12 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Şe W Kİ v ! y TARİHİ TEFRIKA: 9 77 We İttihat ve Terakki! (BAHAEDDİN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GÖRE) Abdulhamidin sevinci çok sürmü- (ittihat ve . Terâkki)nin Avru- pada bulunan azasından İshak Sü- küti Bey Tüskiyenin Roma Sefa- reti kâtipliğine, doktor Abdullah Cevdet Bey Viyana sefareti kâtip- liğine ve Hilmi Bey de Madrit se- fareti kâtipliğine tayin edilmişler- di. Bundan başka daha bir çokları- na maktu maaşlar bağlanmış ve bu maaş sahipleri heray alacakları paralara mukabil Abdülhamit a- lieyhinde bulunmamağı taahhüt et- mişlerdi. Bu mesele halledildikten ve bir çok Türk gençlerinin kalpleri mü- bayaa edildikten sonra Necip Mel- hame Abdülhamit aleyhinde çıkan gazetelenin hurufatını da satın al. muştı. Bu hurufat sandıklara yer- leştirilmiş ve bir daha kullanılma- mak üzere ortadan kaldırılmıştı. İttihat ve Terâkki Cemiyetini İs- tanb--da Tıbbiye mektebinde genç talebe iken tesis eden İshak Sükü- ti ve Abdullah Cevdet Beyler gibi hararetli hürriyet ve © ineşrutiyet taraftarları iskât edildikten sonra tabi İttihat ve Terâkki Cemiyeti de dağılmış e ondan hiç bir eser kalmamıştı. Artık Necip Melhame ve Ali Kemal zalim Padişah Ab. 'dülhamitten istedikleri kadr âti- Pe şiiizekiinlen! Çöz lerini yapmışlar ve râkki)yi kökünden vaz'fe- İttihat ve Te- bir iman ile bağlı olan ve Abdü'hamidin istip- 'dadına karşı son nefeslerine kad, kil.Muhtar ve Nuri Ahmet Beyler gibi hürriyet © âşıklarını ne Necip Melhame, ne de Ali Kemal iknaa meaffak olabilmişlerdi. Onlar ne Tul , Be maaş ve ne memuri ik kandaki in râkki) dağılmca Ahmet Riza Bey ile arkadaşları toplanarak mefsuh (İttihat ve Terâkki) yerine Pariste “Terâkki ve İttihat) cemiyetini te- sip etmişler ve (Meşveret) gazete- sini e Es, Mİ i* “hasın Türkiyedeki taraftarları da- W8X © ğılmamış olduğundan (İttihat ve / MW ©Terâkki) yerine (Terâkki ve İtti. | hat) cemiyeti ayni şiddet ve hara. ret, ayni azmü metanet ile Abdül e . i karşı esine ©tüst etmişti. Fakat hakikat halde cemiyetin yalnız ismi altüst olmuş, Altındaki isim üste ve üsteki isim alta gelmişti, azasından bazıları nın. kandırı ayrılmasından başka cemiyetin faaliyetine h'ç bir sekte arız olmamıştı. Bu işte yalnız Ali Kemal ne ti- İÇ mete hir adam olduğunu bir kere İdaha ispat etmiş ve Necip Melha- menin icraatına âlet olmağa lâyık bir insan olduğunu ispat için izi kaçırmamış oluyordu. Esa <ip Melhame gelmeden evvel da- n yor, cemiyet yeniden kuruluyor! Ali Kemal, Necip Melhame Kârasultanın i atifetine boğuluyor "Abdullah Cevdet Bey merhum hi Ali Kemale Paristeki Türk genç leri şayanı itimat bir adam nazarile bakmıyorlardı. Çünkü yaptığı şey- lerden dolayı herkes üzerinde pek fena bir tesir bırakmıştı. Necip Mel hame (İttihat ve Terâkki)yi dağıt tığını zannettikten epeyce bir za- man sonra doktor Bahattin Şakir Beye talebi (o üezrine yazılan bir mektupta bakmız Ali Kemalin meş hur kart postal sirkati hâdisesi ve şantajcılığı hakkında neler söyle- niyordu: “Kardeşim Baha, Dinime, vicdanıma, namusuma yemin teklifile Ali Kemal Beyin Kari sirkati ve şantajcılığı mesele- lerine dair bildiklerimi yazmaklı- ğımı istiyorsun. Bu meseleler hak- kında din, ve vicdan ve namu- sum üzerine yemin ederek haki- ücadeleye azmetmiş bulunan Ah.