16 Mayıs 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Tayyare ve gaz harpleri: YARIN ka Pöynelmilel rekabetler, teknik in- şaflar, sanayide metotlu rasiyonali- zasiyon fiat, pazar, müstemleke me- selelerini yeni baştan aşaklandırdı. Bugün, karşılıklı ziyaretlerle, ko- puşmalarla, bu mühim meselelere hal Şareleri aranılıyor. Silâhları azaltma, âhları bırakma, hep bu meseleler. <n doğan endişeye karşı alınmak is- tenen tedbirler oluyor. Bu ihtiyati tedbirlerin mahiyeti ne olursa olmun, bodur sulh ağacın cı lız yaprakları birer birer solduran | © mühim meseleler halledilmedikçe, silâhlı bir çatışmanın önüne geçilemi- yeceği muhakkaktır. âhlı çatışma! :. 1914 ü yaşamış olan bugünkü ne- sil, belki silâhlı bir çatışmayı göze a- lamıyacaktır. Fakat yarın... , Yarmiki ihtimalin bugünkü endişe- si, gözle görülebilecek, el ile tutul bilecek kadar cisimlenmiştir. Bu endi- jenin ne kadar yerinde olduğunu an- İyabilmek için, beynelmilel siyasi mi nascbetlerde, arasıra husule gelen hi diselere dikkat edelim: Anlaşama mazlık zail oluncıya kadar, bütün ci- harm, nefesini tutarak, top seslerine intizar ettiğini görürüz. Sözü itibarlı askeri bir mütehassrı, yarınki harpler hakkında şöyle diyor: Yurınn harplerinde, o mahdut bir mütehassıs kadrosu ile idare edilecek makinelere, çok adam öldürmek ve azami miktarda fabrika tahrip ettir. mek osas gaye olacaktır. ar ağızlardan işitilen mü- » bu mahiyette oldukla- nal 2, istikbal harplerinde en m vazifeyi tayyarelerin ve gaz- arın göreceği anlaşılır. se Filhakika — Silâhların müşabehe- | i dolayısile — her devlet, hasmnmn ilirken tahrip İ ndan binbaşı inde, 1000 a- Londra büyüklüğünde u amanm mümkün oldu- söylüyor. Küçük hacimde ve sik» olan bu gaz bombalarından, bu- tayyarel liz mütehassısl, Nye, müsait şerait dahil det bomba ile, bir şehri gazi kumu ette 600 adet nakledi siya (Başı 1 inci sahifede) | bin lira temamen ve bütçe omanetin- Jen devroulnan borçlardan da ikinci kânun 1933 nihayetine kadar 8 mil- yon 151 bin lira ödenmiştir. 1933 Mayıs ayının bütçe hizmetle- ri evvelki senelere kıyasen diğer ayla ra nazaran biraz fazla olacağından bu ayda tahsil olunacak varidatn bu hizmetler mukabilini karşılıyacağını ümit etmekle beraber Mayın 1933 ip tidasına devrolunan 7 milyon 213 bin iralık sandık mevcudumuz bu aym apatacağını kuvvetle tahmin edebilirim. , Şu vaziyete göre iktisadi buhranı şiddetle hükümran olduğu 1932 sene. yüksek heyetinizin isabetli tedbirle Ti sayesinde mali bünyemizde ve dev let hizmetlerinde daha az sıkıntılı geçmiş ve hatta mühim bir salah da yaratmıştır. Bu netice kıymetli irşatla Tınızla temin edilmiş olduğunu bir ke re daha tekrar etmeyi vazife bilmek teyim, Sunu da kaydetmek isterim ki büt çe ile kabul edilen hizmetlerden mü tevellit bugüne (o kadar tahakkuk ç- den borçlar muntazaman ödenmiş dev lete hizmet etmiş, mal vermiş olanla ir santimi bile kalmamış günüğü Büne ödenmiştir. Borçlar Maliye Vekili borçlarımız hakkın- » da izahat vererek dedi ki: 27, Payinler vekillerile 7 içasında 22.4.933 tarihinde imza edi hak Yeni itilâfnameye göre imparator tan müdevver borçlar şeraiti ha- Zraya uygun ve bugünkü vaziyetimi- |, Löre tediye imkânlarını teshil eden bir mahiyet almıştır. Bir kaç güne ka dar bül ilâfname © yüksek hu- Zzurunuza arzedil ti hn gah milletimi mm rşı taşıdığı via; ie mektedir. yet hislerini ifade et- Vekil B. ihracatımız manlimete vermiş Kyle da —931 - 32 seneleri zarfın, i ihraca. tunızın o mikdarı O ve Ta leri tablolarla © arzedilmiştir. 