21 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

FELEK?A İnsaf bankası — Haftanın yazısı — Size bir masal söyliyeyim. Ne yapalım? İşsiz kalınca vakit geçir- mek iiçin masal söylüyoruz. Beğe- nirseniz her zaman söylerim. Yal - nız dikkat edin: Bazı masallar var dır, çocuklara anlatılır, Bu benim- ki onlardan değildir. Efendim; bir varmış, bir yok - muş, evvel zaman içinde bir mem- leketin bir hâkimi varmış. İyi adam mış, hoş adammış. Lâkin etrafını sarmış olan ağalardan başkasının sözünü dinlemez, onlara körükö » rüne kendini verirmiş. Bir gün konakta otururlarken dünya ahvalinden lâkırdılar oluyor muş. Bu ağalardan birisi banka is mi verilen bir para ticarethanesi icat edildiğinden bahsetmiş. Bu lâf hâklimin hoşuna gitmiş. Hazinede ne var ne yok toplayıp bankaya ser maye vermişler. Sadık tebaadan bir kaç gani de bu işe sermaye koy - muş, bankayı açmışlar, ismine de İnsaf Bankası demişler. Çini Ma- çinde ilmi kırtasiye tahsil etmis emsaline ezher: cihet faik bir mü - dür de bulup iş başına getirmişler ve bankanın emri idaresine neze - ret etmek üzere koca kavuklular - dan yedi sekiz kişilik bir divan teş kil etmişler. : Banka kurulduktan sonra işle - mesi için iş aramışlar , © sıralarda memleketin inekleri muhtekirler €- line düşmüş imiş. Halka süt yerine çeşme suyu içirirler, kaymak yeri” ne mum yağı yedirirlermi'ş. Hâki- min aklına İnsaf Bankası gelmiş. Hemen bankaya emir salmış. Mem leketteki bütün inekleri iltizam al- tına almış. O halde ki ana südün - den başka hariçte süt kalmamız, amma bu işe de İnsaf Bankası 30- 40 bin duka altını para koymus.» Böylece sütler hazi'ne - manda edi- lirken bir kaza olmuş. Bu süt işine bir kirli şey deymiş. Malümya! Süt çok nâzik şeydir. Hiç kirden hoş - lanmaz. Ne kadar süt varsa kesi! - miş. Ve kor gibi 40 bin doka altını Bütün dünyada Geçinme vaziyeti Türkiye Balkanlarda en ucuz memlekettir Ticaret odası cihan hayat paha- lığını takip ederek kendi geçinme endeksleril& karşılaştırmış ve dün- | yanın geçim tasnifini gösteren bir- istatistik neşretmiştir, Bu hayat pahalılığı endeksinde | 1913 - 1914 seneleri vasatisi esas | tutulmuş ve 100 addedilmiştir. Bu esasa nazaran 1933 senesinde Türki- yenin geçim nispeti 104,7 bulunmak İ ta idi, Diğer memleketlerin ise 933 senesinde geçim tasnifi şudur: Al- manyada 1185, Avusturyada 117,5 Belçikada 175,5, Kanadada 120,9, Şilide 140,3, Çinde 107,7, Danimar kada 156, Mısırda 88, İspanya 182, Estonya 88, Finlândiya 100,1 Fr- rat 502, Macaristan 92,5, Fele- menk Hindistanı 75, Hindiçini 84, Irlanda 151, İtalya 450, Japonya 145, Letonya 77, Litvanya 5,4, ya 238, İngiltere 138, İsveç 185, İsviçre 131, Çekoslovakya 696, Yu goslavya 119,1 Bu istatistike nazaran memleke- timiz umumi harpten evvelki hayat ucuzluğuna çok yakınlaşmıştır ki Türkiye Balkan memleketleri için de en ucuz memleket vaziyetinde- dir. Ufak istatistik farklarile mem- leketimide geçim seviyesi harpten evvelkile ayni telâkki edilmektedir. Hayat pahalılığı rakamla, tespit eden memleketler arasında harpten evvelki seviyeye nazaran en