20 Ağustos 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 6

“Dün iki tez daha okundu messille kurultaya iştirak Bu mümessillere hem hoş geldiniz. . der, hem de hizmetlerini tebarüz ettirmek isterim. Halkevleri bütün kültür işle rinde olduğu gibi, dil işlerinde de çok uğraşmışlardır. Bundan dolayı Cum - huriyet Halk Farkawma ve halkevlerine alenen teşekkür etmeği bir borç bili - rim, İşaret etmek istediğim bir nokta da, öyeti iyat işidir. Basılan © İn bir telgraf okunacaktır. Bundan sonra Berlinden Prusya a- kademisi reisliğinden gelen telgraf © - ku da. Telgrafta itinci dil kurultayı hararetle tebrik ediliyordu. Telgraf ak kışlar! karşılandı. Reis Paşa tekrar: — Ahmet Cevat Bey, tezine devam , efendim, le, Ahmet Cevat Beyin tezi Ahmet Cevat Bey riyaset kürsüsü ününe gelerek ilk içtimada başladığı u- zun tezine devam etti. Ahmet Cevat Bey: — Ulu başkan, reis Paşa, hanımlar, Türkçenin Him - Avrupa dili ile mukayesesi, isimli tezinde ayni keli- melerin manaları mubtelif şekilleri üze- «inde İzahat verdi. Bunlarm etimolo - Jitini tetkik etti. Kelimelere yeni ek- İer ilâvesile vücut bulan yeni kelimeler- den bahsetti. Türk dili tetkik cemiye- $inim tezlerinin Türk tarihi tetkik ce - Reis Paşa Hiz. — Başlıyoruz, efendim. (Salm Ak Beye dönerek) Saim Ali Saim Ali Bey riyaset kürsüsü önü- me gelerek tezini ö Sa- im Ak Beyin tesi “Eski dil mefhu- mu ve politik terbiye, âdi. Saim Ali Bey güzel bir anlatışla te- zini, okudu, verdi, Saim Ali indi. Ve on dakika istirahat için celse tatil edildi. Üçüncü celse Ibrahim Necmi Beyin izahatı e dei win bir maddesinde tezlerin kurultayda okunacağı ve bu tezlerin ilmi müna- kaşa ve li — - sabah saat (10,5) ta toplanacak- m ne Kurultay için kartlar T. D. T. C. Umumi Kâtipliğinden; Ü Yalnız bir gün kurultayda © bulunmak I : | | üzere müracaat © edenlere tarı renkli kartlar verilecektir, Bu kartlar ellerinde © bulunanlar salommma irer- kon kartlar almacalıtr. abisi Birgün için kart sast 12 ye kadar Başikâtipliğe müracaat etmelidirler. Ye. şil, beyaz ve Li dinliyecek olanlara mahsustur. Komisyenlar T. D. T. C, Umumi Kütpliğinden: 1 — Nizamname, bakire ve teluuser .€ bütçe komisyonları bagün (pazartesi) | saat on buçukta toplanacaktır. 3 — İlmi komüsyonlar yarm (salı) lk toplantılarını ya- Ajansın tebliği İSTANBUL, 19 (A.A.) — İkinci Türk dili kurultayı, ikinci içtimamı bugün Dolmabahçe sarayında akdet- ti. Bu toplanışa iştirak eden kurultay aazları, birinci günkü toplantıdaki kesafeti muhafaza ediyordu. Saat tam on dörtte Reisicumhur Hz, refakatle rinde Dahiliye Vekili Şükrü Kaya B£. o Ahmet Cevat Beyin tezi Bundan sonra kürsüye gelen dil ce miyeti umumi merkez azasından Ah met Cevat Bey, ilk kısmını dün anlat tığı tezine devam etti, Sözlerinin 40- Bunda, Ahmet Cevat Bey kendi tezi- ni şu şekilde hülâsa etti: “Saygın yurttaşlarım. İ Bu etüdün verimlerini kardeş ce- miyet Türk tarihi tetkik cemiyetinin verimlerile bağlarsak meseleyi kökün den aydınlatmış oluruz. Ulu başganı | mızm sezgileri ile iki arkadaş cemiyet || çalışarak medeniyet