24 Ekim 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
lemesi için bir ediliyor. Tütün FİATI 5 KURUŞTUR Amerika, | Rusyayı tanıyor Amerika Cümhurreisi Roosevelt | ile! Sovyetler Birliği Reisi Kalenin arasında teati edilen telgraflar, Amerikanın Sov- yet Rusyayı tanımak üzere bulunduğu- nu . Hattâ denilebilir ki bu mu- haberelerden sonra Sovyet Birliği artık tanınmıştır. Harpsonrasında ilel münasebetlerin en aykırı | tarafı, bu iki büyük devlet arasında resmi münasebe- tin teessüs edememesi idi. Sovyet Rusya ile Amerikanın birleşmiş devletleri, dün- ya müvazenesinin en mühim iki ağırlığı. nı teşkil ediyor. Binsenaleyh bu derece ehemmiyetli iki devlet arasında bir tür- lü münasebet Leessüs edememesi, beynel milel münasebetlerin o normal bir şekle girmesine mani teşkil ediyordu, Bu iti- barladır ki Sovyet Rusyanın Amerika ta- rafından tanınması barpsonrası beynel- milel hayatının en ehemmiyetli hâdise- lerinden birini teşkil etmektedir. Amerika tarafından tanınmak Sovyet irliği harici siyasetinin esas hedeflerim den birini teşkil etmişti, Amerika, Sov- Garbi Avrupa memleketleri kadar ileri gitmemişti. Ancak siyasi münasebetle- rin tesisinde her devletten daha müşlül- pesent davranmış ve Ruslar tarafından siyasi münasebetlerin iadesi için yapılan teklifleri reddetmiştir. j iması için yapılan teklife & cevap olarak Amerika Hariciye Nazırı Mr. Hughes — Rusyanm kurtuluşu istihsal kabili” yetinin artırılmasındadır. Halbuki bugün kabul edilen sistemle buna imkân görüle miyor. Ertesi sene Sovyet Birliği devlet a- damları Coolidge'in bazı sözlerinden ce- saret alarak bir defa daha teklifte bu- lundular. Fakat bu da Hughes tarafından. reddedildi. Amerika Hariciye Nazırı bu smın Amerikaya olan borçi olarak ileri sürdü. Halbuki hakiki sebep Bu değildi. Çünkü Fransa ve İngilterenin alacaklarına kıyasen Amerikanın alacağı €u2'i bir şeydir.Amerikanm Sovyet Rusya tanımak istememesinin sebebi, Ameri- dan'her öınf halk tabakası arasında Komünizme karşı olan derin husunist hissinden ibaretti, Amerikada işçiler de duhil olduğu halde herkes Komünizmin aleyhtarıdır, Amerikalılar, çok kiymet verdikleri demokrasilerinin Komünizm tarafından tehdit edildiğine kanidirler Amerikada meşhur sözdür: Dinleyici- erin alkışlarını alamıyan hatip bahsi der- hal Komünizm aleyhtarlığına intikal et- tirir ve istediğinden fazla alkışlanır. Amerikanın Komünizm hakkındaki bu nefreti, Amerikadaki buhran ile hay- Wi hafifledi. Roosevelt iktidara geçip te bir takım sosyalist tecrübeleri yapmağa başladıktan sonra iki rejim © arasındaki derece kısaldı. Diğer let arasında bir teşrikimesai lüzümunü Amörikaklara anlattı. Amerikalılar, Ko- münizm aleyhindeki £ hislerine o kadar kapılmışlardı ki 1922 © Cenova İktisat konferansına Sovyet Rusya davet edildi diye gitmemişlerdi. Sonra © Wşington Bahri Silâhsızlanma © ve Uzak Şarkta İstatukoyu muhafaza konferansına Rus- yayı davet etmemişlerdi. Sovyet Rusya nın Uzak Şarkla en yakından alâ kadar bir devlet olmasına rağmen dokuz Görünüyor ki Roosevelt hükümeti A- merikanın ticareti noktasından, zararlı ve Amerikanm harici siyaseti noktasın- dan batalı olan bu