ucuz geçinilebilen memleket Le histandır. ; Burada hayat harpten evvelkine nazaran dörtte bir nispetinde da- ha ucuzdur. M Estonya, Hin- diçini, Litvanya ve Felemenk His- lor olmuş. Eh ne yapılabilir. Sit kesildi diye ümit kesilmez ya! İn- saf Bankasının kasası da boşalma dı ya!,. Gel zaman git zaman, Gik nün birinde gene memleketin hey- Ti için başka bir işe girişmiş. Ba - kın nasıl olmuş, Hâkimin oturduğu odada sülüs yazile yazılmış “Ve min-elmâi külle şey'in hay” levhası imiş. Gözüne o ilişmiş ve der hal “Bunda Bir hikmet vardır!,, di Yerek hemen emir vermiş. Memle- hetteki içme sularını iltizama ai - .Mışlar, Ne kadar pinar varsa başı - na yasakçılar koyup ahadınasın pa va ile si satmasına mâni olmuşlar «Ve suları sırça kaplara koyup ağız larını muhkem bendetmişler. Lâ - kin o sene mevsimi sayf o kadar st cak olmuş ki; bütün sular buğu o - İup uçmuş ve sırça haplar da boş kalmışlar. Bu kârlı işte de İnsaf Bankasının tamam 30 bin altını ber hava olmuş. Amma kara boşalma- mış. Günün birinde hâkim emir lana 24 bin altın ödünç ve rin amma iyi ikat yapın! Elin- den de sağlam senet alın! » Adam Altuni zadede otururmuş, beş vakit nama zında ve ağzına şarabın katrasını koymaz bir zat imiş. Kime sordu - larsa iyi söylemiş. elinden de en sağlam bir Ali kurna kâğıdı üzeri- ne yazılmış bir senet alıp parayı vermişler... Vaktâ Ki paranın eceli gelmiş. Borçlu deynini inkâr et - memiş amma elinde habbei vahi- de kalmamış. İnsaflı bir adam imiş. Ber hayat oldukça kendisi ve'ah - er lin sonra da evlât ve ve ahfadının evlât ve ahfa- dı mah bemah on altın vermek üze re borcunu yenilemiş. İnsaf Bankası, parasını böyle güzel ve kârlı şekilde işlettikçe es- hamı yükselecek yerde, hikmeti hü da hazan yaprağı gibi düşmeye lamış. Buna Bir çare olsun diye tek rar bir faideli kâre teşebbüs etmiş. ier ve Cermen dilinde “kurt” de. mek olan Voli isminde bir bazir. gâna yazı âletleri getirtmek ve hal üzere 90 bin alı ka kârile satmak üzere 90 Sin altın Yermişler Volf hakikaten ismi gibi irtmş, a sırra lam basıp ortadan nihan olmuş eşin bugün hökim ba vözden bütün kurtlara gazap edip nerede bulunursa hemen tepeler - mesini emretmiş. Bu suretle bu 2 rarlı işten de bir kârlı semere elde edilmiş, Bir de bir sabah Bankanın bas nedarı paraları sariklerden hf Şina mahsus olan demir sandukça” yı açlığı zaman iinde farelerin kalış ğun görüp hayret içinde çin. Ve “acaba daha var mi?» d lukçayı karıştırırken için- > vahide akçe kalmadığı: görüp hemen âmirine haber ve- distanımda hayat harpten evvelki- ne nazaran daha ucuzdur. (iş Bankasından alınan cetveldir) 19 Nisan 934 Akşam Fiyastl T: 1033 Jatikramı 9250 Kuponsuz Usitürk m 2045 gari Di Yön Sn mi Bağdat 78 ESHAM İş Bankası Nama © $ Şir, Hayriye | 015 Koponsuz Raj 3 .. Hamiline Dİ Telefon 10,75 Kuponauz Terkos ». ız Münür BAĞ Çimene 1215 uponanz Hetihat dı Türkiye Cümbü- ler. VAS Telin e el Tramvı . ya 155 Anadolu Hissa 26,10 8 Şark m. ecza * ÇEK FİYATLARI İ Paris 1206 siz TE si Milano 93438 DUAM Asa BAZ dim | Cenevre 245,58 2 7 m ze | Amsterdam 11758 “a Sofya 48,060 İ Morkeva © 110085 NUKUT (Satış) Kayaş Kwrey La ı "e 1 * n 20 * Li 2 5 m ber ... 