12 Ağustos 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
M. Edourd Herriot dün müzeleri gezdi, ve akşam hususi notlar aldı vagonla Sofyaya hareket etti. FİATI 5 KURUŞTUR M. Herriot'nun Ziyareti M. Herriot doğduğu zaman Fransa bir sene evvel Almanya ile Frankfurt nunda kurulan yeni Alman impera- torluğuna terketmişti. 1870 muharebe sinde Fransanın mağlübiyeti üzerine imzalanan bu muahede Avrupa tari- hinin dönüm nektalarmdan birini teş gibi, Fransada da harbi u- mumiyi ihdas eden devlet adamlarını yetiştiren zamanların başlangıcıdır. Bu zamanda yetişen Poincare'ler, Clemenceou'lar her ne bahaya olursa olsun, Almanyayı mağlüp etmek ve 1870 mağlübiyetinin intikaminı ak mak hursi içinde yaşamışlardır. İşte Herriot da bu nesle mensup bir dev- let adamıdır. Fakat Poincare'dan ve Clemenseou'dan ne kadar farklı. Ve iki günden beri aramızda bulunan muhterem Fransız devlet adamının kendi zamanında yetişen diğer dev- let a farkı, Alsace Lorrain&' in tekrar Fransaya iadesine taraftar olmamasında değildir. Esasen barbi umumiden evvel bu nokta eğ iel Fronsix devlet adamları arasında bir ihülâf yoktu. Twpkr şimdi Versailles muahedesinin bağlarından kurtulmak lüzumu hakkında Almanyada bir fi- kir ibtilâfı olmadığı gibi. Fakat Her- riot daima Fransa - Almanya müna- scbatını daha geniş bir rüyet zaviye- sinden görmüştür. Bu itibarladır ki Poincars'nin Ruhr siyaseti Avrupayı yeni bir harbe sürüklericen, 1924 sene sinde Başvekil olarak iktidara gelme si, Avrupanın harp sonrası tarihinde Lokarno ismi verilen anlaşma ve uz- laşma devrinin başlangıcını teşkil et- mişti, Harpten sonra Alman - Fransız mü nasobatı üç safhaya ayrılır: 1 — Sulhün imzasından sonra 1924 senesi ilkbaharma kadar devam eden ve Poincarâ, Clemenseau'ların hâkim bulunduğu askeri tazyik siyaseti. Bu devir Poincarö'nm Ruhr siyaseti mu- vaffak olmayınca nihayetleniyor ve bu- nun üzerine Herriot iktidara geçiyor. 2 — Herriot'nun iktidara geçtiği zamandan sonra Almanyada Hitler fırkasınım kuvvetlendiği 1930 senesi- ne kadar. - 3 — Sonuncusu da 1930 dan sonra şimdiye kadar devam eden Haşimi. Avrupada beynelmilel lerin mihveri daima Fransa ile Ak manya arasındaki münasebettir. Deni lebilir ki harp sonrası Avrupasımın en iyi devri, Herriot'nun iktidara geç- mesile başlıyan devirdir. Lokarno bu devirde imzalanmıştır. Almanya bu devirde Milletler Cemiyetine girmiş- tir, Kellogg misaki bu zamanda imza edilmitşir. Eğer Fransanın dahili va- ziyeti ve bilhassa mali sıkıntısı Her- riot hükümetinin elinden iktidarı a- ıp başkalarına vermeseydi ve Herriot harici | siyasette (müstakil | hare- ket edebilseydi, belki de Avrupanın tarihi başka bir istikamet takip eder- di. Fakat Fransada 1924 intihabatm- da sol cenahın kazanmasına rağmen, iktidar sağ cenahın eline geçti ve bun lar tarafından takip edilen siyaset ni- hayet Almanyada Hitler hareketinin belirmesine ve kuvvetlenmesine sebep oldu. Gerçi 1932 intihsbatile Herriot tekrar