12 Ağustos 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat *~~ Ansiklopedisi 37 nci cüzü çıktî flminnıı Uliuilbll umhurı Q4oo . OOCO » I Tel Vatandaş! Yerii Mallar serjnsini git, gbr de Türkfin zekâ ve azmile goğsün kabarsın ! İSTANBUL CAĞALOGLU «raf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutura: İstanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrtr müdürü: 23238, İdare mudünı. 22365, Matbaa: 20472 Cumartesi 12 Ağustos 933 Almanya ile de bir ticaret muahedesi yaptık .ıııııuıııiMiımıımniMiııiHiııunıııımmmMmnMmımtıııtııımııiıııtmiMMMimf Mühim bir iktısadî hâdise arifesindeyiz! Musulda dünyanin en zengiri petrol hazmesi demir borularla sahile akıtılıyor, Rus ve Rumen petrol sanayii müşkül vaziyete düşecek IIIMMIIIIHinilllHHIİlUIIHIIHIIIIIMIIItlilllHIIIMIIIIIIIinMIIİIMIMIIIIMIIM Ticaret muahedesi Berlinde imzalandı Dıracatımızm % 30 unu döviz olarak alacağız '"'" Başvekilimiz bugün geliyor Ziraat Vekili de ayr>î trenle hareket **tti Ankara 11 Cl<lefonla) ~ Başvekil İsmet Pasa bu akşamki trenle ailesîle birlikte fstanbula hareket etti. Trenîn hareke tine bes dakika kalarak istasyo na gelen Ba »vekil, tesyie ge lenlerîn ayn ayn elterini sıkarak veda etti. irmtt P* TTturefleri Ziraat Vekili Muhlis Bey de ayni trenle tstanbula hareket etti. M. Heryo dün akşam Bulgaristana gitti ''""••"'»'"''•ıliflllllllHinülllHMIIımHlllnlllilHIIIfHIHIHmiinHIIIIIHiniflHinHMÎfHmHTmHffmnımnılnmıniHrMi M. Heryo, çok sevdiğim Türkler, Gazinin irşatlariîe fevkalâde bir inkılâp yapmışlardır, diyor Dünku Heyeti Vekile içtimat Ankara 11 (Telefonla) Heyeti Vekile, bugün tsmet Pasamn hare ketinden evvel kısa bir içtima ak tetti. Bu içtfmada müstace! bazı mevat goruşülmüftür. Almanlarla yapılan mukaveleyi imzalıyan tktıwat Vekili Celâl Bey Berlm 11 (A.A.) «Muhabiri mahsusumuzdan»: Bugün Hariciye necaretinde Türk • Abnan ticaret anlasması imzalannuytır. Bu itilâfi tamamlıyan ve onun aynlmaz bir cüzunü teskil edecek olan kliring mukavelesi de her iki memleket merkez bankalan arasinda teati edilmis bulun. maktadır. Fransadan sonra Almanya ile de aktolunan bu Hilâflar mübadelenin tanzi. mi ismin tediye muvazenesi esasma gör* yapılması zaruret ve prensibmi resmen tanıtmaktadır. Bugün imzalanan anlasmanuı en mühitı hususiveti Almanyaya olan ihracahmızm yüzde otuzunun altın döviz olarak Reichbank nezdinde Cumhuriyet Mer . kez Bankası emrine amade tutulması . nm temin edilmis olmasıdır. Merkez Bankamız bu dövizleri Almanya dahilinde dilediği gibi kullanmak salâhivetini haizdir. Almanyaya gecen seneki ihracatunız takriben kırk milyon Reichmark olduRuna nazaran Merkez Bankamızın emrine bu suretle asgarî alh milvon Türk Jir«ı mukabili döviz peçecektir. Bundan ntaada kliring hesaplannın ancak mal ile fesviye^i esası da kabul edilmis olduğundan lehimize olan bu fark ayni za . raanda bizim için asg^rî bir ihracat faz • lasiT" ifade etmektedir. Türk ithalâtı yüz olduğuna nazaran Almanvanın Türkiyeye ithalâtı yetmis olacaktır. Bu anlasma ile Türk ihra. cat mallan bedellerini tesviye için veMabadi 2 inci sahifede Tıp Fakültesi için bir müderris geldi üniveTshenin Tıp Fakültesi içm çağırılan ecnebi profesörlerden meshur da biliye mütehas • •ısı Dr. Tanhav