7 Mayıs 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 8
Ankara gillliyet | Ankaralının Defteri Yeise düşüren haber.. Şarktaumumivalilik ve ayni zatın, ayni bahiste biribirine zıt iki yazısı Kâzım Karabekir Paşanm mek- tubu, Celâleddin Arif Bey mesele- si hakkında bize, yazdığımızdan, bildiklerimizden fazla bir şey ver- medi. Yalnız verdikleri tafsilât arasında — bizim görüşümüze na- zaran — daha mühim bir hakikati öğrenmiş oluyoruz: Celâleddin Arif Bey; ilk mülâ- katında Kâzım Karal Paşaya demiş ki: “Ankarada bir fikir var. im Şark Vilâyetleri Umumi Vali- tayin edecekler!,, Paşa bu- tince — kendi tabirile — yei- se ve düşeş”. Çünkü Umumi Vali olunca şarktaki kurtarıcı vazifesin- den mahrum Celâleddin Arif Beyin tertibi, kurnazlığı şimdi daha iyi anlaşılı- yor. Bir taraftan ordu ambarların- da suiistimal olduğunu Ankaraya bağırıyor, öbür taraftan da: “Sizi Valii Umumi yaparak cepheden almak istiyorlar?,, diye cephe ku- mandanını tahrik ediyor. Kâzım Karabekir Paşa; (Obu malümetı aldıktan sonra ne yap- malıydı?.. Yazık ki muhterem Paşa; bü rivayete, bu malümata inanmak mı, inanmamak mı, lâzım olduğunu hiç düşünmedi. Halbuki düşünmeli idi ki; Ankaranın, Er- kâniharbiyei Umumiyenin, Musta» fa Kemal Paşanın böyle bir fikir ve kararları olsaydı, bunu Celâled- din Arif Beyden evvel bizzat ken- dilerine yazacaklardı. Buna, hiç bir mâni yoktu. o Mustafa Kemal Paşa ile Celâleddin Arif Bey ara- sında bir geçimsizlik olup olmadı- 1 nasıl öğrenmişse, Umumi Va- ğe tayini haberinin doğru olup olmadığını da Ankaradan kolay. lıkla öğrenebilirdi. İşin bir de şu ciheti var: Bizim © zamanki telâkkileri, vaziyetin icaplarmı, tutulan idare sistemini iyi hatırladığımıza göre, Şark Vi- lâyetlerinde bir Umumi Valilik ihdas edilse bile, Umumi Vali yal- nız cephe olabilirdi. Çünkü: Bir tarafta yüksek salâhi- yetli bir Umumi Vali... Öbür ta- rafta yanıbaşmda ayni derecede geniş salâhiyetli bir cephe kuman- danı... Bunların vazifeleri mut. inka biribirine karışır, anarşik mü- cadelelere yol açabilirdi. Bugün kendi ifadelerile anlıyo- ruz ki, Kâzım Karabekir Paşa böy- İe yapmamış. ... Aslı esası olmıyan bu mevhum haber i üzerine kendi kendine tedbirler, tertipler kur- muş, .. Kendisinin Umumi Valili- ğe geçmesi daha muvafık olacağı. pı Celâleddin Arif Beye söylemiş.. Onu ikna etmiş!... (Celâleddin Arif Beyin zaten arayıp ta bulama- dığı şey. . ) Sonrada (o Ankaraya malöm olan inha (| telgrafmı çek- miş. sie , telgrafnamede şöyle », umuru mühimmeyi müza. kere ve icabı serlini ifa için millet Keyfiyet, hututu esasiye çiz Celâleddin Arif Beyle görüşülmüş. ye Karabekir Paşa, bu tel- grafnamesinde Celâleddin e Beyin “hinihacette umuru mühim- meyi müzakere ve icabı seriini ifa için millet vekili olarak...,, yeni vazifeye tayinini inha etmişken, bize gönder: mektupta şöyle diyor: —“ Üzerindeki müessir ma- kamlarlı yrimes'ul ve âmir bir tarz- da Erzurumda bulunmasını. tehlikeli iğüm Celâleddin Arif Beyi der vekâletine getirmek ve bu su- retle mes'ul ve madun vaziyetine sok- mak istedim. Ordu ambarlarındaki hirsizlik iş'arının — doğru olmadığını anlıyan müşarünileyh, & bu teklifimi kabul ıztırarında kaldı. o Ankaraya düşen de kanun mucibince derhal di- ger vazife ve salâhiyetleri