23 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

İttihat ve (BAHAEDDIN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GÖRE) Yeni bir taksim tehlikesi ve Terakki! | Paristeki merkez Girit meselesini ele alıp devletlere müracaat ediyor Girit hâdizeleri en tehlikeli bir | devreye girdiği esnada ve büyük devletlerin Osmanlı devletini fe- na halde sıkıştırdıkları sıralarda Pariste bulunan (İttihat ve Terak- ki) Osmanlı devletinin yeni bir taksime uğrama tehlike- sine maruz kaldığını anlayarak Kyrri Avrupa devletleri nezdin de Abdülhamidin meş'um idaresi aleyhine ve Osmanlı devletini ko- rumak kaygusile teşebbüsler yap- maktan geri marie münasebetle 1896 senesi zunun on dördüncü günü Ciceihat ve Terakki) cemiyeti'namına im- zaya salâhiyettar olan (Meşveret) gazetesi Müdürü Ahmet Rıza Be- yin imzasile “Avrupa kabinelerine ve ecnebi milletlere bir hitapna- me teblig o'unmuştu. (İttihat ve Terakki) cemiyeti fransızca ola- rak tabettirip bütün Avrupa kabi- nelerine ve matbuatına dağıttığı hitapnamesinde diyordu ki: “Tanzimat, hattı hümayun, vi- iyetler kanunu ve “düstur,, da mün deriç bulunan diğer kanunlar ve nizamlar, münhasıran devlet adam larının teşebbüsleri neticesi olan mühim ıslahatı cami bir gül teşkil eder. Bu ahitler o müsavatı, adaleti, kuvvetlerin tefrikini, idari ademi merkeziyeti, mahalli | imtiyazları, hürriyet vicdanı vadediyordu. 1840 ile 1876 seneleri arasında terakki seri olmamakla beraber, hissedilecek kadar ( ilerileyordu. Dahile ve harice karşı takip olu- nan mutedilâne siyaset sayesinde memlekette hası! olan sükünct, te- sis edilen bir akademi ve muhtelif yüksek mektepler, kabili itiraz ol- | mayan bir serbesti, vücuda geliri- len mükemmel bir donanma ve or dunun rslahi bu terakkiye işaret e- diyordu. Fakat o devirde Padişah yalnız icrayı saltanat etmekle kalı- yor, Babsâli de icrayı hükümet e- lie aar ve imtiyazlara ria- diyordu. devleti beynelmilel taahhüdatı- | nulacak olursa devletin kuvvetlen- Türküye hiç bir tehdit et-' miyordu, na karşi hiç bir kusur işlememişti. Böyle olduğu halde onun taksimi- ni kollıyan karanlık mahiyetli mu- ahedeler akdolundu. Bu see. vE tada hiç bir meşru sebep, esek, Bulgaristan, Sırbıstan ve di. Çünkü arzu edilen kanlı müda. hate sebepleridi. Mithat Paşa tara- fritan 6 kadar büyük bir EMiİta kiyetle takip olunan idari rslaha- tm-önüne geçmek ve devletin as- ketlikçe kuvvetlenmesine mani ol. mak. behemehal elzem addedili- Bu hâdiseler üzerine teiis olu- Türkiye ecnebi milletlerden tarah- ban kanunu esasi, Padişahın istip- dadını hukukan tahdit imei ig haa gesi Kapaklar bae milleti iştirâk ettiriyor, mu- tedil fakat kâfi derecede bir hür- riyeti matbuat bahşediyor, millet | dan beri dini müsamahaya karşı vekillerine nazırları denilmek ve bütçeyi münakaşa etmek hakkını veriyordu. Fakat, itidal ve vekar ile hareket eden ve devam ettiği iki sene zar- Sey bir çok hizmetler gören Os- manlı parlamentosunun Gi) birden bire ki Kelin Sy fesi fev- dişahı riayete mecbur etmiyor? Islahat her tarafta lâzımdır, fa- kat Avrupa şimdiki | siyasetinde sebat