17 Mayıs 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

4 EA ARR ENEE ZA LALE ER. RAK | Umumi mahallerden nakil Merkezlerin musiki ve temsil meşri- Yatların bir çoklarını stüdyo haricinde- ki nakiller teşkil etmektedir. Bunlar be- o radyolarda az, bazılarında daha çok- Nakillerin çoğu konserli kazino, ope 13, dansing, senfonik konserler | ile ti- İstasyonlarına vererek, oradan her yere Yayılır, Bunların en enteresanlarından biri por mahallerindeki maçların o nakledil- mesidir.* Meselâ bir futbol maçının nak- linde topun nereden nereye gittiği, kim- lerin önünde bulunduğu ve kalesine yak- laştığı ve bütün diğer harekât dakika sında mikrofona söylenip ayhı zaman da maçı evlerinde herkese bütün tafsilâ- dinletmiş olur. iğer taraftan radyo neşriyatı zengin- memlekette olup biten bütün ye- Bilikler mikrofondan geçer Böyle umumi mahallerden nakil için radyo kahloları rm ne leyiciler icin ayrıca bir heyecan olacak. lr. İşte radyonun ideal ciheti budur. Yok- *a yemek yer ve su içer gibi hafta, ay ve senelerce d hiç bir değişiklik olmaksızın nlenen radyo neşriyatı bir radyonun leyicilerini arttırmaz, aksine azalt tarak nihayet günün birinde sönmesine *ebep olur. Ama İstanbal radyosu diyecektir. ki aletlerdeki ayar si kültürel neşriyata arzuları tatmin eti Ni bulmak işten değildir. izce on yanlış bir düşünce Hiç bir vakit bir radyo şirketi © kendi memleketi haricindeki bir radyo merke- 3i neşriyatmı kendi istasyonundan daha Yüleselete. görmeğe tahammül etmemeli- dir ve milli propaganda vasıtası olan rad mehi her istasyondan daha ileri sür. mi Salışmak bugün vatani bir iş hali- o çor tir. Cünkü bir radyo memleke- "İyesini ayna gribi gösterir. Bu itibarla nakl! kablosu olmayan hiç budur. (Başı 1 inci sahifede) vekiller arasında ihtilâf: efkâr olduğu ha dair sözlerine karşı prensip itiba- Yiye. mevzuu bahsolmıya- Yağını ve Dahiliye ve Maliye vekâlet- ri arasmda vekâlet hukukçuların içtihatları dolayısile 1771 numarah ka eğ ek demiştir ki, old Jhtilâf harikzodelere temlik edile- tek meskenler ermesi inkayele ve ağ ir ile isticar edilmiş olanların lal dahi dim edilen bir kanun Dahiliye ve Ma- liye enci müzekere edil- umumiyeye ge- kararımı verecek- alara gelince; ufak memurlar saati mesaiye tabidir. Fa. kat şube müdürleri, umum müdü ve müsteşarlar böyle bir kayıtla mu. kâyyet değillerdir. i Geceleri sekiz dokuz, hattâ ona ka, dar işlerinin başında bulunurlar. borçlarının taksitlendirilmesi :e, esasen vergilerimizin hep- Maliye mütehassıslarını getiri ti Ntbiet bonçlarımızm bir karara ik- an ya bırakılmıştır. Bu sele bittiği için yeni bütçeye para “oyduk. Getireceği, z ğiz. Jİzmir Liman şirketine gelince, 932 ktfesile veren bir mikdar para ile riçte üretin eline geçecektir. mir) im zeşrekili Bey, Halil Bey (İz- tir hir —ütalenlani cevaben de demiş. 1932 içinde bizde : Him hiç bir mal kalamam giarak mü- le ihraç edilmiştir. 