22 Mart 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

Tevazu bahsi Bilir misiniz? Ya nesli kesilen yahut eksilen, meselâ; Para, sıkılma, tatlı portakal, kırmızı soğan, keçiboynuzu gi- yeyler arasına tevazu da . Eskiden bu tevazu denilen kim ve müsait tesir yapıyor. Meşhur İtalyan hava mareşalı Bal- boya karşı Fransızların hava | şerefi da arsın diye büyük bir filo ile Afr N uçup gelen Vuilk;nan ismin - deki hava cenereli bu mühim muvaf - hükümeti Bu gibi havadislerin ekserisi o has- bihalleri yapanların teşvikile verildi - ğine göre bu zevat “hasbihal etmek ve Sezinti yapma,, yı bir iş mi sanıyorlar wcaba? Böyle ise bu mühim işleri yapa dursunlar, fakat bı zonu ağ haklar söylesin! Böyle büyük tevazu daha a yalaya, Markoni ve Valinin Italyadan bir ses Sinyor Münselininin söylediği bir nutkun bize kadar gelen akislerinde “İtalyanm Asyada gözü olduğuna, da- ir de bir cümle varmış. Ben politika, hele böyle harici siyaset hakkında fi- kir sahibi değilim. Fakat bir halk ço- <uğu gibi şöyle düşünürüm: Son za - ma, ii göz koymadığı ye: Kik ae. Kubaladar bayrak dikmek is- Duçe de ateşli adamdır. Böyle bir *öz belki de söylemiştir. Lâkin benim. Yenlerin en e Eri Şinde bul devirdir. Biz şim- di ber şeyi yapacağımıza ve her gücü le, yaar günü e mn) bağ Yanı olduğu ilân Sa iğ e ız BORSA (i, Bankasından alman cetveldir) 21 Mart 1934 m Fiyatları Bağdat Türküye Cümküri * Banka 625 Mümessil ESHAM İş Bankası Mama 104 Telefon Prağ Viyana 432 Bevim 5 20037 Madrit © 20 Belgrat 3488 Ze ği az i 2 EEE ATE iie £ 7 EKONOMI İspanyaya *| Doğru vapur İlk munfazâin sefere bugün başlanıyor Avrupa limanlarına sefer yapap - cak olan Yelkencilerin Erzurum va- puru bugün limanmızdan hareket &- decektir. Erzurum vapuru Türk va - purlarının muntazam Avrupa seferle rinin ilk postası yapmaktadır. Fil - hakika şimdiye kadar birçok Türk yapuralrı zaman, zaman ecnebi ljman larma posta yaptığı halde bunların hiç biri muntazam bir şekilde devam edememiştir. Yelk: bu seferleri Türk, Bulgar ve Ispanyol tacirlerile zay bir çok anlaşmalarla tekit seferlerin muntazam ve ei olacağından şüpphe edilemez. Gelen haberlere göre ilk Türk ru nun muvasalatı için Valansiy. Barselon tacirleri Güyük bir istikbal programı tertip etmişlerdir. Heyeti umumiyeler Arslan ve Eski müttehit çi - mento ve su kireci fabrikaları Türk Anonim şirketi hissedarlar heyeti u- mumiyesi dün öğleden evvel şirket merkezinde yapılmıştır. Heyeti umu- miyede evvelâ meclisi idare raporu © kunmuş ve ittifakla kabul edilmiştir. Raporda şirkete sit olan Darıca, Es kihisar ve Zeytinburnu fabrikalarınm. i zikredilmekte ve bun'lan son- ra senci hesabiye metayici ile plânço göslerilmekte idi. Bu meyanda Da - rca fabrikasının yenilenmesi de ka - Dün ayni zamanda Türk çimentesi ve su irketinin. de Beyeti umumiyesi yapılmıştır. Bundan sonra yapılan idare heyeti intihabı neticesinde müddetleri biten eski azalar tekrar