ettikçe ve Padişahın istipda- dına el sürülmedikçe bu ıslahatı yapmak mümkün olamıyacaktır. Avrupa Paris muahedesine rağ- men 1877 - 1878 muharebesine mü- saade etti. Halbuki evvel ve âhır bir çok vaziyetler karşısında yap- tığı gibi müşterek arzusunu Padi- şaha zorla kabul ettirerek sulhü idameye muvaffak olabilirdi. Türk devletinin tamamiyeti mülkeyiseni temin eden Avrupa, ona muhtelif sebepler tahtında tecavüzden çe- kinmedi; o yalnız hristiyanlarla a- tererek milli vekarı tahkır etti. Bu siyaset, karşılığı büsbütün ar- tırdı, dini ve ırki ihtirasları zehir- zayıf düşürdü, ve ledi, hükümeti nihayet o siyaset ne Rumların ne Ermenilerin, ne © protestanların, ne de katoliklerin işine yaradı. Bugün her tarafta kandan ve harabiyetten başka bir şey görül. | müyor, Vatanperverliğimiz, beşe: yetin ulvi menfaati ve hakkaniyet, kabinelere ve efkarı umumiyeye aşağıdaki maddelere inhisar ettiri- len programımızı arzetmek sureti isyanları tahrik edil. | mhe de gayri müslime müsavat ve le memleketimizi kortarmağa ça- lışmak için bize yeni bir teşebbü te bulunmağı emrediyor, şöyle 1 — Devletin tamamiy: İki- yesinin muhafazası ve kabili inkı- sam olmadığı, 2 — Osmanlı hânedanmın mu- hafazası, - Gülhane hattı hümayunu- nun ve meşrutiyetin tamamile tat- biki, 4 — Diğer bilcümle kanunların ve nizamatın tatbiki, 5 — Muahedelere, itilâfnamele- Bu program, mevkii tatbika ko- mesine yarayacaktır. O program hiç bir ırki ve coğrafi mesele ih- das ettirmiyecektir, hiç bir menla- ati ve haklı bozmuyacaktır, itirazına sebebiyet cünkü bilâtefrik ikin müslime, j adalet verecektir ve kanunların İ heyeti umumüyesi gibi kuvvetli bir esasa istinat eyliyecektir. Kolu, budu kesilmiş, fakirleş- miş, maddeten ve manen bozul- muş ve dahili ve harici tasallutlara maruz bırakılmış olan bir Türki- yenin sebebiyet vereceği hallerden korkulmak dâzımgelir. Onun için hum talep ediyor, li Türklerin de beşler milletler gibi ya- vardır. Türkiye, a her tarafında maçhül bir memleket olarak yaşadığı zaman- yaptığı hizmetleri hatırlatmakla if- tihar ediyor, bazı büyük develtle. rin müthiş tehditlerine rağmen bü- tün memleketlerden kaçan siyasi mülteciler için 1830 senesinden böri sarsılmaz bir melce olduğun- dan dolayı da bir gurur duyuyor.,, Paris 14 temmuz 1896 Osmanlı ve Terakki Ce- miyeti namına Ahmet Rıza ret gazetesi müdürü Paris, 48 — Bitmedi — ECNEBi MATBUATIN MİLLİYET PAZARTESİ 23 NİSAN, 1934 HARİCİ HABERLER , M. Doumergin beyanatı | İ | Başvekil harici ve dahili işleri anlatıyor “Memleket içinde esaslı prensipler hakkında ihtilâf bulunması bir intihar demektir,, hala are 22 (A. A.) — M. Dumergin ile neşrolunan bir tebiir'inde vü - tün le a pek ziyade pahalılaş - iş olan masişet masraflarını tetikis et- mek suretile devletin mali işlerimi ye - Tuna koymağa taraftar olduklar: beyan edilmektedir. M. Dümerş, eski muhariplirir ken- di arzu ve ihtiyarları ile kalkınmn işine olan felâketli vaziyete tekrar düşülme- | si demek olan enfilâsyonun meziyet - lerimden bahsedenlere szfdilâne kaılak vermiş olmalarına teessüf etmişür. Başvekil, riyaset