21 Kur, Çek. # Le rir, e da memleket hâkimine haber toplar ve: unun bâ isi nedir? Çaresi nedir? diye yar, İçlerinden bir mert müdebbir hâkimi üç kere elekledikten (son- ra kelâmı ağaz edip: — Saadetlü efendim. Hiç gam | ve gusse etmeyin! Bu bankaya na - yu isabet etti. Başku bâisi yoktur. Anın için saçağına bir eski ile iki dip maal a onihkne (Ya Hafız) derununa da “Elkösi - | bühabibullah” levhaları asılmak gerektir, Der ve bu söz hüzzar ta - rafından tasvip olunur. Ve ol ân ga emar Salız bedestanda bulduk- arı evliyadan Papucubüyük Haz - retlerinin bir eski çediği ile iki baş o bir mavi boyama içinde saçak pervazına talik edildiği gibi. yerari hattı Bir (YA Hüfes) İetj” sı cepheye ve Hâfız Osman hattı bin Elkâsibühabibullah levhası da ankebut ağlarile sarılmış olan dı vanhaneye talik edilir. Böylece bankanin âkıbeti hayre bağlanır. Onlar ermiş muradına. Biz çıkalım krevetine. FELEK Tütün ziraati Tütün eken köylülerin vaziyeti korunacak Köylüye İnhisar idaresi veya tüccar tarafından verilen avans onu tütünü oraya satmak için bağlamıyacaktır. Hakkı Nezihi Beyin beyanatı tütüncüler kongresinde Ticaret ode- st namma bulunan Profesör Hakkı Nezihi Bey dün Ankaradan avdet Nezihi Bey dün Lüksenburg 686, Norveç 147, Ye-| ni Irlanda 79,7, Felestin 55,1, Fe. | Temenk 139, Lehistan 71,6, Roman | kendisile ün bir muharririmi- ze kongre hakkımda şu malümatı — Bu defaki Tütüncüler kong- resi, ümidin fevkinde, müfit o- labilecek ve tatbik kabiliyieti olan kararlar vermiştir. Kongreye İk sat Vekâletinin, bilhassa Vekil : lâl Beyefendinin hususi bir ehem- İ miyet vermeleri ve daimi alâka gös termeleri köngre kararlarının tat- bikat sahasında da müvaffakıyetli neticeler vereceğine şüph bırak- mıyor. Bu şekilde (e denilebi- lirki Ankara Tütüncüler kongresi azami randımanı Kongrenin en yeti tütün alıcisi ki en büyük ihtilâfı halletmesidir. Memleketin bütün tütün mntaka- larından gelen mümessiller iskarta ve iskonto meselesini lâfla hallet- mek cihetinden ziyade, en sağlam ve salim esaslara istinat ettirmek için bir mükevele sureti tespit et- tilör.-İ!“mat Vekili Beyin vaitleri veçhile Büyük ..Millet Meclisine sevkedilerek Türkiyenin “Lo tara- fında tatbiki temin edilecek olan bu mukavele tütün alım ve satımı nı tanzim eden en sağlam esasları ibi etmektedir. Tütünün bun- dan sonra yalnız denk halinde alı- nıp satılabilmesi hakkında verilen karar da bu cümledendir. Çiftçi ile ibtilâfları ticaret odaları, belediye- ler veya teşekkül edecek birer he- yet balledecektir. Bu heyet biri a- İscı, diğeri satıcı, üçüncüsü de oda mümessilinden mürekkep olacak- tır, Diğer taraftan hakem kararı olmaksızm alıcı tütünün alım fia- tinde hiç bir tenzilât yapamıyacak- t ır. İnhisar anbarma indirilen tütün- lerin “uzun boylu muayenesi şimdi ye kadar tütün ticaretini iskâl et- Esnaf Bankasının vaziyetini ye- kinen bilmeleri lâzım gelen bazı #€ vat vardır ki, bu işi her nedense yal niz gazetelerde okumakla iktifa €- diyorlar ve sanki Cenevre