seçildiğinden idare di gibi teşekkül etmiştir. Iş Bankasının Galata şukesi 1ş Bankasının galata şubesi ittihaz ilen binanm hazırlıkları bitmek ö- eziedir. Galata şubesi nisanm ilk gün lerinde açılacaktır. Sabun fiatları Son hafta içinde sabun fiyatların- da kilo başma 1,5 kuruşluk bir tenez zül husule gelmiştir. Bunun sebebi yağ fiyatlarındaki düşüklüktür. Bir hafteda gelen kahve Son bir hafta zarfında İstanbula 4207 çuval kahve gelmitşir. Kahve fiyatlarında bir değişiklik yoktur. Mel iktisatçılar kongresi SOFYA, 21 (Milliyet) — Bel- graddan bildi: iliyor: Birkaç gün ev. rafından gelen murahhasların iştira - kile yapılmıştır. Kongrede, Bulgaris- tanda bulunan ayni neviden cemiyet - lerle münasebet tesisi ve bu maksat - la Sofyaya kadar bir seyahat yapıl - ması kararlaştırılmıştır. Bulgaristanda tütün satışı SOFYA, 21 (Milliyet) — Bulgar Ziraat bankanın neşrettiği bir bül- lerde 1933 senesi mah- yasada oldukça yük yalla satıldığı görülmek?e - daha iyi fiyat (it in zinlerde ihtiyatla ka - reket etmektedi: “Yirmi ton ağırlığında eski bir top Yavuz Sultan Selim devrinde ve Türkler tarafından yapılmış olan ilke Yiv Wi top deniz müzesinde bulunmak - tadır. Askeri müzesi bu topun da sayet zengin olan top kolleksiyonu me | yanında > muvafk bulmuş ve | askeri ibarettir. Bahçede topun yer hazırlanmıştır. Top yakında do - muz arabasile getirilecektir. Bir Alman gazetesinin hakkımızdaki neşriyatı Geçen günü Franforter Çaytung #zetesinin Türkiye hakkında bir ma - kale neşrettiğini yazmış ve bu maka - lenin bazı aksamını istinsah etmiştik. yazan muharrir bu tercü- Me ve kendisi tarafından ercümeyi gazetemize göndermek - tedir. Tenkide sadık len noktaları ih- tiva eden kısım muhabirin verdiği ter- cümede aynen şu şekilde yazılmıştır ra yaz mevsiminde tifo tehlikesi | mev. cuttur. Yanınızda kâfi miktarda bozuk para bulundurunuz, çünkü bir taksi ş0- förü size para bozamaz ve her yerde sizden 5 — 10 kuruş gibi ufak bir bah şiş beklerler. Yanımıza fazla para al - maymız ve paranıza iyi dikkat ediniz bulda da yankesici vardır. İstanbulun 5ece ha; yardımda al sarar eden sahte vatandaşlardan son derece sakinmmize, menin salına sadık olmadığızı beyan et- | yaptırılan zira , her limanda olduğu gibi, İstan - | Dün baharın ilk günü, Nevruz soloshanesinde bir kabul resmi dan on ikiye kadar konsoloshaneye ve çay içmişlerdir. lardır. Para sistemimizin de âşari esasla - ra göre tanzimi etrafındaki alâka ve ileri sürülen mütalealar devam et - mektedir. Gelen malümata göre me- sele Ankarada da müsait bir şekilde karşılanmıştır. Esasen madeni ufak - 25 edildiği gibi, ufaklık madeni parala- rın evsafınm tayini de Meclis tara - vekeltine bırakılmıştır. Şu bale nazaran parn yerine santi - n Maliye vekâletinin | karar vermesi İ parasmı üşari esaslara uydurmayan e araş rı âşari sisleme uymayan, , Hindistan, İran, Tibet, Ye i bazı memleektlerle İngilte- re, İrlanda ve İngiltereye