1931 se. Nesi zarfındaki ihracatımız da 806, 1 baş ve 26,356 adet, 216,248 ton, 973,063 kilo eşyanın kıymeti ol. yak on iki milyon 727 bin 500 hira indiği halde 932 senesindeki ihracat Yamdan 931 senesi ihracatına na» tan (baş) kısmında 82 bin, (adet) Iğtunda on bir bin, (kilo) kısmında ir»ilyon noksana o mukabil (ton) taşlar 21 bin tonluk tezayüt gös” işer esine rağmen kıymette 27 milyon tahir bir tenaleüs vardr: Milli Bankalar mii Pdülbalik Bey milli bankalar ve Söylemiyikirui — hakkındada şunları : Şükranla kaydetmek lâzımdır ki, i he talarımızın ihtiyatlı hareket- 5 birini; arar veya her d imkânsızlığı karşı- Diger bir gaz mütehassısı, istikbal harplerinde şehir ve merkezlerin ha- vadan gazlanmasını şöyle tasavvur e- diyor: Muhasama ilân edilince, ilk hare- ket düşmanım idare, imâl, sevk mer- kezlerini tahrip olacaktır. Bu mak- satla, karşılıklı meydanlardan hava- lanacak avcı filoları yekdigerile ç pışırken, bombardıman ve gaz filola- rı da mukabil tarafın ana hedeflerine doğru ileriliyecektir. - Gece karanlığı, yüksek sürat, bu fi- loların muvaffakıyetine yardım ede- r bataryalarından kurtula ri hedeflere yaklaşabile- Bu cüzü'lerin hedefler üzerine bira- kacakları gazlı bambalar, | taarruza uğrıyanları yeraltı mahzenlerine | ca ettirirken, yangın bombaları ortalığı yakıp kavuracaktır. Yeraltı mahzenlerine iltica etmiş olanların kurtulabileceğini zannelme- yiniz. Onlar da tahriş edici ve boğucu gazlardan sakmamıyacaklardır. . . Gaz mütehassısının hayalinde yer- bulan bu çatışma şeklinin hakikatte nasıl cereyan edeceğini bilemeyiz. diğimiz bir cihet varsa, o da bu; kü tayyarelerin ve gazların © umumi harpte kullanıla, kıyas kabul ot- miyecek karlar mütekâmil ve müessir olduklarıdır. Muhtelif gruplara ayrılan gazların mi diger bir yazımıza bırakıyo- Necip DÜRRU da | Himalâya heyeti döndü Himalâyanın en yüksek tepesi- ni uçan tayyareciler memleketle- | rine avdet etmek üzere, ikigün | evvel, şehrimizden geçmişlerdir. Arc-En-Giel havalandı| NATAL, 15 A.A, — Arc-En-Ciel, bu | sabah sant 3 de (Greemwich) Dakar'a hareket etmiştir, İçindekiler, pilot Mermoz ile ikinci pilot yüzbaşı Carretier, Mailloux telsiz memuru Manuel ve makinist Callenot'- dur. Tayyarenin kondektörü M. Cowssinet de tayyarededir. Pilot, Mermoz'un dost larından M. Branger de yolcu sıfatile | tayyarede bulunmakta; i | sında bulunmalarına meyda verme- miştir. Hemen hepsinin plânçoları neş | redilmiş hepsinde az çok bir kâr gö- rülmüştür. Dahili istikraz Cümhuriyetimizin başlı başına bir eseri sayılmak lâzım gelen (milleti. mizdeki tasarruf uyanıklığı her gü biraz daha kuvvetini artırmakta ol. duğu milli