1 Kasım 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

> Tarihi tefrika: 144 Sultan Azizin gazap ve tehevvürü. Yıldızdan Ordu Köşküne: Yazan::$.N. Mitat Paşa ve Kızlar ağası 3 Her hakkı (itiliyet) ladin Mitat Paşayı avutmak isteyorlar!... — Cevher ağanın Mitat Pş. yı ziyareti Kızalarağası Hafız Behram A- ğanım, Mitat Paşa aleyhinde Sul- tan Hamide verdiği arizeden ma- baat: “Sultan Aziz derhal telâşe dü- şüp kendi yaverihası (o İncirköylü Hüsmen Paşayı, başmüddetumumi Lebip ve Adliye Müsteşarı Vahan Efendileri âcilen Edirneye gönde- ! rip tahkikata başlattığı gibi Ferik Cemil Paşa kumandasile iki üç a- lay asker dahi sevkettirmiş ve ihti- İâlin önünü almak için (o Bab:âliyi ve seraskeri sıkıştırmağa mecbur olmuştu. Edirneden alınan mühim | haberle ihtilâl yangını devam ediyordu. Sultan Aziz, iç sıkın- tısmdan sabahlara kadar uyuyamı- yorlar, rastgeleni haşlıyorlar, ga- zepleri, tehevvürleri artıyordu. Va- lide Sultan Aslanını teskine çalışı- yor, teselliler veriyor, ( tekkelere kurbanlar gönderiyor, hatimler o- kutuyordu. Kendi de namazlar kılarak yirmi birer defa Yasinişe- rifler okuyarak oğlunun ve memle- ketin selâmetine düalar ediyordu. “Cevher kulunuz, hiç unutamam, diyor; cennetmekânın tahttan indi- rilmesinden ve şehadetinden iki ay üç gün evvel, bir gün yatsı vak- inden sonra idi. Valide Sultan be- ni çağırdı. Orta ii huzu- runa çıktım. Kendisi pek kederli ve sinirli bir halde idi. “Cevher! Bu saatten iki buçuk saat sonra, bir saray arabasile doğ- ruca İstanbulda Soğanağa mahal- İesinde kâin konağına gidip Mi Paşayı göreceksin! Böyle geç git- mene sebep, Mitatın kafadarları ol- e Kalay sağ ullazamr. niz kalmış ol mülâ e Benden çok selâmlar söyliyerek, hatırını sorup okşayarak bugün As- lanımla kendisini konuştuğumuzu ve ortalıktaki fenalıklardan padi- şahın çok üzülmekte olduğunu ve kendisinin dirayet ve ehliyetini ve Tunadaki muvaffakıyetlerini tez- kâr ile şu müşkül hallerin düzelme- si ve devlet ve memleketin selâme- | te erdirilmesi için (o mütalealarını sorduğumuzu, gayret ve himmetini arzu ettiğimizi söylersin! Açıktan açığa olmıyarak sadaret makamına geçeceğini ima eder gibi davranır- sın! Bakalım o, elebaşı, akıl kum- kumasıneler diyecek? Ne ustalıklı cevaplar verecek? (Bu tedbir ile hem onu biraz tatlı ümitlere düşür- müş, avutmuş oluruz. Hem de bel- i bir çıkar yol öğrenebiliriz, diye düşündüm. Çünkü bugünlerde As- lanımı çok rahatsız, geceleri uyku- suz görüyorum, aşıri ke derleniyorum. Sen, tamam saat on ikiye doğru oraya varmalısın! buyurmuşlardı. Valide Sultanın verdiği emir ve talimat mucibince saat on iki sula- rında yani geceyarısmda paşanın Beyazıt civarında Soğanağa ma- hallesinde kâin konağına vardım. Bindiğim saray arabası kapının hi- zasında durur durmaz henüz yat- mamış olan kapıcı kapıyı yarak dışarı çikti. Ayyıldız marka- İ, yüksek kadanalar koşulu has a- hır arabasını görünce şaşaladı. A- rabacı yamağı sarayihümayundan Kızlarağası Hazretlerinin o Paşa Hazretlerini ziyaret için geldiğini, acele Paşa Hazretleine