tâbi veya İngilterenin nüfuzu altında bulunan mahallerdir. Bunların haricinde dün- yanım her tarafında parada da aşari idir... Di a para vahidi kırka ayrılmış 0- larak yalnız Yemen vardır. Burada para vahidi İmadidir ki 40 bogaç'a taksim edilmiştir. Bu itibarla Yemen, para vahidinin kırka ayrılması itiba - rile memleketimize benzemektedir. Para kelimesini muhafaza ederek va hidi 100 e ayrılmış olan Yugoslavya, para vahidinin yüze ayrılması husu- —— göze çarpar bir misal teşkil e - Filhakika Yugoslavyada bir Sale yüz paraya taksim edilmiştir. Bazı memleketler son senelerde para vahitlerini ticari sisteme uydurmuş - lardır ki bunlar arasında Arnavutluk 1927 den beri frank kabul etmiş ve burada bir frank 100 kindar'a ayrıl- mıştır. Çinde bile ba bu sene martmn İk gününden itibaren âşari sistem tat edilmektedir. Paraları aşari siste me uymayan memleketlerin de umumiyetle aşari si: etmemektedir ki bu da aşari bir bütün teşkil ettiği kanaatini tak - viye eden en kuvvetli noktalardan biridir. Eski ölçülerin son müdafaa aşari sisteme uymamasıdır. m vg m ve en yerlerinden bahsedece- iie eğlence yerleri hemen he- Tl il İyi Gel Ge e görünü işi ve didinmekle geçiren ban mf halk akşamları hemen hemen bu gibi yerlerde biraz dinlenmek imkânı - nı bulmaktadır. Filhakika memle » ketimizde içki sarfiyatı pek o ha - dar fazla değildir. Meselâ Avrupa da adam başına 10 litre ispirto sar fiyatı olduğu halde bizde ancak 0,5 litredir. Bundan dolayı cidden memnun olmalıyız. Fahat gazino - suz, birahanesiz bir şehir yapalım dersek buna da imkân yoktur. Çün hü eğlence yerleri kalabalık bir şeh rin lâzımı * gayrimüfariki yabancı misafir çken en mühim âmillerden birisidir. Halbuki böyle iken bun- ların aleyhinde sureti daimede ye- ni yeni tedbirle ralınmaktadır. Bir kariimiz bize bu hususta bir fikir vermek için aşağıdaki tafsi - lâtı gönderiyor: Meselâ aylık icarı 300 lira ve gayrisafi varidatı 4000 lira olan i- kinci sıf bir birahaneyi tetkik e - delim: yapıl mıştır. giderek Nevruz tatlısı ile Debstan İranyan talebesi ziyaretçilere çiçekler Para degil, santim! Herkes para sisteminin de değiştirilmesini istiyor Bu suretle yalnız dahili ticarette değil, harici ticarette de işlerimiz kolaylaşacaktır i mek ek ökmen Biz böyle düşünüyoruz, Siz acaba ne dersiniz? Biz böyle düşünüyoruz, Siz acaba ne dersiniz? İran konsoloshanesinde Nevruz merasimi olmak münasebetle şehrimizdeki İcan kon Şehrimizdeki İranlılar saat on- izaz edilmişler dağı de tecavüz siperlerini kaldırmak, ye- ni ölçülerin varlığını korumak olacak br. Uzunluk, ağırlık ve e gö - ve eşyanın biribirlerile möbadeleleri muamelâtta ©sas olsaydı para vahidi nin aşari olup hemmiyet verilmiyebilirdi muamelâtta bütün ölçülerin kıymet ifade vasıtası paradır ve bu itibarla para vahidi, aşarileştirilmedikçe en mühim bir cihet, eksik kalmış olacak tır. Paramızı aşari sisteme İstinat et- tirmeğe yalnız dahili ticarette