12 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Ansiklopedisi uncu cuzu çıktı 53 umhuri S6nGr PİO. 3 5 6 6 Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 r 8 r Ş 6 n b 6 I L NlSfllî Teleîon: Başmuharrir ve evi: 24290, Tahrir heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşriyat Şirketi, 24299 I ÜO4 Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize gefiren en faydafı eserdir. Her evde bir fane bulunmak lâzımdır. Masraflarda Tasarruf imkânr Arayamazmıyız ? Ankara Yugoslavya Hariciye Nazırının ziyareti 11 nisan (Başmuharnrımizden) imalî Amerika ve Fransa gözönunde olarak biitçe noktai nazarından azçok müskülât içinde bulunmıyan memleket yok gibi dir. Muvazenesi terrun olunamıyan biitçeler için ya yeni varidat membaları, yani vergıler aranıhyor, yahut Aym on yedisinde memleketimîzi ziyareti beklenen Yugoslavya Harici>e masraflarda tasarruf yoluna gidiliyor, Nazın M. Yevtiçin ve M. Yevtiçten bazan ikisi beraber. bir iki gün sonra gelecek olan 30 Yu Bizde Cumhuriyet hükumetinin en goslav meb'usunun fevkalâde bir su esash malî diistur olarak denk biitçe rette istikballeri için lâzım gelen ha esasına en büyük ehemmiyeti atfede • zırlıklar yapılmaktadır. Reisicumhur geldiği malumdur. Bu iş te kolay ol Hazretleri tarafından da kabul edilecek muyor. Her sene yeni bütçenin tanziolan Yugoslav meb'uslarının istakbalmi hükumetin en büyük meşgalesinî leri programile bizzat Meclis Reisi Kâteşkil eder. Her vekâlet kendi ihtiyaçzım Paşa Hazretleri meşgul olmsktadırlarını asgarî hatte tutmağa itina e'tiği lar. Yugoslav meb'uslan serefine Ankahalde dahi kendi uhdesine müterettip rada müteaddit resmi kabuller tertip edevlet hizmetleri için ihtiyacı olan padilecek, misafirler Büyük Millet Mecralar üzerinden tenzilât icrasına davet lisinin içtimalanndan birinde hazır olundugunu görür. Müskül yıllarda bulunacaklardır. Halk Fırkası, Meclis muvazeneli biitçe çıkarabilmek için Reisi Kâzım Pasa Hazretleri ve Hari • tasarruf a azamî dikkat etmek mecbu • ciye Vekili Tevfik Rüştü Bey tarafın riyetile hareket edildiği halde niha dan Yugoslavyah meb'uslar serefine ayrıca ziyafetler verilecektir. Yugoslav yet devlet işlerinin istediği tahsisatı azaltafeilmenin bir haddi vardır. Ondan meb'uslan şehrimizde de iki, üç giin aşağı inmek imkânı olmaz. Bütün müş kalacaklar, bu müddet zarfında «eiıri gezeceklerdir. kiilât ta işte masraflanmızı bu ihtiyaca Aldığımız malumata nazaran Yu • uydurabilmek zaruretî önünde toplanır. goslav Hariciye Nazın M. Yevtiçin AnBu senenin bütçe vaziyeti henüz kara ziyareti er**mmiyeti mahsusayı habütün sümulile taayyün etrnedı. Buğizdir. M. Yevtiçin Ankarada yapacağı day koruma lâyihası haricinde hemen mülâkatlarda iki mühim meselenln hemen adına vergi denilebilecek yeni mevzuu bahsedileceği haber verilmekbir tesise gidümiyor. Bu hesaba alınan tedir. Bu meselelerden biri Yunan hütedbirler mevcut vergüer üzerinde bakumeti tarafından imza ve Yunan meczı tad'lât icrasmdan ibarettir. Tasar lisince tasdik edilen