bankalarımızın plânçol; rındaki mevduat rakamlarmdan anla ır. Milli li şuurun yeni ve en canlı misali he yeti celilenin iyle mezuniyet verdiği dahili istikrazım birinci safha neticedir. Bayram tatillerinin araya girmes- t ay içinde açılan dört tikraz kayıt muamelesi 6.670,00 lira ile kapanmıştır. Cümhuriyetin memleket için çok feyizli teşebbüslere iştirak zımnında vatandaşlara vuku bulan ilk davetine halkımızın ve bu meyanda milli ban- kalarımızın ve memlekette çalışan ya bancı bankaların çok yüksek his ve mesailerini takdir ve şükranla huzu- runuzda yad ederim. .Cümhuriyet Merkez Bankası ise baş ladığı gündenberi kendisine verilen ve beklenen hidemat ve faideleri yap tığı arzeder bundan sonra da ken- — er beklenen hizmetleri daima vaffal iyet» ie bakakiyetle yapacağına emniyet Varidat tahminleri Maliye Vekili varidat tahminleri hakında da şu izahatı vermiştir 1931 senesinde buhran vergisi ha- riç olarak yapılan son üç aylık tah silât yekâmü 35.000.000 Hira olduğuna a y zarfında ayni miktarm tahsil edilebileceği nazarı i- tibare alınırsa 132.378.000 Xx 35.000. 000 — 167.379.000 lira olur. Son üç aylık buhranve müvazene vergilerinden de üç milyon lira derece sinde bir tahsilât yapılması kuvvetle ümit olunabileceğine göre 1932 sene si bütçesi © varidat tahminatı olan 169.384.000 lirayi elde edebileceğimi zi söyleyebiliriz. > 1933 senesi bütçesi varidat tahmir Batı bu neticeyi gözetmekle beraber kontenjantman listelerinde biraz da ha tevsiat yaparak 1931 senesinde aldığımız mal ithali tahdidatı tedbir leri meticesinde gümrük resmi ve munmele vergisinden kaybettiğimiz. pnaltı milyon liradan beş milyon lira kadar bir kısmı geri alınması düşü- pülmüştür. Varidat tahminlerimizin 178.500.000 lira derecesine çıkarılma sı ve Posta Tolgraf idaresinin bu mo- yanda olan 5.023.000 lirasının tenzi, linden sonra varidatımızın 170.427, 000 lira olarak huzuru âlinize arzo, lanması sebebi budur. Bugünkü gidişimiz bu miktarı elde edeceğimiz hakkında kuvvetle ümit ve rebilecek mahiyettedir. Yeni bir rekor | Atlas denizi yeniden geçildi 7 mayısta, sant 22.10 da, Sen - Lui romsl) den hareket eden Polonya- İ: tayyareci Kar pinski 18.30 saat- lik bir uçuştan son ra, Cenubi Atlas Denizini geçerek, Brezilyada Maceio ya inmiş Karpinski, 3540 kilometreyi bulan, bu uçuşu ile hafif tayyare mesafe re- İ korunu kırmıştır. Bu. rekor. 28 haziran 1931 den. Ceneral De Pinedo 10000 kilometrelik bir rekora hazırlanıyor Newcastle'de, müstear bir isim na- mma inşa ettirdiği 525 beygir kud- retli 220 kilometre süratli, bir tayyare | ile Ceneral De Pi- | nedo dünya mesa- | fe rekorunu kırmı- ya hazırlanmakta- dır. Bu rekor, 8 şu- battanberi, 8544 kilometre ile İngi- liz tayyarecilerini (Gayford ile choletts) Ceneralin tay- yaresi 11500 kilo- metre nısıf kutrun- da bir faaliyet sa- basına mali Ceneral de Pinedo 50 sant havada kalabilecek kabili. | yettedir. Tayyare 4500 litre benzin almakta ve pilotun uyumasına mâni olacak bir si serpme Maliye Vekili dün Mecliste bütçenin ana hatlarını anlattı ibatına bulun- Tasvibimize ârzedilen (bütçenin