ser dün sehri • ntize gelmistir. Bugün de daha iki ecnebi profesörün gelmer beklenmektedir. . Heryo, Sirkeci garında kendinni teşyi edenler aretnnda Şehrimizde bulunan sabık Fransız Basvekili M. Heryo dün sabah otomo. bille Istanbul tarafına geçerek Sü . leymaniye camisile Asan atîka ve Evkaf müzelerini ve Sultanahmet mey • danını gezmiştir. Beyoğlundaki Rejans lokantasında 19 kişilik bir öğle ziyafeti vermistir. Hususî mahiyette olan bu yemekte Vali Bey, muavini Ali Rıza ve Hariciye Vekâleti protokol umumî müdürü Şev. ket Fuat Beylerle Fransız sefareti maslahatgüzan M. Barbiye, ve baskâtibi M. Sent Arduan bulunmuşlardır. Hariciye Vekâleti umumi kâtibi Numan Rifat Bey rahatsısiığı dolayısfl* ziyafete gelememistir. Asan atika miizesinde Maruf tarihci ve asan atika müte • hassıslanndan olan M. Heryo bilhassa Avın atika müzesinde iki saat kadar kalarak mevcut eski eserleri alâka ile tetkik etmis ve çok begenmistir. Güzide Fransız diplomatı, Süleymaniye camisini, büvük bir san'at havran'ığı icinde seyretmis ve mimar SJnanı dün . yanın en yüksek san'atkârlanndan biri olarak bildiğini ve gördükleri de bu kanaatin< teyit ettiinni sövlemis, Çinili köskii de çok püzel bulmustur. M. Heryo Sultanahmet meydanında, yılanlı tas önünde epeyce müddet durmus, refakatindeki zevata tarihçesinden çok vakıfane bahsetmiştir. M. Her. y> zivar^t ett;§i yer'erde toplanan halk tarafindan hararetli surette alkıslan • mıştır. bucaksız îrak" ve 3uxîye çoTlerIn<îe aakitada be? metr. J.30 metre derinliğinde hendek kazarak çeli k fcoru hattımn yataklannı açaıt KMI sistem makineler hali faaliyette usul petrollerini Kerkükten evvelde bitiyor ve 1934 ilkbahannda Akdeniz laydarma mdire • Hayfa limanmda âlemt ticarete açdı . cek çelik boru hattınm in • yor. Bu muazzam isin bu kadar kısa şasîna The trak Petroleum Co. tarabir zamanda nasıl ikmal edildiğini dü . fından 1932 iptidasında baflanmiftı. sündükçe in»an hayretler içinde kal maktadır. Boru fersiyatının 1934 senesi orta larında ikmali mukarrerdi. Fakat son Çelik boruları Avrupanın büyük fabposta ile gelen tngiliz gazeteleri hathn rikaları imal etmislerdir. Bütün malzebir an evvel bitirilmesi hususunda sar me Hayfaya yığılmıstır. 40 tonluk 16 folunan fevkalâde gayretler sayesin tekerlekli muazzam kamyonlarla mal • de ferşîyatın 1932 senesi nihayetm zeme dahile tasmmakta ve hattm fersiden evvel ikmal edilerek 1934 iptida yatmda son sistem makineler istimal o . lannda Hayfadan gemilere petrol yiik lunmaktadır. Bu makinelerin en müleneceğini yazmaktadırlar. Gazeteler in« himmi hendek açan makinelerdir. Bunsan kudretinin neler yapmağa, feımin lar dakikada 5 metre uzunJuğunda 2 nc harikalar vücude getirmeğe kadir ol. metre genisliğinde ve 1 metre derin duğunu gösteren bu muaııam eser hakliğinde hendek açmaktadır. Günde kında şu izahah vermektedirler. 