değil, harici ticarette de işlerimizi çok ko - laylaştırmış olacağız Bu hususta dün de bazı zevatın fikirlerini sormağa devam ettik. MUHLIS ETEM BEY Dün kendisile, görüşen bir muhar- ririmize Üniversite iktisat döçentle - rinden Muhliş Etem Bey demitşir ki: mesele mühim bir meseledir. Şimdiki para vaziyetimizi ve yeniden alacak şekli tetkik etmeli, ondan son ra karar vermelidir. Evvelâ, esaslı ha zırlek lâzımdır. HAKKI NEZİHİ BEY Diğer taraftan Hakkı Nezihi Bey noktai nazarını şöyle izah etmekte- di — Para kıymetini olduğu gibi bı- rakmak şartile taksimatın değişmesi mevzuu bahistir. Yeni şekilde isim mevzuu bahsolamaz. Para | vahidinin (40) a taksimi yerine 100 kısımdan mürekkep bir vahdi kıyasi kabul et- mek teklifi var.” ASIM SÜREYYA BEY Diğer taraftan belediye iktısat mü dürü Asım Süreyya Bey diyor ki: — Metre usulüne göre, bütün & lerimizi değiştirip bu esas tebeddül et tikten sonra, paramızın vahidi kıyasi- sini de değiştirmek gayet muvafık ©- ur. Zannediyorum ki paraların da de gerek halk, ge - yek esnaf için çok kola; ee etle. 50 lira Küşat resmi... 50 ,, cuma tatili ruhsatiyesi 30 , Tabela parası. 12 ,, Gramofon ruhsatiye resmi 720 » .Müskirat ruhsatiye res — mi (senevi icar bedelinin “e 20 si.) 2000 ,, İstihlâk vergisi (gayrisa- fi varidatının “4 50 si.) 20 , Ticaret odası kayıt resmi Eğer burada çalgı çalınırsa o za- man vaziyet büsbütün başkadır. He le birinci sınıflarda bu resim ayda 375 liraya bile baliğ olmaktadır.,, Yukarıya yazdığımız rakamlar- dan anlaşıldığma göre bu yerleri idare edenlerin vaziyetleri cidden çok müşküldür. Yalnız kendilerini teselli eden nokta hükümetin istih- Kariimizin mektubundan parçaları aynen istinsah ettik, Bu satırları maksadımız memleketteki içki sarfiyatını teşci etmek değildir. Bu gibi yerlere de- vam eden ahalinin menfaatini hi - mayedir. Alışan zaten alışmıştır. Bari fazla para vermesin. Çünkü her masraf, her vergi bir bardak biranın üstüne eklenmektedir. Benzine gene Zam yaptılar Haziranda tatbik edilecek | bir karar, daha şimdiden fiata tesir eder mi? , İstanbulda zaman zaman benzin zam yapmak bir âdet ha- Tine geldi. Son zamanlarda üçüncü de- fadır ki benzin fiyatları yeniden zan gördü. Ortada hiç bir sebep yok ken, galon başma birkaç gündür ben zin fiyatları beş kuruş yükselmiştir. Bundan evvel yapılan zamlarda ih - tikâr kamınunu tatbika memur olan t müdürlüğü derhal harekete ir eçti. Ticaret odası aylarca süren tet kikat yaptı. Amerikadan, Rusyadan, Romanyadan malümat istendi ve ni - bayet anlaşıldı ki fiyatların ra . ün bu hususta kendisi !e görüşen bi xarririmize nüdürü Muhsin B. lemiştir ki: üdürlüğü - müz benzin fiyat- larma bu zammı MUHSİN BEY kete geçmiştir. geldiği tetkik edilmektedi Dün bu mesele hakkında Şoförler cemiyeti reisi Necip Beyle görüştük. Cemiyet te fiyatların bu suretle furlı mış olmasından şikâyetçidir. e Necip Bey diyor ki: — Evet, dediğiniz gibi benzin