Balkan misakı hakrufa ait tedbirlerin ise hükumetçe rakında bu memlekette hâdis olan vazi te« derpiş edibniş olduguna hükme yet, ikincisi de Bulgarlann misaka girdilmek mümkündür. Bütçenin masraf meleri meselesidir. kısmına yazılan rakamların hep asgarî hatlere indirilmiş, elzem hizmetlerin zarurî mukabilleri olacağı farzedile bilir, ki umumî bir bakımla bunun bir hakıKat olacagım k&trtllde de bets yoktur. Buna rağmen hep bütçe derdile meşgul bazi devletlerde görüldüğü üzere acaba masraflar üzerinde tasarruf invkânları arayan umumî ve çok sıkı bir Atina 11 (Hususî) Bu sabah tetkikle elde edilecek neticeler yok muki hükumet gazeteleri Başvekil M. dur diye düşünemez miyiz? Bütçenin Çaldarisin beyanatını neşretmektedir bütün fasılları üzerinde bu noktai naler. Bu beyanat çok siddetlidh. zardan kılı k rk yaran bir ebemmi Başvekil bu beyanatında Balkan miyetle durarak tetkikat icra edecek ve sakı etr?fında, gerek misakın tasdikınkararlar alacak yüksek bir tasarruf dan evvel ve gerek sonra yapılan mü komisyonu teşkil olunsa belki bu tetnakaşaların mes'uliyet'nin mutlak su kiklerden amelî neticeler alınmak rette bunu ihdas eden M. Venizelosa nmümkün ölur diye hahra geliyor. Bu it olduğunu, bu yüzden Yunanistana suretle yapılması elzem olmıyan, yani gelebilecek müthis zar?rın ağırlığı al yapılmasa da devlet hizmetlerine zatında muha'efet liderinin de ezileceğini ran dokunmıyacak rakamlar bulunursöylemis, müteakıben demiştir ki: sa ki dikkatli bakılınca mutlaka bu« Biz memlekete karşı vazifemi • lunur zannediyoruz ve bunların meczi yaptığimızdan eminiz. M. Venizelos muu damla damla göl olur fehvasmca sırf fırkacüık hissile gürültü koparmaktadır. Onun için hükumet ne kendisi • hatın sayılacak bir yekun teşkil etmek ne ne de arkadaslarına artık cevap verihtimali varsa bu tedbirin tatbikı pek meğe lüzum görmiyecektir.» faydalı olacağma şüphe yoktur. Hatta böyle bir tetkiki diğer mümasil bir heAtina 11 (Hususî) Hariciye Nayetle hususî bütçelere de teşmil etmezın M. Maksimosun M. Venizelosun mektubuna gönderdiği cevap muhalifğe bile gidilebilir. Şimdiki şeraite na ler tarafından gayrikâfi ve gayrivazih zaran israf sayılabilecek her fazla mastelâkki edilmektedir. M. Venizelos, fırrafın önüne geçmek, umumî ve hu kasına mensup gfzetelerde Hariciye susî hayat besabına müracaat oluna • Nazınna hitaben açık bir mektup nescak tedbirlerin başmda bir zarurettir. retmiştir. Muhalefet lideri bu mektupUmumî bütçe için böyle bir heyet lara, misaka merbut protokolun üçünnihayet on on beş kişilik olarak cü maddesi ahkâmınm sırf Balkanlara meb'uslardan, Divanı Muhasebat ve ait olduğunun tasrihi suretile yeniden Devlet Şurası azalarından terkip olutanzimini istemekte ve nihayet hüku nabilir. Eğer onun müspet neticeler almeti muhalefeti aldatmakla itham et dığı görülürse bu usul diğer bir heyetmektedir. Ie hususî bütçelere de tatbik olunabi ..,,,, ..,.......m..n.n.n lir. Bu heyetlerin teşkili maksadı umumî ve hususî bütçe masraflannda içnı!e bulunduğumuz