23 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Bursada geceleyin bir yan- gın çıktı. 23 dükkân, 2 han yandı. Yüz bin lira kadar zarar var. Sahip ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT FİATI 5 KURUŞTUR Harpsonrasının Demirbaş meselesi Silâhsızlanma meselesi, harp sonrası siyaset dünyasının demirbaş meselesi ha- Tini aldı. Biri muahedeleri tadil meselesi olmak üzere silâhsızlanma meselesi, bey- nelmilel münasebetlerin iki mihverinden birini teşkil ediyor. Ve munhedelerin ta- we siyasi tekâmül ile değil, bir emrivalki ile tahakkuk ede- vği anlaşıldıkça, silâhsızlanma meselesi, tadil meselesini geride bırakarak birinci plâna geçiyor. , Silâhsızlanma meselesinin on senelik ta bilir ki on seneden beri | silâhsızlanma, münasebetlerdeki (o salâh ve gerginlik ile muvazi yürümüştür. Bazan uyuşulur gibi olmuş bazan mesele çıkma xa girmiştir. Silâhsızlanma meselesinin beynelmilel münasebetlerin mahiyeti ile olan bu yakın münasebeti nazarda tutula- cak olursa, bugün en çetin bir safhasına girmiş bulunduğu takdir edilebilir. Silâhsızlanma meselesi bir çok istihale- lerden geçti. Fakat Fransanın ilk gün- den beri hedefi değişmedi: Versailles muahedesinin Fransaya Almanya üzeri- Oe temin ettiği askeri faikiyeti muhafaza etmek. Fransa silâhsızlanma meselesine ©sa3 olan bu milli siyasetini prensipler arkası- na saklamiştır. Evvelâ emniyet mesele- sinde ısrar ederek, silâhsızlanmıya muka- bil, İngiltere ve Amerikayı, Fransanın hudutlarını / kefalet altına almıya imale etmek istemiştir. in ordu mevcutları» nn tsspitinde ihtiyat sınıflarma dahil a9- kerlerin hesaba katılmaması prensipini ileri sürerek, Almanyanın miktarı sabit elan meslek ordusuna karşı faikiyet temin! bunların yerine kısa müddetli hizmetle alınan askerlerden © müteşekkil ordular teşkili prensipinin ar - kasında da ayni hedef vardı. Hülâsa bir veya diğer Gn ortaya atılan prensip- ler daima hiç değişmiyen bir hedefe ma- tuftu: Almanyayı askerlik noktasından zayıf bir halde bulundurmak. . Geçen ilkbahardan beri meni 'i. yasi vaziyet silahsızlanma © meselesinin müspet bir neticeye varması noktasından, iyiye doğru değil, fenaya doğru değişmiş- tir. Alman inkılâbı Avrupayı biç beklen- medik: vaziyetler karşısında bıraktı. Hit- ler, dağınık ve harici siyasetinde uysal olan bir memleketten yanın sn butler aşarak, lale memle- ketlerdeki Almanlara (sirayet etti, Al- manyanm kuvvetinden korkan devletler, biç beklenmedik hiç beklen: medik şekillerde bir tehlike (o karşısında kaldılar. Bu korkunun bir ktsmı evham- dan ibaret olabilir. Fakat hakikat şudur ki Fransa ber zamankinden ziyade em- niyet meselesine ehemmiyet © veriyor. Ve Alman Hükümetinin takip ettiği si- yaset karşısında Fransanın bu © noktada teyalıkuz ve hassasiyet göstermesini hak- hı bulanlar çoğalmıştır. Binaenaleyh bu- gün artık silâhları azaltmak © meselesi mevzuubahis değildir. Almanyanın silâh- larını artırmaması meselesi mevzuubahis- tir, ( Bunu temin etmek içindir ki Fransa, devletlerin silâh vaziyetini teftiş ve mü- rakabe gibi bir prensip ortaya