1 Ağustos 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Sidi ” — MİLLİYET ÇARSAMBA 1 AGUSTOS 194, TARİHİ TEFRİKA: (01 İttihat ve | Ağ Terakki! (BAHAEDDIN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GORE) Her hakkı mahfuzdur. Yazan: A.C. Paris sefaretinin şüphelerini uyandırmamak için tedbir “Sen bunlara icrayı nüfuz et ve nasihat ver. Onları iyata davet et. Hele yemin suertine (o imza ko- © durtmak usulünden behemehal vaz geçirt, Bura vastıasile Anadolu işlerine evrak sevkinde bu ihtiyatsız komi- te size çok h'zmet edebilir. İçlerin- de fedai varsa, fedakârlık hi den bilfiil vatanı müstefit ettirme- lerini tavsiye et. Bunların içinde Sapancalı Hakkı bey namında bir mülâzım varmış. Geçenlerde mer- kez kumandanı Nâzım bey hafiye. Hik hizmetinde o kullanmak için mülâzım Hakkı efendiyi yanına ça- ğırtmış, kendisine namusile kabili telif olmıyan bazı talimat yermiş. Hakkı efendi bundan müteesisr ol- muş, arkadaşlarından birisine vaka yıanlatırken gözlerinden sel gibi yaş akmış. Hakkı efendi arkadaş- arından birisinin yanında ağlıya- cağına ya Nâzım beyi haysiyetşike- Hane teklifi üzerine öldürmeli ve- yahut süküt edip Nâzım beyi aldat- malı ve bir kapana düşürmeliydi. Komitecilikte bazan (böyle hileli hareket te lâzım oluyor. Bu yakayı seni vaziyetten haber dar etmek için yazıyorum. Bu ko- elbette ğı yüzünden, fevkalâde terakkiye müstait olan cemiiyetimi- zin durmasma sebep olacak yolsuz- Tukların tamirine ve tadiline de ça- Jışmak b'zim için farzdır. Bunları kullan veselâm! Ben burada kalmaya (kat'iyen karar verdim, Bu hususta burada- kilerle de anlaştım. Benim burada bulunmaklığıma lüzum kalmadığı takdirde başka bir yere gönderil- mektiğim kararlaştırılmıştır. Ömer Naci bey benim evimde o- turursa fena olmaz. Evin üç aylığı yüz franktır.Üç frank ta bahşış var dır. Uzun Oo zamandanberi Pariste © görünmemekliğimin şüpheyi davet- © etmesi muhakkaktır. Bunun için, münasip ise, Şürayi Ümmetile s- şağıdaki tarzda bir ihtarda bulun- manızı hepinizden rica ederim: Rüfekamızdan doktor Nâzım B. açık denizlerde seyrüsefer eden bir vapurun doktorluk vazifesini de- ruhte eylediği için, onun uhdesinde bulunan sanduktarlık vazifesi ....e tevdi edilmiştir.,, Böyle bir ihtar Paris sefaretinde- husulegelebilecek şüphelerin bir dereceye kadar izale: hizmet e- dabilir. Beni soranlara da, ismini vermemek şartile bir Fransız vapu- inun üç yüz elli, dört yüz frank maaşla hekimi olduğumu söylersi- niz. .. Beni sorarsa bir aydan beri benden hiçbir haber almadığını ve hattâ bir kazaya uğramaklığımdan korktuğunu ima edersin İstanbul ne âlmede? Oraya git- mekte birçok faydalar görüyorum. Bir ay sonra oraya gidebilirim. Bu- radan hamiyetperver bir arkadaşla İstanbula gitmek mümkün olduğu- nu hatırından çıkarma. Paraca nasılsınız? o Matbaa işi © ne oldu? Terziye borcumu verdin © mi? Vermedinse ver ve ne verdiği- ni bana yaz ki sana göndereyim. Borcum zannedersem .otuz beş fsanktır. Burada rahatrm iyidir. İhtiyari mahpusluk ağır gelmiyor. Ahmet Rıza ve Sezai Beylerin el- © lerinden Naci ve Kenan Beylerin sözlerinden öperim.,, N Doktor (Nâzım, O Bahaettiri