a mahtarlarını ifade etmiş olduğumu zan- İ di, nederim. Mebusların beyanatı Maliye vekilinin izahatından sonra ilk sözü Refik Şevket Bey aldı. Refik Şevket Bey halka ve cihana emniyet ve- röcek mali bir siyaset takibi ve memle- ketin idaresinde tasamrıf prensiplerine uygun muvaffakıyetlerinden dolayı hü- kümeti tebrik etti. Kitapçı Hüsnü Bey (İzmir) Beyana- tna başta Gazi Hazretlerile İsmet ve Fevzi Paşalar olduğu takdirde memle- ket içini hiç bir tehlikenin mevcit olma dığını söyliyen ve kendisinin iştirak et tiği bir arkadaşının mütalaasını tekrar ederek ettiz Gönül ister ki zevatı âliyenin itti- fakı neticesinde hâsıl olan bu âhenk herkes için bir misal olmsti Vekâletler arasında Hüsnü Bey bundarı sonra vekâletler arasında barı işlerde mesaiyi alim bira- kan bir anlaşamamazlık olduğunu teba- rüz ettirerek dedi kiz — Meselâ mübadele işlerinden dolar yı Maliye ile Dahiliye arasında ve sene İeree süren ihtilâflar vardır. Adliye ile Müdafaa vekâletleri arasında bâkimle rin askerliği meselesi ver. Bu ihtilâflar halledilmediği için “halk ve hazine za rar görüyor. Hüsnü Bey kırtasiyecilikle mücade- le için teşekkül eden komisyona temas ederek bunun bir zilniyet işi olduğunu söyledi. Mücadeleyi bu zihniyete'tevec cüh etmek ve reami dairelerden mesai saatlerini kaldırarak bankalarda olduğu gibi günlük iş zihniyeti ikame etmek lâzımdır dedi. Bazı teşekküllenden isti- fade edilmediğini söyliyen Hüseü Bey âli iktrast meclisini misal . Bir çok lâyihalar hakkında hükümetin ne- den o teşekkülden mütalea almadığını Çiftçi borçları Müstakil mebus bütün bekaya ver- giler için kolaylık gösterilmesi lüzumu nu ifade ederek çiftçi borçları için bir bal sureti bulunması moktasmedn rsrar citi. Bunu mahzurlu görenler kredi te- zelzüle uğrar kapanır diyorlar, dedi. 0 Bence vaziyet katiyen böyle değil- Sir. Hüsnü Bey son söz olarak bina i- ruları vet giine le teras etti; Ve buh- in vergisinin aleletlak bu vergiye teş- miline itiraz ederek ezcimle dedi ki? — Meselâ ihtiyar fste kadın evinde 0- turuyor. İrat almıyor, Kabil olsa da on- dan hiç vergi almıyalım, Alsak bile buh ran vergisini olsun ona teşmil etmiye lim. Bundan bâsrl olacak veride, fari mı inhisara zam suretile telâfi edelim Halil Beyin beyanatı Halil Bey (İzmir) , artan buhran karşısmdla her türlü tehlike ihtimalleri ni bertaraf eden tedbirlerinden dolayı hükümete teşekkür ederek söze başla dı. Ergani madenini işletmek için yapı lan İstikrazı isabetli ve kömür havza- sının inkişafını temin için alnan tedbir- Bu resimler, İngiltereden İraka git mek üzere, iki gün evvel şehirimizden | irini göste rmektedir. D. H. Dragon tipinde olan ve İrik hava kuvvetleri için sureti mah susada ta. her türlü vaz ifeye elverişlidi 1 numaralı resimde: Tayyarenin alt ındaki makineli pilot mahallinin önündeki hedef halka sı görülmektedir. Tayyarenin yandan görünüşüdür. 3 ve 4 numaralar, makineli tüfek mahallini ve râsıt dairesini göstermektedir. 