kon! ransına murahhas gitmiş bir İngiliz Lordu gibi ne düşündüklerini belli etmek istemiyerek pek soğuk kan- b davranıyorlar. Birisine hâdiseyi soruyorsunuz; ©, hiç istifini bozmadan, lehte veya selyhte olduğu hiç te belli olma - yan bir Japon tebessümile sizi kar- şıliyor: “gg Evet gazetelerde gördüm, iseyi tetkik ediyoruz. He - bir şey söyliyecek vaziyette de ni gili Diğer birisi müsbet veya men - fi olduğunu anlamanıza imkân ol ip” ile ay - dir etmiyor değiliz. Fakat ba işi &- caba kim biliyor; bunu kendi ken- dimize soruyoruz. Gene bereket versin Belediye re- isimize. Bu işin eski bir iş olduğu - söyledi. Fakat muhte- Beyin son beyanatın- da anlayamadığımız bazı noktalar var: Bu “iş,, mademki eski bir iştir, © zaman acaba bununla nasıl meşgul olundu; ve mesele Şehir Meclisine ne suretle aksedemedi Müsebbiplerin değiştirildiğini lüyorlar, “Değiştirmek,; kelimesi » nin lügatte mukabili -bir yerden 6- lanip diğer bir yere koymaktır.., Ne tekim vaziyet gene böyle olmuş Ve alıcı arasında bundan sonra bütün | Biz : böyle düşünüyoruz, Siz acaba ne dersiniz? Biz böyle düşünüyoruz, Siz acaba ne dersiniz? Hakkı Nezihi Bey mekte idi. Bu muayene bundan son ra denkte, yalnız, mevaddı iptida- iye olup olmadığını tetkikten ile- ri geçmiyecektir, Müstahsil için en nafi bir karar daha Köylüye İnhisar idarsei veya tüccar tarafın- dan verilen'avans hiç bir vakit onu tütünü oraya satmak için bağlaya- | mıyacaktır. Köylü daha fazla fiat bulursa tütününü ona satacaktır. | Tütün inhisar anbarına geldikten sonra meşru sebepler dahilinde 10 arfmda tütün almıyan tüccar, sinde müstahsile tazminat verecek | tir. Müstahsilin tütününe eğer ha- ciz falan vazedilmişse tütünün sa- tışında hiç kimse borcunu tahsile kalkkışamıyacaktır. Köngrenin gerek hükümet, gerek | tüccar ve tabii tütün ticaretimiz le- | hine verdiği başlıca kararı da tütün den kazanç vergisinin ihraç edilen | tütün üzerinden alınmasıdır. Tütün için varanlar kurulması da kongrenin verdiği kararlar me- yanındadır. İşte bu ve diğer kararları hükü- metten temenni eden tütün kongr si her halde nafi bir şekilde inesai- sini muştır denilebilir. İktısat Vekâleti bu yerinde kararları her halde tatbik sahasına koyarak tü- tün ticaretimizi tanzim etmiş ola- caktır. İ | Esnaf Bankasına zarar iras eden » İer başka yerlere yerleştirilmişler - dir. Ataba bu zevatın hiç sun'ü tak sirleri yok muydu? Kendilerine hiç bir cezai mesuliyet terettüp etmi - yor muydu? Neden bu işin sit ol * duğu mahkemeye havale edil ni işitmedik? Bu meselenin ortaya çıkması için bir Galip Bahtiyar Be- yin meydana atılması ve Mecliste beyanatta bulunması mı bekleniyor du? Diğer taraftan Muhittin Bey raporun alelâcele verildiğini söy * lüyor ve ilâve ediyor: i “Bu suretle cevap vermek için imkân kalmadığını İstanbuldaki ar kadaşlardan öğrendim. Peki ama bu mesele meydana çı kalı bir hayli olayor. O zamandan beri matbuat vasıtasile olsun bir cevap vermenin imkân: yok müy - 'du? Sonra bu cevap kâfi telâkki 0- Tunabitir miydi? Muhittin Bey ayr ca bir bardak suda fırtına koparıl- mak