ve dil menşeinin orta Asyada olduğunu şimdiden ay - | dmlatmışlardır. Oral - Altay ve Hint Avrupa oymağı adlarını altmda gös- | terilen bütün dillere (Altay dilleri) adını vermek zamanı gelmiştir. Bura da Hint grupu, İran grupu, İslav gru pu, Grek grupu, Lâtin grupu, Kafkas grupu, Fin grupu ayrılymıştır. Asya - da her ne zaman yeni bir grupun dil vesikaları keşfolunursa onu artık Hint Cermen, Hint - Avrupa vasıflarını ha izdir diye Altay dillerine ayırmak ca iz olmayacaktır. Saygın yurttaşlarım. Bu ctülte O söylediklerimizin ber noktasmı müdafaaya sorulacak sual lere, edilecek itirazlara cevap verme- ğe hazırız. Bu etütleri biz herkesten ön kendi mizi bilimlik bir inanla kuvvetlendi. rerek yürüttük, Kendi inanımızı baş kalarına da aşılamağa cumuzdur. Saim Ali Beyin tezi Ahmet Cevat Beyden sonra 10 da kika istirahat verildi. Sıra doktor Sa çalışmak bor- (bunlar her memlekette vatan meselesidir, ve şah çiyetin muhafazası işidir, dediğini ha he, Mütekâmil ve gayri mütekâmil diller ep sinnen birdirler. Biribirinin temadi. sidirler.,, Meri Saim Ali Bey, dillerin eksikliği k liği hakkımda da şöyle diyar; 5 “Eskilik yenilik yoktur. Ancak şekil illeri vardır. Meselâ japonca Ton sonra, “medeniyet ihtiyaca göre İleriler, takip eder, Onan'a hü Intişarma vasıta olur. Fakat dil, sanayiin anası değildir. , diyor. Saim Ali Bey ana dil bahsinde de “A- sa dil bir nazariyedir. Ondan çılemıştır. 20 30 dil hep Flexonnel, ötede 70 - 80 dil hep Agglutinant bu neden?,, diyerek izahını yapıyor. — Eski dil mefhumuna verilen diğer hassalar — bahsinde “bugün eski dil mef humu zevkli bir bilgi, bir fenni — curio- site — basit bir ilim morakı olmaktan çık. mış bulunuyor. Bu mevzuu buzün bir Saim Ali Bey — üste çıkarmak, alta | duğundan bahisle köyle bir seydüşünül. memiş olduğunu, her hangi bir tez'e kar. Şi itiraz ve tenkit için kürsünün açık bu- lunduğunu, o Ancak ba gibi tenkide W bulunmak | #eleceğini bildirdi. Ve idari /çalışmalarile alâkası kesildi! | ların yarın sani on buçukta , ilmi ke San'atkârlarımızı ham altına Sokan garip ihbar (Başı 4 inci sahifede) Hadi Beylerle ressam Nazmi Ziya ve Çallı İbrahim Beylerden ve tezyimatçı Mitat Beyden müteşekkildir. Jüri salı günü darphanede toplana- cak, müsabakaya iştirak eden sanat- verdikleri eserleri tetkik ode- rek gümüş paralar için en muvafık o- lanmı tesbit çdecek ve aymacaltır. Jüriye verilen kalıplarda sanatlârla- rın isimleri ve hüviyetleri yoktur, Bun- har zarflar içerisine konmuştur. Ve ü- zerlerinde sahipleri bilühara anlaşılmak | Jirse daha iyi i hakkındaki iddialar da devam edi- ay son- basılmasına baş Bu müddet zarfında 1, 5 ve 10 ku- ruşluk nikel paralar için açılan müza. buka müddeti de bitmiş — olacağından bunların basılmasma başlanacaktır. misyonların da salı günü ayni satte top- lanacaklarım söyliyerek azanın gelme - Tevlik Rüştü Eeyin cevabı İSTANBUL, 19 (A.A) — Heri - ciye vekili Dr. Tevfik Rüştü Bey Sov- yet hariciye komiser vekili M. Kresins- kynin dün kurultaym açılması mü - nasebetile gönderdiği telgrafa şu ce vabı