atmıştır. teşkil edile- her memleketin silâh vaziyeti otomatik bir şekilde ve her altı ayda bir teftiş edil- melidir, Fransanın hedefi, Almanyanın silahsız vaziyetini Versailles muahede- sinin hükümlerinden daha geniş beynel- ilel bi bi o tutmaktır. hedesile mua her devleti alâkadar etmektir. Paristeki müzakerelerin gayesi budur. Silâhsızlan ma konferansının divanı © gele“ cek ayın dokuzunda toplanıyor. Bir haf- ta sonra da urnumi heyet içtima edecek. Fransa, bu faaliyet başlamazdan evvel, silâhsızlanma hakkındaki moktainazarına İngiltere, Amerika ve mümkünse İtalya- yı imale etmek istiyor. o Amerikalıların bu noktainazarı kabul ettikleri anlaşılı- yor. İngilizlerin de diğer & noktalarda mü: Fransız tezin ne itiraz etmiyecekleri iyor. Bu, Fransa için büyük bir muvaffakıyettir. Fakat Avrupa ile alikadar bir çok me- selelerde olduğu gibi iş gelip İtalyaya dayanıyor. Acaba Fransiz hariciyesinin bu kadar ehemmiyet verdiği bu merelede İtalyanm noktainazarı ne olacak? Fransız gazeteleri Italya ile Fransa a» rasında son zamanlarda tecasüs eden mu- karenetten — bahsediyorlar. Her halde Fransa hariciyesinin bu noktada İtalyayı imale etmek için mukabilinde ivaz ver- meğe hazır olduğu muhakkaktır. Ve iş tan çıkıyor da, Almanya hariç olmak ü ve diğer büyük devletler arasındaki nasebetleri tanzim etmek gibi daha şü- müllü bir mesele balini alıyor. Her halde bu aralık Avrupanın büyük siyasi faali yet arifesinde olduğu anlaşılmaktadır. Ahmet ŞÜKRÜ Meclis Reisimiz Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzmm Paşa Hazretleri, dün motörle Göksuya — bir deniz tenezzühü icra etmizler- 8 inci sene No. 2737 CUMARTESİ 23 EYLÜL 1933 Silâhsızlanma konferansın da Almanların mukabil tek- liflerle anlaşılıyor. Bugün Sofyadan harake t edecek heyetimizi Varnadan alac ak olan Yavuz zırhlımız Heyetimiz bu sabah yola çıkıyor Kıral Boris Hz. Sofya dışındaki Vronya sarayında heyetimiz şerefine çok samimi bir ziyafet verdi SOFYA, 22 (Sureti mahsusada gi den arkadaşımızdan gece telefonla) — Üç gün devam eden temas ve müzakere ler neticelendi, İlki hükümet arasında bi seneye kadar müddeti bitecek olan bita- iha mushedenin ayındır. Hiç tadilât yapıl- mamıştır. Çay ziyafeti devam ettiği esnada sa- at dokuzda protokol hazırlanmış bulunu yordu. Bunun üzerine resmi bir tebliğ neşredildi. Bulgar Başvekili M. Muşanof gaze tecilere beyanatta bulunarak dedi ki: — Oğle üzeri müzakerat konuşulan ve görüşülen şeyler: bi daha ziyade takviye ettik. Bu dost- luk sağlam esaslara müstenittir. Her i- ki memleketin iyiliği için bu dostlukta ii Bilâkis bu dostluk Balkan Bild den arkadaşımızdan) — Balkan Birliğin- hizrhet edecektir. Kral Boris Hz. sarayda bir ziyafet verdiler SOFYA, 22 (Sureti mahsusada giden arkadaşımızdan) — Sofya di- gındaki Vranya sarayında Kral Bo- İsmet Pa- ile prenses Endösle ve peak CEyiş bese bula dular. Ziyafette Bulgar Başvekili, M. Muşanov ve refikaları, meclis reisi M. Malinov ve refikası, Recep ve refikası, meb'us Ali, Falih Rafi umumü müdür Cevat, kalemi mahsus müdürü Vedi, Refik Âmir