Şakir Beye yazdığı üçüncü bir mektubunda da vaziyeti ve Selâ - nikteki ahval hakkında şunları bil © diriyordu: k mali istirahatle burada ça- lışmak için oraca maddi, mânevi alâkam kesilmek lâzımdır. Zengin değilim. Uzunca bir seyahat yap - trm. Bu seyahat cebimden on, on beş liranın çıkmasına sebep oldu. © Dişimi sıkarak sana beş, altı lira © gönderebileceğim. Bundan başka © para yollamak benim için hemen muhal hükmündedir. Gayret et, * her şeyi beş altı lira ile tesviye et. © Ailemle eskisi gibi bilvasıta mu © haberedeyim. Onların hiç bir kim senin benim burada olduğumdaâ “haberi yoktur. He kes eski meşgu liyetimde berdeyam olduğuma ka Ünidir. Onun için herhangi bir ve - © sile ile olursa olsun, onla:a mek - “tup yazmaktan çekin. ie © © Her şeyden ziyade sevdiğim milletimin yakından felâketine iş © trak etmek benim için en büyük bahtiyarlıktır. Burada kaldığıma memnunum. İşlerim yolunda gidi- yor. Yanya ile :nünasebetiniz varsa orada mülâzim Yakup Efendi is - mindeki zabitin hafiyelik etmek üzere İstanbula gitmesine Saray - dan telgrafla müsaade istediğini oradaki arkadaşlara bildiriniz. Verdiğin müstear namlardan istifade edemiyowum. Zira burada ki Fransız ve Avusturya postaha - nelerinde öyle memurlar vardır ki beş altı liraya mukabil buradan Avrupaya yazılan mektupların ad reslerini ve oradan buraya mektup ları gelenlerin ikametgâhlarını ve hattâ mektuplarını hükümete tes- İlim edecek kadar alçaklık gösteri yorlar. Merkez kumandanı kaymakam Nözim Bey ki İstanbulda Çerkes Kabasakal Mehmet Paşanın maiye tinde idi, burada bâ irade bu işle- re memur edilmiştir. Bu bapta ye- dimizde kat'i delâil vardır. Bu zat her ne kadar bizi meydana çıkar. mak için öteye beriye baş vuruyor- sa da şimdiye kadar bir ipucu el- de clmeğe muvaffak olamamıştır. İstanbulun umum valilere gön - derdiği gayet garip bir tebligatı vardır. Bu tebligatta Jön Türkle - rin Osmanlı memleketinin her ta- rafında kesbettikleri kuvvetten ve yaptıkları teşvikattan bahsedil dikten sonra bu muzır fırkanm da hilde bu derece ehemmiyet kesbe debilmesi için valilerin ve büyük memurların onlara karşı mümaşat kürane ve hattâ tarafgirane hare ket etmeleri icap eylediği bir lisa- nı suzişle bildiriliyormuş. Şimdi siz bütün vilâyetlere bu mealde emirnameler gönderildiği hi nazarı teemmüle alarak umum valilere ve mutasarrıflara ve ku - mandanlara hitaben cemiyet namı na bir mektup sureti kaleme alınız. Bunda yukarıdaki mealde, emirna ra: “Ey memur efendi, vali veya kurandan paşa, Sultan Hamidin bir ayağı çukurdadır. Meş'um ida- rei hâzranm pek yakm bi" zaman da Sultanı hâzırın vücudile bera- ber ortadan kalkacağına ve na - oruslu bir hükümetin kaim olacağı na şüphe yoktur. Beş, altı ay gibi kısa bir müddet istirahat için bü - tün istikbalinizi mahvetmek, hat - tâ yarınki hükümetin pençei kah- rmda ezilmek isterseniz, şimdiki hükümetin son emirlerine inkiya - den vatanın namuslu ve hamiyetli evlâtlarını ezmeğe gayret ediniz..,, mealinde bir şeyler ilâve ederek bunu bastırdıktan sonra Parisin Boamarşe, Louvre gibi mağazala- rma mahsus zarflar içinde vali ve- ya kumsudan Pâşanın refıkala.