iktidara geçti. Fakat arada Hitler hareketi alıp yürümüş bulundu undan Almanya ile eski esaslar da- iresinde bir itilâfa varmak kolay bir mesele olmaktan çıktı. Herriot, Fran- sanm yalnız Almanya ile değil, di- ğer memleketlerle olan münasebetleri ni tanzimde çok, isabetli siyaset takip & ilk tesis eden Herriot'dur. Beynel- milel münasebetleri bu kadar geniş bir zaviyeden gören ve siyaset adamı olduğu kadar da ilim adamı olan Her- riot, Türk dostundan başka bir şey ©- lamazdı. Ve Herriot bir takım Fran- siz muharrir ve müellifleri gibi, fesli, püsküllü Türkiyenin değil, teceddüt- perver, cümhuriyetçi, lâyik ve milli- m Türkiyenin dostudur. Her- Hot kendi mensup olduğu fırkanın prensiplerile kendi fırkamızın prensip leri arasmda büyük bir benezyiş ol- kendisile aramızda bir fi- söylemiştir. yeni Tür kiyeyi yakından anladığını gösteriyor. M. Herriot, hükümetimizin Si ü zerine oyma gelmiştir. Ve birkaç günden beri aramızdadır. Dün m Sofyaya gitmiş ve dönüşle ara- mızda daha uzun kalacktır. Esasen topraklarımıza ayak bastığı günden i anlamakta olduğunu biliyor duk. Fakat bu temas şüphesiz kendi- daha yakından tanımak ve- iş oluyor. o Aramızda iki gün bizde hiç unutmı. yacağımız intibalar bırakmıştır. Her halde Sofyadan dönüşünü bekliyece. Si Ahmet ŞUKRU 8 inci sene No. 2695 Sahip ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT En kuvvetli rivayet kürsü || teklifinde toplanıyor Maarif vekili Reşit Galip B. dün Yalo- vaya gitti, bugün dönecek Evvelki gece ya- rısı Üniversite Ede biyat fakültesi rei- si Köprülü zade Fu at Bey gazetemize telefonla şu haberi : “ — Yeni Üniver- site emini Neşet Ö- mer Bey eminlik - ten ve ben de Ede- biyat fakültesi reis liğinden istifa et « tik.” Telefonu alan ar kadaşımız derhal Füat Beyden bu is- tifaların (o sebebini sormuş, faakt Fuat Bey: “ — Bu hususta bana bir şey sorma ynız, diyerek mü- havaray kesmişti. Bu haber gazete- lerde çıktığı zaman Üniversiteye uzak tan, yakından alâkası olanlar kadar balk ta meraka kapılmıştı. Dün bu iki istifanın sebeplerini a- raştırdık. Öğrendiğimize göre, Dr. Ne şet Ömer Bey gerek kendisinin ve ge- rek Köprülü zade Fuat Beyin istifala- Yeni makamlarından istifalarını veren Neşet Ömer ve Köprülü zade Fuat Beyler rını sabahleyin Kadıköyüne | göçerek bizzat Maarif Vekili Dr. Reşit Galip Beye takdim etmiştir.Reşit Galip Bay bu istifa kâğıtlarını aldıktan sonra Yalo etmiştir. Maarif Vekilinin bugün Ml avdeti beklenmektedir. Dün evvelâ Neşet Ömer Beye, #oü- (Devamı 5 inci sahifede) Dün akşam 9,30 da” hareketten evvel... M. Herriot dün gitti Eski Başvekil dün akşam istasyonda hararet ve muhabbetle teşyi edildi Muhterem misafirimiz M. Edouard Herriot dün sabah Trabya Tokatliyan otelinden hareketle Parapalas oteline gelmiş, orada oturmakta ve refakatinde şelmiş olan zevat ile bir müd det görüştükten sonra şehirde tenezzü- he çıkmıştır. M. Herriot saat 10 da A- safı atik müzesine gitmiş ve saat 12 ye kadar