5 numaralı resimde: Pilot mahalli görülür geçen İrak tayyarelerind: kei e EE kA vg # 4 kumandanı, Ceneral Ahmet Handır. Sağında duran, Tahran hava mek- tebi kumandanı, yüzbaşı Azami Ha ndır. Arkadaki tayyare, İngiltere- ger Moth'tan den yeni satın alınan yirmi leri yerinde ve ümitli bulduğunu söyler HallBey bularanın arttığını ve bun dan hayyan dahil bütün zirat östihmalâ- tamızın mütecesir olduğunu izah etti. Dedi ki: — Bir taraftan mükellefiyet artıyor, diğer taraftan borc teraküm ediyor ve halk ihtiyacını yüksek fiyatla satın al- mak Zâruretinde kalıyor. Onum için Ta- dikal tedbirler lâzımdır, Halil Bey bu münasebetle bazı çâre İer ileri sürdü. Dahilde eşya fiyatlarına ram yapan işleri hafifletmek, meselâ tahmil ve tahliye işleri, belediye, oktro valarını kaldırmak veyahut hafifletmek. Gümrüklerde bazı tarifelerde ölçü nisbetlerini değiştirmek ve resimleri in dirmek. Halil Bey bundan sonra ( Osmanlı borçları hakkındaki tediye şartlarını çok yerinde bulduğunu söyledi. Fakat ödemenin birkaç sene daha tehirini teklif etti, Londrs konferansma temas ederek, tahdidi teslihat konferansı gibi bu kon feranstanı da bir netice beklenemiyece- Gini ifade etti . Mazhar Müfit Beyin cevabı Müzhar Müfit Bey (Denizli) — Fevkalâde tahsisatlarla 260milyon liraya çıkmış olan bütçemizin 170 milyona in- mesi karşısında ümitsiz- Icalmadık. Şi mendifer yapmağa, mektep açmağa, sıh hi müessecslerimizi takviyeye devam € diyoruz dedi ve mali vaziyeti şükranla karşıla, Mazhar Müfit Bey, Hüsnü Beyin ifa delerine de tomas ederek bunların heye ti umumiyesini taplayınca devlet maki - mesinin iyi gitmediği mânası çıkar, Hüs aü Beye cevap vereceğim. Tabii alâka dar vekiller de cevap vereceklerdir. Ben onların dava vekili değilim. (kah- kahalar). Hükümet makinesi bozuk değildir. Bozuk olasydı bu mütevazin bütçe gel mezdi. Eğer pnensip ihtilâfları olsaydı vekâlet sandalyasını sıkı sıkı tutacak ve killerimiz yoktur diyerek kazanç ver. gisi için şu mütaleayı ileri sürdü; — Halkın alıştığı eski bir kanun ye ni çıkacak iyi'bir kanundan iyidir. Bu kundura hikâyesine benzer, Ben korka- rım ki yeni kanun sarsıntı yapacaktır. Yeni kunduraya alışıncaya kadar beş on gün sıkıntı çekildiği gil Mazhar Müfit Bey kürsüden inme den evwel Osmanlı borçları işine de te- mas etti; dedi ki; — Ben bu borçların bir santiminin bile verilmesine taraftar değilim. Halil Beyle burada ayrılıyoruz. Hahil Bey üç sene tehir istiyor. Eski padişahların e- fahat için aldıkları paraları biz neder ödeyeceğiz. Emin Bey (Eskişehir) , Memleketin hareleitr umumiyesini durduran bazı re simler hakkında İktesat vekilinin maza- rı dikkatini celbetti. Belediyeleri belâ olmaktan kurtaralım dedi. kuzuyu bir Miraya alıyorum. | hı New - York'tan İrana mütevecci- | | edilen bu tayyare üç rükip- fek, bomba askıları, 2 numaralı resim: tai» 1 dir, hen hareket edecek: Halbuki kasapta okkası 60 kuruşa satılı yor, diye feryat etti. Vergi işleri Emin Bey vengi işlerine de temas €- k ercümle dedi ki: Bugün mal düş- müş gibi görünüyor. Toprak sevilmez hale geldi. Buns çare bulmak İâzam- dır. Bir darbı mesel vardır: Türkler ma lını evlâdı gibi sever, toprağı canı gibi. Halbuki bugün manzamı değişmiştir. Ma Imız