haber ulaş- tırılmasını söyledi. : “Kapıcı uçarcasına hareketle i- çeri gitti, iki dakika sürmeden pa- idiş ağası İbrahim Ağa ko- geldi. İbrahim sarayihü- mayuna gelir gider olduğundan be- ni tanıdı. Usül ve erkân üzere iz- (Arkası var.) Muhabir mektubu Giresonda belediye işleri Şehrin su ihtiyacı tatmin ediliyor, belli caddeler parke ile döşendi GİRESON, (Milliyet) — Beledi-| 7 ye reisiEşref Dizdar (Beye karşı her Giresonlunun kalbinde sami- | mi bir sevgi ve saygı vardır. Ken-| disile Gireson şehir işleri hakkın- da konuştum. ME) — 1931 senesi haziranında inti- hap edilerek vazifeye başlıyan ye- ni belediye heyeti şehrin muhtaç olduğu her türlü işlerini çok mü- kemmel buldu, Ve birirci iş ola- rakta beş senelik iymar ve mesai programı yaptı, İymar işlerine baş- İayabilmek için elimizde muhak- kak şehrin bir harita ve plânılâ- zımdı, Güzide bir heyetifenniyeni uzun mesaisile vücuda bu harta ve plân belediye meclisin- ge tetkik edilerek (kabul edildi, hartaya uygun olarak, Gireson en işlek caddesi olan ve (o fakat çok harap bir vaziyette bulunan “Bekir paşa,, caddesi mükemmelen yaptı- yılarak yeni yol hükümet konağı. nın kapısına kadar parke ile tefriş edildi. Çamurlarile, kirile, fena koku- sile en fena bir ocaddemiz olan “Arif Bey,, caddesi de esaslı su- retet yapılarak tertemiz bir hale kondu. Bu cadde yapılmazdan ev- vel o civardan gelen lağımlar aç- tırılan derin ve fenni kanala veril- mek suretile fena kokuların önü alındı. sına . Uzun seneler tamir görmemesi 'dalayısile pek bozuk — olan iskele civarı tesvian tamir edilerek parke ile tefriş edildi, Halkın sıhhi, bedii ve ruhi ihtiya cını tatmin edebilmek için yaptır- ri Bey, Reşit Saffet Bey, Hukuk Fa- kültesi Reisi Tahir Bey, Raşit B., | Millet Meclisi Umumi Kâtibi Veysel Bey, Zeki Mesut Bey. İ Bundan başka Matbuat o Cemiyeti namına arkadaşımız Mecdi Sadrettin | ve Hilali Bev'erle Hakimiyeti Milliye | Tefikimizden Naşit Hakka Bey heyete refakat edeceklerdir. | İ nün maliye nazırı M. Bonnet ile birlikte MİLLİYET ÇARŞAMBA 1 .HARICI HABERLER Fransız kabinesi | Başvekil beyannamesinin | esaslârını hazırladı PARIS, 31. A. A, — Namlar meclisi. nin dünkü toplantısında M. Sarraut hükü met beyannamesinin ana hatları hakkın- | da arkadaşlarıma malümat vermiştir. e iktisadi vazi- işlerden bahse- | ivazenesizlik hali- | devlet raliyesini tehlikeyi kavriyan par- asndaki bütün iyi niyet sahiplerini M. Sarraut beyannamenin metnini per menin kat' şekli kararlaştırılacaktar. Yeni hükümet bütçe nazırı M. Gardey hazırladığı mali kalkınma projesini önü ioüzdeki hafta içinde meclise ve-—ck ni yetindedir. M. Bonnet hazinenin vazi Jetin mali itibarının koru: ması gerek olan tedbileri dün uzun uza” diye anlatmıştır. A El Calmette için.. CENEVRE, 31 (A.A.) — Milletler Cemiyeti sıhhati koruma komitesinin dünkü toplantısında reis M. Madsen i- le profesğr Leon Berard geçen yün ö- len M. Calmette'in hatırasını hü Bundan sonra celse mâtem alâmeti olarak tatil edilmiştir. Bir tayyare düştü LURE, 31 A, A. — Bale-Paris hava