7200 metre tulünde hendek kazılıyor. Kumpanya hattm insasında 10,000 Harbi Umumiden bir iki sene «vvel yerii ameie, 600 Avrupah, Amerikah beynelmflel bir konsorsiyom Musul petmühendi* ve usta istihdam etmektedir. rollerini isletmek için Türk hükume . Fersiyatı icra eden amele dört gruptur. tile anlasmıstı. Bu itilâf mucibince Al . Birinci grup her biri onar metre uzun manyaya % 2 5 his»e aynlmış bulunuluğunda olan borulan uçuca getirmekyordu. te, ikinci gruo borulann dışma tesiratı Harbi Umuminin verdiği netice üzehavaiye dolayısile anz olan pasları te. rine bo konsorsiyon Standar Oyil Şel mizliverek vemik sürmekte, öçünciîsü kumpanyalartndan mürekkep olan The borulann dısma emaye kaplamakta, Irak Petroleum Co. ya inkılâp ve Al dördüncü grup ta toprağın tahribatın manyanın % 2 5 hissesi de Fransızlara dan vikaye icin borulan katranlı kalm geçerek Fransız petrol şirketine mtikal kâ?ıHa sarmaktadır. etti. Ucuca birlestirilen borular ustalar Derhal tetkikatı fenniyeve gimilerek taraftndan yalnız elektrikle kaynatıla Kerkük ve havalisinde 90,000 kilo rak birbirlerine bağlanmakta, her 12 metre murabbaı vüsatindeki »aha pet . boru kaynatılıp Mrleştirildikten, temizrol imtiyaz mmtakası addedflerek 1927 lenip verniklendikten ve emaye ile kapnisanında sondaj ameliyatma başlanlanarak katranlı kâğıtlarla sanldıktan dı. sonra bu 120 metre tulündeki çelik yu 14 teşrinievvel 1927 tarihinde Ker. lan evvelden hazırlanmış yataklarına kiik ve havalisi pek büyük ırukvasta vinçler marifetile yatınlmakta, bu su . sondaj tecrübelerine sahne oldu. Baba retle insan kudreti ve makîne kuvvti Gurgur denilen yerde açılan 465 met sayesinde (Pipe line) celik boru hat • derinligindeki 1 numaralı kuyudan e günde 4 kilometre ilerlemektedir. fıskıran petrol, mmtakayı bir deniz haPetrolün borular içerisinde kolayca line çevirdi. Kuyunun aerzı üc gün ugakmasını temrn için hattm imtidaduıca rasılarak zorla kaoatılabildi. Bu kuvu . birçok noktalarda muazzam tazyik tu dan 24 saatte 12000 ton petrol fıskın. lumbalan kurulmaktadır. Boru hatta yordu. Dünyanm hiçbir petrol mıntakamuvazi olarak bir de demiryolu mşa stnda bn derece servet görülmemistir. edilecektir. Diğer sondaj ameliyatı da çok parlak neticeler verdi. Buralarda 90 kilomet • re tulönde, 3 kilometre genisliğmde büyük petrol hazineleri olduğu anlaşıl dı. The Irak Petroleum Co. bu ser . vet membalannı beynelmilel münaka. lâta ve istihlâk oazarlanna bafclı olan limanlara akıtmağa karar vererek 22 ırnlyon lnpUiz lirası bir masrafı göze aldı. Kerkükten bir kolu tamamen Irak ve Filistin topraklanndan geçerek Filis tmde, Hayfada, diğer kolu da kısmen Irak ve kısmen Suriye topraklanndan geçerek Trablusşamda bitmek üzere cfman 2000 kilometre uzımluğunda çelîk boru fersiyatına basladı. Kısa bir zamanda ucsuz bucaksıı) çöHeri katederek Akdeniz kıyılarına yeklaşan bu hat önümüzdeki kânunuIngilizler Hayfada pek büyük bir petrol deposu inşa etmislerdir. 1000 kilometre uzakta olan Kerkükten gelen çelik borunun ağzı bu depoya bosala caktır. Hayfa limanı bir iki senedenberi yeni ve modern bir tarzda insa edfl mektedir. Limanın önümüzdeki sene basında âlemi ticarete küsat edilm«;i> mukarrerdir. Bir iki ay sonra bu asrî ve muazzam tesisat sayesinde büyük tank vapurlar petrol hamulelerini doğrudan doğruya Hayfadan alabileceklerdir. Dünyanm en zegin petrol membala. n olduğu bugün fennen sabit olmuş ve tahakkuk etmis bulunan Musul petroL. lerinin bir taraftan Çanakkale ve Ka HAYRETTlN ŞÜKRÜ Mabadi 3 üncü »ahifede M. Heryo mkılâbımıza hayrari Rus Balalayka orkestrasmm güzel konseri ve büyük