1833 ün geri lık ihracatı daha evvel ral bittiğinden 932 inin ilk dört : betle azdır. raki Binacnaleyh, beklenilen varidat tpacağından tereddüde mahal yok, Zürraa karşı geçen sene alınan yar rm tedbirlerine gelince; vekil burada ığday piyasasınm inmesine mâni ol. Wak için alman ve iyi netice veren tet birleri hatırlatmış ve demiştir kis kazıp sene intihap dairemde dolaşır en bana da Ziraat Bankasına olan müren alınmaması veya tecili için edenler oldu. Kendilerine — ni var mız pankadan para istiyecek ki dedim giyigi ellerini kaldırdılar. Pe banka an vermezseniz dim, hak verdile, “YE miheyet bek Ta Ziraat da yüzde yirmibeşini bulunan hisseler tamamile hü- | bir merkez kalmadığı bir zamanda, İs- tanbul merkezi musikisini ve temsilini | nakledebilecek yerlere kablo yaptırma: | makta ne için israr ettiğini anlayamıyo- ruz. Hatırlanır ki ili sene evvel Ayasofya | Camiinden ve geçen sene dil encümeni için Dolmabahçeden yapılan nakiller ne iyi neticeler vermişti, Fakat bütün nakiller bundan kaldı. Dinleyicilerin arzuları umumi mahal- lere daimi kablo yapılarak mize gelen konser her gün şurada, burada verilen dans ve hafif mu- sikilerin naklidir. Bu gerek şirketin, ve ibaret gerek dinleyicilerin menfaatine — olaca- ğından her halde yapılmakta. gecikme. melidir. Turgut Mitat ——— | MuhtelH radyo haberleri | İm mma İngilterede tanınmış bir radyo orkest- rası şefinin istirahatlerde muttasıl öksür- n bu istasyon dinleyicilerince imiş. Sıhhati yerinde olan or- kestra şefinde kronik bir rahatsızlık bu- lunmasına kimse ihtimal vermediği içi bu öksürük neden ileri geldiği Şamdan tetkik edilerek anlaşılmıştır ki öksüren orkestra şefi değil, kendisi rahat eden ve oğlunun idaresini görmekte olan val- | desi imiş, Garip bir hâdise Geçenlerde Kaliforniya'da büyük bir | zelzeleden bir kaç şehirin altüst olduğu | hatırlardadır. i Zelzeleden bir kaç saat evvel kilise ki. tapları satan ve göz boyayıcıya benzi: | yen bir kadın “KNX,, işaretli Holivut | aıvarındaki radyo istasyonu mödürlüğü- ne müracaat edip yakında kıyamet ko- pacağını haber vermiş ve bu hususta | radyo merkezinde halka hitaben bir tav. siyede bulunmasına müsaade edilmesini rica etmiştir. Ayni nezaketle, bu gibi halkı şaşırtıcı şakaların memnu olduğu bildirilerek bu aklı başında “!,, görünen ilerisini gören misafir kadın kapıdan çevrilmiştir. Faknt az bir zaman sonra zelzele yarak Kaliforniya sahilinde taş taş üs. tünde bırakmamıştır. Herkes henüz şaşkın bir halde iken radyonun telefonu çalmış ve şirket mü- dürü daha hatırmdan ve samimi bir bütçe yapmak direkti- fini takip etmek mecburiyetinde oldı gunu, harici borç taksitlerinin tecili i- gin hiç bir arzumuz olmadığını ve ya- pılan itilâfnamenin bugünkü sini ma- İiyemize ve şeraiti hazıraya uygun ol- duğunu söylemiştir. Maliye vekili Bey, Beyin mütalealarına zanç vergisi kanununun bu sene çıka- rılması mükellefler için çok faydalı o- ceğini ve herhalde ödeyeceğiz. demiştir. Mustafa Abdülhalik Bey, Emin Bey (Eskişehir) € cevap vererek milli hü- kümetin teşekkülünden evvel İstan- bulda ve büyük (şehrimizde yığdığı- mız ekmeklerin hep ecnebi unundan yapıldığını anlatarak: Bugün acaba Türkiye dahilinde Senebi unu ile ekmek yapılan yer var mudır? diye sormuş, yoktur sesleri karşılanmıştır. O zaman hâsılatımız kâfi değildi. Bugün toprak sevgi bu hâsılat nereden çıkıyor... Heri Çiftçi ekiyor ve mahsul vöcude geliyor Aşar vergisi mali bir sebepten dol: helme yek miyomlar k Seine #tmek için kaldırdık (bravo