| kati meydana çıkarmak emelile — İçe Riza, doktor Nazım, doktor A.) hafızamda kalanı — işte yazıyo- rum, it sıfatile mahkemeye da- vet edilseydim, $'fahan de bu hatı- ratımı aynile söylemekten çekin- miyecektim. Şöyle ki: Cenevrede Emiyet idarehanesi- ne Almanyadan manidar bir ifade ile yazılmış olan bir kart (o postal gelmişti. Masanm üzerine duran bu kart postalın Ali Kemal Bey i- darehaneyi ziyaret ettikten sonra masanın üzerinden kaybolduğu an "Kartın ehemmiyetini bilen Ali Kemal Beyin efal ve harekâtından şüphe eden cemiyet efradı telâşa düşmüşlerdi. O zaman gazetede Mürettipl k hizmetini ifa eden Hüs nü Efendinin şehadeti üzerine mez. kür kartın Ali Kemal Bey tarafın. dan gizlice alınıp çalındığına hü İ küm verilmişti. Bu sirkat keyfieti bir iki gün zar funda Cenevrede o bulunan bütün Osmanlı'ar arasında şayi olmağa başlamıştı. Ali Kemal Bey bu sr- rada hükümetin ve ağlebi ihtimai le göre Nec'p Melhamenin hiz- meli hususiyesine (o dehalet etmiş bulunduğundan O menfaat- cuyane bir maksatla kartı i- darehaneden çalmış bulunma sr sözleri Pariste bulunan Ox manlılar arasında da kuvvet bul- muşta. Bitmedi — m m Amerikada Kazanç vergisinin arttı- rılması teklifi reddedildi VAŞİNGTON, 11. A.A, — Ka- İ sanç ve irat vergisini yüzde on mis- betinde arttırmak hususunda aza © "dan M. Kuzens tarafından serd e- 'dilen tekl'f ayan meclisince 44 re ye karşı 46 rey ile red edilmiştir. "Ayni vergi nisbetinin, hasılâtı X “milyon arttıracak surette tezyidini tasavvur eden diğer bir teklifde, İ İkezalik redolunmuştur. Romanyadaki hadiseler hakkında tebliğ BUKREŞ, 1. A. A, — Rador a- İ Şansı bild riyor : Başvekâlet, aşa- Bıdaki tebliği neşretmiştir * Bazı küçük rütbede zabitlerin * karışmış olduklası bir fesat terti- batı, — ki mahiyeti yapılmakta o- * Jan tahkikat ile pek yakmda anla- şılacaktır — çok izam edilmiştir. Çelyoskin kazazedeleri MOSKOVA, 1L. A.A. Dün Kana nin, Molokof, Slepnef isminde üç piolt tayyare ile Sehmidt kampın- 47 daki Çe'yoskin kezâzedelerinden 22 kişi getirmişlerdir. Kaman'n © grubu, bugün de Çelyoskin kaza- * zedelerinden 11 kişi daha getirmiş İ tir. Bu suretle iki gün zarfında 33 şi kurtarılmıştır. Amerika - Rusya Vaşingtondaki Rusya sefareti resmen açıldı VAŞİNGTON, 11. A.A. — Sov- yet Rusya sefareti dün resmen &- çılmış ve Sovyet bayrağı çekilmiş- tir, Bu münasebetle gece M. Tra- yanovsky tarafından parlak kabul resmi yapılmıştır. Sekiz yüz kişiye baliğ olan davetliler arasmda M. Hull, diplomatlar ve kongre azası da bulunuyordu. vk M. Muşanofun temasları PARİS, 11. A.A. — Bulgar baş- vekili M. Muşanof, hariciye nazırı M. Bartu ile gövüştükten sonra bu gün başvekil Dumerg ile görüşecek tir, Pariste kaldığı müddetlce, M. Muşanof, M. Heryo, Lamurö ve kayo ile mülükat etmek niyetinde- dir. Hindistanda müslüman bir belediye reisi KALKUTTA, 11. A.A. — Kal kutada ilk defa olarak bir Müslü. man, dün, belediye reisi seçildi.Bu intihap bazı karışıklıklara o sebep olmuş ve bir takımı azalar meclisi terk etmişlerdir. B'r Hintli, belediye reis vekili seçilmiştir. HARİCİ HABERLER | ları esas meseleti A İN. .Silâhsızlan Rus murah ma davası hası noktai nazarını anlatıyor “Bütün dünya razı olursa Sovyetler silâhların!