21 Mayıs 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Yazan: $. N. Haremde Türkçe Abdülhamidin okur yazarlığı. — Karacümlesi bozuk Padişah. —Ab- dülhamit hangi dilleri bilirdi? — Haremde Osmanlı İmparatorları içinde âlim, fazıl, edip, sair çıkmamıştı, denemez. Fakat Osmanlı Hanedanının ekserisi cahi Ikinci Sultan Mahmuda kadar bakim olan şark kültürü idi. İkinci Sultan Mahmut sarayda medeni | bir çığır açmak istemiş ise de fazla bir muvaffakiyet elde £ edememişti. Sultan Mahmut'tan sonra gelen Padi- şahların tahsilleri zamanın adi rüşliye tahsilini gecemiyordu. Esasen sarayın havası ilim ve irfan havası —e Büs- bütün onun zıttı sefahat, zevk, eğlence havasıydı. Merhum Mitat paşanın Yıldızda Ça- dırköşkünde muhakemesi tarihinden- beri mabeyinci Sarıca zade Rağıp Pa- 48 ile tanışırdım. Onun dairesine gi- dip gelirken Yaveri Ekrem Müşür Nus- vet paşaya sık sık tesadüf ederdim. Müşür Nusrat paşa Sultan Hamide toz kondurmaz, her vesile ile senasın- | da bulunurduz — Doğrusu Şevketmeap kaşe pederleri Sultan Abdülmecit ve calsrı Sultan Abdülâziz likte kı. yas kabul edilmiyecek derecede oku- muş yazmıştır. Tahsili cidden mükem- eldir. Bahusus gayet iyi tarih bilir, Dikkat edilirse hep Abdülmecit, Abdülâziz hanlardan behsedilmekte. dir. Sultan Muradın adını anan yok- tur. Cünkü o devride bu, büyük bir cürüm sayılırdı. Betim kulaktan kula- ği büyduğama göre Sultan Muradın kardeşlerine amcalara, dayı- larına nisbetle daha kuvvetli © imiş Fransızca okuyup yazdığı da tevatür halinde , Seneler geçtikçe anladım ve öğren- dim ki Nusret paşanın bâlâlara çıkar- , Sultan Mecit ve Sultan Azizden bilgili olduğu iddin ve rivayet e- den özenin ilim ve maariften nasibi idi. Bazı yazılarını gör- düm, okudum; İmlâs bozuk, hüsmü- hattı cılez, karık, sakattı, Eski bir darbimesel vardır: Anade- İunun salgını İstanbulun yangını der- ler. Hakikaten sık sık çıkan yangm- lardan koca İstanbul rabeye dörmekte idi. Yangınların önüne geç- mek için icap eden tedbirleri almak a e. da teşekkül eden komisyonda İstanbul suları komisyonu reisi olmak” srfatile Maliye kapısına hücum eden dullar e rayın sefahati ve tasarrufu, — Türkiyede, vatanı»: ae e lez “Koklen,, e ihsan. Cuma günü başlayan tenis turnuva. mrzıp dömü finalleri bugün gene Taksim kortlarında oynanacaktır. Eliminatine, bittiği için b Sali sabakalar daha canlı ve çok daha zevkli olacaktır. Bilhassa singl'im en iyi oyuncuların. dan olan A. Ferit - Rasih ve Miss Borns tsin - Miss Grodetzky maçları son dere- ce calibi nazarı dikleattir. Ahmet Ferit Cuma günü geçen sene favorilerinden Şoduarı yenmekle, bu s2- neki turnuvada iyi formda olduğunu is pat etti, Yalnız, bugün karşılaşacağı raki bimi de yenerse o zaman dömi finale Ciros ile kalabilecektir. Dömü finalin galibi finale için Sunt - Froitier galibi- ne oynayacaktır. A. Feritin finale kala» bilmesi için herhalde epeyce sıkıntı çeke seği ve çok sert rakiplerle karşılasacağı bodihidir, bakalım ne yapacak? Çünkü nihayet tenis gün ve sinir oyunudur. A- sabi olan bir oyuncu ekseriya kaybeder. Miss Bornstein - Miss Grodetzky ma- KORT A: Sant 1188 RASİH « AHMET FERİT 1548 MİSS BORNSTEİN » MİSS GORODETZKY KORT 8. Saat 10.