryüs pro fesörlerinden Muammer Raşit Bey le Şebin Karahisar mebusu Vasfi Raşit Bey aile ismi olarak Sevig sözünü almışlardır. Sevig'in osman lıca karşılığı Aziz demektir. BORSA (iş Bankasından alman cetveldir) 19 T. Sani 931 AKŞAM FİYATLARI 1STIKRAZLAR TAHVİLAT, Istikramı dahili B425 $ Rıhe 1933 Ereni o 97 İ An. Mü Kupormx | OZ ŞA MN 20,40 li 2 m 208 ESHAM Reji kuponsuz 220 Telefon v0 190 1345 1 085 15 1350 478 Şir. Hayriye ÇEK FİYATLARI 62750 ; Prj 181,80 12,045 | Belgrat 349340 8 M 109130 10750 A Tİ ri 7 vd bri e: MP Tamirattan sonra yeni teşkilâtla açılan Türk Maarif Cemiyeti Istanbul Talebe yurdunun 34-35 senesi talebeleri ve idare heyeti MAHKEMELERDE Heybeliada önün- deki çarpışma Ticaret mahkemesindeki duruşma dün bitti Heybeliada açıklarında 33 kişinin bo- ğulması ile biten deniz çarpışmasının ti- caret mahkemesindeki duruşması dün ler şahit olarak dinlenmiştir. Bunlar kap tanm raporunda yazılı olan anlalışı sağ. lamlamışlardır. Hülimler şahitleri dinle dikten sonra raporun kabul edilmesine * karar vermişlerdir. Bu duruşma delillerin tesbiti çeşidin. davalar için kaptan kendini temize çıkar mak isteğile bu duruşmayı yaptırmıştır. İşin cezai kısmının duruşmasına yakn. da ağırcezada başlanacaktır. Bu çarpış - mada 33 kişiyi taşıyan kayığı çeken mo- torun kaptanı suçludur ve — içeridedir. Ağırcezaya suçlu olarak bu kaptan çıka: caktır, Feruzan kaptanı serbesttir. Gümrük kaçakçılığı cavası Neft Sanayi Şirketi Müdürü İsak Be.* har ve Yeşovi Behar Efendilerin, 8i bin Hirahk gümrük kaçakçılığı yaptıkları id. diasile ve sekizinci ihtisas mahkemesi ka rarile tevkif edildikleri yazılmıştı. Isak Behar.Efendinin vekilleri ağır - rında tahliye kararı vermiştir. Bu mese deye ait davaya yarın sekizinci ühtısas mahkemesinde kaşlanılacaktır. Oğrendis ğimize göre, müstanıkdık, Isak ve Yeşo- vi Efendilerle beraber suçlu gösterilen Umuryeri antrepo memuru Kâzım Bey halkında men'i muhakeme kararı ver - miştir, Para kaçakçılığı Dünkü sayımızda (Hamdi Efendi ve Zahide Hanun adlı iki kişinin para ka - çakçılığı yaparken yakalandığını yazmış tık. Srogu hâkimi bunlardan Zahide Ha- pimi alakoyrmuş, Hamdi Efendiyi salı - vermiştir. Dolandırıcılık Darüşşefaka Lisesi çevirgeni o Kâmi Beyi 7 lira dolandırmaktan suçlu Sedat | Efendi hakkında yapılan tahkikat bit - | miştir. Müddelumumilik Sedat Elendi- nin üçüncü cezada duruşması yapılma - sını istemiş, dosyasını oraya göndermiş- tir, Gir aktarın yaptığı Hırkaişerifte Hüseyin isimli bir aktar hakkında kanuni takibat yapılmaktadır. O semtte oturan Münire adında 14 ya- şında bir kız bu aktara gelerek bit otu istemiştir. Bit otu zehirdir ve satılması yasaktır. Fakat aktar bu kıza istediği miktarda bit otu vermiştir. Kız da bunu kaynatmış, temizlenmek için kullanmak üzere bir bardağa koyup soğutmuş, fakat sonra bunun kaynattığı bit otu olduğunu unutmuş ve susadığı için kana kana içmiş, ve zehirlenmiştir. Ancak kendisi de kendi dikkatsizliğ yü- xünden uğradığı kazayı hemen farkede- eek ev halkından istimdat ettiği ve çare- ler aranmağa başladığı için kurtarılmış» Madrit İSO | 11780 | Bükreş o 783 | Sofya 358 $ Viyana © SZ8İS NUKUT (Satış) Kuruş TE 1 Dolar 25 1 Kur. Çek Li 1 Şile Av. 2350 3 İnterlin 8 2 Vi Sie 20 Leva 3 - 20 F Belçika | 115 $23 20 Drahmi “ li 1 Flerin Bİ Benimet 257 1 — Maaş sahi ken