etmekte olduğu hü- kümetin her ne bahasma olursa olsun anarşiye bu anarşinin de dahili harbe ve li istilâsına sebebiyet vereceğini söylemiş” tir. M. Dumerg, bundan sonra şimdiye kadar görülmüş olan işlerin neticele - rinden babsetmiş ve hayat pahalılığını a- zaltmak ve işsizler miktarım eksiltmek maksadile hükümetin bu vadideki faa- yetime devamı edeceğini ilâve etmiş - SANMA li sivemle; ahliden M. Dumerg Fransanın sulhü tahakkuk et- tirmeğe azmetmiş olduğunu ve çünkü Mösyo Musolini Italyanın kuvve- tini methediyor Duce halka Bitaben yeni bir nutuk söyledi ROMA, 22 (A.A.) —21 nisan mij « li anünasebetile dün bötün Te yapılmıştır. zabürat bilhassa Romada fevkalâde bir zakerelerden bir netice Halk tasli büyük GBörle kar uılanan M. Mussolini Çöreği mütuk- ta ezcümle demiştir ki: 3 Düren biç br taam hiç bir | mestillerine yeni boyanatta bulunarak inzibatile Aile yere ve ebe v talyan milletinin yan eme Kal kür bi olan bir harpten ve halk inkılâbı olan larını kabul ederse ne âlâ, etmezse mu- bir inkılâptan çıktığı için büyüldük uf- ei varmış bulunuyor. Mussolini siyah gömlekliler in - kılibmın derin halkçı olan © mahiyetini kayıt ve işaret ettikten sonra | İtalyan milletinin devletin hesabma kendi mukad. deratını bizzat deruhte edinceve ka - dar tedrici ve muntazam bir surette gi- receğini söylemiş ve İtalyan milletinin inzibat ve cesareti sayesinde o müşkül zamanlara galebe edilecektir. Demiştir. M. Mussolininin nutku pek ziyade Ne imi çıkartması cümhi alkışlanmaştır. ar) reyan etmiyeceğini söylemiştir. Fransanın diğer memleketlerden ziyade harbin fecaatlerime uanruz kalmış bu Junduğunu söylersiştir. Fransa kemdilerime karşı Sniini İ müdafaa mecburiyetinde kakış csasen tenkis etmiş olduğu yeniden tenkis etmesi teklif edildiği O zaman, Fransanın daha büyük bi remmiyet ihti- | - inde büyük mazi do bir kültürü ve aye zaman. da saim ve olan şecaat ve feragat temsil et- mekte olduğunu bildiğinden yaşamak ve baki olmak ister, Fransa biç kimseyi tezil etmek Gik- mazhar mek istemiyeceğini beyan etmiştir. Yunanistanda Siyasi vaziyette | i Tebeddül Il yol Pire ve Atinada gene devriyeler dolaşıyor ATINA, 22 (Milliyet) — ep v ziyette hiç bir tebeddül yoktur. İki zi re arasında cereyan etmekte olan mü- Dün gece de Atinmda ve Pirede ge- ne mütemadiyen devriyeler gezmiş ve hatti tayyarelerle de takviye edilmiş» lerdir. ATİNA, 22 (Milliyet) — Liberal - ler reisi yö Venizelos matbuat mü- iki zümre arasında artik müzakerat ce» Hükümet muhalefetin noktai nazar- bhalefet tarafından yeni bir ric'at yapıl - demiştir. olduğunu söylemiştir. ATİNA, 22 (Milliyet) — Cümhu - . karar verdiler, çünkü diktatörlük hü — zuinu halekındaki mütemadi beyanatı, or duyu sıl sik teftiş etmesi ve tanklar - Silâhsızlanma M. Troçki İtalyan Hariciye müsteşarı| Bir kaç günden beri Pariste dolaşıyor PARIS, 22 (A.A.) — Pösü durna - in beyan Londraya gidiyor vey SOMA, 22 (AA) — Hariciye müs- leşarı ırı e 0 da Lon- manyanın tekrar sil karşı gösterdiği muhalefetten vazgeçirebile - Ceğini zannetmektedir. buraya gelecek olan M. Sa- ear a DA keni bulunduğu ve kendisinin, herhan- 5 bir yabancı memlekette ikamet iz beklediği zannedilmektedir. Filbakike, M. Troçki bir kaç gön - görülmemiştir. Ma- Bugün viehin, İya kabul edebileceği ted- | denberi Barbizonda birlerin mahiyet ve şümülü ve Fran - sayi yeniden yakı imkânı hakerndaki fikirleri sorulacaktır. den dolayı Padişahın yordu. Abdülhamit kendi ihtiya- rile kabul ettiği meşrutiyet idareyi biranda yok etti. “Zora” dan: | Avrupanın Sırplılara lâyık gör.