ı Hanımefendiye diye fransızca ad- reslerle valilere ve kumandanlara gönderiniz. , (Bitmedi) ifmuliyi relikeğnii , — sebebi BOMBAY, 31 (A. A.) — Rewter A- ; ği jane Himalaya dağma çıkan Alman heyeti, 7 tonmuzda hava şartları ve rilen malümatı radyo ile alabilmiş olsay- dı, uğradığı — faciadan kurtulabilirdi. Pocna rasat merkezi 7 temmuz tarihinde Manga Probat cihetinde şiddetli rüzgâr lar olacağı ve kar yağacağı o hakkında heyete malümat vermek üzere neşriyat yaptığını bildirmektedir. Heyetin radyo ahizesinin 25 temmuz danberi işlemediği zannedilmektedir. / L İngilterede siyasi telâş Teslihat masraflarımızı büyük bir mikyasta arttırmak üzere verilen hü- kümet kararının memlekette uyandır dığı şüpheler geçen hafta sonunda nazırların verdiği nutuklarla zail ol- muş değildir. Harbiye Nazırı Lord Ha laham irat ettiği nutkunda, beynelmi let silâhsızlanma yolunda hükümetin teşebbüslerine temas setmemiştir. İm- gilterenin harbe mâni olmak hususun da gösterdiği gayretleri zikre değ - mez kanaatile bir tarafa bırakmış - tır, Harbiye Nazırı diyor ki: Çİngille, renin kendisini müdafasya muktedir bir mevkide olman en sağlam bir te minattır. İngiltere kuvvetli kaldıkça dünya ssulh ve süküundan cak ve İngiltere Irlanda Başveki. HARİCİ HABERLER li M. De Valera İngiltere Kralının tahta çıkmasının 25inci yıldönümüne iştirak etmiyor LONDRA, 31, A.A. M. Baldvin Avam Kamara- sında M. De Valera'nın Kralın tahta çıkmasının 25 in- ci yıldönümünü tesit için yapılacak merasime iştirak etmesi için vaki ricayı reddetmiş olduğunu beyan et- miştir. Söylendiğine göre, M. De Valera'nın bu imtinar, katiyen Kralın şahsımı istihdaf etmemekte, ancak si- yasi bir takım âmillerden ve iki memleketin hali hazır- daki münasebtelerinden mülhem bulunmaktadır. Silah yarışı! Avam kamarası hava programını İn gilterenin 7304 kabul etti #ayyaresi olacak İngiltere hükümeti bilhassa Almanyanın hava kuvvetlerini arttırmasından endişe ediyor i i Baldvin diyor kiz Hudutlarımız. artık Rhin nehrine uzanmıştır.. LONDRA, 31.A,A.— Avam Kamara si, kabinenin hava silâhlarının örtüri- ması hakkındaki programını kabul et- miştir, M. Baldvin, muhalif işçi fırkası tara- fından verilen takrire cevap vermiş, bey« nelmilel işlerle silihları bırakma işleri- nin son ay içinde hiçbir zaman bu kas müşkilâtla karşılaşmadığını Almanyanın Cencvredo.. Halummayışı ve tekrar avdeti ihtimalinin pek az ol- ması, Avrupanın muhtelif yerlerinde ve Avusturşada vukubulan hâdiseler, umu. mi bir rahatsızlık ve endişe haleti fik. riyesine delâlet eder. 1932'de hazırlanan program “artık müsaade edilmiyecek bir eksikliğin te- mirine doğru” ilk bir adım olarak göste- rilmiştir. Muhtelif devletlerin hava kuvvetlerin- den bahsederken M. Baldvin, bilhassa Almanya üzerinde tevakkuf ederek de- miştir ki “ —Hitler rejimi, hevâ meselesine bü- yük bir alâka, gösteriyor: Eğer sulh, müş terek emniyet esası üzerine tesis edile» cek olursa, İngiltere, yeni tenhhütlere girmeden mevcut teahütlerini yapabilecek vaziyette olmalıdır. © Havacılık mevcut olduğu günden beri, hudutların kalktığını bilmiyor de- İngiltere'nin müdafaasını