| orta asgari şekle indirmeğe hazırdır,, CENEVRE, 11. A.A, — Havas ajansı muhabirinden : oSilâhları briıkma konferansı bürosu dün öğ leden sonra toplanmıştır. Büro 30-4 tarihlerine doğru tek- rar toplanmaya ve 23-5 tarihleri— ne doğru da umumi komisyonu da- veti karar verdi. Fakat M. Hen- derson müzakerelerin alacağı şek- le göre bu tarihi değiştirebilecek- tir. M. Hendewson'un nutku ve Lord Eden'in müdahalelerinden sonra Sovyet müralhası yodaş Boris Stein söz aldı. Mümkün ol- duğu kadar çabuk bir zamanda Sovyetlerin mütaarrızım tarifi tez- İleri ile birleşik Amerika o cümhur reisin'n umumi ademi tecavüz mi- sakı teklifinin tetki tavsiye et- ti. Sovyet mürahhası bütün dünya- ya şamil olduğu takdirde Sovyet Rusyanın, her türlü silâhlarını as- gasi bir şekilde bırakmaya hazır olduğunu b'ldirdi. Bundan sonra Fransız mürahha- sı M. Massigli, Almanyanın millet- ler cemiyetinden ayrılış tarihi olan 14 teşrinievvelden beri, bilhassa kıymet ve miktar itibariyle derhal yen'den silahlanmayi istihdaf e- den programların feshi gibi yeni hadiseler olduğunu bildirmiştir. M. Massigli 13.3 tarihli ve der- hal yeniden bir s'lâhlanma ve di- er devletlerin silahlarını bırakma- sını isteyen muhtaradaki tezatları kaydetti. Bu taleplerin bazıları ile tatbi- kattaki halleri arasmda bugün ne- kadar bir mesafe olduğunu kendi kendine soran M. Mass'gli, Fran- sız hükümetinin tatbikat zaman- in aydınlatıl- ması hakkında İngilterenin yap- M. Henderson mış olduğu gayretlere karşı çok ir. mütahassıs olduğunu söylemişti: Eksel, reket İng liz efkârı umumiyesinde vukua gelecek tahvvülü beklemek- tir. İngiliz efkârı umumiyesi, nil yet silâh'arı bırakma konferansı i- çin yegâne çase teslihatı tahdit ve bir surette kontrol et mek vesulhun tensiki çerçevesi da hilinde sağlam teminata başlamak olduğunu anlayacaktır. Çerçeve dahilinde bütün hükü- metlerde, kendilerine tereddüp e- den mesuliyetleri üzerlerine alacak lardır, Şimdiki halde Almanyaya komşu olan devletlerin kara tesli. İ hatımın ister istemez alman tesli- hatınm terakkisini takip etmesi ta- biidir. Bizzat İngiltere deniz ve hava müdefaası iç'n başka türlü dü şünmemekte ve başka türlü bhare- İ ket etmemektedir. Almanya - Fransa ee iğ Alman sefiri fe .ya Bartu mülâkatı İki siyasi Alman - Fransız münasebatını konuştular PARİS, 11. A.A. — Havas bik diyor : Petit Parizyen güzetesi, Bartu'nun dün akşam Almanyanın Paris sefiri M, Kokster'i kabul e- derek ve kendisi ile oFransız-Al- man münasebeti ve hali hazırdaki beynelmilel meseleler o hakkında görüşmüş olduğunu yazmaktadır. Pöti Parizyen, bu ziyaretin bir kaç günden beri takarrür etmiş ol- duğunu ve M. Bartu'nun Lehista- l na yapacağı seyyahat (esnasında Berlinde tevakküf edeceği suretin- de ortaya atılmış olan hayal mah- sulü haber ile bir alkası bulunma- dığı ilâve etmektedir. Atinada komünistler Bir hapisanede Gürültü çıkardılar Polisin muavenetiyle ko- münistler dağıtılmıştır ATİNA, 11 (Milliyet) — Ko - münistler piskalya günü; Singros hapishanesinde epey gürültüler yaptnışlardır. Öğleden sonra iki » yüzden fazla komünist hapishane önünde toplanmışlar hepsi birden içeri girerek arkadaşlarını ziyaret etmek istemişlerdir. Ve bayli gü - rültüler yapmışlardır. Gardiyan - lar kendilerini uzaklaştırmışlar ve yalnız mahpus komünistlerin akra balarına içeri girmek için müsaa - | de etmişlerdir. Lâkin komünistler | tekrar gelerek zorla içeri girmek istediklerinden gardiyanlar polis kuvvetleri istemeğe mecbur olmuş lardır. Derakap imdada yetişen po lis ve asker kuvvetleir komünistle- ri dağrtmışlar ve onların başında bulunanları tevkif etmişlerdir. TERZİ CEMAL BEY Paris'ten avdet etmiştir. o (15581) a “ Roosveltin vaziyeti Müşavirleri öldür- mek mi istiyorlar? lame Gizli kokloksklau cemi- yeti de işe karışıyor VAŞINGTON, 11. A.A.