siyasette & yürümek istemiyor, 1923 senesi sonunda yapılan resmi teklif reddedildikten sonra Sovyet hükümeti tanınmak için Amerikaya bir teklifte bulunmamakla beraber, her va- ziyetten ve her fırsattan — bilistifade bu tanmmanın faydalarına o Amerikalıların Bazarlarıns celbetmiştir. Sonuncu defa olarak ta Londra Cihan İktisat Konferansı toplandığı sıralarda Uitvinof ile Bulitt arasmdaki temaslar» dır. Bu konferans esnasında Amerikanın Rusyayı tanıması bir © zaman meselesi olduğu anlaşılmıştı. O zamanki tahmin- ler bugün artık tahakkuk etmiş bulunu- yor. Sovyet Rusya bizim yakın komşumuz ve büyük dostumuzdur. o Binaenaleyh dünyanın en büyük Cümhuriyeti ile mü- nasebetlerini tanzim etmesi, bizi de mem- nun eden bir hâdisedir. Dünya müvaze- mesinde ehemmiy: l oynıyan bu iki devlet arasındaki münasebetlerin ia desi sulh mamma büyük bir kazanç ol- 'duğundan bizim için ayrı bir sevinç ve- silesi olacaktır. Ahmet ŞÜKRÜ Harici tütün satışımızın iler- şirket teşkil tacirleri bu şirkete girecekler.. Rus; Ja beraberlerinde Tür kiyeye hediye edilen tayyareleri de yoğ ee ie Di Pace N 8 inci sene No. 276 Sahip ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT SALI Jİ dlmmektedir. Rus tayyare heyeti geldi M. Molotof ve Litvinof gelemiyor- lar, heyeti getirecek vapur gitti Gelecek misafirlere Harbiye komseri ceneral Voroşiloff riy İzmir vapuru, Cümhuriyetin 10 uncu yıldönümün- de Ankarada yas topola hareket et. İzmir vas puru ile Hariciye Vekâleti o kalemi mahsus Oomüdürü Refik Amir Bey ve fırka kuman- danlarından Mu- zaffer Paşa ve ya- veri, yüksek rütpe- Ji bir kaç zabitimiz ve gazetecilerden mürekkep bir he- yet te Sivastopola gitmişlerdir. He- yette vilâyet Daire Müdürü Ali Rıza Bey de bulunmaktadır. Rus heyeti Harbiye Komiseri Cene- Dost Rusyanın hediye etti aset etmektedir Dün, Rus misafirlerimizi getirmek üzere Sivasto- pola giden İzmir vapuru ile hareket eden heyeti askeriyemiz ral. Voreşiloff'un reisliği alında Ma- arif Komiseri M. Bubnov, Süvari mü- fettişi Budenni ile Hariciye Komiserli- ği muavini M. Karahan ve beş senelik (Devamı $ inci sakifede) tayyareler o vapurda. . Macar misafirlerimiz dün Ankaradan döndüler Bu gece Ertuğrul yatı ile Tekirdağına giderek Rakotsi'nin evini açacaklar Misafirler yarın Sofyaya gidiyorlar Muhterem misafirlerimiz Muhterem misafirimiz Macar Başve- kili M. Goemboes ve Haridlye nazırı M. de Kanya vefakatlerinde bulunan zevat ile birlikte dün sabalı Ankaradan şehri- mize gelmişlerdir. Misafirler istasyon - da vali Muhittin Beyle birçok zevat ta. rafından karşılanmışlardır. Bir müfreze asker resmi selimi ifa etmiş ve muzika Macar marşını çalmıştır. M. Gocmbocs ve M. de Kanya havanın yağmıylu ol » | Perapalas salonunda. . masına rağmen İstasyon meydanını dol- duran halk tarafından alkışlanmışlardır. Misafirler, Ankara muşu ile Tophane iskelesine çıkmışlar ve oradan Perapa- las oteline gitmişlerdir. Misafirler, otel de bir müddet istirahat ettikten sonra, refakatlerinde Macar sefiri M. de Tahi ve mihmandarları matbunt umum mü - dürü İsmail Hakkı Bey bulunduğu hal- (Devamı $ inci sahifede) 24 TEŞRİNİEVVEL 1933 LAF his Tetkik edildi m | Kanun