| — | düğü ve Rusyanın Bulgarlara bah- Sofyada çıkan 22 tarihli Zora ga - | | şetmek istediği o kanunu esasiye | zetesi “Ankara müzakereleri” ser - Türkleri lâyık olmadığı hakkında | fevhasile yazdığı bir makalede diyor Avrupada bir kanaat lüle gek di. O Avrupa neden hükümet işleri- ni Babıâliye bıraktırmağa, bir ne- i: “Yugoslavya Hariciye nazır M, Yevtiteh Türkiye hükümeti ricalile yaptığı siyasi müzakereleri tamamla. yıp Ankarayı terketmek üzeredir. Ya vi mes'ul bir kabine tesisine, tan- pılan siyasi müzakerelerin mahiyeti zimata ve mevcut kanunlara Pa- Yarınki tefrikamızın başlığı Niçin Paris'e kaçıyorlardı? İstanbul'a veda ederken. — Kan ağlıyor şanlı vatan, ey mil- letim artık uyan! — Tıbbiyeli - lerin lk kurduğu İttihat ve Te- rakki. ni tahmin etmek güç değildir. Şüphe- siz ki bunlar Balkan misakı, Venize- losun misaka hücumu ve Bulgarista- nın bu mesele karşısındaki hattı hare keti etrafında cereyan etmiştir. Yeni vasiyet, Balkan misakı karşı sında Yunan efhârı umumiyesinin ay rılmaşı ve bunun siyasi ve askeri mâ- nasıdır. Hiç şüphesid, M. Yevtitch Yu nan siyasi mahafilinin ve bilhassa mu haliflerin bu tarzı hareketlerinden hâsıl olan hoşnutsuzluğunu ifade et - miştir. Herhalde Atinada görülen a - leyhdarane tezahürlerden sonra, Tür Ahyie ricalinin misaka ahırşı besledik « leri hararet te sönmüş olacaktır. Ve gene Ankarada, tecrit edildik- ten sonra Balkan misakını kabul etti receklerine inandıkları Bulgaristanın > ken hususundaki kanaati üzerin e fikirler teati edildiği de şüphesiz- dir, Bundan başka Nevilly miahede - sinin tadili meselesi ameli nohtai na - zardan değil belki Bulgar izzeti nef- sini okşamak cihetinden şayanı dik - ir, Binaenaleyh bu bir tarafa bırakılarak şimdilik Bulgaristan: da yeni bir Bal- kan misakına ithal etmek meselesi de mevzuu bal R Yukarıda söylediklerimizin hepsi fazlasile muhtemeldir. Fakat şurası da muhakkaktır ki Ankarada Atina misahından askeri o bir kombinezon meydaan getirmek icin askeri tedbir- lere, askeri mukavelelere ai! müzake- reler yapılmıştır. “Figaro,, dan Figaro gazetesi o Japonyayı tehdit etmekte olan tehlikelerden bahsede - kümmdur ki, murenileyb, meydana çıka - rılır çıkarılmaz, Fransız polisinin hi mayesi altma girmiştir . yek diyor ki: ve Amerikan teşkilâtile, Ja porya elayklade vefanber odilabile - Cek huvvetin azameti gözönüne ge - tirilsin. Bu, Japonyayı süratle ihata eden bir ölüm çemberinden başka bir şey değildir. Böylece, tehdit altında bulunan hem onun liyeti, hem de cihan kadar vesaite malik bulunan » büyük ile g ler, gündelik ekmeğini derece güçlük çeken, yiğit Japon ir etinin fena