orada kalmıştır, M. Herriot ken- disine verilen izahatı alâka ile dinlemiş ve notlar almıştır. M. Herriot müzeden sonra Evkaf mü zesini ve Süleymaniye müzesini gez- miştir. M. Herriot Süleymaniyede otomobil den inince, camiin dayan- miş ve etrafı seyrettikten sonra: — Mahallenin güzelliğine balımız, Vakit müsait olsa da bu sokaklar arasın da yaya gezsek!... H. Herriot evvelâ müzeye girmiş, es ki İslâm eserlerini, yazma farsça kitap- Tarı, eski kuranları inceden tet- kik etmiştir, Bilhassa Hazreti İbrahmin oğlu Hazreti Ismaili kurban etmek üze re iken gökten melekler ile bir koyun — « Eski müslümanlarda resmin gü nah olduğundan bahsederler, ne kadar yalanmış!... miş! Muhterem misafirimiz saat birde Sü leymaniye camiine gelmiş ve namaz vak & olduğundan Ki ps hem namazı görmüştür. M. Herriot öğle yemeğini Beyoğlun da Regence lokantasında yemiş ve saat a ya doğru Topkapı sarayına gelmiş İM Histriş ve silakaşindeki, saya Topkapı sarayı müdürü “Tahsin Bey ta- rafından karşılanmıştır. M. Herriot s- CUMARTESİ | Fevzi Paşa Hazretleri dün Ank. M. Herriot Asarıatika müzesinden çıktıktan sonra takımlar ve kristal ve hazine dairelerini, Mustafapaşa köşkünü, Bağdat kasrını, (Devamı 5 inci sahitede) Müşir Fevzi Pş. Hz. dün geldi Büyük Erkânı Harbyie reisi Ke dan pe gelmişlerdir. Harbiye reisi teşrifleri ünaenbetie Haydarpaşa garında askeri merasim yapılması için hazırlanılmıştı.. Fakat Fevzi Paşa Hz. trenden Haydarpaşada değil, Suadiye de indiler ve o civarda ikamet eden akrabalarından bir zatın evine gitti- ler, Fevzi Paşa Hazretlerinin şehrimiz. de ne kadar kalacğı malüm değildir. Başvekil Bugün geliyor ANKARA, 11. A. A. — Başve- kil İsmet Paşa Hazretleri bu ak- şam İstanbula hareket etmişler ve istasyonda Vekiller, mebuslar, va- Hi daha birçok zevat tarafından uğurlanmışlardır. “Sporcularımız Dönüyorlar Dün Moskovada bir veda ziyafeti verildi MOSKOVA, 11. A. A, — Türk sporcuları Diname stadında Mos- kova ve Leningrattaki ikametleri- ne ait filim gösterildikten sonra şereflerine vetilen veda ziyafetin- de bulunmuşlardır. Bedeni terbiye yüksek meclisi reisi M. Antipof, o Cevdet Kerim Beye — işe ve müdafaaya âmade — madalyasını vermiştir. bir Kerim Bey, bu madalya- yı bütün Sovyet sporcularının Türk milleti hakkındaki dostluk ve muhabbetinin ifadesi olarak kabul ettiğini bildirmiş ve Sovyet milletlerine bir defa daha hararet li selâmlarını izhar eylemiştir. Türk spor heyeti Harkofa hare- ket etmiştir. Şehitleri leri ziyaret Balıkesirliler M Mehmetçik İzi abidesine çelenk koydular ÇANAKKALE; 11 ta Balı. kesr Halkevi heyeti bugün sast onda karşıya çıkarak Çanakkale harbi şehitle- rini yetmiş kişilik kafile halinde dolaş- mış ve ela Abidesine Bahkesir 'etkik ve zi ecanlı seli Pe heyecanlı te Bahkesirlier oan ve bekizde Şakire dönmüşler, akşam temsil kollarma gü- zel bir müsamere verdirmişlerdir. , (ÇANAKALE, 11 (AA, elm lerdir Dönüşte öğle yemesiği Kale Belediyesinin davetlisi olarak şahre de kilometre mesafede olan o Çamlık iecdlni yemişlerdir. Dünkü keşide Tayyare piyangosunun dördüncü ke Gideni da dün ikmal edilmiştir. Dünkü keşidede 800 numara çekil- giri 800 amaca da buzün çekilerek tir. Dün çekilen ikramiyelerden 40 bin ve 20 bin liralık ikramiyeler çıkmıştır. 