vermiştir: Hariciye komiser o—ovekili M, Kre- sinsky Hz. MOSKOVA namına âlinize derin minnettarlı - dini ve imi dostluk bislerini arza memur etti. Tevfik RÜŞTÜ Cafer oğlu Ahmet B.indil İSTANBUL, 19 (A.A.) — Dünkü dil kurultayı — toplamtımda söz alan Cafer oğlu o Ahmet Bey Türk - Rus dilleri vasmdaki münasebetlere dair olan tezini oki sözlerine terinin mevzuu ve dil iklerile alidensi ol - muyan yersiz ve gayri muvafık beya » nat karıştırması üzerine müzakerele - Zafer ve Tayyare Bayramı (Başı 1 inci sahifede) min olunacaktır. 30 Ağustos Zafer ve Tayyare bayramında yapılacak şenlikler için İstanbul belediye reis muavini Hâmit Beyin reisliği altında- ki bir komisyon da dün toplanmıştır. Bu toplantıda bayrama ait program hazırlanmış ve resmi geçit ile fener alayları hakkında Kolordu kuman - danlığından malümat istenmesine ka İ rar verilmiştir. Komisyon; Zafer ve Tayyare bayrammın geçen senelere nisbetle daha mükemmel olabilmesi için eski programlarda birçok tadilât yapmıştır. Bu tadilât ta bilhassa Tay- yare Cemiyetinin bayram için hazır » ladığı yenilikler vardır. EY Verim kabiliyeti (Başı 1 inci sahifede) hatsa ispirtonun fiati mevzuu üze- ride esaslı bir araştırmaya -gidi- neticeler alınacağı İ yer. Eskidenberi iddin ( ediliyor ki, devlet idaresindeki işler, ticari bir “İİ kafa ile yürütülemez. Devlet teşeb- ib üsleri, formalitelere boğulmak yü- zünden muvaffakıyetsizliğe mah » kümdur. Böyle bir telâkleimin ydşa masında yakın vakitlere kadar bir zarar tasavvur etmiyebilirdik. Fa- kat bugi ret ve şerait tama- men değişmiştir. Gazi Türkiy: milli iktisat mevzuunda o mutedil devletçilik esasını kabul etmiş bu- lunuyor, Böyle bir sistem, Türk va- tanmm bugünkü ibtiyaçlarma en tsygun bir şekildir. Devletin elinde olcun, vatandaşların ve milli mües- seselerin malı bulunsun, memle- kette mevcut bütün iktısadi imkân ve kudretlerden istifade ederek milli kalkınma yolunda muvaffak olmak azmindeyiz. Bu şerait altın- da devleti; en büyük iktisadi ve ticari teşebbüslerin başında sık sık göreceğiz, dı ir. Güzel mi: ve muvaffakıyetler sayesinde, eski- denberi devlet'n idaresi aleyhinde yaşayan yan'ış telâkkileri herkesin kafasından o söküp atmak, bu iti- barla da zaruri bir şey oluyor. Sürt Meb'usu MAHMUT 13.163.208 Evet 1.520.356 Hayır... (Başı 1 inci sahifede) meğe lanmıştır. BERLİN 19 (A.A) — Milk Sosya listlerin reyiâm propaagndası son hâd dini bulmuştur. Propaganda hem göz lere hem de kulağa hitap lir. Propagandacıların zekâsı trenlerdi istasyonlarda bile kendisini göstermek tedir. Tren ve istasyonlara büyük © « partörler , Ve bu oparlör ler ber defasında başka bir ifade ile halkı Hitlere rey vermeğe davet ot - mektedir. Lokomotiflerin üzerine bü- yük beyaz harflerle Hitlere rey ve « rilmesi için ibareler yazılmış ve va « camlarma da şeffat propa « ganda levhaları konmuştur. Tavyareler propaganda BERLİN, 19 (A.A.) — Spor tay « yareleri, müntehiplere son bir hitap- ta bulunan muazzam kırmızı şeritler sallıyarak, bütün Alman şehirleri üze rinde uçacaklardır. Sandıklara gitmek zamani