vaziyetlere nisbetle israf sayılacak, yani yapJmasa da îjüyök bir noksan teşkil etmiyecek masrafları ortaya çıkarmaktan ibaret olacaktır. Tetkik ohınan her faslın münakaşasmda tabiî mes'ul vekâletin müAnkara 11 (Tetalealanna da kıymet verilecek ve her lefonla) Fwmadde birer birer böyle gözden geçika Grupu bugün rildikten sonra karar ahnacaktır. Bu saat üçten yedi suretle elde edilmesi mümkün olacak buçuğa kadar tasarruflarla bütçe vaziyeti kolaylaştırılsüren bir içtima mış olacagı gibi darlıktan dolayı tah aktetmiştir. Bu sisatları az olan elzem işlere daha faziçtimada Maarif la para vermek te mümkün olabile Vekili Hikmet cektir. Bey orta tedrisat vaziyetine temas Böyle bir heyetin bareme tâbi maederek yaptığı aşat üzerinde fazla tevakkuf etmiye tetkikatı çok gil* ceği, olsa olsa yalnız teşkilât çerçeve zel bir şekilde Maarif Vekili lerini tahdit yolunda bazı mütalealar anlatmış, geçen seHikmet B. serdedebileceği ilk bakışta anlaşılır. ne açılan 19 orta mektebin vesaitBinaenaleyh onun dikkatli messrulivet «îzlik ve muallimsizlik yüzünden YUNUS NADİ iyi vaziyette bulunmadîklannı, bun(Mabadi ikinci sahifede) M. Yevtiç ile Ankarada neler görüşülecek? Bulgaristanm nıîsaka girmek istemesinin mevzuu bahis olması muhtemeldir Gazi Hz. Seferihii sarı tesrif ettiler Insul bugiin gidiyor Büyük Halâskâr tezahüratla karşı]andı Temyizin cevabı beklendiği için dün Amerikan Izmir 11 (A.A.) Reisicum konsolosunun müracaatına tnenfi cevap verildi hur Hazretleri sabah saat dokız da otomobille hareket ederek tz • mir civannda ve Seferihisar üzerinden Sığacık limanına kadar bir ge • zinti yaptJar. Oradan avdette Bornovayı tesrif ettiler ve 16,30 da Izmire avdet buyurdular. Geçtikleri yerlerde köyler bayraklarla ve taklarla süslenmiş, yüzlerinde derin ba«çlılık ve şükran duygulan okunan köyliiler, yollan doldurmustu. Seferihisarda istıkbal pek parlak oldu. Bütün sehir baştan asağı donatılmış, dükkânlar kapatılmış, Büvük Kurtancılarını candan özliyen kadın, erkek ve çocuk bütün Seferihisarh • lar güzergâha dizilmişti; alkışlıyor, l yasa diye bağınyor, aziz misafirle • rini karşılıyorlardı. Gazi Hazretleri halkı selâmlıyarak hatırlannı sorduktan sonra zabit yurdunu tesrif ettiler ve öğle yemeğinl orada yediler. Yemek esnasında yurt önünden ayrılmıyan halk, hep bir ağızdan millî şarkılar okuyarak taş kın bir hale gelen sevinçlerini gös • termişlerdir. Bornovada da manzara pek göz • alıcı idi. Bornovanın Reisicumhur Hazretleri tarafından şereflendiri • (Mabadi üçüncü sahifede) Banker, Amerikaya Izmirde teslim edilecek Insul Bandırma yolile gönderilecek On bir gündenberi Istanbul Tevki • fanesınde bulunan Amerikalı müflis banker M. Insulu tesellüm etmek ve Nevyorka göturmek üzere hükume tinden talunat alan Amerika Viskonsülü M. Berri dün sabah Adliyeye gele • rek Müddeiumumî Kenan Beyi ziyaret etmıstir. M. Berri, tnsulün iadesi hu susunda hükumetimiz tarafından ittihaz edilen karardan bahsederek Amerikalı bankerin kendisine teslim olun • masını istemistir. Müddeiumumî