— SEDAT w. ORMAN » BALDİNİ enlihine Tenis Turnuvamızın Programı 21-5- 933 Pazar Her bakkı (biliyer) indir. nece o konuşurlardı? mından “Muhlrai seniye,, namile bir kâğıl gelmişti, Bu kâğıt bizzat Hünkâ- rn kendi undan çıkmış ve el yazısile yazılmıştı. Doğrusunu söyle lâzım gelirse fikir ve mütalen iti- barile çok iyi idi. Lâkin ibare teşkili ve imlâsi çok bozuktu. ülide, sa rayda başkitabet dairesinde mahzeni evrakta Padişahın bu kabil el yazıda rı mevcuttu. Şevketmenp amcası Sultan Azizle beraber Avrupaya gittiği zaman ken- disine mihmandar tayin edilen yüzba- sı Dresset'i tahta çıkar çıkmaz İstan- bula çağırmış ve kendisine hoca yap- mıştı. Fakat Hünkâr Fransızcayı iler. letememişti. Fasih okumak, konuş mek şöyle dursun söylenenleri de çat- ra pata anlardı. Arabi farisi tahsili de hiç demekti. Fakat Sultan Hı gok garip tabiatli, anlaşılmaz bir a. damdı. Saraydaki Araplardan hatt Çerkes ve Arnavutlardan bir çok keli- meler, cümleler öğrenmiş bunları da yazmış, ezberlemişti. Bu padişahın li- san merakına değil müvesvisliğini, ve . gösteren en güzel bir delil- lir, Zati şahanenin vehmi şununla daha güzel anlaşılır: Saraya mensup Çerkes kadınlar, or- kek Armavu ancak harem haricinde kendi dillerin- de konuşabilirlerdi. Halbuki “Babür sande” denilen iç kapıdan itibaren hiç bir pavyonda, «Hadaiki hassar tabir olunan Hasbahçede bulunanların, nö- bet bekliyenlerin türkçeden gayrı dil- le konuşmaları, kulağa fısıldamaları bile sıkı sıkı yasaktı. Bu yasak Hün- kârın evham ve merakını göstermeğe kâfidir. Hafiyelik, tecessüs dışardan | ziyade haremde hakimdi. Herkes göl- korkar idi. Kadm erkek Ha- remi hümayundakiler biribirlerile is tedikleri gibi konuşamazlar, Hünkü- rn bizzat çizdiği hada haricinde tek adım atama: firiğe gider 2 inlbülir Kabul Göekiirleri Karia bile işaret edemezlerdi. Büsbütün baş- ka bir âlemdi. Burada başka bir mu- aşeret, başka bir terbiye vardı. İ Mabeyinci Ragıp paşa şifre kâtibi tahkikatma | memur edildiğim bareme ait mühim bir hâdise dolayısile inanılmayacak garibelere şahit oldum. Bunları da »- rasile yazacağım. tehlike- çımda neticeyi tahmin etmek cok kolay bir şey değildir. Her halde bu iki raki- be biribirlerine tefevvuk edebilmek için | bütün gayretlerini sarfedeceklerdir. Yal. nız Miss Bornstein'in bir parça daha az soğuk kanlılıkta bemen bütün hanımla- rumızdan ileridir. Çok küçük olmasına rağmen kendine has bir müsabaka kabi- liyetine malik. Bunu da bir parça baba- * ve hocası Gorodetrkinin — tesir yok değildir. Miss Cuming - Fahire Hanim maçı da günün heyecanlı ve zevkli oyunlarından AMY Çan 5 ÇE a > İcacıyan) Sunt - Sedatım kuvvetini meydana ko. yacaktır. Bundan başka (deoffedi - Davit) (Şoduvar - Şirinyan) kuvvetini de ay- ni günde göreceğiz ve | finalin hangi double tarafından 1045 189 8— CİRAS v. NECMİ FAHİRE He. v MİSS CUMİNG DANLAL MELİH ». NECMİ RA- İl sik OHANNESYAN - VEDAT v MACHİDA - İKENO JEOFFREDİ - JAFFE » ŞODUAR - ŞİRİNYAN SUAT « SEDAT x. SEMİH - İCACİYAN 1620 4s “Daily Herald” a göre Jopanya'nın eee Tevis turnuvamızın | dömifinalleri Müsabakanın dömifinalleri bugün gene Taksimde oynanacak IM. de Valera Romaya Bir komünist asılacak HARİCİ HABERLER Pekinde korku | Japon kuvvetleri iki koldan yürüyotlar PEKİN, 20 A.A. — Burada korku art- maktadır. Japon piştar kuvvetleri iki koldan Pekin üzerine yürümeğe devam ediyorlar. Çin makamatı her ihtimale kar # hazırlıklara başlamıştır. PEKİN, 20 A.A. — Bu