düşün- imüz zaman, artık Douvers sahilleri- ni değil, fakat Rhin'i düşünüyoruz. Bugünkü hududumuz, orada bulunuyor. Düşünülen baş senelik plân, tayareleri- mizin sayısını 1304 e çıkaracaktır. Hal- buki, bugün o meveudumuz Bd4 tür. Bundan : y ra M. Baldvin, sivil bak kın imohafazas'nı temin — için almacak yeni tedbirlerden bahsetmiştir. Müzakereler esnasında i*1. Churchill, Almanyanın, muakedeler ahkâmını bo- zarak bir askeri havacılık tesis etliğini Şark misakı Estonya ve Letonyanın müzakeratı memnuniyetle karşılandı MOSKOVA, 31 (A. A.) — Estonya ile Letonya'nın şark misakına müzaheret am gazetesi, bundan dolayı beyanı memmu- niyet etmekte ve Çekoslovakya ile Litu- vanyanın da bu misaka müzahir olduğu. mu kaydettikten sonra ancak şimdi Al - manya ile Lehistan seyirci | vaziyette | durdukları ve banlarm da nihayet mi: | saka iştirak etmekten geri kalmıyacak- darrı, çünkü ancak böyle o bir misakın harp tehlikesini bertaraf edebileceğini yazmaktadır. MOSKOVA, 31 (A. A.) — Estonya Hariciye Nazırı M. Seljaman, Tallim'e mii teveccihon Moskovadan evrilmester. yor hi biz kimseye fenalık etmek is- temiyoruz. Her istediğimize malik de ğil miyiz? Mr. Baldeinin vicdanı hâ- lâ azap içindedir. Biz sadece hava müdafaa kuvvetlerimizi arttırıyoruz. Maamafih kendisinin hlâsik izahatı bizce mukayyettir. Mr. Baldvine gö - | re en iyi müdafaa taarruzdur. Be, ken dini kurtarmak istiyorsan düşmandan ziyade kadınları ve çocukları öldür - melisin demektir. Kendisi ümit ediyor ki biz teslihat masrafumezi arttırdek- ça diğer memleketler azaltacak. Biz hiç olmazsa silâhları bir dereceye ka- dar tahdit işinde mesaimize devam edi iz; fakat açıkçası bunda pek idimiz yoktur.) Mr. Bald - vin, hükümetin telâşa düştüğünü in - kâr ediyor; bununla beraber Başve - kile vekâlet eden bir zatın sanayi er- babına, bilhassa tayyare fabrikalari. İz buhran zamanında ihtiyaç hissedi- M. Baldvin ve gittikçe inkişaf ettirdi bildirmiş” tir, Sivil tayareciliğe gelince, Alman tayareleri, askeri tayare haline konulmak üzere irtiyerek ve fenni bir şekilde imâl edilmiştir. Muhafazakârlardan OM. Guest, AL mvın havacılığının çok müterakki bir va- ziyette olduğunu söylemiş, bilhassa si- vil tayyareciliğin inkişafı üzerinde dur- muştur. İşçi muhalefetinin, #lâhlanma politi- sm« “tekrar slihlanma” © olarak tavsif «den takriri 60 reye karşı 404 rey ile Sir John Simon, bu tekliflerin başka devlet'yrle yapılan görüşmeler meticesin- de yapılm.ğı iştir Bu teklifler, razıçl eşinin bütün cephelerinin tetkiki inde yapılmıztar. Kanun kabul edildi LONDRA, 31.A.A.— Avam Kamara- s1, hükümet tarafından tevdi edilmiş o- lan ve hava kuvvetlerinin artırılmasına müteallik bulunan programı | kabul et miştir. San fransiskoda şk Liman amelesi gene nüma Yiş yapıyorlar ike hala erkal Gl yi ri ye gemicileri tekrar işle rine başlamadan evvel, nihai bir hareket yapmışlardır. : 1000 emir şipdiye kadar yeni bir işe len evvel, göstermek i yetinde oldukları hüsnü hizmet vesikala- rını yığın yaparak muazzam bir ateş yak- araşlardır. Gemiciler, beynelmilel birlik reisi de dahil olduğu halde, ateşin etrafında dan- setmeğe