âktbetini acaba neden bu kadar temenni ediyorlar?,, “Petit Parisien,, den “Pati KET gazetesi Fransız M. Barihu'nun Varşova se- yahatini mevzuu bahsederek yazdığı bir başmakalede seyahatin bilhassa egr mahiyetinde olduğunu, çün Ibrahim Tali B. Edirnede Ikinci”umumi müfettiş Edirnede ' heyecan ve sevinçle karşılandı ANKARA, 22 (Telefonla) — Trakya'umumi “müfettişlğine tayi edilen Ibrahim Tali Bey bugün tam saat on yedide Edirneye vâsıl ol! tur. Jbrahim Tali Beyin muasalatı Trakyalılar üzerinde emsalsiz bir yecan husule getirmiştir. Fırka reisinin müheyyiç hitmberine karşı beyanatında umumi müfetüişimiz bilhassa demiştir ki — Bu eser; onun eseridir. Onun eserine a. hususunda âmir, memur, esnaf ve çiftçi bütün Trakyalıların bana zaheret edeceklerine eminim.., Milliyet namına kendilerini ziyarete geldiğim zaman gözleri d müleheyyiç ve mütehassis bir halde bulunan İbrahim Tali Be) ir şey söylemeğe lüzum görmüyorum. Gördüklerinizi ve Trakyalıla! Ulu rehberlerine karşı gösterdikleri merbutiyet tezahüratını aynen yâ İ zabilirsiniz,, dedi, İ © Gece İbrahim Tali Bey şerefine Halkevinde parlak verilmiş, müsamerede canlı olarak Trakya haritası temsil edi bir ilmiştir. rahim Tali Bey Halkevinin kapısından girerken alkışlanmış, yüzlerce ğızdan “Yaşasın Gazi” sesleri yükselmiştir. ÇORLU, 22 22 (Milliyet) — Bu sabah Tekirdağ vilâyet erkânı, — #ırkasi, belediye, Ticaret odati mümessilleri, Trakya İbrahim Tali Beyi istikbal etmek üzere Çorluya kadar gelmi Tam saat onda İbrahim Tali Bey ve maiyeti erkânı Çorluya bir b kilometre mesafede halkın çoşkun tezahüratil, le karşılandılar. Çorla kümet konağında bir saat istirahatten sonra bular üzerinden E dirneye müteveccihen hareket ettiler. İzmirde üç sporcu tevkif edildi, bazılarına da boykot cezası verildi İZMİR, 22 (Milliyet) — Cuma günkü Altay - İzmirspor stadyumda beş defa topu kasden delmek, saha müdürünü dövmek, sin vazifesine mâni olmak ve polise tecavüz etmekten suçlu adi'ye) verilen İzmirspor klübünden Nazmi, Necdet, Bürhan, Sami, Resat, fız Ahmet beylerle Kadriye Hanımın duruşmaları yapılmıştır. Sami, Necdet ve Nazmi Beyler tevkif edilir. Diğerlerinin muhak€ melerine gayrimevkuf olasak devami edilecektir. İZMİR, 22 (Milliyet) — Futbol riyeretinde müşterek bi merkez heyeti bugün valif '#öma yapmıştır. Beş saat devam eden top içi da İzmirspor idare heyetinin mesul addedilmeleri kabul edilmiştir. İ: mirspor dare heyetine bir sene, hâdiseye sebebiyet verenlerden sa haf Nazmiye iki sene, kaleci Samiye bir sene, diğer 9 oyuncuya da tışar ay boykot cezası verilmesine karar verildi. A yrıca patlatılan an ve keslen hale direklerinin bedeli olarak 82 bin samin İzmir klübü tarafından tazmin edilmesi de takarrür etti, Bundan maada hi cezası verilmiştir. , | kemi tahkir eden azadan Rifat ve Şeref Beylere de birer sene bo; Umumi müfettişlik teşkil olunan! : m mıntakalara ait lâyiha ANKARA, 2 (Telefonla) — Umumi müfettişlik teşkil olunan mınlakalarda içtimai, iktisadi, idari ve imara taallâk eden da Umumi Müfettişlik yakından alâkadar olduğu için O kanuni ida! salâhiyetlere de