Halil Bey zle Üni. atı namına duyduğu ve olduğu gibi söy- lemiş olduğu mülâhazalarının » başında, büyük zevki memlekete hizmette gören İsmet Paşanın bulunması olduğumu söy. ledikten sonra bütün dünyanın içinde bulunduğu buhran karşısında memleke. #miz vaziyetinin diğer memleketler va- ziyetile mukayesesinden ferah duyma. mak imkânı olmadığını Maliye vekilinin de izah etmiş olduğu gibi devlete bhiz- e hi vo, ve bu halin bugünkü vaziyette hiç bir Sirlete müyesser olmadığını işaret Celâl Beyin cevapları ANKARA, 16 (Telefonla) — Adliye Kinhamek Celil Bey der talslardan İkbani KE dar edenlere cevap vermiştir. Evvelâ i iktisat meclisinin faydalı çalışman as eden vekil Bey ezcümle — Bu kürsüden takdirle ifade et- meğe mecburum ki İktisat meclisi Kısa dalgalar de daha erken alınabilmekte ise de bun- ların fazla parazitli gelmesi dinleyiciler üzerinde iyi bir tesir bırakmaz. Yüksek dalgalar “600—2000,, nibe- ten daha müsait almışlı olmakla bera» ber 200 ile 600 metre arasındaki istas- yonların sadalarında bir zaiflik arız olur. Bu mevsim icin en kısa dalgalı istas- yonlardır ki, daha diğerleri kada yonları olmadığı için bu merkezleri bu- lan aletleri kullanmak biraz güç olduğu için bir cek fabrikalar imal. etmekten çekinmektedirler, İyi bir kısa dalgalı istasyon dünyanın en uzak bir kısmından işidilir. Böyle bir istasyonun 20 kilovat anten kudretlisi her taraftan dinlenmeğe kâfi gelir. Kısa dalgalarm en hassasları 15 ile 60 metre arasındakilerdir. Kısa dalgah aletler pahalıca olduğu için yapılacak bir ilâve herhangi bir r: yo aletine raptedilerek aynı işi temin © der. Bu ilâveye ayrıca bateri ve akümü- lâtor lüzrmdır ve bir lâmbalı olduğundan sarfiyatı az ve pek pahalıya çıkmaktadır. Kısa dalgalı | tafsilatı merkezlerin muntazaman programları | bildirilmez. Yalnız hangi merkezlerin saat kaçtan, kaça kadar işleyip nasıl duyulduklarını ve ne kudrete çalıştıklarını kısa dalga- h aletleri olan okuyucularmza kolaylk olması için bildiriyoruz, Aşadaki | tafsi- lâtı muhafaza etmelerini tavsiye ederiz. Muhakkak ki şimdiki kısa dalga- lı İstasyonların en enteresanı 20 kilo- yatlık (W 3 X AL) işaretli ve her gün saat 15 ton 23 e kadar işliyen 16,87 metrelik Nev Jersey merkezidir. A- merikanm bu merkezi iyi havalarda sant 19 ile 21 arasında hoparlörl Avrupa merkezi yüksekliği derecesin- de gelmektedir. ... (W 2 X A D) işaretli Amerikanın Schenektady kısa dalga postası keza 20 kilovat ile © çalışır ve dalgası 19 metre 56 santimdir. İstanbul saatile 21 ile 22 arasında en iyi duyulur. Yal nız bu merkez her gün çalışmamakta- dır. İstasyon pazartesi, çarşamba ve cuma günleri saat 21.30 ile 22.30 ara- milletin hakiki ihtiyacına göre müta- lealar tesbit etmektedir. Ve vekâleti tenvir eylemektedir. Netekim son içti- mamda ruznamesi tarafımızdan voril- bulunuyor. Yakmda heyeti umumiye- de bunları birlikte müzakere edece- dir. Bir arkadaşımın sanayi siyasetimiz. hakkında dermeyan ettiği mülâhaza- lar tamamen değilse bile gelecek ka- mun lâyihalarında kısmen yer bulmuş olacaktır. Bundan sonra takip edeceğimiz sa nayi hareketinde öyle bir siyaset ta kip etmeliyiz ki hiç olmazsa 15 sene zarfmda dokunulmasın. Memlekette tam mânasile