başlamışlardır. Reis, bayılmak derecesine gelinciye kadar dansetmiş ve bununla beraber, diğer grevcilerin de işe başlamak kararı vermelerine kadar ateşi devam ettirmek emrini vermiştir. Bugün bazı gruplar, işe başlıyaceklar. dır. Diğer gruplarm müşküllerinin hal- ledilmesi lâzsmdir. ÖECNEBİ MATBUATINDA OKUDUK — lecek sanayi ashabına düşman hava hücumlarından masun olmaları için şi male ve garbe laşınmalarını tavsiye etmesine ne mana verirsiniz? (Kaste. dilen düşmanlar, Fransa ve Almanya olsa gerek) bu suretle hareket etmek, korku, panik ve milletler arasında iti matsızlık uyandırmak ve İngilterenin hariç kalamıyacağı bir Avrupa har bini gayrikabili içtinap bir vaziyete sokmaktan başka bir şey midir? Mr. Baldvinin böyle bir niyet beslemediği muhakkaktır; fakat bu nevi propa - ganda, sulha karşı Lord Halisham'ın blöflerinden ve saçma nasyonalizmin den daha tehlikeli olabilir. (Manchester Guardian ) Yunanistanda askeri manevralar Eylülün iptidalarına doğru Ceneral Oteneosun nezareti altında olmak üze- | mn mahallinde kontrole giden Sü Esat Bey bu sabah şehrimize gelmi simi takip edecektir. tayın edilmiştir. Yol kesenler Derince limanı miri kararlaşmıştır. ralamıştır. yanat 1918 denberi Mareşal Hindenburg hasta BERLİN, 31, A.A, — Alman a- jansından : kaç aydan beri me- sanesinden rahat- e sız bulunan sicümhur Mareşal Hindenburg'. iyi- leşmiş ve vazifesi- ni vucütça ve fi- kirce salim olarak görmeğe başlamış- Daha dün ken- disine verilen ra- porları dinlemiş U. Fakatbir kaç | gündür ahvali sıh- Mareşal hiyesinde müşahe- Hindenburg de edilmekte olan zaaf dün gece arttı, Bu zaaf Mareşalın ihtiyarlı- ğı hasebiyle ciddi endişeler uyan- dırmaktadır. BERLİN, 31.A.A. — Havas a- jansından : Başvekil M. Hitler Rei- sicümhurun ahvali sıhhiyesi Bak- kındaki endişeli haberler üzerine bütün nazırları Berline davet et- miştir. Asılsız haberler Sihhat ve iç- den: ANKARA, 31, AA— timai muavenet vekâletin: 29 Temmuz tarihli Son Posta gazete. sinde İstanbulda tam iki yüz cüzamlı hastanım serbest dolaştığı hakkımda hiç bir esasa istinat etmiyerek neşredilen havadi temamen asılsız ve uydurma dır. Verilen bu malümatın yalan olduğu ilân olunur, Yeni İrak hariciye nazırı Irak'tan bildirildiğine göre (o Hariciye Veziri Abdullah Demluci Bey vazifesin- den istifa etmiş ve yerine İrak'in Millet- ler Meclisinde daimi mümessili Tevfik Süveydi Bey tayin olunmuşter. LARIMIZ | 4 dan manevralar yapılacaktır. Bu ma- 'nevraya ikinci fırkadan başka sekiz'n- ci ve Arşipel fırkaları ve üç tozyare filosu ve telgraf alayı iştirak bedi lerdir. Manevraya iştirak edecek kuv- vetlerin mecmuü 5,000 nefer ve 300 Zabitten ibarettir. (Ta Neotera) | Budapeştede bankala- ra mevduat Budapeştenin 22 büyük bankasın. da ve posta tasarruf kasasında hal - kın biriktirdiği para haziran ayında 9,2 milyon artarak 562,4 milyon Pen göye baliğ olmuştur. Cari hesaplara yatırılan meoduat dahi 3 milyon ar - tarak 467,2 milyon Pengöye çıkmış - ter, (Pester Lloyd) ,, re Mahedonyada ikinci fırka tarafın. | Bakırköy bez fabrikasının gelecek hafta açılma resmi yapılacak ANKARA, 31 (Telefonla) — Bak.rköy bez fabrikasının