ayni yerden (şimdi nahiyeler - den verilen) ilmühaber “kâğıdını alır. Yoklama tarihine en yakın maaş verilirken bu kâğıdı karakol İ dan tasdikli olarak getirir... Maaş gişesinde bir memur bu kâğulla ma aş sahibinin beratını, kuponunu ve nüfus cüzdanını karşıaştırır. İl - mühaberi alıkor, Cüzdana yokla - ma yapıldığını yazar ve maaşı ve- rir.Bunu yaptı lara para ver mez. Bu olmaz mı sanki?. Olur değil, B. FELEK « (akıl öğretmek gibi olmasın amma kolay olur. Oda makbul | yeğ. az “ İMelburn'dan Dönen tayyareciler Dün Eskişehirden doğ- ruca Atinaya uçtular Lonlra - Melburn tayyare yarışında ikinciliği kazanmış olan Holanda tayya- vecilerinden Parmantier ve Moll evvelki gün Bağdat'tan Ankaraya gelmişlerdi. Tayyareciler dün sabah Ankaradan Es- kiyebire gitmişler ve orada pek az kal - dıktan sonra saat 10:20 de Atinaya uç- muşlardır. Holendalı tayyarecilerin dün lstanbul üzerinden geçmiş olmaları mul- temel ise de hava çok sisli olduğundan kendilerini görmek kabil olamamıştır. Tayyareciler Atinada biraz kaldıktan sen va ZI teşrinisanide fimsterdam'da bulu- macaklardır. İ MAARIFTE Azlık Mekteplerinde Talebenin yurt bilgisini öğrenmesine ehemmiyet verilecek Maarif bakanlığı milli talim ve ter biye heyeti, ecnebi ve ekalliyet mek- teplerinde okutulan türkçe, tarih, coğ rafya ve yurtbilgisi derslerinden her birinden üç veya daha yukarı not alan talebeleri smıfı geçmiş addetmeğe ka- rar vermiştir. Yalnız birinden üçten aşağı not alan talebe ikmale kalacak- den bir duruşmadır. Ve ileride açılacak İ lamıyanlar, mektebin okutma dilile okutulan bütün derslerden pek iyi de- recede sınıfı geçmiş olsalar dahi, bıra- kılacaklardır. Yukarı snf derslerine imtihanlarma hiç bir suretle gire miyecekler ve milli kültür derslerin - den geçemediği sınfta bütün derslerde bulunmak üzere tekrar okuyacaklı dır. Ecnebi mekteplerin tasdik miş olan talimatnamelerin imi ra bağlı hükümleri kendi okutma sanile okutulan dersler için eskisi bi bırakılmıştır. Söm:sir paydosu Bu yıl Üniversite fakültelerinde sömestr paydosunun ikinci kânunun 15 inden, 5 şubata kadar yapılması ka rarlaştırılmaştır. Maarif müdürünün izni Maarif müdürü Haydar Beyin ni, vekâlet tarafından tasdik edilmiş- tir. Haydar Bey çarşamba günü An - karaya gidecek, izninin birkaç hafta- sını orada geçirecektir. İlkmekteplerin işleri İlk mektep başmuallimleri, Maarif idaresinde müdür Haydar Beyin baş - kanl tında toplanmışlardır. Mek - teplerin bazı işleri görüşülmüştür. Gazi enstilüsüne alınacal talebe Ankara Gazi terbiye enstitüsüne yeniden alınacak talebler için 2: citeşrinde İstanbul lisesinde bir imti - ban yapılacaktır. Almacak talebeler diseyi bitirmiş fakat yirmi yaşını bitir- memiş olacaklardır. Paris üniversitesi reklö- rüne ziyafet Istanbulda misafir olarak bulunan Paris Universitesi rektörü Profesör Şarletti şerefine, dün akşam Tokatli- yard getanbul Üniversitesi rektörü y bir yemek vermiştir. Ye - mekte fakülte dekanları ve bazi pro- fesörler bulunmuştur. Yemekten son- lıklı sözler söylenmiştir. “Gümüş paralar Perşembeye kadar eller- de dolaşmağa başlıyacak Yeni gümüş paraların basılışı arttırı)- muştar. Yakında 50 ve 25 kuruşlukların da basılmasma başlanacaktır. Basılan gü müş paralardan 50 bin lirası Ankaraya Maliye Bakanlığına gö iştir. İstan bulda da 100 bin lira kadar | toplanmış