yolunda işleyen 3 motörlü Fransız tay- yaresi sis yüzünden düşmüştür, Makinist ile bir yolcu ölmüş, diğer bir yolcu ile pilot ağır surette yaralanmıştır. —— yolojihanalerine nümüneler gön- derilmişti, | alınan © raporlar. da gösterilen neticeler memnuniye- tmizi mucip olmuştur. Yüzbaşı su- yu, çalık oğlu suyu, kedikkaye su- yu, kavlaan suyu, (poyraz, suyu, gücük yalı suyu, (kaya suyu) isim- lerile altı menba suyumuzun temiz ve hastalik verici o mikroplardan âri ve kabili şürp olduğu tahakkuk etmiştir. Bunların içinde kedikka- ya ve yüzbaşı suları Karadeniz sahi linde en temiz en hafif (o veleziz sular olduğu tebeyyün etmiştir. Bu sulardan bazılarının menbaların- da ufak tefek inşaat yapılmak su- retile temizliklerine halel gelmeme si temin edilmiştir. Bu suları hal 'ka temiz ve ucuz içirebilmek için dukları tenekeleri mühürler, halk bu mühürlü tenekelerin bir tanesini beş kuruş gibi cuz'i bir paraya alır. Bu meyanda kasaba dahilinde bu- lunan diğer suların şürbe salih ©-”) lup olmadığını halkımızın Oko- görüp ( anlayabilmesi bütün i veya içilmez levhaları koydurul- muştur. Gelecek sene içinde kabili şörp olmıyan » silaromızı da mah ederek içilebilir bir hale getirebile- .ceğimizi ümit ediyorum. İskele: İskelemizin tevsian inşası bu 8€- neki imar projemizin başındadır. Gireson Belediye reisi Eşref Dizdar Bey. dığımız park manzarası itibarile kasabanın en güzel yeridir. Evvel- ce kayalık, mezarlık, mezbelelik ve harap bir cami enkazından iba- ret olan bu yer, şimdi güzelleşme- ye, çiçekleşmeye başlamıştır. Sıhhat: Halkın sıhhi vaziyetile yakından alâkadar olan belediye müracaat eden bütün hastalara doktorumu- zu göndermek suretile muayenei sıhhiyeleri yapılmakta ve ilâçlar da parasız verilmek suretile teda- vilerine gayret edilmekte ve muh- tacı muavenet bikeslere ise her su- açık o bulunan lağımlar kapatılmakta ve şehrin bü tün sokakları her ân için temiz bu- lundurulmaya çalışılmaktadır. Halli çok lâzım işlerden bir de et ve zebih meselesi idi; bu mü- him işi de gözönünde bulunduran belediye mezbahayı (o ikmale mu- vaffak olarak hayvanlar bir sene- dir bu fenni mezbahada baytarın mürakabesi altında kesilerek hal- kın ucuz ve temiz et alabilmesi temin edilmiştir. Su meselesine gelince: — Evvelce mevcut sular tahli- li için İstanbul kimya ve Bakteri- vukubulan müracaatımız üzerine | Nafia Vekâleti tarafmdan gönderi- lecek liman ve iskele (o mühendisi M. Dümayo ismindeki zatın gelme- sini bekliyoruz. Mumaileyh gelir | gelmez yapacağı projeye göre inşa- ata başlıyacağız. Cümhuriyet bayramı hazırlıkları: Cümhuriyetimizin onuncu yıldö- nümü bayramını canlı, nurlu, renk- li ve parlak bir surette kutlulamak için komisyon ve belediyece icap eden karar ve tedbirler alınmıştır. Resmi ve hususi bütün binalar do- atılarak şehrin muhtelif yerlerine | ve bu meyanda belediye meydanla-! rında büyük taklar kurulacaktır. Şehir baştan başa donatılacak, gece elektrik ziyaları arasında nur- lar içinde kalacaktır. Karada, de- nizde büyük fener alayları yapr- larak, mektepliler, o