sabah saat 9 buçukta 11 Japon bombardıman tayya- resi üç grup halinde 500 metre yüksek- ten Pekin üzerinden uçmuşlar ve şark istikametinde uzaklaşmılardır. Diğ. raftan yine üç Japon tayyaresi Tientsin üzerinde uçtuktan sonra ayni İstikamet. te yollarma devam etmilerdir. tasavvurları LONDRA, 20 A.A. — Daily Herald, yazıyor: Japonya'nın mütemadiyen art. trmakta olduğu teslihatımı tenkis ve hattâ tahdit etmeği kabul etmiyeceğini kastlerinde bulunmuş olmakla muahaze | eylemektedir. Bir mi, yüz mü? ŞANGHAY, 20 A.A. — Meçhul bir sahıs, asker ve yağlama ye olam | Tiyen-Çin istasyonuna ga) rwvetli bir bomba atmış ve vukua gelen infilik yüzünden. 100 e ölmüş, ve mastlş yangın >. ŞANGHAY, 20 A.A. — Şimdi haber alındığına göre Tiençin islasyonuna otı- lan bomba yüzünden yalnız bir kişi öl. | per: aa Amarika or: ordu ve do- nanmasını ind'riyor NEVYORK, 20 A.A. — M. Roosevelt” donanma zahit. Sovyetler Londraya | gidecek YA 20 A.A. da Sov. Max imal opki Moskovada MOSKOVA, 20 A. A. — Maxime Gorki Markaya elm, iile — mark mere karlar. Sabık İsos yi kıralı FONTAİNBLEAY, 20 AA — SX | bik İspanya kralı, bu sabah İtalya v€ Avusturyada üç hafta seyahat etmek ü- zere hareket etmiştir. —— gidiyor LONDRA, 20 A.A. — M. de Valern, Landra'; ir Mumsileyh, Paris'e üteveccihen çılamaştır. Orada ye ma'ya gitmeden evvel Saint Vincent de Paul bazır bulunacaktır. bulunmaktan SOFYA, 20 A.A. — Rauluay mekte “Hücereler” olan 5 binde “ teşkil etmiş 12 bel kama kal en kaç oeenle- | rna mahküm edilmiştir. ———- Berlinde bir baskın | Lindbergh'in şerefine PARİS, 20 A.A. — Yarınki pazar gü- mü Lindbergh'in Atlas Okyanos'unu geçmesinin altıncı yel dönümünü tesit işin bir takım nümayişler yapılacaktır. Dolifus kabinesinin emirnamesi VİYANA, 20 A.A — ükümet, bir emirrame neşretmiştir. Bu ersirmame, büküm aleyiindeki mineyizlr müret: er ta- | mer İ Başvekil M. Çaldaris ” miştir. Bu tekeriri hakkındaki karar mec İ ithamma müteallik olan talririn mebu- — Hebür hiç | birçok Beynelmilel sendikalar İ bir gece celsesinde 17 reye karşı 236 Româönya kıraliçesi RABAT, 20 A.A. — Romanya krali- gesi Marie, Merakeş'te kısa bir Zİ Taldıktan sonra Kazahlanka'ya ve orada kendisini M. Saint eni tar, Bugün Atlatılan buhran ümhurreisi Roosevelvin beyanname. gin Cenevre silâharslanına konl. vansı tekrar müzakerelerine başlamıştır. 0! mald b mil meşin İnaenaleyh konferanı bir bura da ka lake dani Bek bene v2 sancu buhran olduğunu kimse iddia ede- 6 Mart hadisesi Venizelos hakkındaki | karar geri kaldı ATİNA, 20 A.A, — Havas Ajansı bil- düri; : Mebusan meclisi M. Venizelos aleyhinde adli takibat yapılması hakkın. daki tekririn müzakeresmi. bitirmiştir. ükümetin noktaj nazarını bildirerek Venizelos'un müda- faasını Semai llnlemeden meclisin bu bapta bir karar vermemesi lâzım geldiğini söyle- in temuzda aktedeceği içtima devresi- bırakılmıştır. 