bu akşam Millet Meclisine verilecektir ANKARA, 23 (Telefonla) — İli Af kanunu lâyihesı “bugün İcra Vekilleri Heyetinde tetkik edilme- başlanmıştır. İcra Vekilleri He- ti yarın da toplanacak ve lâyiha üzerinde müzakereler ikmal edilecek öt. Lâyihanm yarın akşam Millet İİİ Meclisine takdimi muhakkak adde- Fırka grupunun yarınki mutat |İ içlimamda hükümetin lâyibanın a- na hatları hakkamda grup azaları- & Ba izahat vermesi muhtemeldir. Telâş uyandıran Bir yolculuk Türk Lisesi talebesi yaya olarak Ankaraya gidiyor onuncu yık yk geçit resmine iştirak İnarif Vekâleti talebesini davet etmişti Ancak Anka- rada talebeyi barındırabilecek yerler mahdut olduğundan ker mektepten muayyen miktarda talebe istenmişti. Fakat, İstanbul Türk Lisesi talebesi, her nasılsa. unutulmuş ve davet edil. memiştir. Davet edilen diğer mektep- ler talebesi perşembe akşamı hususi trenle Ankaraya hareket edecekler. dir. Türk Lisesi si bu vaziyeti i izzetinefislerine yedirememişler e muhakkak Ankaraya gitmeğe ka- rar vermişlerdir. Talebo, dün bir ka- file halinde yaya olarak o Ankaraya gitmek üzere yola çıkmışlardır. Cüm- huriyet Bayramında Ankaraya vâsıl olacaklardır. Fakât bu talebenin aileleri, velile gocuklari ahi bir ü zerine telâşe-düşmüşler ve bozuk ba- yada yaya olarak Ankaraya gitmeğe karar vermelerinden haklı bir endişe- duymuşlardır. Talebe velileri vilâyele, polise ve matbaamıza da müracaat et- mişlerdir. Çocuklarının — yoldan geri çevrilmesini veya bir trene le rek Ankaraya gönderilmeleri, mektedirler. Veliler, dün akşam, yollara düşerek şocuklarmı aramışlarsa da, onlar çok- tan Üsküdar: geçmiştir. Vilâyet, veli- lerin müracaatı karşısında, çocuklar ise, yollarında serbest müdahale edilemiye- istem bın ermiştir. Parlamentolar Konferansı Zeki Mes'ut Beyin ga- zetemize beyanatı Zeki Mesut Bey Madritte toplanan o Parlümentel, koni a iştirak eden murahhai rımızdan Zeki Mesut Bey i gelmişti bir tetkik seyahati yapan mız, kendisile görüşen bir muharriri mize konferans hakkındaki umumi yanların geçen sene malüm hadise yüzünden çekilmeleri ve Al manların bu seneki içtimaa gelmeme- leri yüzünden beynelmilel parlâmen- tolar konferansı manen hayli zayıfla- mış olduğu halde Madritte toplanmış- tir. Ev sahibi olmal ok bü; tü. İspanyol grupu konferaı di ve manevi bakımdan prestijini (Devami 6 net sahifede) Dün Bükreşten Istanbula ha- reket ettikleri bildirilen üç Romen tayyaresi nerede kaldıkları belli değil. (Af kanunu Bu Akşam Millet Meclisine ILLUSTRIRTE ZEITUNG “İllustrirte Zeitung” un — başlığı Başvekilimizin bir alman - mecmuasında makalesi | Eski devirden yeniye nasıl geçtik? (Illustrirte Zeitung) cümhuriyetimizin on yılı için fevkalâd İsmet Paşanın Mustrirte Zeitung'ta neşredilen resmi Leipzig'te çıkan İlluitrirte Zeitung mecmuası Türk inkılâbmın o onuncu yıldönümü münasebetile (o Türkiyeye Basrettiği fevkalâde bir sayı çıkarmış- tır. Bu sayı türkçe ve almanca olarak ayrı ayrı iki nüsha üzerinden neşredil. miştir. Bu sayıya Alman Cümharreisi Feld- mareşal von Hindenburg imzası ile bir ithaf göndermiştir. İthaf aynen şöyle- dir: “Türkiye Cümhuriyetinin onuncu varlık yılı bayramına Türk