halk ve esnaf teşekkülleri Cümhuriyet ve istiklâl marşlarını hep bir ağızdan söyliye- rek bu fener alaylarına iştirâk ede- ceklerdir. Köylerimizin umumun- dan bir çok atlı ve yaya köylüleri- miz şehre gelecekler, o gündüz ve gece yapılacak büyük tezahürata milli kıyafetlerile iştirâk edecek- lerdir. Halkevi, mektepliler ve Hi- lâl kulübü gençleri bir çok piyesler temsil edilecek ve halk hatipleri tarafından hitabeler ve konferans- lar verilecektir. Hükümet tarafı: dan jandarma mektebinin büyük salonlarında resmi balo verilecek ayrıca şehrin her (yerinde, hattâ köylerimizde eğlentiler ve eğlen- <celer tertip edilecektir. Giresonlu- lar büyük bayramı bütün mânâ ve şümulile fevkalâde tezahürat ii de hakikaten misli görülmemiş bir şekilde candan kutluyacaklardır. | tahmin ileri sürülmek istenmiyor. Altın esası İngiliz - Amerikan müza- kereleri ehemmiyet peydâ ediyor NEVYORK, 31 (A.A.) — Maliye ve borsa mahfellerinde umumi surette hü- küm süren düşünceye göre altın hak- kında M. Roosevelt tarafından takip edilen siyaset İngiltere ile Amerika a- rasında bir anlaşma elde edilmesi ve icabında altın osasma avdet olunması enticesine ulaşacaktır. Bununla beraber gelecek zamanlar bakkında her hangi bir faraziye ve Yalnız Amerikan ecenbi memleket. lerden gelişi güzel ve düzensiz bir su- rette altın satn almayacağı fikrinde bu- lunuyor. Bir de Vaşington, Londradan ayrı olarak hareket edecek olursa İn- gilterenin » İngiliz lirasını korumak i- çin - mukabeli bilmisil tedbirine baş vurmasından korkulmaktadır. İngiltere- nin bu yolda bir hareketi ise, meselâ Fransanın altın esasını bırakması gibi ehemmiyetli akisler ve tesirler hasıl 6- — VAŞINGTON, 31 (A.A.) — M. Lei- £h Ross M. Acheson ve Federal Reser- ve bankaları umum müdürü M. Black İngiliz borçları hakkında konuşmuşlar. dır. M. Lejth Roos en az on gün daha Vaşingtonda kalmak niyetindedir. Yarı resmi mahfellerde zan ve tah- min edildiğine göre altın meselesi hak- kında İngiltere ile Amerika arasında bir anlaşma elde edilmiş olması muhtemel dir, Kanserle mücadele MADRIT, 31 (A.A) — Kansere karşı fenni sürette mücadele İçin top- lanan beynelmilel ilk kongre "Kansere karşı mücadele, adir bir beynelmilel birlik vücuda getirilmesini kararlaştır- maştar. Lindberg abidesinin önünde BURJE, 31 (A.A.) — Tayyareci mi- ralay Lindborg yanında karısı olduğu halde dün ansızın Burjeye Atlas Okya- nusunu vaktile şerefle geçmiş olmasının hatırasını çebedileştirmek için dikilen x. F ir kumpanya- #ınm tayarelere yolcu bindirilmesine ve ül mahsus meydanı ve bu hatlarında işliyen ticaret tayyarelerinin ilk örneklerini görmüştür. Lindberg ile karısı France - Air kumpanyası mümes- sillerinin verdikleri ziyafete bulunduk- tan sonra Burjeden ayrılarak Parise git- mişlerdir. Von Neurath ilkbaharda geliyor BERLİN, 30 — M. von Neurath, An- karada Türkiye Hükümetine yapaca- ğı ziyareti, bir çok işleri dolayısile, ilk- bahara tehir etmiştir. Almanyada iktısadi pro- pağanda meclisi BERLİN, 31 (A. A.) — Wolf A- ji : İktisadi propaganda Mec- lisi