5 “ATİNA 20 AA. — M. Venizelos'un san meclisi tarafından müzakere edilme si ve bu bapta meelisce bir karar veril. mesi e ye parlâmentonun tekrar me- ine başlaması zamanına yani tem max ayına talik ellmişli. Hırvat protestosu ZAGABRİA, 20. A. A. — Stefani ajanımdan : Zabıta Sırp rejimi aleyhinde propa- ganda yapmakla zanaltında bulunan Hırvat yüksek tahsil talebesi- ni tevkif etmiştir. Eçnebi memlesktlerde bulunan Hır . ya Kler göndererek büyük harp tazyiki aleyhinde müdahelede bu lunmaları istemiştir. MEL PARİS, 20. A. A. — Beynelmilel sendikalar bir nota neş- retmiştir. Bu-notada bilhassa federas yonun bütün milli şubelerinin merkez lerini Berlinren Paris'e nakletmek hu susunda mutabık kalmış oldukları be yan o, Rusyadı kafi nafla işleri MOSKOVA, 20. A. A. — Tassa- Jansından : Mourminikdaki o 102 kilometrelik demir yolunun inşasr ikmal edilmiş. tir. 5 taş köprü ve 7 istasiyon inşa 0- Tunamuştar, İtalya harici aseti ROMA, 20. A. A. — Büyük meclis, İtalyanın harici siyaset o sahasındaki hattı hareketini bugün tesbit edecek- tir. İtalyada tevkifat — 4 talebenin Fransız ayanı bütçeyi kabul etti PARİS, 20. A. A. — Ayan meclisi, rey ile bütçenin heyeti mecmuasını kabtıl etmiştir. Mesarif, 49,079,194,387 ve varidat 45.581.134.509 franktır. Mesarif faz- lası 3.408.059.578 firamkter. Glladikze Cecil Sorel PARİS, 20: A. A. — M. de Mo: uri Cokile Sürü Kabal lmie, tir. Artist, kendisinin O komedi Fran- sez ile olan mukavelesinin haziran başlangıcında feshedilmesini istemiş- tir. Bu mukavelename, ancak 1933 ni i aleti. Nazır, müsait sevap vermiştir. M. Geering | Romada yareti Sn Hz, nin M. Roosevelt'e cevabı Bir tashih ANKARA, 20 (A. A. ) — Reisicümhur Hazretleri tarafından Bir. İeşik Amerika Reisicümhurunun sinde “gerçekleşmesi,, kelimesi yanlışlıkla itabına gönderilen cevabın tercüme- “küçükleşmesi,, o şeklinde çıkmıştır. Bu yanlışın bulunduğu cümle şöyle olacaktır: “Silâh bırakımı konferansına gelince; bu hususta da zatıdevletleri. le beraber o mütaleadayım k: refahı doğuran huzur ve itimadın dün- yada temini, ancak gerçekleşmesile kabil olan yüksek ülkü önünde hu susi menfaatler bir tarafa bırakılmalıdır. Zira erişilecek gaye o kadar ehemmiyetlidir.,, Ayni cümleden biraz daha aşağ ıda da bir yanlış olmustur. da doğrusunu aynen yazıyoruz: “En geniş manasında hücum yani bütün memleketlerin taarraz zaren bunların tedricen, fakat süratle kaldırılması bidayetten beri beğ lı balunduğumuz bir hedeftir. Bunun silâhlarının temamile kaldırılması imkân, ve iktidarlarının refine int:- Kalküte fahri konsolosluğu ANKARA, 20 (Telefonla) — Kalküta Fahri Konsolosluğuna İngiliz | tebaasından Mösyö Mansel tayin edilmiştir. Askeri mühendislere ihtısas ücreti ANKARA, 20 (Telefonla) — A skeri mühendislerle fen memurları- na verilecek ihtışas ücreti hakkında ki kanun lâyihası heyetiumumiyeye sevkolunmuştur. Bonoların vadelerinin tecili ANKARA, 20 (Telefonla) — Muhtelif kanunlarla çıkarılmış olan bonoların vadelerinin teciline dair Zinovief tekrar sına alınmasın MOSKOVA, 20. A.A, — Zinovü de hata ettiğini itiraf etmekte ve ft; olan İyihe vaznamızya olinemişler. komünist fırka- ı istemektedir ef komünist fırkasının merkezi mü | rakabe komitesine gönderdiği bir mektupla eski siyasi mücadelelerin ırkaya alınmasını istemektedir. Yunan mebusan meclisinde ATİNA, 20. A. A. etmiştir, — Mebuzcn meclisi içtima temmuza talik İstanbulun taşı toprağı altındır vesselâm! ardı arkası — Efendi, Vilâyet konağına nirden — Piz ha puranın acemisiyuk.. Mek | meketten kalktuk, keldük. . Kimseyi bilmeyiriz. Şu mehtubu okuyabilur mâsun efendi?... ida “ilârem dediler. © Param yob. Bann'sevabına hi pul parası vir» men mi? Karşmızda boyun büküp el açanla- rın hepsini dilenci sanırsanız, aldanır- sınız. Bunların