üzerinden almaktı. Ben ahvalin icabatı ile, ka- Bunu mezcederek doğru hareket et- tim..,, Paşa Hazretleri burada, mesele- leri biribirine karıştırıyorlar. Ce- lâleddin Arif Beyin, Umumi Vali- liği meselesi başkadır, o Erzurum Vali vekâleti büsbütün başkadır. Celâleddin Arif Bey, Erzurum Va- li vekâletini kendisi için istemedi, Hüseyin Avni Beyin oraya geçme- sini diledi. Onun maksadı, Umu- mi Vali olmaktı. Nitekim, muvak- katen vali vekilliğini kabul ettiği gün Hüseyin Avni Bey için tekrar Ankaraya yazmıştı. Kâzım Kara- bekir Paşa; Celâleddin Arif Beyin millet vekili olarak Umumi Vali- liğe geçmesini açık bir lisanla An- | karadan rica etmiştir. Biz, Anka- ralmın defterindeki notumuzda bundan bahsederken: “Bir kumandanın bazi kanan hü- kümlerini bilmemesi mümkündür. O- Bun için Şark Cephesi kumandanma sil yaptı?,, diye kaydetmişiz... #.. Kâzım Karabekir Paşa Hazret. lerinin o zamanki yazılarile, bu- günkü mektuplarında göze çarpan bir tezadı arzedeceğiz: Bize gönderdikleri mektubun bir yerinde kendisinin Şark cep- hesi kumandanlığından ayrılması- nın milli bir felâket olacağını an- lattıktan sonra buyuruyorlar ki: “..Bunu (o Celâleddin Arif Beye anlattım. Tasavvur olunan Umu- mi Valiliğe benim değil kendisinin muvafık olacağı fikrini oda .. Celâledin Arif Beye Valii Umumilik (teklifi en evvel Kâzım Karabekir Paşa tarafından gelmiş. .. Bu noktayı bilhassa not edelim. Şimdi ayni mesele için muhte. rem Karabekir Paşanın o zaman Ankaraya, Mustafa Kemal Paşa- ya çektiği şu telgrafnameyi oku- yalım: “.. Celâleddin Arif Beyetendi- nin Vilâyatı Şarkiye Vali Umu- miliğine tayini hakkında, tatı dev- letlerine mukaddema © vaki olan teklifim, bendenize ihsas edilmiş ve tarafımdan samimi telâkki o- lanmuş bir fikrin neticesi idi. Er- zuram hakkında, Celâleddin Arif Ein teşebbüsat ve müracaatları e hakikat inkişaf etmiş olduğun. dan, müşarünileyhin Valii Umumi. liğe tayinindeki Pe ili bitta. Bataklıklar Kurutuldu Sıtma kaynakları Oor- tadan kaldırılıyor ANKARA , 6 ( Telefonla ) — Konya sıtma mücadele dahilinde İlgn kaza me: bataklıkların bir kısmı geçen sene kurutulmuştu, Geri kalan Çayırpı- fharı bataklığı yapılan keşif müci- bince mücadele cemiyeti tarafın- İlan bu sene kurutulmuştur. Eski- den beri sıtmasile meşhur olan İl gmın sıtma kaynakları bu suretle ortadan kaldırılmıştır. Bu batak- lık 200 bin dönümdür. Ayni mınta kada 55 dönüm büyüklüğündeki Karataş pınarı bataklığı ri gene küçük mesai ile kurutulmuştur. Sergi binası ANKARA, 6 ( Telefonla ) — Sergi binasının plânı mimar Şevki Bey tarafından hazırlanmaktadır. Şevki Bey ( Seyrisefain o mi- marı sıfatile Yalova inşaatında ça- lışmış bir gençtir. Plân müsabaka. sında kazanan Şevki Beyin plânm- da cemiyetin işaret ettiği noktalar üzerinde tadil ve tashihler yapıla. cak ve inşaat buaym ortasında münakasaya konacaktır. İmtihanlar baslıyor ANKARA, 6 ( Telefonla ) — Merkez ilk mekteplerinin hazira- nm birinde tedrisata nihayet ver- meleri kararlaşmıştır. Köy mektep lerinde de mayısın 15 inde dersle- re nihayet verilecek, tam devreli köy ve nahiye mektepleri 20 Ma- vısta imtihanlarma başlıyarak yir- | Stadyum ve at mi beşe kadar imtihanlarını bitire cektir. Tırtıl mücadelesi ANKARA 6 (Milliyet )— Ankara ve