23 Ekim 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Her yerde on yılın blân- çosu çıkarılıyor AYDIN, (Milliyet) — On ü lmda yapılan işler hakkında, bütün daire müessese ve cemiyetler raporlarını bazırlı- yarak Başmühendis Kemal Beyin reisliği altında kurulan istatisti ve Grafik yardımcı komitesine vermek ve komite tarafından bay ram günlerinde Halkevi salonun- da açılacak sergide teşhir edilmek üzere Grafikler hazırlanmaktadır. Bu meyanda Aydın Ticaret o- dası başkâtibi Hazhar Beyin bü- yük emek ve himmet sarfederek h. ığı rapor, Odanm kuruldu ğu tarihten itibaren Oda mıntaka #ının ticari, iktisadi ve zirai vazi- , Aydın Ticaret Odası Başkâtibi i Mazhar Bey., yetini tamamen tebarüz ettirmek- tedir, Bu rapordan bazı mühim nok- taları alarak okurlarımıza arzedi- yorum, 75 kalem toprak mahsulü çıka rak Aydmda ticaret ve sanayi 0- dası 924 senesinde kurulmuştur. İlk idare heyeti Keresteci Rifat Beyin reisliği altında teşekkül e- derek on sen. Eylülünde tüccar- lar sınıflara ayrılmış ve Odaca | e olunmuşlardır. İ uu müddet içidne Odaya dört başkâtip gelmiştir, “Bahri, Vacit, Zihni, Şerif vo Muzhür Beyler, 931 senesinde Oda heyeti, Oda nın icralarla orada burada otur- masmı muvafık görmiyerek 4262 liraya şimdiki modern binayı'yap- tırmış ve 932 senesinde buraya yerleştirilmiştir. Ayni sene içinde İktisat Vekâ- leti Çine Ticaret odasını kaldıra- rak bir mümessille idare edilmek üzere Aydına bağlanmıştır. Odaya kayıtlı tüccar ve esnaf yekünunun en kabarık olduğu 8e- ne 930 ve 931 seneleridir. 932 de bu sene bu rakamlar tedricen düş müştür. Bu seneki mukayyit tüc- <ar yekünu 930 senesine nazaran Yarı yarıyadır. Bu sene Oda sicilinde yazılı 5 fevkalâde sınıf (Bankalar ve For- bes kumpanyası) 19 birinci, 29 ikin ci, 98 üçüncü, 99 dördüncü, 249 beşinci ve 100 esnaf vardır. Bunların 170 şi -Aydında, 13 Kocaelide, 20 Karapınarda, 23 Germencik, 18 Reşidiyede, 10 U- murluda, 24 Köşkte, 13 üde Da- lamada olup 35 i tuhafiyeci, 25 i fabrikacı, 10 otelci hancı, 6 tabak, 22si demirci, 29 u manifa. turacı, o 50 bakkal, 40 kun- duracı, 11 i terzi, 10 uncu, zahire- ci, 5 keresteci, 5 i sabun imalâtha- 8 müteahhit, 5 i komisyoncu, 10 u celep, kasap, 5 i şekerci, hel- vacı, 3 eczacı, 3 sarraf, 4 müskirat çı, beşi de şapkacıdır. Odamıntakasında 17 fabrika teşviki sanayi kanunundan istifa- de etmektedir. Bunlardan 15 i zeytinyağı, pa- muk ve un fabrikası, biri sabun fabrikası, birisi de . incir temizle- me fabrikasıdır. s Ticaret Odasının kurulduğu günden itibaren sekiz sene içinde Aydmda 1,096,759 dönüm arpa, 1,004,911 bu 105,922 yulaf, 195,795 çavdar, 267,453 mısır dar rı, 365,134 ak darı, 8486 pirinç 69,623 burçak, 172,564 bakla, 45,5454 nohut, 135 mercimek, 62,545 fasulye, 461,602 pamuk, 36,686 kenevir, 78,414 tütün, 21,646 börülce, 43,397 afyon, 82,126 sisam, 29,28 “yer fıstığı, (932 - 933 te başlamıştır). 8475 dönüm patates, ekilmiştir. 