bir samimiyet bavasi içinde saat on bes buçu&a kadar de vam eden bu zivafette Fransız diplo. mah. davetliM ine, meırf eketimizde kaJdığı kısa zaman zarfında hâsıl et • tiği cok iyi intibalan ve e?ki seyahat hahralannı anlatmış, ezcümle şunlan söylemistir: « Gerek tzmirde ve gerek tsfanVtulda gezerken «ördüğüm levhalardaki yazılan okovabildiğhn icin cok mera. nunum. Eski Arap harfieri bir kav min yaztsı idi. Simdi Türkiyede kul lanılan yazı şekli ise beynemilel olmak itibaile. adeta kendimi tükce biliyor zan< zanntemege basladım. Çünkü kendi Mabadi 2 inci aahifede Dr. TanKavzer Yunan Basvekili Eylulün onundan sonra Ankaraya gelecek Atina 11 (Hususî) M. Çaldaris ile Hariciye ve İktısat Nazırla rının Ankara seyahatleri, Hariciye Nazırının Avrupadan avdetini müteakıp ve eylul ayının ilk on günü zarfında vaki olacaktır. Nazırlara refakat edecek zevatın listesi bu günlerde Yunanistanm Ankara se fareti vasıtasile malumat husulü için Türkiye hükumetine tebliğ edile cektir. i Hususî ziyafette Müteakıben Perapalas oteline gi • derek bir müddet istirahat etmi» ve saat on üçte Vali Muhittin Bey serefine Fevzi Paşa Hazretleri dün Istanbula geldiler Büyük Erkânı Harbiye Reisi Müsir Fevsi Paşa Hazretleri dün sa bahki trenle Ankaradan sehrimize gelmis ve Haydarpasa istasyonunda tstanbulda bulunan erkânı askeriye ile diğer birçok zevat tarafından karsılanmıştır. Fevzi Pasa Hazretleri şehrimizde bir müddet kalarak istirahat ede • ceklerdir. Yelken birincilikleri dün Modada başladı Turgut Demir Bey birinci, Şeref Bey ikinci oldular, yarışlar bugün ve yarın da devam edecek mmilllllimi HlMI!i|IIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIinilllinilH«HIIIIIIIMIIIIIIIIIIIUHHIMIIll1IIIIUItllllllllMnillllll1lllllllllllllin Bir Mısırlı Prenses geldi Yeni tefrikalanmız Bitmek üzere olan tefrika • larımızın yerine bir iki güne kadar üç yeni tefrika neşrine baslıyacağız. 1 Drednot'ara karşı sahra topları Nakili: Abidin Daver aabık Hidiv Abb'as Hîlmî Pasânın kızı Mısır prenseslerinden Şevket Hammefendi, yazı tstanbulda ge çirtnek üzere dünkü ekspresle Av rupadan sehrhn'ze gelmis ve Sirkeci »tasyonunda ailesi ve ehibbası tarafından isttkbal edilmiftir. . ^ Yelken yanşlartnda büyük muüctffakiyetier kazanan Galatasaraylı Demir Turgut Bey Mmtaka yelken birincilikleri dün sabah Moda koyunda îcra edilmistir. Üç gün devam etmek üzere tertip olunan bu müsabakalara birinci gününde bes yelkenci isiirak etmistir. Altı mil mesafe üzerinde 12 metre murabbaı şarpi sınıfı arasında yapılan müsabakalarda Dr. Demir Turgut Bey Triks III isimli tektıeaile 1.17.10 da birinci gelmistir. Ana doludan Şeref Bey Böcek isimli teknesile 1,36,12 de ikinci, Fenerbahçeden tzzet Bey Flirt ismindeki teknfrsile üçüncü ohnuslardır. Yanşlara bugün ve pazar günü devam edilecektir. 2 AşUın kudreti Morit dö Kobradan naklen 3 Dersime dair eski hatıra'ar Yazan: Sadi Tayyare piyangosu Tayyare piyangosu dün çe'kilmiştir. Dün çekilen numaralar sıraya dizilmis bir halde 6 mcı sahifemizdedir. Körek yarışlarında 6alatasaray birinci oldu Bu senenin ilk kürek yanslan dün Kalamısta yapılmıshr. Bu müsabakalar, teşvik mahiyetmde olup müptediler. kidenuizler ve kidamliler araMabadi 4 üncü tahifedm 1