civarında bahçelere bir kaç senedenberi tertıl arız olmuştur. Bu hu- susta her sene vilâyet ziraat müdürlü- ğünce mücadele yapılmaktadır. "Böyle olmakla beraber bahçe sahiplerinin 18 yikiyle mücadeleye alâkadar olmamala- «| rı yüzünden tırtılın tamemiyle önüne geçmek mümkün olamamıştı. Ziraat müdürlüğü bu sene üç mmta- ka üzerinde tırtıl mücadelesine karar vermiştir. Mücadele önümüzdeki hafta içinde başlıyacaktır. Mücadele muntaka- ları Kayaş, Solfasol ve Firenközü saha- larıdır. Her mıntakada “en aşağı yirmi beş kişi çalışacaktır. Ziraat müdürlüğü bu suretle mücade le yapmakla beraber tırtılm ortadan kal- dırılması için alâkadarların da kendi ve saitiyle mücadeleye devam etmeleri iy- cabetmektedir. Müdiriyet bu gibi zeva- ta her türlü tesbilâtr göstermektedir. ———— — bi sarfınazar eylediğim maruz- dar.,, Şark Cephesi Kumandanı Közım Karabekir Milli mücadele tarihimizi sami- mi bir hisle okuyan, araştıran bir adam; işin içinde bulunmuş, hikâ- ye edilen hâdiseleri yaşamış veya bizzat yapmış olan yüksek bir şah- siyetin ayni mesele hakkında biri- birine taban tabana zıt iki yazısı” nı görürse işin içinden nasıl çıkar? Ondan sonra da okuduğu şeylerin hakikat ve samimiyetine inanmak- ta tereddüt etmez mi?.. Yarış yeri İnşaat peşin para ile yapılacak ANKARA , 6 ( Telefonla ) — İstasyonla Meclis arasında yaptırı- lacak olan stadyum ve atyarış ye- rinin bu sene inşasına başlanacak- tır. Bunun için bir milyon lira te- min edilmiştir. İnşaat peşin para ile yapılacaktır. Ankara vali ve belediye Nevzat Bey bu yeri yapmak istiyen gruplara bu husu- su tebliğ etmiş ve plânlarında hay vanların koşması ve stadyumun maksadı temin edecek şekilde kul. lanılması şartlarmı ihtiva edecek bir şekilde yalnız bir milyon lira- İk kısmının yaptırılacağını bildir- miştir. Şirketler tekliflerini 20 ma- yısa kadar vermeğe davet edilmiş- lerdir. İran petrolleri hak- kında bir tebliğ ANKARA, 6 A.A. — İran sefaretim- den tebliğ edilmiştir: Ahiren tecdit edilen İran petrolleri imtiyazma dair Dayli Herald gazetesine atfen bazı İstanbul gazetelerinde çıkan haberlerde Anglo - Persian kumpanya- sıla vukua gelen uzlaşma ile İranın İn giliz nüfüz mntakasma geçtiği yazıl maktadır. Bu gazete İran hükümetile kumpanya arasında cıkan ve imtiyazı ilgasma sebebiyet veren ihtilâfn baş- langıcında fikirleri tahdiş için İran ma- liyesinin içinde bulunduğu müşkülât dolayısile tarihi kıymeti haiz tahtlarnı satmaya mecbur olduğunu da yazmıştı. Daylı Herald bu defa da eski imtiyaz yerine İranm menfaatine daha ziyade uygun ve ana hatları aşağıda yazılan yeni imtiyaz akdeylemesini de vesile it- tihaz ederek buna siyasi bir mahiyet vermek ist: k Iranın başka bir devlet mntakı müfü- bir defn daha izahımda fayda görülmüş” tur. Yeni imtiyaz mukavelesinin ana hat- ları şudur: 1 — Senelik miktarı 780 bin İngiliz Brasından aşağı olmamak üzere şirket çıkaracağı petroldan beher tonu başına devlet hazinesine dört şilin verecektir. Şirket bundan başka hasılatı safiyeden yüzde besini esham hissesi olarak aym. dıktan sonra geri kalanın yüzde yirmi- sini hükümete verecektir. Eski imtiyaz mukavelesinde bu mik | tar yüzde altı idi. 2 — Şirket aidat vergisini 1930 sene- bir güna veri ile mükellef değildi. 