B. lerle Tevfik beyin kerimeleri, Sofya elçimiz Kâmil Bey ve refika, Bulgaristanın Ankara sefiri M. Antonof ve kralın maiyeti erkânı hazır bulunmuşlardır. Ziyafette kral bütün misafirlerile ayrı ayrı görüştü. Ondan sonra bah- kıldı. Kral babası tarafından Elçiliğimizde çay ziyafeti SOFYA, 22 (Sureti mahsusada giden arkadaşımızdan) at on yedide Sofya el kişilik bir çay ziyafeti verildi. Zi; fette kadm, erkek, Sofyanın en yük- sek tabak. mensup zevat hazır Bulgar Başvekili, kabine erkânı, tel mil fırkalara mensup Bulgaı ricali, Türk ve Bulgar gazetecileri ziyafete bulunuyorlardı. Saatlerce devam eden bu ziyafet- te gayet samimi bir hava vardı. Bul. Resmi bir tebliğ neşredildi 8 Zemin müsait değilmiş. Sofyada Yunanistanla teşriki mesa- iye taraftar olanlar bile, Yunanistandan bazı tavizat istiyorlar SOFYA, 22 (Hususi) — Bu radaki ecnebi mahafil ve ecne- bi gezeteleri Başvekil ve Hari- ciye vekilimizle Sofya hüküme- ti arasında cereyan eden müza- kereleri merakla takip e ediyor- lar, Bu merak daha ziyade Bul- garistanın Türk — Yunan mi sakına dahil olup olmıyacağı noktasında toplanıyor. Halbuki Bulgaristanın Türkiye ve Yu- nanistanla Ankara misakı dai- resinde teşriki mesai etmesi i- çin burada hem zemin müsait değildir, hem de siyasi ve umu: mi şerait hazırlanmamıştır. Sofyada Yunanistanla teşri- ki mesaiye taraftar olanlar bi- le, Yunanistandan bazı tavizat arıyorlar. Bulgarlar yalnız A- dalardenizinde bir mahrece ma- lik olmak değil, Yunan Make- donyasındaki ekalliyetlerin hu- kukunu da emniyet altına al mak istiyorlar. Bulgarların temayülü budur. Yunanlıların bu hususta ne di- gar gazetecileri İsmet Paşanm etra- Sn sarmışlar, intibalarmı soruyor- lardır. Başvekilimiz temaslarından çok memnun kaldığını, kral hazretleri ta- rafından verilen ziyafetten son dere- ii ğunu, dost flık mukavelesinin beş sene müddetle temdit edildiğini, iki İrek itimatnamesini verecek in” memleket arasındaki münasebatın ha ziyade inkişaf edeceğinden emin bulunduğunu süyledi. Ticari müzakereler hakkındaki (Devamı $ inci sakifede) B& Müzakerelerin neticesi hakkın. resmi tebliğ son haberler kısmımızdadır. Ortada Kral Boris Hz. ile Türk ve Bulgar Başvekilleri İsmet Pş. Hz. ve M. Mouchanov cenapları yecekleri ise malüm değildir. Vakıa muhterem İsmet Paşanın nutkundan ve £ teminatından sösü, hem gazetelerin dili de- işti; hem de Ankara misakın- da Bulgaristan aleyhinde bir hüküm olmadığı anlaşıldı. Bu- nunla beraber, buna benzer bir misakın yalnız Türkiye ile Bul- garistan arasında akdinden fay- da bekliyenler . azdır. Esasen Bulgar — Türk münasebatı nor-| malden çok ileri bir derecede iyidir. Mevcut dostluk ve bitaraf- lık muahedesinin beş sene tem- dit edilmiş bulunması da bunu göslerir. B. Kral Hazretleri olduğu halde, burada Türk dost- rilmektedir. Bundan başka Türk! ve Bulgar ricali iki memleke- din ticari ve iktisadi sahalarda daha sıkı surette teşriki mesaisi için pek yakında daha esaslı sürette görüşmeği şimdiden ka- rarlaştırmış bulunuyorlar. Yeni Japon Sefiri geldi Yakında Ankaraya gide- Japonyanın