istenildiğini de söylemiştir. “Su” yu biliyoruz. Fakat fırtına ke parmak isteyen kim? Bunu üzeri « d - belediyede tahkikat w3'ıyet elmiş tir. Alacaklılar paralarını isteme - öe borçlular kendilerini müdafaa- ya, sermayesinin dörtte üçünü key beden banka illâsa doğru yol 5 - mağa başlamışlardır. aski mesele üzeri! n i yapacağı tahkikat işin mahiye- İ tini meydana çıkarataktır. Farmakologlar birliğinin İ rafından azalarının malümatımı tev iBu sene fazla seyyah geldi İ sa Cümhuriyet merkezini görmek İ tarafından verilmiştir. Ankaraya Ucuz seyahat Ankarayı görmek istiyenler için büyük bir fırsat Devlet Demiryolları idaresince Haydarpaşa ile Ankara arasmda arasıra işletilecek olan tenzi halk trenlerinin birincisi 3 mayıs perşembe günü Haydarpaşadan Ankaraya hareket edecektir. Ayni tren cumartesi sabahı Haydarpaşa ya avdet edecektir. .Halk trenle - rinde, elyevm mer'i'olan tarife üze rinde yüzde elli tenzilât yapılacak tır. Bilet ücretlerinde yemek te da | hildir. Seyahate iştirak edecekler | Ankarada Devlet Demiryolları | - daresinden tayin edilecek zevat i - le Türkiye Turing ve Otombil klö- bünün Ankara şubesi erkânı tara- fından karşılanacaklardır. Anka - rayı ziyaret edecekler, Ankara ban liyö trenlerinden meccanen istifa- de edebileceklerdir. Halk trenleri, haftalık tatil gü- nünü istifadeli bir şekilde geçi mek isteyen kimseler için bü bir fırsat hazırlamaktadır. Bilhas- isteyen İstanbul ahalisi bu sayede lardır. Eyüpte Hilâliahmer nahiyesinde bir müsamere verildi Dün Türkiye Hilâliahmer cemi yeti Eyüp nahiye şubesi tarafın » dan Obir o propaganda mü- sameresi verildi. Eyüp fakirleri ko İirparl) | Vergi dersi! Meclislerin yeni sohbet mevzuu hanımlar müstesna olmak üzere, her sınıfı, her meslek müntesibini heyecanla alâkadar ediyor: — Vergiler! Herkes yeni kazanç kanununa göre vaziyetini anlamıya, mis ye çalışıyor. Doktorlar ilim p- larını kapadılar. Kanunu tetkik €- diyorlar. Serbest meslek erbabı ka“ lemi, fırçayı, keseri, çekici bir yana attılar ; kanunu şerheden talimat - namenin üzerine kapanmışlar ah- kâm çıkarıyorlar. Z Herkes biribirinden akıl öğren meğe çalışıyor. Meslektaşlar başba şa veriyor. Sanatkârlar bir araya geliyor ve birbirlerine soruyorlar? — Biz ne vereceğiz? — Ne üzerinden vereceğiz? — Nasıl vereceğiz? Şüphe yok, hepimiz, bu bah'ste karacahil oluverdik. Vergi işlerin de ukalâ, bilgiç geçinenler bile el- lerinde kanun satırlardan, kelime ra mana çıkarmakla meşgul - er. — Bina vergisinin yüzde bilmem kaçı, . — İradı safinin yarısının üç mis- li — Dokuz yüz bilmem kaç sene- sinin — varidatı gayri saliyesinin yüzde yüz otuzunun kırk sekiz mis- li, — İki yıl evvelki kazanç defte- rinin bir misli. Ve duha birçok misilli, | tarhli, zarplı harışık riyaziye meseleleri» nin kesri öşâri, amali erbaa, cebir ve müsellesat meselelerinin halli ile meydana çıkabilecek hesaplar. Vergi mukaddes bir borçtur. verginin manasını idrak ederler. ruma derneği tiyatro binasında ve- rilen bu müsamerede Eyübün Hi - lâliahmer azalarından maada ci- var nahiyelerin Hilâliahmer azala