geldi BERLİN, 19 A.A. — Havas muha- biri Me Dün reyiâm dası büyük tezahüratla bitmiştir. Dün ge ce en küçük köylerde bile fener alay- ları yapılmıştır. Gece radyo ile mün- tebiplere son hilabe irat olunmuş ve denmiştir kis “Sandıklara gitmek zamanı geldi. Kaderin Almanyaya gönderdiği reise “evet,, diyiniz. M, Hitlerin nutku ve Paris Gazeteleri PARIS, 19 (A. A.) — Havas Ajansı tebli gediyor: M. Hitlerin nutku hakkında matbuat- €a kısaca müteleslar yürütülmektedir. Zi ra bu nutukta o kadar yeni bir şey bu- lunmamaktadır. Petit Parisien gazetesi diyor ki: “Nutkun asıl mühüm kasını Al. manyanın hukuk müsavatınr yani silâh- lanmayı istemeğe devam edeceği hakkın daki cümleler ve diğer | taraftan hiçbir harp üzeşti arzu etmediğini bildi li ır. M. Hitler, ilk defa ola rak barp meselesi hakkında bu kadar sa- i beyanatta İngiliz gazetelerinin düşünceleri LONDRA, 19 (A. A.) — İngiliz ga zeteleri, M. Hitlerin, kendi ittihaz ettiği mukarreratı hakkında müntehiplerin ber halde hemen hemen ittifakin verecekleri tasvip reyini nasıl tefsir ve banu ne yetle istimal edeceğini düşünüyorlar. Mat buat bunun bü: Avrupayı alükadar e- den bir sual olduğu kanaatindedir. Şehrimizde oturan Almanların rey - leri Dün İstanbulda oturan © Almanlar ba iştirak etmişlerdir. İntihap şu şekilde olmuştur: Türkiye cumhuriyeti o kanunlarına göre Türkiye hudutları içinde hiç bir siyasi propaganda yapılamaz. Bu va- ziyet üzerinde İstanbuldaki Alman ko » lonisi Şirketi Hayriyenin 54 numa - rahı vapurunu kiralayarak Boğazdan dışarı ve Türk suları haricine lar ve orada bulunan Alman Doyçe Levant Linenin (ATTO) vap” MEMLEKETTE ii Yeşil İsparta gittikçe bir sanayi merkezi oluyor iHalıcıların nefasetlerinin bozulmaması temin edilmiştir. Sıra gülyağlarına geldi âh Ispartadaki ISPARTA, (Milliyet) — lepar - tanın cihanşümül halıları 922 den 930 senesine kadar çok istekli alıcı bulmuş, her sene memlekete. 2,5 milyon lira bir gelir temin etmiştir. Devam eden dünya buhranı 930 dan itibaren halıcılığa da müessir olmuş, bu geliri yarım milyon lira- ya kadar indirmiştir. Dörtte üçü A- merikada, biri dahil ile Avrupada satılan halılara müşteri bulunma - ması küçük sermayedarları | çok sarsmıştır. Kalitelerin noksan ve halıların hileli dokunması uyanık Ispartada bir gülyağı imalâthanesi olan Ticaret Odasınm O gözünden kaçmamış, balıcıları toplıyarak bir nizamname ile bir Halıcılar Birliği meydana getirmiş ve hususi imâl e- dileri bir tarafı “İsparta Ticaret ve Sanayi Odası,, ötesi “22 - 28,, so - vuk damga ile muvafık olan halı- ları damgalamak suretile hilenin önüne geçmiş, halıcılığı ihya etmiş ve sürümü temine başlamıştır. Şim di bütün halılar teşkil edilen bir eksper heyeti tarafından muayene edilerek nizamnameye muvafık ise | vacılık çok inkişaf etmiş, iri ve gü damgalanmaktâ, değilse İsparta ha lısı addedilmemektedir. Bu güller diyarının nefis gülyağ- ları da bir zamanlar altın kıymeti- ni geçerken bugün çok düşmüştür. Ticaret Odası bunun önüne geç - mek için teşebbüsatta © bulunmuş, fenni şeraitle hilesiz gülyağı