yeni Türkiye sefiri Vi- kont Muşakoji dün sabah saat 8,20 de Semplen eks- presile zarı, ateşemiliteri, Japon kolonisi ve sair zevat tara- fından merasimle karşılanmış ve doğ ruca (o Ayaspaşa- daki sefir ikamet- gihma gitmiştir. Sİ Yeni sefir 1882 de Tokyoda doğmuş, ya? de Tokyo Tiyençin, Şanghay. konsoloslukların- da staj yaptıktan sonra Berli retine kâtip tayin edilmiş kont Muşakoji, daha sonra Ha: nezareti umuru siyasiye şube müdür- Jüğünde, Brüksel sefareti ikinci ve (Devamı $ inci sahifede) hücuma geçecekleri Müdür 24318, Yam müdürü 24319. İdare ve Matbaa 343 | (100 hatip Mütakuğ söyliyecek ! Komite dün Halkevinde toplanarak hatiplerin isimlerini tesbit etti .Cümhuriyetin onuncu yıldönümü memleketin her tarafında, olduğu gi- bi İstanbulda da çok büyük tezahü- ratla kutlulanacaktır. Kutlulamanın muntazam bir pro- gram dahilinde Y: sx için Vali Muhittin Beyin reisliği altnda çalı- şan merkez komitesi muhtelif kol- lardan çalışmaktadır. Bu kollardan konferanslar komi- tesi dün İstanbul halkevi salonunda büyük bir toplantı yapmıştır. Bu top- lantıya komite tarafından cümhuri- yet bayramında İstanbulun 100 muh« telif yerinde halkı tenvir ve irşat ve cümhuriyetin on yıl içindeki büyük- Tüğünü halka tanıtacak konferanaçı- Jar davet edilmişti. Komitenin reisi Köprülü zade Fu- at Bey kutlulama günündeki konfe- ranslardan bahsetmiş ve büyük vazi- feyi ifa edecek arkadaşlardan ko- mitece seçilmiş olanların isimlerini bildirmiştir. Ancak bu listede ismi bulunanlar» dan Emin, Adalı Avni, Servet, Fa rettin Kerim, Nakiye Hanım, Marafı fer, Vechiye Ziya Hanım, Toplu İğ. ne Nurettin, Hakkı Nezihi, Ticaret mektebi müdürü Hüsnü, Erenköy kız lisesi müdürü Seher Hanım, Nazmi Nuri, Abdülkadir Ziya, doktor Ihsan, Meliha Avni Hanımların bulunmadık- Dünkü atletizm müsabakalarında Dünkü içtimaa riyaset eden Köprülü zade Fuat B. | Jarı anlaşıldığından kendilerine tek« (Devamı 5 inci 800 ve 200 metrelerle Sarı kırmızı takımın Fenerbahçeyle maçından bir enstantane Atletizm müsabakaları Dört yeni Türkiye rekoru yapıldı Mıntaka atletizm birinciliklerine bu gün büyük bir kalabalık önünde Kadı- w Fenerbahçe stadında devam edilmiş ği teknik neticeler şunlardır; 800 Karancopulos - 2/3 - birinci bür üncü, 5,000 metre: ekme 17/42 - birin (Devamı $ inci sahifede) Darüşşafakanın 6Oıncıyılı a Darülbedayi salonunda memleket münevverlerinin huzurile kutlulandı Bir kaç ay evvel yeniden teşekkül e- den Dârüşşafal lılar o Cemiyeti, memleketimizin en eski irfan müesse- sesi olan Darüşşa- fakanın 60 iner yıl- dönümünü, — dün, Darülbedayide bü- yük merasimle kut- lulamışlardır. Me- râsime saat iki bus çükta istiklâl mar- şile başlandı. Sa- len, bir çok mü- nevverler, yüksek mektep talebesi, Darüşşafaka mezun- ları ile hınca hinç dolmuştu. © Eski Mai vekili Esat Bey de bu meyan- bulunuyordu. İstiklâl marşını müteakip, mezun- Dünkü müsamerede milli dansları oynuyanlar lardan Dürrü Bey gelenlere teşekkü ettikten sonra, 15 senedir Darü ka müdürlüğünü idare eden Ali Kâ- mi Bey, sahneye çıkarak fas (Devamı $ inci sahifede) > |