20 bin liranm talihlisi Reşence lo- kantas: sahibi Tevfik Beydir. Tevfik Beyin bileti beşte bir olduğu için 4000 Hira kazanmıştır. Diğer talihliler bugün anlaşılacaktır. Dün keşidede kazanan numaralara iç sahifemizde bakınız. 12 AĞUSTOS 1933 Pomeranya'da Almanlar balıkçıları işsiz bırakmamak için tatbik edilecek bir ba- lık günü ihdas “ettiler. “ Tel: Mali? 24318, Yazı müdürü: 24119 İdare ve Metbani 24310, Almanya ile de ticaret anlaşması imza edildi Türk tebaasının Almanyada bloke edil. i İmiş paraları için bazı müsaadeler alındı Altı milyon Türk lirası mukabili döviz Merkez Bankası emrine amade bulunacaktır BERLİN, 11 (A.A.) — Haftalar. yil Bilmiştir. Siyasi mahafil, bu | iki memleket arasında mevcut dostane ve iktısadi münasebatın takviyesine hadım olacağını kaydetmektedirler.. BERLİN, ii (A.A.) — Muhabiri mahsusumuzdan” Bugün Hariciye nezaretinde Türk « Alman ticaret anlı imzalanmış- ter, Bu itilâfı tamamlayan ve onun ay- rılmaz bir cüzünü teşkil edecek olan Cicaring mukavelesi de her iki mem- Teket merkez bankaları arasında teati edilmiş bulunmaktadır. Fransadan sonra Almanya ile de akdolunan bu itilâflar mübadelenin tanzimi işinin tediye müvazenesi esa- 4ma göre yapılması zaruret ve prensi- bini resmen tanımaktadır. Bugün imzalanan anlaşma en mü- him hususiyeti Almanyaya olan ihra- catımızın yüzde otuzunu altın döviz olarak Reichsbank nezdinde Cümhu- riyet Merkez bankası emrine amade tutulmasının temin edilmiş olmasıdır. Merkez bankamız bu dövizleri Al Dün Almanlarla da anlaşmayı imza- layan İktisat Vekili Celâl Bey manya dahilinde dile. gibi kul lanmak salâhiyetini . Alman- (Devamı $ inci sahifede) Dün çok güzel bir spor günü geçirdik -Muhtelif— sahalarda: - yarışlar ve müsabakalar yapıldı Dünkü spor faaliyetlerinin resimleri: Kürek yarışında hanımlar, Tenis- de iki genç rakip yan yana Semih ve Danyal, Yüzme müsabakaları pılırken, yüzme yarışlarında en fazla muvaffak olan hanımlar: Artürüt Proyser, Jale, Leyla, Eva Alter, Rute Müeller ve arkadaşları. Dün şehrin muhtelif yerinde mahte- 12 m 2 şarpi smıfma beş tekne işti rak etmiştir. Bunlarm da isimleri ve kullananları şunlardır: Flirt: Dümenci Selim Zeki, flokçu Tazet, e Kulüp Fenerbahçe, < Dümenci Şeref Refik, flok- gu Şakir dali az Kelüp Altınordu. Ece: Dümenci Enver, flokçu Osman Oğuz: Kulüp F. Trix Ili: Dümenei Dr. Demir Tur- yek e ea hoyun- yapılan yarışta Dr. Demir 'Turgudun kullandığı Trix İl teknesi birinci bitirmişti. Zamanı 1,17,15 ve pu- vanı 116 dır. İkinci Şeref Beyin kullandığı Böcek (Devamı $ inci sahifede) —.smünmniasezsenersensasamesanasassamnsssasmssanan Tertip ettiğimiz yüzme müsabakası Moda havu- zunda yapılıyor.