— Ge- çenlerde M. Roosvelt'in | etrafına toplamış olduğu müşavirlerin ihti- lâl yapmak üzere tertibat aldıkla- rına dair beyanatta bulunmuş o- lan M. Virt dün kongra tahkikat komisyonunda sorguya çekilmiş- tir. Sozu net'cesinde bu iddianm mühim şahsiyetlerin sözlerini du- yan bazı kimselerin ifadâtına isti- maden yapılmış olduğu anlaşılmış- tır. Malümatlarına müracaat edi- len zevattan çoğu böyle sözler söy lediklerini inkâr etm şlerdir. Kukluksklan cemiyeti ve Roosvelt YORT (Amerika), 11, A.A. — Gizli kuklukslan cemiyeti, Roos- veld'in müşaviflerinden bazıları- nın çirk'n hareketleri o hakkında tahkikat icrasını istilzam eden ce- surane mesaisinden dolayi Dr. Vir. di'i tebrik etmiş ve kendisine mü- zaheret edilmesine karar vermiştir. NEVYORK, 11. A.A. — Nev York Amerikan gazetesi, gizli za- bıta memurlarında birinin şikâyeti üzerine Savage isminde zengin bir sigorta S'msarının tevkif ve sonra bin dolar nakti kefaletle serbest bırakılmış olduğunu yazmaktadır, Simsarın tevkif edilmesinin sebe- bir siyasi münakaşa esnasında M. Roosvelt'i öldürmek tehdidini olmasıdır. * Yahudi gazetelerine ceza — Kovno, 11 (A.A.) — Burada çıkan üç yahudi gazetesi, Alman malla- rına boykotaj yapılmasını tavsiye ettikleri için 500 “Lit,, para ceza- sma mahküm edilmiştir. Para ceza- sı verilmezse mesul muharrirler hap sedileceklerdir. * Patlıyan bombo — Varşova, 11 (A.A.) — Novagrodek Voyvot- luğunda Voloşva köyünde çocuk - lar bir bomba bulmuşlardır. Bom- ba , oynarken patlamış dört çocu- ğu öldürmüştür. karşı — Cincinatti, 11 (A.A.) — Polis, müfrit solların, M. Ruzveltin mil- sönük İİ kl dk . Li 5 MEN Orta selriatiri ıslahına dair esaslar Fırkada kabul edildi ANKARA, II. A.A. —C. H.fırkası grupu idare heyeti re'slüi "C.H. hırkası grapu reis vekili Cemil Beyin reisliğinde toplan tedrisat hakkında maarif vekâletinin tatbikını düşündüğü Maarif Vekili Bey tarafından izah edildi. Cereyan eden müzaket neticesinde mezkür esaslar tasvip edildi. Ekmeklerden alınacak resim hak kındaki lâyiha Mecliste görüşülüya! ANKARA, 11 (Telefonla) — Ekmeklerden alınacak resim hak |) kındaki lâyiha meclis raznamesine alınmıştır. Lâyihanın aldığı şekle göre perakende satışlar için bıçakla kesilmiş mahdut miktarda” ki parçaların hepsinde pul olmaması cezayi müstelzim olmıyacaktır. | Buğdayı koramak maksadile kendisine tevdi olunan vazifeli mukabil icabında ziraat bankasına münasip bir komisyon vermeğe kümetin salâhiyetli olacağı lâyihada tasrih edilmiştir. Bundan maksat senelik faizi yüzde altıya tenzil ve uzun taksitle re bağlanması mutasavver çiftçinin bankaya olan © borçlarından olacak varidat noksanlığını telâfidir. Bankaya verilecek komi: bankanın bağdayı korumak için köylüden satın alacağı (o buğdaydı kile başına muayyen bir nisbet olarak tesbit edilecek, komis yon tuta rı ekmeklerden alinacak resim hasılatından ayrılacaktır. Ziraat Bankası bu sene buğday mübayaa merkezlerini çoğalta ter. Fırka grapu yarın meclis içtimaından sonra tekrar toplanacak tır. Ekmekten alınacak resim etrafında müzakere olması muhteme? dir. Barut ve mevadı infilâkiye inhisa şirketine verilecek paralar ANKARA, 11 (Telefonla) — Tasfiye edilen barut ve mevaddı if filâkiye ve av rovelver fişekleri ve av mühimmatı inhisarı şirkete ödi mesi lâzım gelen bir milyon 203 bin 808 lira 48 kuruşun müsavi de ve bedel ile dört taksitte ve ilk taksit vade tarihi bir haziran olmak üzere mezkâr şirketin tasfiye heyeti emrine bonolar v gümrük