bir istikrar ifade etsin. Müteşebbisler, sermayedarlar bu istik- rara emniyet cderekten iş yapmağa imkân ve cesareti kendi nefislerinde bulsunlar. . Müzakere olunan maddeler arasın- da kontenjan ve takas meselerine te- mas edilmiş, bunu gayet tabii addedi- yorum. Çünkü haddi zatında millet ve memleket üzerinde müsbet ve men fi tesiri olan bazılarına kazanç bazı larına zarar tevlit edebilen bu prensi- bin aleyhinde ve lehinde beyanı mü- talea etmemek imkânsızdır. Kontenjan ve takası elimize bir sini ve döviz müvazenesini ben koru- yabileceğim ve ayni zamanda memle. kette satılması müşkül olan mahsulâtı normal bir şekilde himaye ve teşvike mükhtaç olmıyacak bir tarzda ben sa- tacağım der ve bizi temin ederse kon- tenjan ve takası telâffuz etmek bile cinayet olur. Fakat bugünkü iktısat cereyanları- nn neticesine göre kontenjana ve ta- kasa sarılmışızdır. Ve gün geçtikçe milli ihtiyaçlarımıza göre üzerinde 18- lahat yaparak düşe kalka yürüyoruz. Celâl Bey bundan sonra şeker, çay ve kahvenin bir elden idaresi hakkın daki kanun tatbikatına tomas ederek izahat vermiştir. ve demiştir ki: — Bu sayede memlekette istokları- mıza ve diğer mallara mukabil şeker ve kahve getirttik. Elde kalan mal üzerinde ayrıca ihraç tedbiri di mektedir. Bunun için de bir olden ida resi hakkındaki (o kanunun tatbikina bundan sonra başlayacağız. Hülâsa olarak diyebilirim ki kon- tenjan ve takas işi hoşa gider bir me- sele olmamakla beraber memleketi. mizde sayılmasnda endişe ettiğimiz bazı mahsulâtın satışlarında büyü bir âmil olmuştur. Bu sistemin verdi- Frankiurt spikeri Cenopa spikeri Walther Hethman Mel. Cavenachi sında, Pazarları da 21 den 23 e kadar işitilebilir. Sada orta derecededir. .,.. (F Y A) işaretli 19,68 metreli Pa- ris istasyonu 20 kilovat kudretle çalış- makta, neşriyatı saat 14 ile 17 ara- sında icra edilmekte ve şehrimizden kolaylıkla alman bir merkezdir. ... Saat 15 ile 19 arasında (D J B) işa- retli 19,73 metrelik Königsvusterhav- zen Alman kısa dalga postası da 8 ki- lovat anten kudretli olduğu halde zan boşluklara karışarak yarı i yari işitilmez bir halde duyulur. Bazı günler oldukça alınıyor. * Orijinal bir neşriyata malik olan Fastaki Rabat postası 2,5 kilovat iken pek güzel alınmaktadır. Bu istasyon Yalnız pazar günleri ve iki muhtelif dalgada çalışmaktadır. Saat 15 ten 16 ya kadar 23,38 met- rede ve sonra sant 21 den 23 « kadar 32.26 metre ile işler. ... İkinci ve Kolonilerinden işitilmek i- çin çalıştırılan Paris Kolonial postası büyük bir hoparlörü dolduracak kuv- vettedir. Her gün saat 17.30 dan21e kadar 25,20 metre ile işlemektedir. ... . Müsnit havalarda sant 23 te işitilen Amerikanın Pitabürgh istasyonu 40 kilovat kudrötinde ve 25,27 metre dal. sadadır. ... Bu istasyonun yanında bütün par- laklığı ile hoparlörde yükselen (İZR O) işaretli ve 25,40 metreli Roma iz- tasyonu ktadır ki saat 18 den 23 e kadar en iyi denecek tarzda du- yalur, Anten kudreti 9 kilovattır. Depamt ve sonu gelecek haftaya ği ağırlığa bir müddet daha taham- mül etmek iyetiu herkesten evvel ben harekete geçece- ğim. İktisat vekili bundan sonra e borçlar meselesini ele almıştır. Ve de- miştir kiç — Görüyorum ki, arkadaşlar mess- leyi