32 senesi sonuna kadar alman Aydında . hatişleri | Dokuz sene içinde yapılan işlere bir bakış AYDIN, (Milliyet) — Mektep sıralarında benizleri uçuk, sıska, dalaktan yürüyemez arkadaşları- mızın kolunda sarı iplikten bir bi- lezik görürdük. İzaha ne hacet, sıtma bağr. İdadi sıralarında görü len bu Ofeci (o manzaralara hayret etmek te pek halkı olamaz dı. Çünkü Anadolunun değme san cak merkezlerinde bile doktor yok tu. Olsa bile ehliyeti yabancı memleketten gelmiş, Türki iyi et- meden ziyade kırmağı milli vazife sayan bir yabancı hekimin ve bir iki sene bir eczahanede kendisi gibi yetişmiş bir eczacıdan kaptığı görgü ile bir ne idüğü belirsiz ec- zacı, bunlardan medet ummak, hocanın üfürüğünden şifa aramak kadar tehlikeli idi. Bu gün ise hekimsiz kaza yok, nahiyelerin bir çoğunda bile genç Türk hekimleri Türkün sağlığına ve birliğine çalışıyor. Her vilâyette Avrupadaki işle- ri kadar muntazam ve eksizsiz hastahaneler, dispanserler, çocuk doğum bakım evleri var. Sıtma- nm frenginin, trahomun, veremin salğın olduğu yerlerde mücadele teşkilâtları kuruldu, dispanserler açıldı. Bu mektubumda 925 senesinde kurulan Aydın sıtma mücadele teş kilâbının 9 senelik işlerini bildiri- yorum. Bu müddet içinde 1,154,652 yurttaş muayene edilmiştir. 326,088 dalak bakılmış ve 532,067 kan muayene edilerek 58,685 müsbet bulunmuştur. Mücadelenin kurulduğu sene | yüzde 43,5 olan dalak nisbeti 929 yüzde 14 düşmüştür. Bu sene yüz de 33 gösteriyorsa da bu hastalı. ğın yürümesinden ileri gelmiş de- Mücadele mıntakası çevresine den alınan mıntakalardaki da kılar nisbeti kabartmıştır. Çün- kü her sene mıntaka genişletilmek te, yeniden birçok köyler de mua- yene yapılmaktadır. Yine bu sebepten kan muaye. nesinde müsbet vakayi yüzde 2,7 kadar düşmüşken bu sene yüzde 17,5 gösteriyor. Bu zaman içinde 408,048 yurt- taş tedavi edilmiş ve 5,781,521 kilo kinin, çocuklar için de 93,976 adet ötekinin,51118 parça çukula- talı kinin,zayiflere 14,322 adet kuv vet hapı dağıtılmış ve ateşli hasta- lara da 5541 Ampul kinin arzedil miştir, Yeniden 21,599 metre kanal açılmış, 8850 metre kanal ıslah e- dilmiş ve 7939 dönüm bataklık ku rutulmuştur. 40, 046 bir odalı evde, 40,643 birden fazla odalı bir evde, 57,661 ahırda, 39,355 çit barakalarda, 1111 ağılda 10027 cami, mektep, kahve ve sairede ki, ceman 224,661 yerde kış tathiratı yapıla rak buralarda barınan sivrisinek- ler öldürülmüştür. Mıntaka çevresinde iki vilâyet, 6 kaza, 13 nahiye, 13 mektep var- dır. Bu müddet içinde 5940 köyde mücadele yapılmıştır. Mıntaka 7 şubeye ayrılmıştır. Her şubede mücadeleye tabi nü- fus şunlardır: MİLLİYET PAZARTESİ 23 Elâziz gittikçegüzelleşiyor Son senelerde umran işleri gözle görü- nür bir canlılık arzetmektedir — Elâzize umumi ELAZİZ, (Milliyet) — Son za- manlarda sevimli Elâzizimizde bir çok yenilikler vücude getiril- miş, muntazam caddeler, asri bi- nalar, yollar, parklar, yapılmış ve şarkın Parisi denecek dereceyi bulmuştur. Elâzizde elyevm un, elektrik, kereste, rakı fabrikası olmak' üze- re beş fabrika vardır. Geçen sene inşasma başlanılan muazzam sine ma binasının yapılmasına devam edilmektedir. Valimiz Tevfik Sırrı Bey, vilâ- yetimize ilk geldiği vakit inkişaf ve terakkiye fevkalâde müsait gördüğü Elâzizi terakki yollarına götürmek çarelerini düşündü ve bu düşüncelerini derhal tatbik e- derek şehrin mühim yerlerine a- Kon p Konyalı gonç KONYA, (Milliyet) — İkinci 1d- man İttifakının Konya mtakasmda Selçukspor, İdmanyurdu, Gençler Bir- liği namile Konyada merkezde üç klü- bü ve mülhakatında, İlginda bir, Ka- ramanda bir ki, ceman beş spor klü- bü vardır. Bu klüpler olanca gayretleriyle faaliyetlerine muntazam bir suretle devam etmektedirler. Akşehir Spor klübü şimdiye kadar Konyaya mer- but ise de mıntakanm teşebbüsü üze- rine Afyon mıntakasına ithal edilmiş- tir. » Geçende mıtaka