Bey, henüz Adliye mizce, bu meseleye ait bazı kanunî merasimin ikmaJ edilmediğini ileri sürerek ancak isin bu kısmı bitirildikten sonra însulün TeVkifanedea çıkanlabilecegini, o zamana kadar beklenmesi zarurî olduğunu, esasen Însulün iadesi idarî bir muamele olduğundan Vilâyetçe yapılacağını ve oraya müracaat edilmesi lâzım geldiğini kendisine bildirmişi'ir. M. Yevtiç Yugoslavya meclisi bu iki mesele etrafında Ankarada yapıiacak müzake relerden sonra misakı müzakere ede • cektir. Rivayet edild'ğine göre Yugoslavya Balkan misakının bilâkaydü »art ka bulünü istemekte, istisnaî hiçbir ksran tanımamaktadır. Bu meselenin alâka • dar memleketlerle Yunan hükumeti a • rasmda görüşülecegi söylenmektedir. Yunan hükumeti eski kararından vaz • geçmiş değilse de muhalif fırkalann va(Mabadi beşinci sahifede) Karakara düsünmeğe bafhyan müflis banker Bunun üzerîne M. Berri Vali mua vini Ali Rıza Beyi ziyaret ederek, mev^ kuf Amerikalı bankerin iadesi hakkında yanm saat kadar görüşrmiştür. Yaptıgımız tahkikata göre, tnsulün teslimi teahhura uğramastnuı sebebi şudur: Amerikalı bankerin avukah Ahmet Esat Bey, üçüncü ceza mahkemesince müekkilinin tabiiyet ve suçuna dair (Mabadi beşinci tahifede) Yunanistan ve misak M. Çaldaris «münakaşalar yüzünden Yunanistanıh Fırka Grupu meseleyi buuğrıyacağı zararın ağırlığı altmda Mösyö gün müzakere edecek Venizeloa ta ezilaoektir» diyor Ankara 11 (Telefonla) Fırka Grupu yarın meclis içtimaından sonra tekrar toplanacaktır. Ekmeklerdn alınacak bir kuruş resim lâyihasımn tekrar müzakere edilmesi mevzuu bahistir. Malum olduğu üzere Fırka Grupu evvelce bu iş için bir koenisyon teşkil etmiş, bu komisvon resmin undan mı, ekmekten mi alınması mevzuunu müzakere ederek ekmekten alınmasına karar vermisti. Anlasıldığına göre yeni bazı meseleler dolayısile bu mevzuun tek rar münakasası lâzım gelmektedir. Fırka Grupunda yarm gene bu meselenin müzakere edileceği an laşılmaktadır. Fırka Grupunun yarın verectfâri karara göre resmin ekmekten mi, undan mı ahnacağı anlasılacaktır. Buğday koruma resmi nasıl almmalı? Yeni nüfus tahriri 935 te yapılacak umumî tahrirle bu seneki tecrübe tahrirleri için hazırlanan Iâyiha Ankara 11 (Telefonla) 935 se nesinde umumî tahrir yapılacağı cihetle bu sene münasip yerlerde tecrüb* tahrirleri yapılması içm bütceye tah sisat konmuştur. 935 te umumî nüfus tahriri yapılması için hazırlanan lâyi ha Meclise gelmiştir. Lâyihanın esas lan şunlardır: 1 935 senesinde Türkiye Cum huriyetinde umumî nüfus sayımı yapılacaktır. 2 Nüfus sayımı ameliyesi İcra Ve " killeri Heyeti kararile memleketin zi raî, sınaî, ticarî faaliyeti hakkında ma« lumat cemine de tesmil olunabilir. 3 934 senesinde memleketin bazı kısım'annda nüfus savımı tahsisa tından tecrübe sayımları icrasına ista • tistik umum müdürlügü mezundur. 4 Halkın cevap vermeğe mecbur olacakları suallerle meskenlere numara Iconulması gibi nüfus sayımının neticesini temine matuf bütün tedbirler istatistik umum müdürlüğile Dahiliye Vekâietince tesbit ve talimıtnamelerle tayin olunur. 