fiya tı dünden beri beş kuruş fırladı, Kum panyaalr bunun, istihlâk resmine pılan 20 para zamdan ileri geldiğini söylüyorlar. Biz mseleyi henüz esas- lı surette tetkik edemedik. Belediye- ye müracaatla şikâyet için de henüz hazırlanmış değiliz, bununla beraber teşebbüste bulunmağı düşünüyoruz. Bundan birkaç ay evvel de ayni hal İTtırpan Bugünün devlet adamı Her fena hâdisenin ibret veri- ci ve ikaz edici bir fazileti olduğu aym yok, sanlar nasıl tabiat'n zülumle rinden ders alıyor ve hemen mü- aa çareleri arıyorlarsa cemiyet içinde peyda olan muzir unsuzla- rın çirkin ve yıkıcı hareketlerinden de ibaret alınıyor ve hemen tahaffuz tedbirleri aramağa başlıyorlar. Müflis banger İnsul ve maktul iş adamı Staviski yalnız Amerika- İlarla Fransızları değil, bu kata- gori adamlardan yakalarını kurta ramıyan bü asi teşekkülleri heyecana düşü; Bu beyecanin işte ifadesi, hükümet nüfuzunu böyle skandallardan korumak için vaziyet almaktan ibarettir. Bu kabil insanlar da'ma karı- şık, buhranlı zamanlarda, hükü- metlerin gaileli devirlerinde ve ya hut mali, sınai büyük teşebbüsler esnasında faaliyete geçiyorlar, Tâ Fransa inkılâbı zamanında Hindistan ticaret şirketlerin'n fa- aliyette bulunduğu sıralarda böyle bulanık işlere karışan ve yükrek servetler yaparak hükümet kuvvet lerini bile maksatlarına ram etme- ğe çalışan şebekeler vardı. Bir zamanlar bütün Avrupayı heyecana düşüren Panama hâdise si de bu mahiyetteki rezaletlerden biridir. Bir kaç yıl evvel Pariste bir o- tel odasında ölü bulunan kibrit kralı nın macerası da Staviski hâdisesi- ne takaddüm eden en yeni bir ma Ni rezaleti. Bu hâdiselerin sıklaşması Bü- yük harbin hâlâ kapanmıyan he- saplariyle zaten gerginleşen sinir- leri son kertesine getiriyor. Paris sokaklarını kana bulayan vekalar beynelmilel istırabın en taze bir misalidir. Ve Fransa hükümetinin geçirdi ği tehlike bütün siyasi teşekküller için bir ders olmuştur. Anlaşı'mış- tır ki, milletler tahammül ett kleri sıkıntı arasında emniyetlerini sui- istimal eden ve mahrumiyetlerile eğlenir gibi geniş m kyasta para manevraları çeviren insanlara kar olmuştu. O zaman nakliyat res- ine kilo başıma 75 santim zam edil- mişti. Bu da şişe başma elli pare tutu yordu. Bunun üezrine 105 e sişeler birden bire 110 kuruşa çıktı. Belediyeye müracaatla ihtikâr yapıl dığından şikâyet ettik, etısat müdür- lüğü tahkikat yaptı. Neticede ihtikâr var dediler ve buna dair rapor verdi ler , Bu tetkikatta Romanyada benzin fiyatları, nakliyat ücretleri hesap e - dildi ve yapılan beş kuruşluk zammın fuzuli olduğu neticesine varıldı. İltı- sat müdürlüğünce verilen rapor, ikin- ci bir komisyonda tetkik edildi. Fa- kat komisyon ihtikâr olmadığına ka- rar verdi. Fiyatı yükseltenler beledi- yece emeye verildiler, neticede mazmunlar beraet etti. Şimdi bu de - faki zammın ne suretle karşılanaca - ğini bilmiyoruz. Şurası muhakkaktır i halk, şoförler ve otomobilciler ver