İktisat Nezareti Müsteşarı M. Funk tarafından açılmıştır. M. Funk sözle- diği nutukta istihsal ve satış işlerinin ustaca bir propagandanın yardımı ile hissolunur derecede düzeltilebileceği- ni kaydetmiştir. Bundan sonra Propaganda Nazırı M. Gocbbels iktisadi propaganda Mec lisi hakkımdaki kanunun gözettiği mak sadın Alman iktısat âleminin gayret ve kanaatlerinin — ferdi teşebbüs ve mes'uliyete dokunmaksızın — Alman iktısadi siyasetile teliften ibaret oldu- ğunu söylemiştir. M. Gocbels bu meclisin Alman eşya- . propaganda yapması lâzmgel. diğini de ilâve etmiştir. Daha sonra söz alan İktrsat Nazırı M. Sehmitt Almanyanın iktısat saha- sındaki milli gayelerinin hiç bir ecne- bi memleket aleyhine müteveccih ol- #madığını, asıl meselenin ecnebi mem- Jeketlerle yapılması lâzımgelen iktısa- di mübadele münasebetlerinin yeniden tesisinden ibaret olduğunu beyan et- miştir. Otomobilli nümayiş DETROJT, 31 (A.A) — Üç yüz otomobile binerek sokakları kaplayan 2500 nümayişçiyi dağıtmak için zabıta ihtiyat kuvvetleri de vak'a mahalline getiri iştir. Bu mümayişgiler ellerine geçirdikleri taşları ve bunlara benzer şeyleri ctrafa fırlatıp atmağa, camları kırmağa , otomobilleri devirmeğe koyul- muşlardar. Bu nümayişten maksat otomobil ai -- e Ga NEME ise etmektedir. N Casuslukla itham edilen gazeteci BERLİN, 31. A, A. — Volff ajansım- dan; Casuslukla itham olunarak Mü- zurunda söz söyliyebileceğini beyan et- miştir, şe Kutup seferi KRISTOBAL, (Panamada) 31, A.A, Cenup kutbünde yaptığı keşiflerle tac nmmış Eyrd yeni Zelandada Dunedina Himanma gitmekte olan Yacoh Rupper adlı gemisile Kristobala gelmiştir. Byrd, yanındaki heyet azasını hareket üssü 0- | lan Dunedin'de bırakacak, bunlardan yal | niz 45 kişiyi alarak seferine çıkacaktır. | Romanya ve Bulgaristan kralları görüşecekler Resmi SOFYA, 31, A. A. — Kral Boris, mai: yetile birlikte dün (o Sofya'dan hususi trenle hareket etmiştir. Yolda kendisi: başvekil M. Mouchanoff mülüki olmuş tur. Kral, Tuna üzerindeki bulgar lim: nı olan Ruşçukt'a başvekil M. Moucha- noff, Bulgaristan'ın Bükreş sefiri M. Ro- lef ve mazyetile birlikte Cernomor is- mindeki bulgar yatına binerek Tuna'nın öte sahilindeki Romanya limanı olan Ra- man Damo'ya geçmiş ve orada Roman- ya krallık yatı Stefan Celmare'a çıkmış- bir. Romanya kralı Karol, başvekil Vaida, hariciye nazırı M. Titulesco ve Romanya nın Sofya sefiri Stoica yatta Kral Bo- | risle maiyetindeki zevata intizar ediyor- lardı. Mutat tekdim merasiminden | sonra, Krallar , halkın alkışları ve top sesleri arasında Ramadan rıhtıma inerek Bul- gar marşı terennüm etmekte olan müf- rezeyi teftiş etmişler ve müteakiben tek rar Romanya yatına binerek Rusçuk | imanına gelmişlerdir. Yat, limana yak laşınca 21 defa top atılmak suretile lâmlanmıştır. Krallar, Romanya mar; çalan muzika sesleri arasında rıhtıma i merek bulgar müfrezesini teftiş etmişler. | dir. Sonra iki Kral, Stefan Cermare yatı- na binerek Nicomol istikametine hare- ket etmişlerdir. Kral Boris ile Kral Karol, Romanya yatı üzerinde altı