rından bir kısmı ve idare heyetleri, Hilâliahmer Fatih kazası idare he- yeti hazır bulunmakta i ; Müsamereye saat 15 te Hilâli- ahmer Fat...” reisi Vasfi Beyin (Ülkümüz) mevzulu bir Bitabesile başlandı. Vasfi Bey Avrup?da i Salibi Ahmerin narıl doğduğunu, geçir safahatı izah ettikten son ra bizde ilk Salibi Ahmerin teşek- kül Saltanat idaresi Hi ahmeri nasıl müteaddit defalar bal taladığını ve seddettiği hakkında uzun boylu tafsilât verdikten son - ra ülkümüzü halka izah etti. Vasfi Beyin çok alkışlanan hi - tabesinden sonra Türk gençler mah feli sanatkârları tarafından Vasfi Beyin yazdığı (Hilâliahmer) piye i bir muvaffakıyetle temsil edildi. Temsili mütcakıp Eyüp halk musiki cemiyeti sanatkârları tara- fından verilen konser çok alkış - landı ve müsamereye Pişkinler ko medisile nihayet verildi. dersleri Pratik farmakoloğlar birliği ta- si etmek maksadile tertip edilen konferans — şeklindeki derslerden birincisi evvelki gece, İstanbul Halkevinde kinin mevzuu üzerin- | de kimyager Mustafa Nevzat Bey | Dersten sonra reis pe Bey zanın lâkaydisinden şikâyet ede - rek istifa etmek istemişse de, isti - fası kabul edilmemiştir. İstanbula gelen ecnebi seyyah - lin kazancından ayı bir riyaziye'davası #ekline girmesi verginin rahundaki asaleti şüphe- ye düşürüyor. Öyle görünüyor ki bu üş adeta yeni bir ilim gibi kafa- ları yoracak. Şerhler, | tefsirler, teklifler ve itirazlar, mükelleflerle tahsil şubelerini uzun zaman meş- gul edecek. Kanun devletin hakkını muha - faza için kılı kırk yararcasına düşü nülerek hazırlarimış&ı". Buna şüp- he yok. Fakat her kanun © tatbik sahasında birçok yardımcı talimat- tem ihtiyaç gösterir. Yeni ka- pe me) et kksylerdi kelleflerin vaziyeti gene vuzukla görülemiyor. Yeni vergi iş erbabı- nın dimağında karışık bir felsefe ve riyaziye muadelesi gibi duru » yor. Bari hükümet bu işten anlı - yanlara Halkevlerinde konferans- lar verdirse, gece dersleri açıp hal- kı tenvir etse! , Vakit varken bu herkesi alâka-. dar eden milli vazife hakkında hal- kı irşat etmek elzem gibi görünü. yor. Burhan CAHİT Muhiddin Bey Ankarada bulunmakta olan va- Ji ve belediye reisi Muhittin Beyin pazartesi günü şehrimize gelmesi beklenmektedir. ların mikdarında geçen seneye nis betle bir tez»Jüt varrır. Bu sene ge 10 bin yar seyyah iştir. Bu mikdar İs ge- aş mikdarmda yüzde kırk nisbetinde bir tezayüt teşkil etmek tedir. Fücceten vefat elmiş olan Rus Sovyet harici ticaret mümessilliği hukuk müşaviri M. Belooussoff'un cenazesi Nevrosisk vapurile Ode - | saya nakledilecektir. Müteveffa - nın cenazesi Sovyet sine nakledilmiştir. Dün konsolos- hanede müteveffanın ( hâlirasma, Sovyet kolonisinin iştirakile mera- sim yapılmıştır. Vapur bugün hareket ettiği tak dirde, cenaze merasimle konsolos- haneden vapura nakledilecektir. Müteveffanm ailesi de ayni vapur la Odesaya gidecektir. Turing klöp toplantısı Türkiye Turing klöbü umumi si yarın Perapalasta toplana - caktır, > İM. Belooussoffun cenazesi, İMilliyet TÜRKIYE TURING KLOBÜ OTOMOBİL VE MOTOSİKLET YARIŞLARI 25 MAYIS Cuma sabahı yapılacaktı |