tek cepheli olarak düşünüyorlar. Yalnız borçlunun vaziyetini nazarı iti bara alıyorlar, Belki imsani ve hissi noktai nazardan bunun böyle olması lâzmm gelir. Fakat etrafile düşünen ve kararını veren hükümet adamlarının ve hükümet üzerinde hâkim olan &iz- lerin bir taraflı düşünmesine imkân yoktur. Meseleyi bir cepheli düşünerekten borçlar verilmiyecektir. Veyahut borç lar bu kadar sene sonra verilecektir diye bir karara vardığımız zaman bu- nun cezasını bu millet lâakal 50 sene çeker. (Bravo sesleri). Mahmut Celâl Bey mütcakıben kre di meselesine geçerek hususi teşebbüsler | le faizli m İmesinde nasıl âmil oldu- Celâl Bey izahatınm sonunda pa- ramızım kiymetini düşü: bahsine temas ederek demiştir ki: Bazı devletler paralarının melini düşürmekte menfaat gördi rini zannetmektedir. Bunda hâkim ©- lan zihniyet şudur: İhraç mallermi kolaylıkla satabilmeği temin. İşi bu za viyeden görürler, Bunun şiddetli taraf tarları olduğu gibi aleyhtarları da var dır. Bizim için böyle bir şey var mi- dır, değil midir? Paramız bugün istik. rar peyda etmiştir. Bu para malları» razı satmakta müşkülât göstermekte- bilirim ki ne ağırlığını, ne de hafifliği, hssetmedim. Ve paramız yüksektir ye bir şikâyet karşısında kalmadım. Bugün bazı paralar düşmüştür. Yarn belki başkalari da düşecektir. Yarın biz de bü istikrarda ısrar © deceğiz diyecek miyiz. Belki hayır. Fakat bu mevzu üzerinde hassas dav Tanmalıyız. Ve üzerinde durmağa hiç bir lüzum yoktur. Paraya istikrar ve- Teu bütçe İevazünü ve ticari müvaze nedir. Bunun fevkinde emniyet mak- buldür. Benim hususi mütaleatım bundan i- barettir. (Şiddetli alkışlar) Dahiliye Vekilinin cevabı Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey de Meclisin bugünkü içtimamda bütçe mü- zakeresinde ileri sürülen mütalealardan Dinlediğim Neresidir? 307 metreli FALUN “İsveç,, istasyo- Du yarın kilovattır, hiç dinleyemeyiz. ..; FELENSBURG * Imanya,, 227 met- re keza yarım kilovat kudretli hiç işidi- emiyor, ... FLORANSA “İtalya,, 500 metre dal- galı ve 35 kilovat kudretlidir. Program- ları bütün şimali İtalyan merkezlerinin aynıdır. “bazan Torino bazan da Milano veya Cenovadan program nakledar, ba- 71 günlerde kendi programı diğerleri ta- rafından nakledilir,,, Viyananın biraz al- tında bulunan Floransa iyi işidilen bir postadır. ... FRANKFURT “Alman” postası 17 kilovat kudret ve 259 metre dalga uzun- luğundadır. İstirahatlerde oturtma âdi saatlerden çıkan tıkırtıyı andırır bir sa- da işidilir. Spiker başlangıçta şu cümle- yi söyler: “Ahtung | Zütvestfunk,, (dik kat! Cenübu garbi serraresi) göç sünt- lerde iyice işidilir, ... FREIBURG “Almanya, 564 metre ve 3 kilovatlık merkez (| hiç işidilemez. Çünkü bu zayif merkez ile aynı dalgada 16 kilovatlık Vilna “Lehistan, istasyo- mu vardır, UM e CENEVRE “İsviçre” o 7598 met- relik postası neşriyatını Fransız İsviçre- si olan Sottens merkezinden nakleder. Cenevrenin kudreti 1,5 kilovat olduğun - dan bizden işidilmemektedir. ».3 CENOVA “İtalya, 312 metre ve 10 kilovat anten kudretindedir. Geçe sa- | atlerde orta derecede dinlenebilir Neşri- yatı şimali İtalyan merkezlerinin aynı- dar. Japon ordusunda radyo Tayyareler ile yapılan uçuş tecrübele- rinde