saat bir tenezzühten bir tebliğ neşredildi | sonra Rusçuk'ta pek samimi bir surette ayrılmıştır ve müteakiben Kral Boris ve maiyeti hususi trenle Sofyaya hareket | etmiştir. Resmi tebliğ | | Bu münasebetle aşağıdaki resmi teb- liğ neşredilmiştir « , Bulgar Kralı üçüncü Boris Hazretleri ile Romanya Crak “kinci Karol ha-vstle ri 30 teşrinievvelde Romanya'nın “Yer. göy” şehrinde mülâki (olmuşlardır. İki Kral, Yergöy'deki Romanya maiyet müf- rezesini teftiş ettikten sonra Rusçuka' gitmişler ve Bulgar maiyet müfrezesini | teftiş etmişlerdir. Orada | bulgar mülki ve askeri ricali, kral Karol'e takdim edil miştir. Müteakiben iki Kral maiyetlerile birlikte Romanya yatı Stefan Celmare'a binerek zimmiç ve Sviçtof'a ve oradan da azimet noktalarına gitmişlerdir. Yat- ta, Kral Karol tarafından Kral Boris şe- refine bir öğle ziyafeti verilmiştir. Bu münasebetle, Bulgar başvekili M. Vai- da ve Romanya hariciye nazırı M. Titu- lesco, yatta gerek iki memleketin mü- tekabil menfaatlarına ve gerek Balkan- larda sulha tealluk eden muhtelif mese- leler hakkında görüşmüşlerdir. İki hükü- met aralarında muallakta bulunan meso- | Jeleri mümkün olan süratle halletmeği ax o Bulgar misafirlerimiz dönüyorlar ANKARA, 31 (Telefonla) — Büyük bayramımıza Bulgar Hükü- meti namına iştirak eden heyet bu akşamki trenle İstanbula hareket etti. Misafirler tren hareket etmeden evvel “Yaşasın Türkiye,, diye bağırdılar ve alkışlandılar. Başvekilin nutku (Başı 1 inci sahifede) dar büyük bir sevk olacakın bu vazife- nin olunduğunu görmek de memle- ket için o kadar büyük bir teminat ola- caktır. Buradan yetişeceklerin (bundan m 'duklarmı görmek bütün çekilen'emekle- rin, zahmetlerin karşılığı olacaktır. Yüksek enstitünün büyük bayram gününde açılması, manasmdaki yük- sekliği ve genişliği anlatmaya vesile oldu. Ankaranın bütün yüksek şahsi» yetleri, cemiyete şeref veriyorlar. Bü- tün beynelmilel yüksek Bilhassa dost ve çok yüksek Sovyet Heyetinin huzura ile açılması / bizim için aynca bir memnuniyet ve şe- reftir. Bu enstitüde hoca olarak çalışa- caklara candan muvaffakıyetler dile- rim. Bu müemesede talebe olarak ça- ışanlara şahsan gıpta ediyorum. Şimdi enetitüyü mız zaman bu müessesenin tertibatından ve kiy- metinden zevk duyacağınıza eminim.,, Toprak alma merasimi Cümhuriyetin onuncu yıldönümü bulunmak üzere Romanyadan gelen pişti, Kafilenin reisi olan Romanya Bey dün matbaamızı ziyaret etmiş ir masmnuniyetle bahsetmiştir. Romanyalı trktaşlarımız dün mera velenk koymuşlardır. Salih Hasan B. mriyeti, Gazi'yi Romanya Türkleri A LA ŞEŞER a Korfodaki hadise ATİNA, 3LA.A. — Bazı ecnebi mmu- birler tarafından bildirilen dünkü Kor ; i | ; 5 4 9, m m pi j Bi j bayramının kutlulama © merasiminde Türklerden bir kısmı Ankaraya da git- Türk er Derneği Reisi Salih Ha- ve gördükleri hüsnükabulden büyük simle Taksim Cümhuriyee © abidesine abide önünde bir nutuk söylemiş, Cüm- Bamına selâmlamıştır. Gera muhtalif camilerde mahyalar kurulmuştur. Resim, gece Sultanah- met camiinde kurulan mahyayı göstermektedi