namile yapılan zammın iki üç mi kuyor..,, ie ye ne diyorlar? bu hususta beledi ries mu- avini ni Hz Beyle de görüştük. Hâ - mit Bey dedi “— Duhuliye resmi varken istihlâk resmi alınmasına kamun müsait değil- di. Oktruva kalktı, açığı kapamak i- i bu imkâna baş vuruldu. Tahkikat şı artık müsamaha edemiyecek ha le gelmişlerdir. Onun için hükümetler içlerine sokulan iş adamlarma karşı çok müteyakk'z davranıyor ve büyük miksaytaki mali ve iktısadi teşeb- büslerin başına en temiz ve dürüst devlet adamlarını getiriyorlar. Bu çok yerinde bir tedbirdir. Fakat insanların gafleti yoh rından daha kuvvetlidir. En bir devlet adamı bazan $ii bi ihtirasın âleti oluverir. Gaflet dai- te'ler musallat olur. Bu; devlet adamları-bir: polis hafiyesi gibi müteyakkız ok. madıkça cemiyetin bünyesinde ye tişen bu tüfeylilerden kendilerini 'kurtaramazlar, vaa Burhan CAHİT Takas tetkikatı Ticaret odasındaki dosya- şubelere tebligat Yi Kat Bitince hasan tahailâta da başl nacaktır. Şimdiden bu resimden layı benzin ve petrol fiyatlarının selmesine sebep yoktur. Meseleye he — muttali oluyorum. — Belediye, tetkik “ve mürakabe #decek, fazla Fiyat yükselenler hak kında mevzuat ahkâmı şüphesiz tatbiki cihetine gidilecektir.,, Ekmek resmi Damga matbâası 680 milyon pul ene ço Be Elemeklere yapıştırılacak pullar dam- gn matbaasına sipariş edilmiştir. Pullar 10 paralık , 20 paralık 1 ve 2 kuruşluk” tur; Pullar buğday başakları ortasında “buğday koruma vergisi, yazısını ih - tiva etmekte ve üzerinde kıymeti yazıl bulunmaktadır. Sipariş edilen pul miktarı 680 mil- yondur. | Deca masama günde 15 miyon pul basmaktadır. Pullar bir taraftan Tabedik. De taraftan da Maliye ve kâleti tarafmdan vilâyetlere | sevk ve tevzi olunacaktır... Evkaf iki ahşap binayı yıktırdı Istanbul Evkaf müdiriyeti yangına iresini yıktırmıştır. Bu daireler kârgire tahvil edilecektir. lar da tetkik ediliyor Takas işi etrafında tetkikat yapan teftiş beyeti teftişlerinin şürmul çerçe- yesini genişletmiştir. Teftir heyeti vi- Yüyetteki takas heyetinden aldığı dos « yalar üzerindeki tetkikatını eri Teftiş heyeti şimdiye kadar alâka- darlardan kimseye sual tevcih etmemiş» tir. Bu dosyaların da tetkikinden 8on- radır ki alâkadarların malimatma mü- racaat edilecektir Yeni kaçakçı takip motörü geldi Avrupa ve Amerikada kaçakçı binde kullanılan motörler sisteminde in şa ettirilen bu motör bugün denize in- dirilecektir. Motörün hangi muntakaya, i kumandanlıktan henüz bildi- Yeni kaçakçı takip motörü çift mo- törlüdür. Sürat seyri çok yüksektir. Motörler ağır eslâha ile techiz edilmiş tir. * Kadınlar Birliğinin fakir çocuklara yardımı Kurban bayramı münasebetile Türk Kadınlar birliği tarafından velce müracaat ederek isimlerini kay dettirmiş olan fakir mektep talebele- rinden 200 çocuğa elbiselik kumaş, kaskat, karak, çorap, ayakkabı ola <4 kasım eya yk oi irçok eşya verili ötekini pazar günü mesine devam edilecektir. ti