gümüş para vardır. Istanbulda yeni pa- valar Merkez Bankası tarafından piya- saya verilecektir. Bunun için Ankaradan emir beklenmektedir. Yeni paraların ya- rın veya perşeinbe günü ellerde dolaş - mağa başlıyacağı umulmaktadır. Amerikan tayyaresi gelmiştir. Amerikan tayyarecisi Istanbul- 'dan Sofya, Bükreş ve diğer Avrupa mer- kezlerine uğradıktan sonra Amerikaya gidecektir. Ra Ermeni katolik cemaati işleri teftiş edilecek Evmeni Katolik Cemaati Idare Heye- #i İşleri, görülen lüzum üzerine teftiş © dilecektir. Zabıta tefterleri ve kasayı mü- bürlemiş ve hesapları tetkika başlamıştır. POLİSTE Gemi azıya Alan beygirler Bir ihtiyarı çiğnediler,ara- ba param parça oldu , Dün Samatya'da tüyler ürpertici bir şiğnenme olmuştur. Arabacı İsmail oğlu in in başlarma yem tor- balarını asıp savuşmuş, kendi başlarına i de bir ürkerek ala ME Bu sırada oradan Rifat Baba isminde parça parça olmuş, her parçası bir yerde kalmışlır. Beygirler güçlükle tutulabil. pars Arabacı İsmail oğlu Dursun biraz son- dliyeye verilmiştir. Müd- izan hüküm kendisini #alıvermemiş, alıkoy- muştur. İki yüz lira sırroldu Fatihte oluran yapı mimarı Veli E- tendi ilo Karagümrükte oturan makinist Mehmet Efendi dün sabah © tramvayla Veznecilere geldikleri zaman O kavgaya başlamışlardır. Veli Efendi kavga esna- sanda ki yüz lirasının çalındığını söyle- haber Efendiden şüphe ettiğinden araştırmaya başlanmıştır. Çakı ile Alyon sokağında Kâmilbey apartıma- 'nmın kapıcısı Neci pile tavukçu çırağı Vitali arasmda dün sabah bir kavga çık- mıştır. Nedip Vitaliyi çakı ile yaralamış- tur, Çarpan araba Fatihte Haydar caddesinde hızla gi - den Abdülhamidin idaresindeki ara bası Usküplüde Fırm sokağında 18 mu - marada Zeynep Hanmna çarpmış ve ya- ralamıştır. Arabacı yakalanmıştır. Yürek durunca Beyoğlu Ağaçeşmesi © sokağında 1l numarada Jozef Apikyan Efendi Kara - köyde birdenbire düşmüş ve kalp sekte- sinden ölmüştür. Elli liraya ne oldu? Beyoğlunda Bostanbaşında — oturan börekçi Kadir Efendi, o polise gelerek yanında çalışan Kadir terafımdan 50 lira- sının çalındığını söylemiştir. Kadir ya- kalanmış, sraştmımaya başlanmıştır. Kuşçular arasında kavga Dün Yenicami avlusunda Kuşçular arasında bir kavga olmuş ve kuşçululda tanınmış İsmail Zühtü Beyin oğlu Mu- bittin Bey yaralanmıştır. Yenicamide kuş satışı yapılan kahve- lerde, kavga olmuş ve bu sırada birçok kafesler de parçalanmıştır. Parçalanan kafeslerden kuşlar birer birer uçmuş ve Muhittin Bey bunlardan kıymetli bir ta- nesini yakalamak isterken, camlar kırı)- muş ve sağ elinden yaralanmıştır. Bu yüzden bugün kuş pazarı olmiya- caktır. Polis meseleye elkoymuştur. Kaçak sigara kâğıdı Dün Kocamustafapaşada Şükrü adın- 'da biri Pazar pazarında muhafaza memur ları tarafından kaçak Aslan markalı si- gara kâğıdı satarken yakalanmıştır. Uze- rinde 240 yapraklı 9 defter bulunmuş - tur, Liman . Şirketinde tasfiye Dünkü fevkalâde toplantı- da mürakabe heyeti raporu kabul edildi Liman hazırlanan 2 zel raporu aynen kabul edilmiştir. Dünkü toplantı ile, eski şirket tama- ğ Maliye Vekâle- Duiii e | Nutuktaki Öz türkçeler Memurlar öğrenccek ve res mi yazılarda kullanacak Reisicumhur Hazretlerinin Büyük Mü let Medisinin açılma merasiminde söyle- diği nutukta geçen öz türkçe kelimeler a hakkında vilâyete bir tamim gelmiştir. Bu öz türkçe