çoğu İstanbulun taşı toprağı altındır sözüne inanarak bu- raya iş aramağa gelen bir takım saf Anadolu köylüleridir. Dikkat ederse- niz, benizlerinde bir damla kan yok- tur. Âciz, sefil, perişan bir halde taş toprağı altın olan şehrin insafsız kal- dırımlarında haftalarca, aylarca, hat- tâ senelerce dolaşır, çalmadı erhametlerine insan, medet ummadıkları makas bırakmaz. lar. Çektikleri sefalete, uğradıkları hayale rağmen burada bir iş Sahibi olmaktan ümitlerini kesmiş de- gillerdir. re sözünün ergeç dediği çıka. ğına bütün saflıklarile inanırlar, Ve bu inanış, onları yorulmadan koşturur, İç Anadoludan İstanbula gelenler çaresiz kalmca burada her ne iş olur- s2 olsun yapmağa razıdırlar. ceplerinde onları bir bekâr darma barmdıracak, seyyar köftecide karın- larını doyuracak ü üç beş kuruşları var- ken öyl le her işi kabul etmez- ler. Petürkelinin gözü mutlaka ha- mallıktadır. Eğinli, amcasının fi tari- hinde meselâ hariciyede odacılık etti- ğine güvenerek dairelerin birinde mün hal odacılık arar. Erzi partıman kapıcılığı bulabilir izim diye kapı kapı dolaşıp önüne gelen- den tavsiye koparmıya çalışır. İstanbulda böyle işsiz güçsüz dola- şan Anadolu köylüleri, İ den bütüm bütün parastz çıkman der. Çoğunun Ee — Tg altıncığı, hiç yoksa kâğıt lira bulunur. Ve bu para onlara“ tükenmez bir servet gibi görünür. Bir hafta on zün hemgerilerle bir a- yağa şu eğlenti senin bu ni gezerler Par Para suyunu çekince iş var. Vilâyet konağma şöyle bir ği yapı — Efendim, ben geldim! demek kâ- fi gelecek sanırlar, Kasket elde Vilâyet makamma gi- ver, tavsiye mektubunu masanın ü ne bırakıp ayakta beklerler, Getirdik: leri tavsiye mektubu, çok defa imza- sızdar, İmzası olsa da bu (tavsiyeye göre hareket etmek buradaki resmi makam larm harcı değil, Çünkü, eğer her mü- racaate “peki!,, diyecek olsalar, bu İ ölmeli “iş Surameıya Anadoludan iş aramağa gelenlerin kesilmiyor imiz güçsüz adamların. lerini temin etmek icap edecek. Buna ise mali imkân yok. Tabii, en kestir- me yoldan kendilerine cevap verilir: — Şimdilik iş yok oğlum! Cebinde, kimden almdığmı kendisi. nin de bilmediği tavsiye mektubunun bir işe yaramadığını görünce zavallı- nın beyni atar. Bu mektubu almak i- çin memleketten çıkarken şuna buna verdiği paraları hatırlıyarak yüreği sızlar. Ve yapılacak başka şey olma” dığı için süklüm püklüm dişarı çıkar. Hemen her gün Vilâyet Terimi: rastladığımız bu 2, ile işleler gün Geçtik: tavsiyeli, il lde İstanbul Viliyet men kamının yaptığı bütün atılırcasma tanbul kaldırımlarında sürünmeğe ge len bu yol bilmez, iz bilmez, o meram BUENOS AİRES, 20 A.A. — Suikas ter Erem bir eri pm ney dana çıkarılmış, infilâk müsadere edilmiştir. AAA Aka Gündüz'ün Yayla Kızı Milli, büyük, sinema romanı Aka Gündüz Beyin bilhassa Milli- yet için uzun zamandan beri hazırla makta olduğu bu roman bitmek üze- redir. Büyük inkılâbın mühim bir ta- rafını Anadolu yaylasının kırında gös | teren bu milli, büyük roman ayni #a- manda yepyeni bir senaryordar. (Ba kızları) nı, (Dikmen yıldızı) nı, (Çapkın kız) «, san çıkardığı (Ü- vey ana) yı okuyanlar (Yayla kızi) nda dahe yeni, daha heyecanlı bir ol- ganluk bulacaklardır. Arjantin'de bir komple EES wer #EFEFE EMARSINER 1y1 eneme aj SEA : s #8, , EE.BİŞE RAÇESEES SEP 2 milli; Eği e EfE ERİ : TIR i e: -* #geçreopr 2.838BBE