Japonlar tayyarelerinde radyo rmu- haberatı icra etmişler ve 400 kilemetre- Tik mesafelere kadar mükemmel bir mu- haberatın temin edilebildiği anlaşılmış- tır. Dahiliye Vekâletini alâkadar demiştir ki; Ban bir işi memleketin bütün siyaset ve ikbali ona ötevakkıfmış gibi hareket ederler, Böyle hareket etmezlerse ancak otomat bir makina halinde kalırlar ki, © vakit mesuliyetin de mânası kalmaz. Vekiller gerek görüşte ve gerek pren- sip üzerinde gerek kanunların ahkâmı üzerinde aralarında bir ihtilâf çıktığı va- kıt nihayet bütün malümatlarını bir nok taya kadar götürürler ve orada kalırlar. Artık ya reislerinin veya mensup olduk- ları fırkanın verdiği direktif ne ise ka anatları o olur. Ve ona göre hareket eder ler Bugün her memur âdeta askeri kad rolarda olduğu gibi sicile tâbidir. kılıç gibi bulunmaktadır. nununun şu veya bu ihtim, çıkardığı memurların adedi binleri geçer. Yalnız Dahiliye “vekâletinden bu suretle tekaüde irca edilen valiler otuzdan fazladır. Arkadı kemali iftiharla görü- ki, memlekette irti sa denilen, sui istimal denilen vaktile ecnebi İisanlarma bir lügat gibi giren seyyieden pek az eser kalmıştır. Vaktile iş alar, Sadrazamı çalardı. ro mertebeden tâ aşağıya gelinceye kadar bu memleke- tin üzerinde hiç böyle bir leke yok- tur, Bu güzel netice cümhuriyetin fey- sidir. Kanunlarnızn eseridir. Bir de memürların haklarının tanmması ©s6- ridir şu ve bu memuru tek tük fenalık hâdiselerini bütün bir kitleye ve camiaya teşmil edilirse evvelâ hak- sızlık sonra insafsizlik olur. Arkadaşlar, bizde köylünün vasfı mümeyyizi, namus ve âlicenaplık gi- bi büyük hissiyattan başka bir defa ana topraklarma olan merbutiyetleri- dir ki onu bize tarih gösteriyor. Memlekette bugünkü ulkemize ve dün Bütçenin Müzakeresi Dört Saat Sürdü Meşhur kemanist Matmazel Chris- ta Richter 18 Mayıs perşembe akşamı saat 22 de Viyana merkezindeki sen- fonik konserde keman çalacaktır. yeni Viyana istasyonu, kulelerinden birisinin alt kısmı Berlin programında jimnastik Berlin radyosunda biri saat 7,15 di. ğeri de 9,15 te olmak üzere her sabah birer çeyrek süren iki jimnastik dersi ve- : i i i ş : ; , i İ z i Li i i F$ LE | i i i n i il : ii ; ii ; ; i | i F i ş | l ). Vekil Bey bundan sonra belediye. ler ve sair meseleler hakkında izahat vererek boyanatına nihayet vermiştir, Teamül, nizamname ANKARA, 16 (Milliyet) — müzakere edilirken Meclisinin dünkü içtimaında Maliye ve- kili Mustafa Abdülhalık 1933 se nesi bütçesi etrafındaki ik da kındaki kısım yanlış olarak İntişar et- miştir. Bu bahsa ait olan zabet kısmını aynen neşrediyoruz: impera- torluktan müdevver harici borçlarımızın aldığı son şekil haklamda birkaç kelime ile arzı malümat etmek isterim. Murahhaslarımız ile dayinler vekilleri arasında 224-933 tarihinde imza edilen eni itilâfnamey, almıştır. Bir kaç güne kadar buna müte- allik itilâfname yüksek huzurunuza arz Bu hâdise ile senelerdenberi mühim meli mesele halle bağlanmış imkân dahilinde bir tesviye şeklini aldığı zih- niyeti vuzuh ile sabit olmuştur. Bütün bu ahval bugünkü umum şartlar içinde sermayelerin cn emin olarak cekleri yerlerden biri Türkiye olduğunu kâfi derecede kuvvet va sarahatla anlabı maktadır.”