sözleri, memurlar öğre- perek resmi yazılarda kullanacaklardır. | Sie Yeni sözler — Öz Türkçe ile — Büyük dil değişimi, bize yeni sözler öğretmeğe başladı. Biz, di- yaln anlatmak m adam- ar, İstanbul gibi, İzmir gibi, Bur. gibi büyük yerlerde DELEN Seni taşlarımızdır. Anadolu köylüsü ba sözleri eskiden biliyor ve tanıyor. du. Kullandığı dil bu idi, Dergide bulunan sözlerin asıllarını araştır. dığımızda karşımıza hep yurdu « muzun bir bucağı çıkmaz mı? Şu veya bu köy adamlarının bu dili konuştuğunu görmez miyiz? Bundan ötürüdür ki yurdumu » Zun en yüksek bir sayısını yayan yarllaşlarımıza kendilerine yaban & olan sözleri öğreteceğimiz yer - de bizim bu sözleri öğrenmekten başka yapacağımız iş yoktur. Belki yeni sözler birkaçımıza zor gelebilir. Amma bu zorluk bu sö lere alışık olmadığımızdan il. gelmektedir.. Yıllarca annesini gör m #anımıyan bir adam onun- a ll, nasıl yadır - gamaz ve anasını sanki Tanrının günü görüyormuş gibi kucaklarsa biz de öz dilimize böyle sarıldık ve onu böyle kucakladık. i Çok geçmeden yeni yeni kelime ler kafamıza yer etti ve onları se- ve seve kullanmağa ve anlamağa başladık. | Bu işi zor sananlar.varsa onla- rın birçok sözleri klişe biçiminde tanımalarından ve öğrenmeleri den ileri geliyor. Sözgelişi size bir örnek verelim: Fransızcada bir , *Sage” sözü vardır. Bu söz (uslu) demektir.. Amma Fransızlar bunu (filosof ), (hakim) kar; olarak Çile Genk) Kaz Sabir tek karşılığı olan (uslu) ya (ya - ramaz) kelimesinin tersi olarak kullanırız. (Hakim), (Filosof) kar şılığı olan uslu sözünü yan çize - riz. Neden “Yunanistanın yedi haki mi” diyelim de (Yunanistanın ye- di uslusu) demiyelim? Iş böyle iken aslüyu bu anlayış. ta kullandığımız yerler de vardır: “Hakim” sözünü (bilmeyenler, kullanamıyanlar bu sözü anlatmak için “akıllı uslu adam” demezler. ayırt etmişizdir. Zorluk işte bura- dan geliyor. Br örnek daha: Türkçe sözlerde (al) ve (el) ek- lemesi vardır. Biz gene bu ekleme- lerle yapılmış sözleri klişe biçimin de kullanıyoruz da bu eklemelerle yeni yeni sözler yapmıyoruz. (Uysal), (kumsal) sözleri bu nun-birer açık örneğidir. Arapça dili böyle eklemeler ve başlamalar la yeni yeni sözler yapılarak zen - ginleşmiştir. Bizim eski imperator- İuk zamanında dil işlerile uğraşan larımız ise türkçeye yeni bir hız verecek ve üstünde inceden inceye çalışacak yerde bu arapça ve İars- ça kelimeleri tepki tıpkısına almış- lar ve kullanmışlardır. Çünkü ko- laylarına bu gelmiştir. İşte dilimiz- deki eksikliğin bir köşesi “de bu- dar. i Yeni dil bilenlerimiz türkçemiz. üzerinde bu yolda çalışırlarsa çok verimli işler görmüş olurlar. Mümtaz FAİK utum haftası Her yıldan daha dolgun bir proğram yapılacak Birinci kânunun 13 ünde başlıyacak olan tasarruf haftası hazırlıkları her gün ilerlemektedir. Haftanın dolgun ve olgun olarak geçirilmesi için bir program yar cemiyet âzaları da bulunacaklardır. Ve rilecek kararlarla, tasarruf haftasının kut ulamış programı çizilecektir. za Matbuat toplantısı Istanbul Matbuat Cemiyetinden: Istanbul Matbuat Cemiyeti umumi he yeti ikinci defa olarak 24 Teşrinisani 1934 cumartesi günü anat 13 te cemi- yetin yeni merkezi olan Ankara cad- desinde, Ikdam yurdunun ikinci katın da toplanacaktır. Bu toplantıda mev- cut ekteriyet telâkki edileceğinden mübterem azanm herhalde teşrifleri rica olunur.