Spor kongresi Belediye ve Halik frkasr reisi Şevki Beyin riyasetinde toplanmış olan klüp lerin mümessillerinden mürekkep 0- lan kongre küşat edilmiş ve Divanı iyaset intihabr neticesinde kongre re isliğine Şevki Bey ve kâtipliklerine Denizli 13,863, Nazilli 45,913 nahiyesi 25,000, Aydın 27,927, Bağarası nahiyesi 21,939, Torbalı kazası 20,283, Milâs 18 bin ki, ceman 172,925 tir. Mücadele ova köylerinde yapı: hır. Mücadele mmtakasında olmı- yan dağ köyleriyle diğer yerlerden — mahsul tahminen şunlardır. 81, buçuk milyon kilo arpa, 58 buçuk milyon kilo buğday, 29 mil yon kilo mısır, 15 buçuk milyon kilo çavdar, 4 milyon kilo yulaf, 3 buçuk milyon kilo burçak, yarım milyon kilo pirinç, 20 buçuk mil- yon kilo akdarı, 36 milyon kilo pa muk, yarım milyon kile nohut, ya- rım milyon kilo — kenevir, 34,800 kilo afyon, 500,000,000 kilo su- sam, 102 milyon kilo incir, 4 bu- çuk milyon kadar üzüm, 157 mil- yon kilo zeytintanesi, 24 bu,uk milyon adet portakal, 4 buçuk mil yon kilodan fazla üzüm, kiraz ve saire yağ ve kestane, ceviz badem fıstık, gibi kuru meyveler istihsal ee araz üm yagtnğnu GE | ———— ——— gelen muayene ve tedavi edildik. leri bu yekünda bunlar yoktur. İşte saltanat devrinde parasiy- le hekim, ilâç bulamiyan yurttaş- ların sağlığını Cümhuriyet idaresi devlet teşkilâtiyle, devlet bütçesin |' den böyle koruyor. olunmuştur. Odanın sekiz senelik irat ve masraf bütçeleri yekünü (64,375 lira 88 kuruş olup bundan 7724 li- ra ibtiyat akçesi ayrılmıştır. Reis Ömer ve Başkâtip Mazhar Beylerin gece gündüz usanmadan ve üşenmeden çalışarak meydana getirdikleri uzun raporlarmda bu müddet içinde Odanın yaptığı bü- tün işlerve şehrimizdeki bankala- rın, kooperaliflerin faaliyetleri de gösterilmiştir ki, Cümhuriyet hü- kümetimizin istatistiklere ve gra- fiklere verdiği ehemmiyet göz ö- nüne alınmca Oda heyetinin bu eserini takdirle yazmak vazifedir. uzevann daa öşmarce) bir bakış. kasya fidanları diktirdi ve Ma- latya yolu üzerinde Beşkardeşler önündeki cadde üzerinde Gazi Hazretlerinin heykellerinin orada ki meydanlığın etrafında bir Hal kevi ve daha aşağıda bir memle- ket hastahanesi yapılmaktadır. Gerek * hastahane ve gerekse Halkevi binasmın inşasınm pek yakında biteceği ümit edilmekte- dir. Ergani hattının Elâzize bağlan ması Elâzizlileri çok sevindirmiş- tir. Hattın inşasma devam olun- maktadır. Yakm zamanlar içinde Elâzizde tren düdüğünün ötmesi beklenmektedir. Sevimli Elâziz gün geçtikçe güzelleşmekte ve te- vk yollarma doğru gitmekte- ir, Sporcular... Kemal ve Salâhattin Beyler seçilmiş- lerdir. Bunu inüteakip mıntakanın hesap ve saire işleri hakkında bir senelik faaliyet ve mesailerine ait raporlar kı- rast edilmiş ve mesai raporunu,- be- sap işleri raporunu, atletizm raporu” nu, futbol raporunu, tenis ve voley- bol raporunu, güreş ve boks raporu- nu okumuşlar ve heyeti umumiyece ayten kabul edilen bu raporların ne- ticesinde mıntaka heyeti intihap olu- nan kongrenin hesap işleri encümeni tarafından tetkik ve tasdik edilerek kongrece eski idare heyeti ibra odil- miştir. Sabık idare heyetinin vaki olan bu faaliyet ve mesaisinden bahisle çukspor mümessili tara» ilmesi heyeti umu- miyece kabul edilmiş, bu teklifi mü- tenkip müzakerat geçilmiş ve (2990) Jira varidata karşı ayni miktarda mas raf görülmüş ve pi Zam netice» sine göre yapmış mesai ve fa- aliyet takdir edilmiştir