istih- sali için yaptığı teşebbüsler seme- resiz kalmamıştır. (o Beş senelik programın birinci kısmma (milli bankalar tarafından bir fabrika - çılmasmı temin etmiştir. Bu fabri- ka “Gülyağı ve esans,, fabrikası 0- lacaktır. Çok çalışkan ve müteşeb- bis İspartalıların yeşil şehri iyi bir sanayi memleketi olacaktır. Yeşil Isparta binbir kokulu bir lerin verilmesine nezaret elmi ği Rey puslaları kapalı ve mühürlü bir kutuya konmuştur. İstanbuldaki Al - manların reyleri de Akman kanunla - rına göre tamif edilecek ve metice se faret tarafından Almanyadaki heyeti teftişiye reisliğine bildirilecektir. veyler tasnif edilmiştir. icesinde (458) kişinin Hitle- ön Hitler aleyhinde ve 7 e ata rin il sayfiye, çekilmiş . EE > iplik fabrikası çiçek bahçesi olduğundan esansla- rının bütün piyasalara hâkim ola * cağına hiç şüphe edilmesin. Zirai mahsullerin * başmda Ege mmtakasmın İslâmköy namile şöb” ret alan afyonları vardır. 931 sene sine kadar senevi bir milyon lirâ geliri olan kilosu 30 liraya kadar 88 talan bu mahsul düşmesine rağmen gene kıymetli bir varidat membar dır. Bu sene kış şiddetli olduğun - dan maalesef yüzde 5 nisbetinde bir hasılat elde edilmiştir. Bundan başka böğrülce, fasulya, buğday, meyve, üzüm de yetiştiriliyor. Bil hassa son zamanlar üzüm ve mey" zel kestanelerin çoğaltılmas için faaliyete geçilmiştir. Burada ufak sanat erbabı da iler lemektedir. Yapılan kunduralar AB talya, Denizli, İzmir havalisine ks” dar gitmekte ve istekli alıcı bulmak tadır. Şehirdeki 100 beygirlik iplik fab rikası da çok kıymetlidir. Bu fabri ka iplik imalinden başka memle « keti tenvir etmekte ve yeni açtığı bir şube ile mamül halıları da yıkar maktadır, Fabrikanm Müdürü H. Hüseyin Beyin gayretlerile yakın da bir de mensucat şubesi açılarak fazla gelen kuvvetten istifade edi- lecektir. Halıcılığın sarsılması üze“ rine dokumacılık ilerlemiş, bilhas- sa Atabey nahiyesinde tezgâh ad€ di 200 ü bulmuştur. Su ile müteharrik 15 beygirlik Debağat fabrikası da daima ileri gitmektedir. Iki un fabrikası da birçok esaslı tadilâtla iyi bir hale getirilmiştir. Son zamanda Hüsnü Bey tarafından © açılan müskirat fabrikası halis üzümden mamül ye- şil Isparta ve Gül rakılarile iyi ta nınmış ve civar vilâyetlerin de rsğ betini kazanmıştır. Keçiburlu kükürt madenleri de ecnebi şirketlerden © kurtarılarak milli sermaye ile faaliyete geçiril: miş ve bu suretle bağların kükürt ihtiyacı temin edilmiştir. Ispartahılarda bu sanat ve ticaret aşkı yaşadıkça burası yakında bir sanayi memleketi olacaktır. 400 eva su doldu TOKAT, 18 — Cuma günü Zileye yağan şiddetli yağmurlardan Dere bo" ğazmdan seller gelmiş ve 400 gve s8 dolmuştur. Yeni mezbaha yıkılımş, üç evle Pİ cami ve bir köprüyü sular kâmilen #ö” Çorumda sıcaklar müthiş ÇORUM, (Milliyet) — Bu, Yİ memleketin ber köşesinde olduğu gibi, şehrimizde de sıcaklar mü ir, Deniz seviyesinden 800 metre yük seklikte ve yayla ikl mi (olan Ç©” rumda hararetin derecesi günesi? 42, gölgede 38 e kadar çıkmıştır. Şimdiye kadar bu derece hık Çorumda görülmüş ve dilmiş değildir.