5 Müddeiumumî, hâkim ve icra mamurlarından maada okur yazar her şahıs vali, kaymakam ve nahiye mü • | dürleri tarafından tevdi o'unacak sa I llm ~ tstatistik Umum Celâl Bey yım memurluğu vazifesini ifaya mec • burdur. Sayım memuru temini için i • cap ederse bir hafta müddetle mek tepler de tatil olunabilir. Ancak u (Mabadi beşinci sahifede) lllll 1111111111111111111111111 1111111111111111111111111 Illllll'llllltlllllllt Tunan Başvekili M. Çalaaris Atina 11 (A.A.) Atina Ajansı bildiriyor: M. Venize'osun yeniden Bal< kan misakı meselesini ortaya attn'k tesebbüsünde bulunmasını ve Harici • ye Nazın M. Maksimosun hükumetin meb'usan ve âyan meclisleri huzurundaki tefsirî beyanatının misakın ma hiyetini kat'iyyen ihlâl etmemekte olduğu şeklindeki beyanatını, bugünkü Tayyare piyangosu Dünkü keşidede kimler kazandı, talihliler ne diyorlar? ,„„„, „„„, , M Yeni bir ilim ocağı IHinilHHIIIIMIMIIU llllllllllll İktısadî ve içtimaî ilimler enstitüsünün küşat resmi dün Hukuk Fakültesinde yapıldı I (Mabadi ikinci tahifede) Orta tahsıl vaziyeti lardan bir kısmının lâğvedilmele rinin düşünüldüğünü, bir kısmmın da mıntakalara göre meslek orta mektebi haline konulacağını söylemiştV. Hikmet Bey ortamektep denince ne tasavvur edildiğini, liselere da • ima çok iyi gençler alınması noktasmın esas tutulması lâzım geldi ğini anlatmıştır. Vekil Bey, ortamektep ve liselerde talebenin imtihana tâbi tutulmala • rınm Vekâletçe düşünüldüğünü, liselerm de 12 seneye iblâğı lâzım ,geldiğini bildirmiştir. Devam eden uzun «eticesinde Hikmet tasvip edilmiştijr. müzakereler Beyin izahati j ııımııııııııııııııııııııııııııııııııııııııı Maarif Vekili dün Fırka Grupunda vaziyeti ve tasavvurlarmı anlattı, mühim müzakereler oldu Tayyare pi yangosunun dünkü ke'idesinde 200 bin liraVık büyük ikrami . ye 7451 numa raya çıkmıstır. Bu biletin bir parcasına Adli ye Ilâmat dairesi kâtiplerinden Semsi Nur ve Pl kis Hanımlarla T \ seyin Bev mas. ?11 bn lırabk M tereken, bir par Wk ıkramıyeyı ka çasına Manisada zananlardan Adliy Gedisli Ali Bev, memuru Husemn B bir parcasına Beyoğlunda tüocs* dan Ihsan Bey, bir parcasına da Akay idaresi Çanakkale vapuru ikinHuTruk Fakültesinde açılan İktısadî ve içtimaî ilimler enstitüsünün ci kaptanı Sait Bey, bir parcasına küşat merasiminde bulunan samiin Azapkapıda esvapçı Vitali Efendi, bir parçasına Beyoğlunda Büyük Istanbul Üniversitesi Hukuk faküld«> Enstitünün teşkilindeki gayeler Parmakkapıda Yeni sokakta Mat tesine merbut İktısadî ve İçtimaî İlimve Enstitünün takip edeceği yollar mazel Sinan, bir parcasına da Bey hakkmda izahat verilmiştir. ler Enstitüsünün dün saat beşte küşat oğlunda Gülbahçe kazinosunda gar resmî yapılmıstır. Bu münase'betle HuKüşat resminde profesörler, Tlcaret son Mes'ut ve arkadaşı rakı kaz?nı Odası erkânı, Liman şirketi müdürü kuk fakiiltesi Dekanı Tahir Beyle Ensustabaşısı Hüseyin Avni Efendiler (Mabadi üçüncü sahifede) titünün muvakkat müdürü tarafın J (Mabadi beşinci sahifede)