Altınovaya iskân ANKARA, 22 — ilâyetlerimi- zin bir kısmını le vilâyetinin iskân müdürlüğü kadrosu Maş vilâyetine nakledilmiştir. Boluya gidecek tayyare'er BOLU, — Cümhuriyetin onuncu yıl- dönümünde Boluya 10 tayyarelik bir filo: gelecektir. Bu filonun ineceği ye- ri tesbit için iki gün evvel Eskişehir- den bir tayyare gelmiş ve şehrin şima- linde Salıbeyler altında bir tarlaya kon- muştur. - Tayyarenin râkipleri olan bi- rinci mül Şahap ve Necati Beyler gelecek filoya lizim olan meydanın koş- per liğiğ Eskişehirde İlk pancar Köylülerle şehirliler bir arada tezahürat yaptılar “ ESKİŞEHİR, (Milliyet) — Bu gün Eskişehir yine bir iş ve istih- sal bayramı yaşadı. Şeker fahdikasnizn kurulma ile yeni bir ziraat hayatıma doğan Eskişehir köylüleri, yılın ilk pan- carını büyük tezahüratla getirip fabrikaya verdiler. Köylülerimiz hiç kimseye sormadan ve kimse- den akıl istemeden, bu tezahüra- tı kendi kendilerine hazırlamışlar Sabahleyin, Karapazar, Mamu ca, Hasanbey, Akpınar, Kızılinler köylüleri kol'kol arabalarla, O- üüüüekdileği Böplaiİ” faklkk/ ol duktan sonra, Fırka, Belediye, Ti- caret, Ziraat Odaları Halkevleri reis ve azalariyle Vali İsmail Hak kı Bey de bü'müstabsil kafilesine iltihak ettiler. Köri Zirai İni Bu hd Pancar bayramında bir pancar arabası. seyi haber alarak yetiştirdiği pan- carları bir arabaya yüklemiş ve he men çiftçilerimizin arasına katıl muştı. Pancarcılar, önde şehir mümes silleri, vali ve memurlar, arkada kendileri oldukları halde, uzun bir yürüyüşle fabrikaya gitiler. Fabrikada gayretli müdür Kâzım Bey ile değerli fen adamlarından Mehmet Ali Suphi, Bezmi ve Ma- cit Beyler, kafileyi istikbal etti. Burada herkese çay, “kahve, pas- ta ve şerbetler ikram edildi. Zey- bek oyunları oynandı. Köylünün sevinç duyğuları her vesile ile gösterildikten sonra Ko- ru Ziraat İstasyonu müdürü Ali Numan Bey bir nutuk söyledi. Pancarm Türk ziraatçılığnda ne büyük bir inkılâp yaptığını sa- lâhiyetle anlattıktan sonra, halkın hislerine tercüman oldu. “Yaşa- sın bu müesseseyi bize veren Cüm buriyet idaresi” temennisine köy- lülerimiz gönülden fışkıran nida- larla ortak oldular. İlk pancar ara basını Vali Hakkı Bey tartıktan sonra merasime nihayet verildi. Bu gün Eskişehir şeker fabrika sma iki yüz araba pancar teslim edildi. Fabrika üç güne kadar ça- lışmağa başlıyacak ve Cümhuri- yet bayramını müteakip te açılma resmi yapılacaktır. Buğday mutayaası KONYA, — Ziraat Bankası, köylüden buğday mubayaasma devam ediyor. Ba: köylüden satın aldı. ğı buğday miktarı günde yedi vagonu buluyor. Şimdiye kadar Ziraat Banka- sı köylüden 389 vağon buğday” almış- tar, Buğday bedelleri köylüye yeniden veriliyor. Ziraat Bankası cümhuriyet bayramı için büyük hazırlıklar yapmak» miştir, Banka, köylülere ikramda bulu nacakt ar, Dayaktan mı öldü? DEVREK, (Milliyet) — Veis- oğlu köyünde Enbiya oğlu Rama- zan karısı Fatmanın ayni köyden ya oğlu. Satılı tarafı ir mü an il ihbar &- dilmiş ve müddejumumilikçe ma: hallinde yapılan hazırlık tahkika- tı ve ceset üzerinde yapılan otopsi neticesinde kadının dayaktan de- ğil, uzun müddetlenberi çekmek. te olduğu iki taraflı akciğer vere- minden öldüğü anlaşılmıştır. Bu. nunla beraber tahkikata devam olunmaktadır. —— fini ve haritasını yapmışlar ve ihzarı İ- gin icap eden tenbihatı vermişlerdir. Pınarbaşı Satış kooperatifi Aydın incir müstahsilleri çalışıyorlar