küşat 1 mi gelecek,hafta Başvekil Paşanın huzarile yapılacaktır. İşlerin cerej rü ir, İzmit kâğıt fabrikasının yeri bö zulanmış ve inşaat plânları inşaatı deruhte eden müteahhide verilmiş * ör. İsmet Paşa İzmit fabrikasının temelatma merasimine de riyaset © decektir. Merasimde Iktısat ve Naf a Vekilleri Beyler de hazır bulunü caklardır. Bu iki merasimi İstanbul şişe fabrikasının temelatma meri Buğdayı koruma idaresi ANKARA, 31 (Telefonla) — Maliye Vekâleti buğdayı koruma & laresi müdürlüğüne Devlet şürası sabık o muavinlerinden Necmi Bej Evkaf orman ve arazi müdürlüğü ' ANKARA, 31 (Telefonla) — Evkai umum müdüzli arazi müdürlüğüne müfettişlerden Hüseyin Remzi B. tayin edilmiştir. yakalandılar IZMIR, 31 (Milliyet) — İzmirden Tireye giden Rakibe namındaki kadının Çatal istasyonunda bıçak ve tabanca ile yolumu keserek zorl# götürenlerden Alanköylü 20 yaşlarında Ali ve Durmuş yakalandılar. tamir edilecek « OANKARA,3I (Telefonla) — Derince limanının esaslı suretle t& İşten çıkarıldığı için : IZMIR, 31 (Milliyet) — İşten çıkarken Adem ismindeki bir amele | Elektrik şirketi mühendislerinden i ki kişiyi tabanca ile ağır surette yer İngilizlerin Almanlara ihtarı LONDRA, 31 (A.A.) — Avam kamarasındaki beyanatı esnasınd& M. Baldvin İngiltere hudutlarının Dowores'da değil bundan böyle Ren sahillerinde başladığını söylemiştir. Matbuatın telâkkisine göre bu be" harici siyaset hakkında söylenen sözlerin en va" | him ve en cessurane olanıdır. Bu beyanat ayni zamanda Almanyay& | © da bir ihtar mahiyetindedir. Dolifuss'un katilleri asıldı VİYANA, 31 (A.A.) — Reisicümhür M. Dollfassun katillerinin d talebini reddetmiş ve katiller bugün saat 16,35 te asılmışlardır. “ Deniz kuvvetleri Tahdidata evvelâ en kuvvetli devletlerbaşlamalı TOKİO, 31 (A. A.) — M. Okad. Revtor Ajansının bir muhabirine beya ” | nakta bulunarak demiştir ki; “— Deniz silâhlarının tahdidi çak ## | yani arzudur. Fakat | buna en kuvveifi | bahriyeye malik devletler başlamalıdır”! | M. Okada, cezri ve ani tahdidata intir zar edilmemesi icap ettiğini söylemif 1935 deniz konferansının akamete uğ” yacağma inanmadığını, bilikis, konfe * vansın muvaffakiyete | neticeleneceğii söylemiştir. M. Okada, hükümetin Vaşington #9” abedesinin Fenhi halkamda bni: hişkiİİ karar vermemiş olduğunu, Japonya'a ticari sebeplerden dolayı Bahrimuhit A” daları üzerindeki mandalarını > eş Nihayet dünyanm muhtelif na Akşam yemeği İngiliz Hariciye naztı şerefine bir ziyafet verdi LONDRA, (Milliyet) — Londra Bir yük Elçimiz Ali Fethi Bey tarafınd” elçilik Kinaemda 7 ere Hariciy: is” f 3 Si m Sm Bİ Simon Cenapları #0 YE alna KE siyle verilmiştir.) D: 4 veliler rai. Londra Sefirimiz FETHİ BEY Allenby, Sir ve refikaları Bennett, Sir Horace ve refikuları Rumbold, Licutenant - General Sir Ralph Wizram, Mir, 1. B. Monek, ve Mrs, Amery, Mir. ve Mes. Nart” Miss Newman, * Nuhbe Suat Hanem V€, Büyük Elçilik Müsteşarı Sedat Zeki Bİ bulunmuşlardır. k amal lan gi, İN Bisikletle 7054 ki'ometr€ , MOSKOVA, 31 (A. A.) — Mode, ile Ornek arasındaki bisiklet yarışı bit” | ermiştir. Bu yarış esnasında 498 saft zarfında 7054 ilerek bi