malik bulunduğunu ve birlik tesisinden gâye de 5 diğe dahil vilöyetlerin imar ve inkişafını teminden ve halkı terfihtef ibaret olduğundan birlik merkezinden verilmesi muvafık görülmüş ve belediye a mum Müfettişliğ. valiye ait salâhiyetlerin de U nun 7 nci maddesinin birlik faslına bir fıkra ilâvesi hakkında me: se bir kanun lâyihası teklif edilmiştir. Lâyihaya göre birlik merkezi umumi müfettişlik mıntakasında lunursa birlik merkezi olan vilâyet valisine ait salâhiyetler umumi fettişliğe intikal edecektir. "Emniyet işleri umum müdürlüğün& AR EA 22 (Telefonla) — ize İşleri Umum Müdürlüğ yeni bir lâyiha hazırlamıştır. Lâyi uhtesindeki birinci şube müdür. anemi ml ü bırakacak, onun yerine yeni tas edilecek heyeti teftişiye vazifesini ayni zamanda görecektir. Ul mi müdür muavininin maaşı 70 liradan 80 liraya iblâğ edilecektir. Birinci şubeye 55 lira re li, bir müdür tayin edilecektir. İki vilâyette vali muavinlikleri ANKARA, 22 (Telefonla) — Dahiliye Vekâleti iki vilâyette v8 maavinliği ihtasına karar vermis ve bunan için bir kanun lâyihası zırlamışlır. Bu vilâyetlerin biri dır. ; diğeri de Adana ve Bı Üç jandarmamızı öldüren bir şak e dn A. A.) — Senelerden beri Kadirli kazasile Andrin e yaparak üç jandarmanın şehadetine sebep olan şaki "Abdullah oğlu Remzi bu cinayetinden sonra Suriyeye mıştı, Hükümetimizin teşebbüsü ile Antakya'da Fransızlar & dan yakalanan merkum Dörtyolda hükümetimize teslim ediliş ve Şaki yarın Kozana sevi DA OKUDUKLARIMIZ © kadar anlayış üzerine istinat pr ve o kadar anlaşma arzusiyle dolu olacaktır ki, Fransa ile Lehistan arasındaki ın takviyesine ve ananevi dostluğun tahhimine müs sait bir hava ihdasından hali kalmıya caktır. “ Gazzetta del Popolo ” dan : M, Massolini, tevellüdatın tenaku- suna karşı yapılan mücadele vasıtala- rı arasına kısırlığa karşı tahaffuz me- selesini de ithal etmiştir. Gazetta de Popolo bu hususta uzun bir makale neşrederek Turin'de vücude getiri - İen “kısırlığın tedavisi merkezi” inin faaliyetini mevzuu bahseylemektedir. Mezkür gazete, bu merkezin yalnız kadınlar değil belki, bütün tedaviye ve muayeneye karşı âsi bulunan keklerle de meşgul olduğunu söy! mektedir. Makale muharriri evlilere hitap €- Barthu'nun Varşova'da temas alasaği meseleler gibi çok matlak me Selelerin heyeti mecmuası hakkında hafi kararlara e edilmiyeceği - lederek diyor hi: Di ran la malak derek “vatanı fazla çocuktan mah - rum etmemek için herkesin tıbbi mu ği gilmesinin mübrem bir vazi- fe olduğunu söylemekte ve bu suret- le makalesini bitirmektedir. sabah şehrimize getirilerek eml nen verilmiştir. M. Barthou Fransız Hariciye n Varşovaya hareket ©“ PARIS, 22 (A.A.) — M.B at 19,15 te Varşovaya hareket ir. Beraberinde kalemi mahst* Türkiye - Belçika ti ci ANKARA, 22 (Telefonla) Xi. sefaretile ahiren r çika tenti p» polaya göre 1 Teşrinisani 1935 “iğ ez kadar Belçika - Li i ittihaddan neşet ve bulunan mallar 14516 karara lerinden istifade edecektir. BU. rın bedeli Belçika ile mek elenring itilâfı mucibince , bi olmak üzere şirndiden TOKEİ olarak Cimhuriyet Merkez PT yatırılacaktır.