AYDIN, (Milliyet) — Aydınde- miryolunun ana hattında Sökeye ayrılan şübe hattının birleştiği Pr- narbaşı köyünde yurdumuzda ilk kurulan kooperatif olan “Aydın incir müstahsiller kooperatifi,nin temeli atılmıştır. Hattâ bu sene Ay dın umumi meclisi Reşadiye adı- nı Pımarbaşıtta çevirme konuşma- larını yaparken bir aralık buraya kooperaif köyü denilmesi ge düşü nülmüştü. Pınar başı köyünün adı kooperatif köyü olmadı, fakat ilk kooperatifi kuran Pımarbaşılılar, zirai kredi kooperatifleri içinde ilk olarak satış kooperatifi * kurmak suretile bu işten ilk safı aldılar, Bir hafta evvel Heyetivekilece esas nizamnamesi tasdık ve resmi gazete ile ilân olunan “Pınarbaşı satış kooperatifi,, ziraat bankası himayesinde teşekkül eden 70 No. k zirai kredi o kooperatifi ortak- ları, sermayenin yüzde 20 si tahsil etmek suretile geçen sene kânun- larda kurmuşlardır. Pınarbaşı kredi kooperatifinin 247 ortağı vardır. Taahhüt edilmiş sermayesi 38000 liradır. Sermaye nin 21000 lirası, ayrıcada 13000 lira tasarruf tevdiatı tahsil olun- muştur, Ortakğıra “49,, bin lira ikraz ce miştir. en sene ortaklardan borçları yerine incir almış ve bu incirleri satmak için idare heyeli bir çok yerlere ve o müesseselere baş vurmuş neticede son zaman- lara kadar bekleterek oldukça iyi bir fiatle satmıştır. Geçen seneki incir vaziyetinden iyi ders alan Pmarbaşılılar daha incir mevsimi geçineden satış koo- peratifi kurmağı düşünmüşler ve harekete geçmişlerdir. Bu sene incir mevsimi başlama- dan resmi muamelesi (o tekemmül etmemesinden satış kooperatifi fa aliyete geçince, idare | heyeti boş durmamış ortaklarının hukukunu korumak için çok faydalı işler yap mışlardır. Bir defa borcuna mukabil ortak: lardan aynen incir alınmış ve bu incirler mahallinden işletilerek ku. tu ve torbalara konulmuş ziraat bankasının delâletile bütün şübele. re nümuneler gönderilmiştir. İşle. tilen incirlerin, İzmir kanlarında işlenenlerden hiç farkı yoktur. Pınarbaşı kooperatifi şimdiye kadar iki defa toptan ayağında ma hh satmış, birinci partiyi piyasadan iki, ikinci partiyi de bir kuruş (az. lasile vermiştir. İncir ve üzümlerimizin iyisini ve incir, üzüm müstahsillerini İz- mir incir çarşısının bin bir çeşit ö- yunlarından kurtarmak için yegâ- ne çarenin kooperatif olduğunu geçen senedenberi yazıyorum. Gün görmüş tecrübe sahibi olmuş müs- tahsillerden aldığım fikir ve müta- lealara dayanarak yazdığım yazıla rın isabetine Pmarbaşı kooperatifi. nin muvaffakiyeti en büyük — bir delildir. ) i kredi kooperatifleri kurul. Zi mağa başlandığı zaman bunların aleyhinde bulunan ve sökemiye- ceğini söyliyenler çok © olmuştur. Fakat üç, dört sene içinde alınan netice, Türk müstahsilini yükselt. mek, ilerletmek © borçtan kurtar. mak, zenginleştirmek için yegâne çıkar yol olduğunu hâlâ anlamı- yanlar veya anlamak istemiyenle- re Pmarbaşı 70 numaralı zirai kre. di kooperatifini göstermekle ikti- fa ederim. N Bir kaza kurbanı DAPAZARI , (Hususi) — Şöra raMiv köyünde feci bir kaza olmuş, bir kadın yere düşen tabancanın kurşunu ile ölmüştür. Bu tabanca köy ahalisinden oğlu Ahmet tarafından - Abdullah kızı Hamideye saklanmak üzere verilmiş, Hamide de tabancayı nasılsa elinden ye- re düşürmüştür. Tabanca yere düşer düşmez ateş almış, çıkam kurşun o es- nada evde bulunan Hamidenin görüm- Geri İsmail kızı Azizeye isabet etmiş ve hemen ödürmüştür. : € ; | ' i | lum