ve inhisarlar vekiline salâhiyet verilmesi hakkında hükün meclise bir lâyiha vermiştir. Şirkete olan borcun bir milyon 610 bin 768 lira 93 kuruşu Tl numaralı kanan mucibince mütedavil sermayeden ödenecektir. Ecnebilerin getirdikleri paralar ANKARA, 11 (Telefonla) — Yabancı memleketlerden Türkiye ye gelen ecnebilerin hamil oldukları pasaportlara yolcuların beraber lerinde getirdikleri paraların cins ve miktarı hakkında gümrük idarelerince meşruhat verilmediği görülmüştür. Bu gibiler Türkiyede işlerini irip te memleketine çıkmak iste dikleri zaman beraberlerinde getirdikleri paralardan sarfedemedikl: kısmını tekrar geriye götürmek iste nekte ve pasaportlarda meşruhat © madığından bu paraların Türkiyeye gelirken beraberlerinde getiril diğinin tahkiki müşkül olmaktadır. Bu noktai nazardan Türkiyeye gelen ecnebilerin (pasaportla, alâkadaranın isim ve hüviyeti, sinni, memleketi, nereden geldiği Türkiyede takriben kaç gün kalacağı ve yanında getirdiği parala cins ve mil tasrih edildikten sonra yoklamayı yapan mı bazı hede) tarafından imza edilmesinin usul ittihazı alâkadar hudut gümrük id8”) relerine tebliğ edilmiştir . Yeni kazanç vergisi kanununun tatbikatına ait tebligler “ANKARA, 11 (Telefonla) — Maliye vekâleti varidat umum mü dürlüğü yeni isi kanununun tatkibatına dair olan dört AN kazanç vergisi mi tebliğ hazırlamıştır. Vekâlet bu tebliğlerinde yeni Kanunun iza muhtaç noktalarını bildirmektedir. Tebliğler defterdarlıklara ve mal müdürlüklerine gönderilmiştir. Benzin kaçakçılığına karşı ANKARA, 11 (Telefonla) — Benzin kaçakçılığının mümkün memleketimize tebe önüne geçmek üzere bundan sonra ham petrolun tabü petrol olduğuna dair Romanya hükümeti sevkedili peti depoları kontrol memurluğundan verilmiş bir vesika aranması ve mallara ait manifastoların mahreç gümrük (müdürlüğünün tasdil havi olmasının avanılması gümrüklere ehemmiyetle tebliğ edilmiştir. Denizli hapishanesinde arbede; bir kişi öldü, üç kişi yaralandı DENİZLİ, 11. A.A, bir lanmıştır. — Hapis anede çıkan bir kavga neticesi: kişi ölmüş ve ikisi ağır olmak üzre 3 kişi de ya! Afyon - Antalya hattı AFYON, 11. A.A. — Afyon- Antalya hattının istikşalatına mur edilen fen heyeti buraya gelmiş ve mesaisine başlamıştır. Urfanın kurtuluş bayramı URFA, 11, A.A. — Urfanın 14 üncü kurtuluş yılı 20 bin kişi! iştirakiyle katlulandı. Merasimde Kolordu Kumandanı Kenan P bulunmuştur. da hazır atlı vardı. Merasimd e köylerden iştirak eden bine Nafia vekâleti tarife müşavirliği | ANKARA 11 (Telefonla) — Amerikalı demiryollar e Mösyö Belin Nafia vekâleti tarife müşavirliğine tayini kararla li kalkınma plânını baltalamak i- çin geniş bir plân yapmış olan bir teşkilâttan gönderilmiş gizli vesi- kalar bulmuştur. * Fransa bütçesi — Paris 11 A. A. — Dünkü kabine içtimamdan sonra, gelecek içtimam < bütçenin tam bir şekilde müvazenesi için alınması icap edecek mali tedbir- lerin tetkikine hasredileceği haber alınmıştır. > *Jorj Klark — Londra 11 (A. A.) — Lord Tirrelin yerine İngil- terenin Paris sefiri tayin edilmiş o- lan Sir Jorj Klark, iki güne ki Parise gidecektir. * Amerikada gümüş madeni ” Vaşington, 11 (A.A.) — Ayan raat komisyonu gümüş made! tekrar kıymetlendirilmesi için pılan “dies,, kanun lâyihasını bul etmiştir. * İntihabata iştirak etmi; — Londra, 11 (A.A.) — A marası ilk okunuşunda, bel ve mebus intihabatına iştirak meyi ihmal eden müntehipl: intihap hakkının alınması içir pılan bir teklifi kabul eti