milleti için ederim; Sadık'sitâh arkadaşlığını Al: mianyanın aslâ unutma yacağı yiğit mil. Tete, Reisinin şnırlu idaresi © alında devamlı bir inkişafa doğru ilerlemesi- ni dilerim.,, MEME LEZ. Cümhuriyet bayramı pro- gramını neşrediyoruz.. Kutlulama İstanbulda fevkalâde : b Cümhuriyetin 10 uncu yıldönümün- de İstanbulda ya- pılacak merasim ve tezahürat prog- ramı tespit olun- muştur. Programın birin- ci kısmını bugün aynen neşrediyo- ruz. İkinci kısmı konferanslara, ve- rilecek mahallere, mevzularma © ve konferanıçılara da irdir. Bu kısmı da yarın © meşredeces diz. Onuncu Cümhu- riyet Bayramının İstanbulda kutlu- lama programı 1 Onuncu Cümhuriyet Bay- ramı birinci teşri- Bin 29, 30, 31 inci süpleri olmak ü- zere üç gün kutlu- * lanacaktır. 2 — Bu üç gün- de resmi daireler tatil — edilecektir. Hususi daire ve müesseselerle | ticarethaneler, hüfta tatili tâbi bayram: da bütün devair ve müessesat ve bı susi binalar, deniz ve kara nakil vası- taları gündüz bayraklarile nece fe. nerlerle donatılacağı gibi şehrin her tarafın icabı veçhile süslenmesi için de tertibat alınmıştır. Bundan başka cümhuriyet devrinde yapılan inkılâp ve terakkiyatı gösterir afişler ve dö- vizlerle o şehrin her tarafı süslenedek- tir, Konferans verilecek ve temsiller yapılacak, salon ve maydanlar tezyin edilecektir. Bu üç gün zarfında istik- N Si le 000 00 e 000 mmmemmmmmmmm iznin va nn Tel: 4 firen ii surette yapılacaktır Mekteplerde açılacak sergilerde teşhir edilecek olan İstanbul ilkmekteplerinin umumü vaziyetini gelmedi, ri müdürür 24310, 4310, 24315, Ya: Veriliyor e bir sayı çıkardı Ayni sayıda Başvekil o İsmet Paşa Hazretleri de şa makaleyi neşretmek- tedirler: ğ “1918 de İmparatorluğun teslim ol ması üzerine galipler mütarekeyi müs“ takil Türk mevcudiyetine nihayet ves recek surette tatbika başladılar, 1919 baharına kadar Türk vatanperverinin liplerin bütün memleketin askeri işgali, dahil- de saltanat rejiminin kendilerine mü- aait bir niyetle vaziyet almı şekline vasıl oldu. Türk mill nisanında Büyük Hindenburg'un imzası lıyarak Halk Devletini kurdu, ve Devs letin riyaset ve male tevdi istiklâlin tamamiyeti prog- ramını ve hakimiyetin kayıtsız, şartsız ye iştiraksiz kendisinde toplandığını m etti. Büyük Millet Meclisinin tespit et- tiği gayeler 1923 Lozan sulhünün ak- t ve ondan sonraki harici dahili politikada esas olmuştur. “Yeni Türk Devletini milli hudutl, inde kurmak fikri, askeri muzaff. yetlerin en ateşli zamanlarında ne kadör güç te olsa itidalin muhafa- Zasına enik oldu. “Bu fikir sulhün © aktinden sonra komşular ve diğer devletler ile hudut (Devamı $ inci sahifede) gösterir grafik lâl ve inkılâpçılık mevzuu dahilinde yatandaşların söz söylemelerini temin için Cümhuriyet Halk Fırkası tarafın» dan muhtelif mahallerde serbest kür. süler tesis olunacaktır. Bu günlerde kapalı bulunacak ticarothaneler vit- rinlerini de tezyin edebilir). 3 — 29 birinci teşrin 1933 pazar gü- nü Beyazıt meydanmda geçit | resmi yapılacaktır, Herkesin meydanda tep- lanıp merasime iştirak etmesi kutlulas ma vazifesinin karşılıklı yapılması sa- yılacağından evlerde, (o makamlarda (Devamı 6 ınct sahifede) 4