3 — Imtiyaz sahası 200 bin kilometre Belediye bütçesi ANKARA, 5 (Milliyet) — Belediye İstanbul ve Trakya Şeker Fabrikaları Ankara Ticaret mektebi futbol takımı Ankara Ticaret Mekte- binin geleceği Mektebin mevcut sınıflarına üç sınıf daha ilâve edilecek.. ANKARA, 5 (Milliyet) — Ankara Ticaret mektebinin bususiyetlerinden ve Maarif âlemimizdeki müsbet hiz- metlerinden bu sütunlarda bahsetmiş- tik. En yeni terbiye vasıtalarını her gün biraz daha toplyan ve en yeni tedris usullerinin bir tecrübe ve tatbik sahası olan bu müeasesemiz gar yet seri inkişaf ile milli maarifimizin mühim bir eseri halinde terakki et- mektedir. Bugün mektebin dört sınıfı, kız, erkek 160 talebesi vardır. Bu si- nıflar üzerine daha üç snıfm ilâvesi için programlar hazırlanmağa başlan mıştır. Mektebin birkaç sene sonra daha yüksek mnıflaria — serbest halk kurslarını, oOBsan kısımların Oo havi bir ticaret © enstitüsü © seklini Oa- lacağı — tabii © gö Be hassa yeni açılması düşünülen yüksek ticaret teknisyenleri sınıfı, memleketi mizin mühtaç olduğu mütehassıs ti- caret teknisyenleri yetiştirecek ilk müessese olacaktır. Memleketimiz için faydalı olan bu ve işgüzar kollar yetiştirecek, iktesnt seferberliği ordusunu techiz edecek bir kuruluştur. Mühün ihtiyacı göre- rek Maarif Veki açtığı bu mü- esseselerin yetiştirdiği gençler serbest hayatta, ticaret ve sanat müessezele- Talebe daktilo makine lerini 54) Ankara SİNEMALARI Yeni açni Bugün bu gece Bir kıza iki baba Fransızca sözlü, Şarkılı film İlâveten: Dünya haberleri ve şarkılı ilâve rinde, bankalarda mühim işler alacak lardır. Spor ve daktilo kursu Mektebin muntazam çalışan bir spor yurdu ve spor için lâzım olan bü- tün vasıtalara malik spor odası ve #mubtelif apor takımiları vardır. Mek- tebin futbol, voleybol takımları An- kara mektepleri arasında ileri takım- lardandır. Talebe her gün son ders- ten sonra oyunlar ve sporlari yoru- lan zihinlerini dinlendirir. Ve jimnas- tik haftada bir iki saat değil, her sa- bah derslerden evvel toplu * olarak yaptırılmaktadır. Spor yurdunun ayrı- ca bir de talebe turizm teşkilâtı vü- cude gelecektir. Geçen sene Yabanâ- batta yapılan tatil kampının bu sene bütün talebeyi otoplayabilerek (şekilde ve daha uzak bir ormanda tatil kam- pı olarak kurulmasma çalışılıyor. Mektebe bağlı ve yalnız a. mahsus daktilo kursunda bir ders s6- nesi içinde her gün bir saat meşgul ©- Vur. Mektebin söz derleme o ocağının muntazam çalışan bir talebe kolu var- dır. Her dil talebe dil. inkılâbile yakın. dan alâkadardır. Derleme işlerile d uğraşır. Türkçe muallimile beraber ça- lışan derleme kolu uğraşmasının neti- cesini Türk dili tetkik cemiyetine gön 'dermektedir. temizlerken... .. Büyük meğer İm DÜSSELDORF VAMPIRI Türk Anonim Şirketinden: Alpullu Şeker Fabrikasının ua depolarından kristal toz şekeri atideki fiatla ber isteyene bin kilodan eksik olmamak üzere satılır. Kristal Toz, Kilosu 36,5 Kuruş Taşradan vuku bulacak siparişler yüzde yirmisi peşin ve mütebakisi hamule e mukabilinde ödenmek üzere derhak önderilir. Depodan itibaren bilcümle masarif ve mes'uliyet müşteriye aittir. ,Müşteri İsterse sigorta ettirilir. | | Balresi stanbul, Bahçeli, sü üncü Vakıf han 4üncü Kak Telgraf adresi: İstanbul Şeker Telefon: siler 79 i