satılmıyor. Toprak mahsulü para etmiyor. Vergiler ona göre tanzim edil melidir. Borçlar meselesine gelince bu milli namus borcudur. Vermekliğimiz zaruri- dir, Biz bu işin içinden çıkarız. dedi. Bundan sonra Arslan Bey (Denizli), Vanıf Bey (İstanbul) bazr mütalcalar serdettiler, Celsc sonunda söz alan Vasif B. (İs- tanbul) sanayi erbabı ve çiftçi kazanç- ları diye ortaya bir mesele attı. Kazanç sain mükabilidir. Köylü az çalışır veya çalışmaya müsait O saha bulamaz tar- zında izahlar yapmak istedi. Meclis bu beyanatı hüsnü telâkki etmedi görültü er oldu. Halil B. (İzmir) tekrar kürsüye gel- di Vasif B. ye cevap verdi; Zürra sanayi erbabı diye vatadaşlar birliğini zayiflaştıran tasnıfm aleyhin- de bulundu. İktisadi vahdeti kuvvetlen- dirmek lüzumundan bahsetti Son sözü alan köylü mebuslardan fa- mail B. (Sivas) Vasif B. ye cevap ver- di: l ürk köylüsünün çalışmasın yal. | nız kendisi için değil © memleketi için çalışmasının en yakm misali istiklâl har bidir. Köylü köyünde kışın karına yağ muruna, yazın svağına, yoksuzluğuna katlanarak çalışır. Mümkün olsa da bu rahat yeri Vasif Beyin rahat bulmadığı işle degissek diyerek ilâve etti biz Ga- ziye, Cümhuriyet hükümetine inanıyo: Tuz. Yarın devam edilmek üzere celseye nihayet verildi. eamgrimeyi, vel öm Ve lr here eeramelerde çi İ ran, evv İ kanatlardan biri kopmuş ve sonra tay- | doğru Tuluz-Kazablanka Yolunda bir tayyare faciası Tuluz - Kazablanka gündelik posta: larınm 10 mayıs seferini yapan taya. re, Kazablankadan gelerek Barselona inmiş ve postayı bıraktıktan sonra, ay. ni günde ve saat 15 e doğru, Tuluza hen hareket etmişti. Tayyarenin, hareketinden yirmi da: kika sonra, Vich ile Sierra (Katalon- ya) arasmda sukut ettiği görülmüştür. Kazayı görenlerin ifade havada bir iştial olmuş, yare alevler içinde sukut etmiştir. » Üçü yolcu olan altı râkip; tayyare ile beraber yanmışlardır. Diğer bir hava faclası Rus hududunda bir Bâlon ile bit Tayyare çarpışmıştır. Balon tutuş- muş Tayyare parçalanmıştır. Ba- lon râkipleri kurtulmuşlar ise de, tayyarenin Pilotu ölmüştür. Graf Zep'inin seferleri Graf - Zeppelin, 10 O mayısta, Avrupaya müteveccihen hareket iştir. PERNAMBUCO 15 A.A. — Zeppe Tin balonu Avrupaya dönmek üzere has reket etmiştir. Büyük hava seferleri KAHİRE, 15 A.A. — Madagaskar'a seferine devam eden tayyareci Lefevre, Yukarı Mise'da kâin Mersa matrouch'dan Vadiihalfa'ya gitmek üze re gece yarısı hareket etmiş! i — Evlâdım, beni de al! — İmkâr yok valide, yüz kilo ile şaşıran adam Küçük Kenan Kalınca bir kamış asrsınız İki boğum yerinden kesersiniz. Fakat kamışın iki ucunu kapalı bulunduracak tarzda kes yapmağa gelince, burada tel falan kul- lanmıyacaksınız. Sadece keski bir çakı ile kamışı uzunluğuna keserek iki üç #ıra mümkün olduğu kadar ince bölme- de wetireceksiniz, Kemanm tel- leri hunlardır. Kemanın yayı da çe » »a kesilmiş bir karşıdır. İnce bilmelerini Sali ine tozu Gölü ;-/1 üzerinde dolaştırırsanız, lâtif seş- ler çıkar, DOKTOR Rusçuklu Hakkı Galatasarayda Kanzük £ eczahanesi karşısında Sahne sokağında 3 numa- rah apartımanda 1 numara,